İçeriğe atla

Nizamettin Ariç

Nizamettin Ariç
Doğum1956 (67-68 yaşında)
Ağrı, Türkiye
Etnik kökenKürt
VatandaşlıkTürkiye, Almanya
MeslekOyuncu, Şarkıcı
Etkin yıllar1990-günümüz

Nizamettin Ariç (d. 1956, Ağrı), Kürt müzisyen ve sinemacı.[1] Geleneksel Kürt ezgilerini yeniden yorumlayan Ariç, "dengbêjlik geleneği ile süregelmiş Kürt müziğinin Batılı bir tarzda dinlenmesini sağlamıştır".[1] Feqiya Teyra mahlasını kullanmıştır.[1]

Yaşamı

1956'da Ağrı'da doğdu ve 1971'de ailesiyle birlikte Ankara'ya taşındı.[1] Profesyonel müzik hayatına 1976'da TRT Ankara Radyosu'nda başladı.[1] 1979'da söylediği "Ahmedo Roni" adlı Kürtçe aşk şarkısından dolayı komünizm propagandası ve bölücülük suçlarından yargılanmaya başladı.[2] TRT'de sanatçı olarak çalışırken işine son verildi ve iş yapamaz duruma düşürüldü.[3] 12 Eylül Darbesi'nden sonra yurtdışına çıktı ve Almanya'ya yerleşti.[2] 1991'de çıkan Ahmedo Roni adlı albümü, Ariç'in Türkiye'de çıkan ilk Kürtçe kasedi oldu.[1] 1992'de yönetmenliğini üstlendiği, senaryosunu yazdığı ve başrolünde oynadığı Beko'nun Türküsü adlı film, sinema tarihinin ilk Kürtçe filmi olarak kayda geçti.[4]

Ariç, Şivan Perwer ve Ciwan Haco ile birlikte Sinan Gündoğar'ın Üç Kürt Ozanın Hikayesi adlı kitabına konu olmuştur.[5]

Albümleri

  • Telli Sazım (1979)
  • Ben Yetim (1980)
  • Bêrîvan (1982)
  • Çem (1982)
  • Dilan (1983)
  • Diyarbekir (1984)
  • Çiyayên Me (Bizim Dağlar) (1985)
  • Cûdî (1986)
  • Dayê (1987)
  • Kurdistan (1988)
  • Hazal Gelin, Tut Elimden Düşmeyelim (1990)
  • Ahmedo Roni (1991)
  • Wêneyên Xewnan (Uykunun Fotoğrafları) (1993)
  • Kurdish Ballads I-II (2002)
  • Azadî (Özgürlük) (2011)

Filmografisi

Ödülleri

Beko'nun Türküsü

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Diasporada Bir Kürt Müzisyen Nizamettin Ariç" (PDF). İstanbul Teknik Üniversitesi. Ocak 2014. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016. 
  2. ^ a b "Devlet beni artık geri çağırmalı". Hürriyet. 26 Haziran 2011. 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  3. ^ "Ariç 33 yıl sonra dönmek istiyor!". Akşam. 20 Kasım 2013. 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  4. ^ Palmberger, Monika (2017). Memories on the Move: Experiencing Mobility, Rethinking the Past. Springer. s. 165. ISBN 1137575492. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2017.  (İngilizce)
  5. ^ "Yeni Çıkanlar". Radikal. 15 Mart 2002. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  6. ^ a b c d "Klamek ji bo Beko (1992) Awards". imdb. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.  (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Yol</i> (film) Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen, Altın Palmiye Ödülü kazanan 1981 yapımı Türk filmi

Yol, senaryosu Yılmaz Güney tarafından yazılan, Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen 1981 yapımı dram, politik ve gerilim filmidir. Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Meral Orhonsay gibi oyuncuların başrolde yer aldığı film, Türk sinemasının en cesur ve en başarılı filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Yurt dışında büyük ilgi gören film, o dönemde sıkıyönetimin yarattığı baskıcı yönetim tarzına ve ülkedeki Kürtlerin sorunlarına açıkça değindiğinden ötürü Türkiye'de uzun bir süre yasaklı kalmış ve izleyenlere cezalar bile verilmiştir. Türkiye'de 1992 yılında izlenme yasağı kaldırılmış ve 1999 yılında Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney'in çabalarıyla gösterime girebilmiştir. Film, 1982'deki Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilip Altın Palmiye Ödülü'nü kazanmış ve bu ödülü alan ilk Türk filmi olmuştur. Ödül, Türk sinema tarihinde kazanılan en önemli ödüllerden birisidir.

Ayşe Melike Demirağ, Türk şarkıcı ve oyuncudur. 1970'li yıllarda seslendirdiği politik şarkıları ile tanınan Demirağ, Yılmaz Güney'in 1974 yapımı Arkadaş ve 1978 yapımı Sürü filmlerindeki rolleriyle ünlendi. Arkadaş filminin müziği aracılığıyla seslendirdiği "Arkadaş" adlı şarkı, dönemin en sevilen şarkıları arasına girdi.

<span class="mw-page-title-main">Suha Arın</span> Türk sinema yapımcısı

Suha Arın, Türk akademisyen, belgesel yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Ökten</span> Türk yönetmen (1941–2009)

Zeki Ökten, Türk yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Grigori Çuhray</span>

Grigori Naumoviç Çuhray, Sovyet yönetmen ve senaryo yazarlarından. Yönetmen Pavel Çuhray'ın babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Kurçenli</span>

Yusuf Kurçenli, Türk film yönetmeni ve senarist.

<span class="mw-page-title-main">Tomris Giritlioğlu</span> Türk sanatçı

Tomris Arcak Giritlioğlu, yönetmen, senaryo yazarı, yapımcı, proje tasarımcısı. Bir süre kanser tedavisi gören Giritlioğlu, 23 Eylül 2024 tarihinde hayatını kaybetti.

Nedim Vasıf Otyam, Türk besteci, müzisyen, film yönetmeni, yapımcı, orkestra şefi ve eğitimci.

Tayanç Ayaydın, Türk sinema ve dizi oyuncusu.

<i>Min Dît</i> Miraz Bezar filmi (2009)

Min Dît, 2009 yapımı sinema filmi. Türkiye'de 2 Nisan 2010 tarihinde vizyona giren filmin öyküsünü Evrim Alataş ile Miraz Bezar yazdı; senaryo ve yönetmenliğini ise Miraz Bezar üstlendi. Diyarbakır'da çekilen Min Dît, çatışmalı dönemde anne ve babalarını kaybeden iki çocuğun hikâyesini anlatmaktadır. Kürtçe çekilen ve Türkçe altyazı ile verilen ilk film olma özelliğini taşıyan Min Dît'in prodüksiyonu Bezar Film & Corazón International tarafından yapıldı ve katıldığı birçok festivalden, birçok ödül kazandı. Ayrıca Altın Portakal Film Festivali'nde ödül için yarışan ilk Kürtçe film oldu. Festivalde, ulusal yarışmada yer alan filmin gösterimi esnasında ve bu gösterim sonrası yapılan söyleşide senaryo üzerinde tartışmalar yaşandı.

<i>Bir Günün Hikayesi</i> film

Bir Günün Hikâyesi, yönetmenliğini Sinan Çetin'in üstlendiği 1980 çıkışlı Türk filmidir. Çetin'in yönettiği ilk uzun metraj filmidir.

<i>Keçe Kurdan</i>

Keçê Kurdan, Aynur Doğan'ın 2004'te yayınlanan ikinci stüdyo albümü.

Bajar, Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu'nun bir projesi olan Kürtçe, Zazaca ve Türkçe folk rock müzik grubudur.

Her yıl, her etkinliğin başlangıcından önce, Cannes Film Festivali yönetim kurulu hangi filmlerin ödül alacağını seçmekle yükümlü olan jürileri atar. Jüri, mesleklerinde saygıdeğer konuma gelmiş uluslararası sanatçılar arasından seçilir. Jüri başkanı ise, uluslararası alanda tanınmış sinemacılardan seçilir.

Miraz Bezar, Kürt kökenli Alman film yapımcısı, yönetmen, aktör ve senarist.

Klamek ji bo Beko, Almanya'da yaşayan Kürt müzisyen Nizamettin Ariç'in yönettiği, senaryosunu yazdığı ve başrolünde oynadığı 1992 Almanya-Ermenistan ortak yapımı sinema filmidir. Sinema tarihinin ilk Kürtçe filmi olarak kayda geçen filmin çekimleri Türkiye-Ermenistan sınırında gerçekleşti.

Tatlı Biber Diyarım, Hüner Salim yönettiğı 2013 Irak, Fransa ve Almanya ortak yapımı sinema filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Eznîva Reşîd</span>

Eznîva Reşîd, Erivan Radyosu'nun ilk kadrolarında yer alan Sovyet Kürdü spiker. Radyonun ilk spikeri olan Reşîd 1955 yılından 1982 yılına kadar spikerlik yapmıştır. Spikerliğinin ilk dönemlerinde Erdivan Radyosu'nun müdürlüğünü, radyonun ilk müdürü olan Casimê Celîl yapmıştır. Reşîd radyo yayınlarında Sovyet Kürtlerinin yaşamını anlatmıştır.

Can Togay, Macar film yönetmeni, senarist, oyuncu ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Ertunç Şenkay</span> Türk görüntü yönetmeni

Ertunç Şenkay, Altın Portakal En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü'nü 1990'da, 1991'de, 1995'te, 1998'de ve 2001'de 5 kere kazanan Türk görüntü yönetmeni. Şenkay, 27 Ocak 2022'de doğum yeri İstanbul'da 75 yaşında öldü. Cenazesi Feriköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.