İçeriğe atla

Niyazi Hacıbeyov

Niyazi Tağızâde Hacıbeyov, (Azerice: Niyazi Zülfüqar bəy oğlu Tağızadə Hacıbəyov), (d. 20 Ağustos 1912, Tiflis, Gürcistan - ö. 2 Ağustos 1984, Bakü, Azerbaycan), Azerî orkestra şefi ve besteci.

Müzik hayatı

1929-30 yıllarında Leningrad'daki Merkezi Müzik Teknik Okulu'na kabul edildi, ancak sağlık sorunları nedeniyle okulu bırakmak zorunda kaldı.

Niyazi Hacıbeyov, Moskova'da bulunduğu dönemde Michail Gnessin, Gavriil Popov ve Pyotr Ryazanov'un, daha sonra Erivan Konservatuvarı'nda ve Bakü Müzik Akademisi'nde ise Leopold Rudolf'un öğrencisi oldu. 1937'den 1965'e kadar orkestra şefliği, ardından Azerbaycan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu'nun baş şefliği ve sanat yönetmenliği, 1938'den 1984'e kadar da Azerbaycan Devlet Senfoni Orkestrası'nın baş şefliği görevlerini yürüttü. 1979'dan itibaren Azerbaycan Devlet Filarmoni Orkestrası'nın müdürü olarak da görev yaptı.[1]

Klasik müzik alanındaki çalışmalarının yanı sıra Azerbaycan'da caz müziğinin öncülerindendi ve 1930'ların sonunda Tevfik Guliyev ile birlikte ülkedeki ilk caz orkestrası olan Estraden Devlet Caz Orkestrası'nı kurdu.[2]

Azerbaycan sınırları dışında da ünlüydü. Orkestra şefi olarak Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Magomayev, Kara Karayev, Fikret Emirov, Arif Melikov gibi tanınmış Azerî bestecilerin eserlerinin (opera, bale ve senfoni) sayısız prömiyerini yönetti ve Svyatoslav Richter, Heinrich Neuhaus, David Oystrah ve Mstislav Rostropoviç gibi solistlerle çalıştı.[3]

En önemli besteleri arasında Nezami'nin bir hikâyesine dayanan 1942 tarihli Hüsrev ilə Şirin operası, aynı adı taşıyan muğam makamını ele alan 1949 tarihli Rast senfonik süiti ve Rabindranath Tagore'dan uyarladığı 1960 tarihli Çitra balesi yer almaktadır.

Niyazi Hacıbeyov, Prag, Berlin, Budapeşte, Bükreş, New York, Paris, İstanbul, Londra, Tahran, Pekin ve Ulan-Bator'da birçok önemli senfoni orkestrasını yönetti ve Azerî klasik müziğinin dünyaya tanıtılmasında önemli rol oynadı.

Ailesi

Niyazi Hacıbeyov, besteci Zülfükar Hacıbeyov'un oğlu, besteci Üzeyir Hacıbeyov'un da yeğenidir.[4] Merkezi Müzik Teknik Okulu'ndan ayrıldıktan sonra 1931'de Bakü'ye geri döndü. Hemen ardından Dağıstan'a tayin edildi ve burada müstakbel eşi Hacer Hanım'la tanıştı. Hacer Hanım'ın ailesi evliliklerini onaylamadı. Genç çift kaçarak gizlice evlendi. Çok zor, ama mutlu bir hayat yaşadılar. Eşine duyduğu büyük sevgi, Azerbaycan'ın ve dünyanın geri kalanının müzik hazinesine katkıda bulunan başyapıtlarının çoğunu üretmesi için ona güç verdi.

Ödülleri

Niyazi 1967 yılında Üzeyir Hacıbeyov adına Azerbaycan SSC Devlet Ödülü, 1972 yılında Azerbaycan Lenin Komsomol'u ödülünü almıştır. Niyazi, ünlü Hint filozofu Rabindranath Tagore'un Chitrangada dramasını uyarlayarak Çitra Balesi'ni besteledi. 1974 yılında Hindistan'da Uluslararası Nehru Ödülü'ne layık görüldü. Niyazi Azerbaycan müziğinin yorumculuk sorunlarına dair birçok makalenin yazmıştır. Ayrıca Azerbaycan Sovyet Ansiklopedisi'nin redaksiyon kurulu üyesi olmuştur. 1979 yılında Niyazi Azerbaycan Devlet Filarmoni Müdürü olan, 1982 yılında Sosyalist Emeği Kahramanı adına layık görülmüştür. Etkinliği döneminde Niyazi 2 kez Lenin Nişanı, Ekim Devrimi, Kızıl Emek Bayrağı, "Şeref Nişanı" madalyaları Bulgaristan'ın Kiril ve Mefodi nişanı, Macaristan'ın Bela Bartok Madalyasıyla taltif edilmiş, 1982 yılında Tiflis'in fahri vatandaşı seçilmiştir. Avrupa ve Asya'nın çeşitli ülkelerinde çok sayıda şef olarak başarılı çıkışlarına göre 1959 yılında SSCB halk sanatçısı ödülünü almıştır.

Ölümünden sonra

1994 yılında, Niyazi Hacıbeyov'un Bakü'deki Bülbül Prospekti'nde bulunan eski konutu, daha üst düzeydeki Azerbaycan Devlet Müzik Kültürü Müzesi'nin bir parçası olarak müze hâline getirildi. Müzede el yazmaları, kitaplar, notalar, plaklar, fotoğraflar ve kişisel eşyalar yer almaktadır.[5]

Niyazi Hacıbeyov'un hatırasına Bakü'de 2017 yılında tamamlanan bir anıt dikilmiştir.[6]

Kaynakça

  1. ^ "MGG Online". www.mgg-online.com (İngilizce). 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  2. ^ "Jazz - Aserbaidschan". web.archive.org. 22 Eylül 2022. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  3. ^ "Bəstəkarlar — Azericomposer". web.archive.org. 22 Eylül 2022. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  4. ^ "Uzeyir Hajibeyov". web.archive.org. 22 Eylül 2022. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  5. ^ "Museum of Music Culture of Azerbaijan". www.musicmuseum.az. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  6. ^ "В Баку открыли памятник дирижеру Ниязи | Независимое культурно-просветительское интернет-издание". web.archive.org. 11 Haziran 2018. 11 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üzeyir Hacıbeyov</span> Azeri bestekar

Üzeyir Hacıbeyov, Üzeyir Bey Hacıbeyli, Üzeyir Abdül Hüseyin Bey oğlu Hacıbeyov Azerbaycanlı Sovyet bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

İbrahim Yazıcı Türk piyanist ve orkestra şefidir.

Ender Sakpınar, müzisyen, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Kara Karayev</span>

Kara Karayev, Azerbaycan müzik kültürünün önde gelen bestecisi, pedagog ve eğitimcidir.

Orhan Şallıel Türk orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Devlet Akademik Filarmonisi</span>

Azerbaycan Devlet Akademik Filarmonisi , Azerbaycan'ın ulusal filarmoni orkestrasıdır. Azerbaycan Devlet Akademik Filarmonisi, başkent Bakü'de bulunmaktadır. Azerbaycan Devlet Akademik Filarmonisi'nin repertuvarında Klasik batı müziği ve Azerbaycan müziği'nin önemli eserleri sunulur.

<span class="mw-page-title-main">Müslüm Magomayev (besteci)</span> Azeri bestekar ve orkestra şefi

Muslim Mehemmed oglu Magomayev, Sovyet-Azeri orkestra şefi, besteci. Sovyet Sinatrası lakaplı kendi ismini alan şarkıcı Muslim Magomayev'in dedesidir.

Tolga Taviş, Türk orkestra şefi, aranjör, besteci ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Guliyev</span> Azerbaycanlı besteci, piyanocu ve şef

Tevfik Guliyev, Azeri besteci ve piyanist.

Veronika Dudarova ; Sovyet ve Rus bir orkestra şefidir, 20. yüzyılda senfoni orkestralarının şefliğini başaran ilk kadındır. 1947'de Moskova Devlet Senfoni Orkestrası'nın şefi oldu ve bunu ve diğer orkestraları altmış yıl boyunca yönetti. 1991 yılında Rusya Senfoni Orkestrası'nı kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Devlet Senfoni Orkestrası</span>

Hacıbeyov Azerbaycan Devlet Senfoni Orkestrası 1920 yılında besteci Üzeyir Hacıbeyov'un isteği üzerine Sovyetler Birliği'nin ilk orkestralarından biri olarak kuruldu. Azerbaycan Devlet Akademik Filarmonisi'ne bağlıdır.

Aida Hamdulla gizi Abdullayeva, Azeri kökenli Sovyet arpisti, öğretmen ve profesördü. Bakü Müzik Akademisi'nde profesördü ve Azerbaycan Arp Gösteri Okulu'nu kurmuştur. Abdullayeva ilk Azeri arpisti olarak bilinir ve 1972'de Azerbaycan SSC'nin Onurlu Sanatçısı unvanına layik görülmüştür.

Hasan Adıgüzel veya Hasan Adıgüzelzade, orkestra şefi, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Müzik Akademisi</span>

Hacıbeyov Bakü Müzik Akademisi Azerbaycan'ın Bakü şehrinde bulunan bir müzik okuludur. 1920 yılında Bakü'de kurulmuştur. Daha önceleri Hacıbeyov Azerbaycan Devlet Konservatuvarı olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Üzeyir Hacıbeyovun ev müzesi (Şuşa)</span> Şuşada müze

Üzeyir Hacıbeyov'un ev müzesi Azerbaycanlı besteci, müzikolog-bilim adamı, yayıncı, oyun yazarı, pedagog modern Azerbaycan profesyonel müzik sanatının ve ulusal operasının kurucusu Üzeyir Hacıbeyov'un Şuşa'da bulunan ev müzesi. Müze 1959'dan 1992'ye kadar işletilmiştir. 1992 yılında Şuşa şehrinin Ermeni Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmesinden sonra müze faaliyetini durdurmuş ve müze binası yıkılmış, sergiler yağmalanmıştır. Müzenin 1.700 sergisinden sadece 136'sı korunabildi.

Ülviyya Vagif gizi Hacıbeyova Azerbaycanlı piyanist ve besteci, Bakü Müzik Akademisi Profesörü, Azerbaycan Halk Sanatçısıdır.

Eşref Celal oğlu Abbasov, Azerbaycanlı besteci, müzikolog ve pedagog, Azerbaycan SSR'nin Onurlu Sanatçısı unvanı sahibi (1963), Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı (1990), profesör (1968), Azerbaycan Devlet Konservatuvarı Rektörü (1953-1957).

Ağabacı İsmail kızı Rzayeva, Azerbaycan'ın ilk kadın bestecisi, Azerbaycan SSC'nin Emekdar Sanatçısı (1960)

<span class="mw-page-title-main">Soltan Hacıbeyov</span>

Soltan İsmayil oğlu Hacıbeyov, Şuşa, Gence guberniyası – 19 Eylül 1974, Bakü) — Azerbaycan bestecisi, orkestra şefi, pedagog, profesör (1964), SSCB halk sanatçısı (1973). O, Azerbaycan Devlet Filarmonisi'nin sanat yönetmeni (1948–1956) ve müdürü (1955–1962), Azerbaycan Besteciler Birliği'nin kâtibi (1953–1968) ve Azerbaycan Devlet Konservatuarı'nın rektörü (1969–1974) görevlerinde bulunmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.