İçeriğe atla

Niuece

Niuece
ko e vagahau Niuē
Konuşan sayısı2,027 Niue'de  (1998)[1]
5,737 (diğer ülkeler)[1]
Dil ailesi
Resmî durumu
Resmî dil Niue
Dil kodları
ISO 639-2niu
ISO 639-3niu

Niuece veya Niue dili (Niuece: ko e vagahau Niuē) Avustronezya dillerinin Malezya-Polinezya alt grubuna ait bir Polinezya dilidir. En yakın Tongaca olmak üzere diğer Polinezya diller olan Maorice, Samoaca ve Hawaiice ile yakından ilişkilidir. Tongaca ve Niuece, Polinezya dillerinin Tongik alt grubunu oluştururlar. Niuece, Samoaca ve Doğu Polinezya dillerinden de etkilenmiştir.

Konuşurlar

Niuece, 1991 yılında Niue Adası'ndaki 1600 kişinin de (bölge halkının %97.4'ü) içinde bulunduğu, Cook Adaları, Yeni Zelanda ve Tonga'da toplam 8000 konuşura sahipti. Adanın dışında, adaya kıyasla daha çok Niuece konuşuru vardır. Niue sakinlerinin çoğu İngilizce de konuşur ve halk çokdillidir.

1990'ların başında Niuece konuşurlarının %70'i Yeni Zelanda'da yaşıyordu.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b "Niuece". Ethnologue. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017. 
  2. ^ Moseley, Christopher and R. E. Asher, ed. Atlas Of The World's Languages (New York: Routelage, 1994) p. 100

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Samoa</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Samoa ya da resmî adı ile Bağımsız Samoa Devleti, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Okyanusya</span> coğrafi bölge

Okyanusya, Büyük Okyanus'a dağılmış adaları kapsayan ülkelerden ve Avustralya'dan oluşan coğrafi bölgedir. Asya'nın güney ve güneydoğusunda, Antarktika'nın kuzeyinde ve Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu'nun arasında yer alır. Yüzölçümü 8.970.000 km², nüfusu 35.669.267'dir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Samoası</span> Okyanusyada yer alan A.B.D. denizaşırı bölgesi

Amerikan Samoası, Güney Pasifik Okyanusu kesiminde konuşlanmış bir ada ülkesidir. En büyük ve gelişmiş adası Tutuila adasıdır. Amerikan Samoası, Amerikalıların bu bölgeyi ve halkını dünyaya açmak için Mikronezya, Filipinler, Guam, Marshall adalarıyla birlikte yayılmacılıkta kullandığını söyleyebiliriz. Amerika Birleşik Devletleri'ne ait bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Cook Adaları</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Cook Adaları, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Cook Adaları'nın başkenti Avarua'dır.

<span class="mw-page-title-main">Niue</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Niue, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Niue'nin başkenti Alofi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tokelau</span> Büyük Okyanusta bulunan, Yeni Zelandaya bağlı bölge

Tokelau, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde, Yeni Zelanda'ya tam bağımlı bir bölgedir. Birçok küçük Okyanusya ülkesi gibi mercan adalardan oluşur. Tokelau resmî olarak bir başkente sahip olmayıp, her üç mercan adasının merkezî yerleşim yerleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Okyanusya Futbol Konfederasyonu</span> Uluslararası kuruluş

Okyanusya Futbol Federasyonu FIFA'ya bağlı 6 kıta konfederasyonundan en küçüğüdür. OFC Erkekler Uluslar Kupası'nı düzenleyen konfederasyona Amerikan Samoası, Cook Adaları, Fiji, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, Samoa, Solomon Adaları, Tahiti, Tonga, Vanuatu, Yeni Kaledonya ülkelerinin futbol federasyonları tam üye, FIFA üyesi olmayan Kiribati, Niue Adası ve Tuvalu futbol federasyonları ise sınırlı üyelerdir. 1 Ocak 2006'ya kadar konfederasyona bağlı olan Avustralya bu tarihten itibaren AFC'ye katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya</span> Okyanusya alt bölgesi

Polinezya, Büyük Okyanus'taki üç büyük ada öbeğinden birine verilen ad. Polinezya bölgesini tanımlamak için aldığı şekil itibarıyla Polinezya üçgeni olarak da ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tufuga Efi</span> 3. Samoa Bağımsız Devleti başbakanı

Tuiatua Tupua Tamasese Efi, Samoalı siyasetçidir. Efi, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Samoa Bağımsız Devleti'nde 2007 ile 2017 yılları arasında Samoa devlet başkanı olarak görev yapmıştır. Efi bu görevinden önce de 1976 - Nisan 1982 ile Eylül 1982 - Aralık 1982 dönemlerinde Samoa başbakanı görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda'nın vize politikası</span>

Vizeden muaf ülkelerden birinin vatandaşı olmadıkça Yeni Zelanda'ya girmek isteyen bir yabancı uyruklu vatandaşın vize alması gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">UTC-11.00</span>

UTC−11:00 UTC'den 11 saat geri zaman dilimi. Kullanıldığı yerler:

Niue başbakanı, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan, kendi kendine yöneten bir bölge olarak, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet konumunda olan Niue'da 1974 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya dilleri</span> Dil ailesi

Polinezya dilleri, Polinezya'nın büyük bir bölümü ve Güney Mikronezya, Güneydoğu Solomon Adaları ve Vanuatu'nun bazı bölgelerinde konuşulan bir dil ailesidir. Dilbilimciler Polinezya dillerini, Avustronezya dil ailesinin bir alt grubu olan Okyanusya dilleri içinde sınıflandırır.

Tongaca veya Tonga dili, Avustronezya dil ailesinin alt grubu olan Polinezya dillerine ait Tonga'da konuşulan bir dildir. Yaklaşık 180.000 konuşura sahiptir ve Tonga'nın ulusal dilidir. Cümleler fiil-özne-nesne sırasıyla kurulur.

Tokelauca veya Tokelau dili, Tokelau ve Amerikan Samoası'nda yer alan Swains Adası'nda konuşulan bir Polinezya dilidir. Dil, Tuvalyanca, Samoaca ve diğer Polinezya dilleriyle ilgilidir. Tokelauca, Tokelau'da İngilizce ile ortak bir statüye sahiptir. Yeni Zelanda'da 2.100, Tokelau'da 1.400 ve Swains Adası'nda 17'i kişi ile Tokelaucanın toplamda yaklaşık 3,640 konuşuru vardır. "Tokelau", kendi dilinde "kuzey-kuzeydoğu" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Polinezyalılar</span> Etnik halk grubu

Polinezyalılar, Pasifik Okyanusu'ndaki geniş bir Okyanusya bölgesi olan Polinezya'ya özgü, birbirleriyle yakından ilişkili halkların oluşturduğu etnik ve dilsel bir gruptur. Bu halklar, urheimatları Güneydoğu Asya'ya dayanan daha büyük Avustronezyalı etnik-dilsel grubunun bir parçasıdır ve Avustronezya dil ailesinin Okyanusya alt ailesine ait bir dal olan Polinezya dillerini konuşurlar.

Cook Adaları Maorice ya da Rarotongaca, Avustronezya dilleri ailesine ait olan Polinezya dilleri grubu üyesi dildir. Cook Adaları Maorice, 2003 yılından bu yana Cook Adaları'nın resmî dillerinden biri konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Ko e Iki he Lagi</span>

Ko e Iki he Lagi, Okyanusya ada ülkesi Niue'nun ulusal marşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya mitolojisi</span>

Polinezya anlatısı veya Polinezya mitolojisi, Polinezya halkının sözlü geleneklerini ve bilinen çoğunlukla dağınık kültürlerin geleneklerini kapsar. Polinezyalılar, muhtemelen MÖ 1000 civarında Tonga - Samoa bölgesinde konuşulan Proto-Polinezya olarak yeniden inşa edilen bir dilden gelen dilleri konuşuyorlardı.