İçeriğe atla

Nisan tası

Konya Mevlana Müzesi'ndeki nisan tası, nisan taslarının en ünlüsüdür.

Nisan tası, bereket ve şifa getirdiğine inanılan nisan yağmurlarını toplamak üzere damlara konan taslara verilen ad. Genellikle pirinç, bronz ve tunçtan yapılır. Kur’an-ı Kerim’den ayetler ve dualar ile bezenmiştir.

Nisan yağmuru, nisan ayında yağan, Anadolu'da bolluk ve bereket getirdiğine inanılan yağmurlara verilen isimdir. Nisan ayı, Anadolu'da "yağmur ayı" veya "yağar ay" olarak adlandırılır ve nisan ortalarından mayıs ortasına kadar yağan yağmuru kaplarda toplayarak şifa niyetine kullama geleneği vardır.

Selçuklular döneminde Konya'da nisan yağmurlarının taslarda toplanarak insanlara şifa için dağıtıldığı ve yemeklere katılarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu tasların içinde en ünlüsü, Mevlâna Müzesi'nin Huzuru Pir adı verilen ana salonunda sergilenmektedir.[1] Bu tasın, 1396 yılında yapıldığı ve İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han tarafından Mevlâna Dergahı'na armağan edilmiş olduğu bilinmektedir.[2] Tas, yağmur sularını toplamak için nisan aylarında dergâhın avlusuna çıkarılırdı. Burada toplanan yağmur suları, dualar eşliğinde dergâhtakilere ve dergâh ziyaretçilerine şifa niyetiyle ikram edilirdi.

Tas, bronz üzerine altın ve gümüş kakmalıdır. Ağırlığı 34 kg'dir. Üzerindeki yazı ve motiflerle Türk maden sanatının en görkemli eserlerinden kabul edilir.[3] Kapak, gövde, bilezik ve kaide olmak üzere dört ayrı parçası vardır. Ortası sivri ve kubbe biçiminde olan kapağın üzerinde, kuyruğu kırılmış olan bir horoz figürü de yer alır. Kapak ve gövdesinde, Ebû Sa'îd Bahâdır Han için yazılmış övgü dolu şiirler bulunur. Gövdesinde 6 adet örgülü madalyonun içerisine yerleştirilmil figürlü bezemeler vardır. Tas,altın ve gümüş kakma sanatı ile yapılmış geometrik ve bitkisel motiflerle, hayvanlar ve av sahneleri ile, bazı tarihî olayların tasvirleriyle süslenmiştir.

Ayrıca bakınız

Şifa tası

Kaynakça

  1. ^ "Mevlana Müzesi'nin Şifa Kabı "Nisan Tası"". Haberler. 20 Nisan 2015. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023. 
  2. ^ Zeki Oral, Naci Bakırcı. "Nisan Tası". Zdergisi İstanbul. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023. 
  3. ^ Oral, M. Zeki (Güz 2017). "Nisan Tası" (PDF). Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hıdırellez</span> Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan 6 Mayıs günü

Hıdırellez ya da Hıdrellez, Orta Asya, Orta Doğu, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır olarak adlandırılan Hıdırellez Günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Müren</span> Türk müzik sanatçısı (1931–1996)

Zeki Müren, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı, oyuncu ve şair. "Sanat Güneşi" ve "Paşa" olarak anılan Müren, klasik Türk müziğinin en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir. Sanata olan katkılarından dolayı 1991'de "Devlet Sanatçısı" ünvanıyla ödüllendirilmiştir. Türkiye'de verilmeye başlanan Altın Plak Ödülü'nün de ilk sahibi olan sanatçı, müzik yaşantısı boyunca altı yüzü aşkın plak ve kaset doldurmuş, üç yüzü aşkın şarkı bestelemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cenevre</span> İsviçrede şehir; Cenevre kantonunun başkenti

Cenevre, İsviçre'de Cenevre Gölü kıyısında yer alan, İsviçre'nin Zürih şehrinden sonra en yüksek nüfuslu ikinci şehridir. Fransızca konuşulan İsviçre bölgesi olan "Suisse Romande" bölgesinin en büyük şehridir. Aynı ada sahip Cenevre kantonu'nun başkentidir. Rhône Nehri'nin Cenevre Gölü'nden çıkışında konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Namaz</span> İslamda farz olan günlük ibadet

Namaz, İslâm'ın şartlarından biri olarak kabul edilen bir ibadettir. Kur'an'da günün belli vakitlerinde abdestle birlikte duaya kalkılması ifadesi bulunur. Kur'an'a göre namaz Allah'ı anarak teslimiyetin gösterildiği bir arınma biçimi ve İbrâhim peygambere öğretilen bir ibadet şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Rahmi Eyüboğlu</span> Türk ressam, şair ve yazar

Bedri Rahmi Eyüboğlu Türk ressam, yazar ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">İshak Paşa Sarayı</span> Tarihî saray

İshak Paşa Sarayı; Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan bir saraydır. Yapımına 1685 yılında başlanan ve 1784'te tamamlanan saray; içinde barındırdığı cami, türbe, kütüphane, mahzenler, koğuşlar, harem ve selamlık bölümleri ile büyük bir yapı kompleksidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmesine karşın genel olarak Selçuklu mimarisinden izler taşıyan İshak Paşa Sarayı'nda; Batı kökenli barok, gotik, rokoko ve ampir gibi sanat akımlarının etkileri de gözlemlenir. 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Yavaşca</span>

Mehmet Alaettin Yavaşca, Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Hamursuz Bayramı</span> Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göçünü anan Yahudi bayramı

Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır'da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Pesah, Yahudi takvimindeki Nisan ayının 15. günü başlar, bu tarih Kuzey Yarım Küre’de bahara denk gelir ve bayram 7 veya 8 gün kutlanır. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biridir.

Utu, Akadca Şamaş adıyla da bilinen eski Mezopotamya Güneş tanrısıdır. Her gün dünyada olan biten her şeyi gördüğüne inanıldı ve adaletten ve gezginlerin korunmasından sorumluydu. İlahi bir yargıç olarak, yeraltı dünyasıyla ilişkilendirilebilirdi. Ek olarak, tipik olarak hava tanrısı Adad ile birlikte kehanet tanrısı olarak hizmet edebilirdi. Evrensel olarak birincil tanrılardan biri olarak kabul edilirken, özellikle Sippar ve Larsa'da saygı görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Büyü</span> doğaüstü eylemleri içeren inanç ve uygulama türleri

Büyü veya sihir, insanların doğaüstü, paranormal veya mistik yöntemlerle doğal dünyayı etkileyebildiğini öne süren uygulamalar ve bunların çevresinde oluşturulan kültürel sistem.

<span class="mw-page-title-main">Eyüp Sultan Camii</span> Tarihî cami

Eyüp Sultan Camii, İstanbul'un Konstantinopolis Surları dışındaki, Haliç kıyısında yer alan ilçesi Eyüpsultan'daki bir camidir. Külliyede, İslam peygamberi Muhammed'in sancaktarı ve sahabesi Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin gömüldüğü türbe de yer almaktadır. Çok daha eski bir alanda bulunan mevcut yapı 19. yüzyılın başlarından kalmadır.

<span class="mw-page-title-main">Noel</span> çoğunlukla 25 Aralıkta İsanın doğumunun kutlandığı bayram

Noel, her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinmektedir. 20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik bir figür olan Noel Baba temel bir rol oynamaktadır.

Cavidan Yonca Lodi, Türk pop müzik şarkıcısı.

İmâmet ya da İmâmîlik İslam'ın bir kolu olan Şiiliğin temel ilkelerinden birisidir. Sünnilik imâmeti imanın esaslarından biri olarak saymaz.

<i>National Geographic</i> dergi

The National Geographic Magazine (NGM), 1888 yılından beri yayımlanmakta olan ABD merkezli dergidir. National Geographic Society'nin resmî yayın organıdır. Bugün derginin adı sadece National Geographictir.

<span class="mw-page-title-main">Peribacası</span>

Peribacası, ince uzun, kurak havzalardan ve kırgıbayır yüzeylerinden çıkan, vadi yamaçlarından inen sel sularının yeri aşındırmasıyla oluşan bir kaya oluşumudur. Peri bacalarının gövdeleri genellikle yumuşak minerallerden ve tepesi sert, daha zor aşınan kayadan oluşur. Gövdeleri genellikle konik şekle sahiptir. Şekilleri erozyon biçimlerine göre değişir. Farklı mineral katmanları gövdelerinde farklı renklere sebep olabilir. Çapları 1 ila 15 metre arasında değişir, bu sınırlamanın dışına çıkan oluşumlar peri bacası olarak sınıflandırılamazlar. Peri Bacaları esas olarak çölde kuru ve sıcak bölgelerde bulunur. Yaygın kullanımda kukuletalar veya kuleler arasındaki fark, kukuletaların totem direği şeklindeki bir gövdeye sahip olarak tanımlanırken değişken bir kalınlığa da sahiptir.

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.

Doğurganlık tanrısı, doğurganlık, cinsellik, hamilelik, doğum ve ekinlerle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Bazı durumlarda bu tanrılar bu deneyimlerle doğrudan ilişkilidir, diğerlerinde ise daha soyut sembollerdir. Doğurganlık ayinleri ibadetlerine eşlik edebilir. Aşağıdaki, doğurganlık tanrılarının bir listesidir.

Şifa tası, Anadolu halk hekimliğinde, üzerinde kişileri çeşitli hastalık ve sıkıntılardan koruma ve iyileştirmede etkisi olduğuna inanılan çeşitli ayet, sayı, harf ve sembollerle bezenmiş taslara verilen ad.