İçeriğe atla

Ninni

Lullaby by William-Adolphe Bouguereau

Ninni, çocukları büyüten kişilerin, çocukları uyutmak için belli bir ezgiyle söyledikleri manzum veya mensur sözler. Ninniler, çocuk edebiyatına malzeme olacak halk kültürü ürünlerindendir. Aynı zamanda ninniler, çocuğun uzun ömürlü olması, nasibinin bol olması, nazar ve hastalıklardan korunması, bebeğin ağlamaması, uslu olması, çabuk büyümesi, gelin ya da damat olması çocuğun gelecekte mutlu olması gibi dilekleri içeren doğaçlama söyleyişlerdir. Ninnilerde yerel öğeler, gelenek ve görenekler, tarihî ve toplumsal pek çok konu bulunmaktadır.[1]
Diğer bir tanımı: Annelerin veya diğer yakınların genellikle bebeği uyuturken bazen de onu sevip oyalarken, kendilerine has ezgi ile söyledikleri, çoğu kez söyleyenin çocuk hakkında dilek ve umutlarını yansıtan, ayrıca çocuğun ve söyleyenin o andaki durumlarını yansıtan, genellikle dörtlüklerden oluşan, başlarında ve sonlarında ahengi tamamlayan, dolgu ve klişe sözler ihtiva eden halk edebiyatı mahsulleridir.[2]
Genel anlamıyla ninniler, annelerin veya diğer yakınların genellikle bebeği uyuturken bazen de onu sevip oyalarken, kendilerine has ezgi ile söyledikleri, çoğu kez söyleyenin çocuk hakkında dilek ve umutlarını yansıtan, ayrıca çocuğun ve söyleyenin o andaki durumlarını yansıtan, genellikle dörtlüklerden oluşan, başlarında ve sonlarında ahengi tamamlayan, dolgu ve klişe sözler ihtiva eden halk edebiyatı mahsulleridir.[3]
Ninniler, sade bir dille ezgili olarak söylenen şiirlerdir. Söyleyeni belli olmayan bu ürünlerin neredeyse tamamı kadınlar tarafından üretilmiştir. Hem yaşanan önemli olaylar hem de annenin ninni söyleme anında fiziksel durumu ve buna bağlı duygusal durumu ninninin konusunu, işlevini ve yapısını belirlemektedir. Sözlü kültür ortamında ve geleneksel aile yapısı çerçevesinde yer alan kadının içinde bulunduğu sosyal ve fiziksel mekânlar, annenin söylediği ninnileri etkilemektedir. Sözlü gelenekte uzun yıllar içerisinde ortaya çıkan ve aktarılan ninniler, annenin kendi çevresini algıladığı şekilde biçimlenmektedir. Ninniler; anne ile çocuğun ahengini, birliğini, yakınlığını ve uyumunu sağlayan, tarih boyunca hemen her toplumda var olmuş müzik değeri taşıyan edebi örnektir. Ninniler, çok yönlü işleve sahip oldukları için konuları da çeşitlilik göstermektedir. Ninnilerin konusu bebek veya çocukla, çocuğun yakınlarıyla, evde bulunan kişilerle, o anda evde oluşan durumlarla veya olaylarla ilgili olabilmektedir.[4]
Ninnilerin kültür aktarımında önemli rolleri vardır. Bu roller hem toplumsal yaşamın süreğenliğinin sağlanmasında hem de çocukların bireysel gelişimleri anlamında da önemli etkilere sahiptir. Ninniler, topluma ait değerlerin de nesilden nesile aktarılmasını sağlamaktadır. Bir dili iyi öğrenebilmek ya da öğretebilmek için, o dille ortaya konan ve o dilin konuşulduğu topluma ait kültürü yansıtan eserlerden yararlanmak gerekmektedir. Türk aile yapısı, örf, âdet ve gelenekleri, dini inanış, yaşam şartları, aile içindeki ilişkiler, bebeğe duyulan sevgi ve daha pek çok şey ninniler aracılığıyla çocuklara aktarılmaktadır.[5] Bütün kültürlerde ninnilerin çocukları sakinleştirici etkisi bilinmektedir. Ancak çocuklar için ninnilerin daha farklı anlamları vardır. Ninniler, çocuklar için gözleri kapatmadan önce dinlenilen ve öğrenilen bir sestir. Yavaş ilerleyen ritmi, tekrarlayan yapısı ve duygusal sözleriyle çocukta stresi azaltmakta ve uykuyu kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle çocuğun gelişimini olumlu yönde etkilemektedir.[6]

Çocuklara yararları

Çocukluk döneminde çocuklara yakınları tarafından söylenen nitelikli ninniler çocukların bilişsel, dil, motor, sosyal-duygusal gelişim alanlarında etkili olmaktadır. Ninniler sayesinde çocuklarda beynin çeşitli bölümleri harekete geçmekte ve ninniler beyin gelişimini hızlandırmaktadır. Aynı zamanda ninniler, çocuğun ailesine ve sosyal çevresine olan uyumunu kolaylaştırmakta, okul başarısına katkıda bulunmaktadır. Çocukta dil becerilerinin alt yapısını hazırlamakta ve hızlı gelişmesine katkı sağlayarak ileride bireylerle iletişim kurmasını kolaylaştırmaktadır. Bu durumda çocuğun bağımsız, yeterli ve kendine güvenen bir birey olmasına katkı sağlamaktadır. Ninniler, gerek formal gerekse informal yolla çocuklara verilmesi gereken beceri, kavram veya olayları öğretmede bir araç olarak kullanılmakta ve çocukların gelişim hızlarına göre gelişmelerine olanak tanımaktadır. Böylece çocuklar, daha fazla keşfetme ve öğrenme için fırsat yakalamaktadır. Bu açıdan çocukların eğitiminde önemli rol oynayan eğitimcilerin ve anne-babaların bu konuda bilinçli ve hassas davranış göstermeleri gerekmektedir.[7]

Kaynakça

  1. ^ Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Hatay İli Kırıkhan İlçesi Halk Kültürü Araştırması. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
    Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Kütahya-Seyhler Beldesi Folklor Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  2. ^ Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Hatay İli Kırıkhan İlçesi Halk Kültürü Araştırması. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
    Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Kütahya-Seyhler Beldesi Folklor Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  3. ^ Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Ninnileri Psikanalitik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi. Millî Folklor, Yıl: 22, Sayı: 88, 38-43.
    Türk Ninnilerinde İslami Motifler. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  4. ^ Ortak Türk Kültürü Ürünlerinin Çocuk Edebiyatına Katkıları, -Türk Halkları Edebiyatı II – Beynelhalk Uşaq (Çocuk) Edebiyatı Kongresi- Materyaller (Bildiriler) 1. Kitap, Bakü: Qafqaz Ün.Yay.
    Ninnilerin Çocuğun Gelişim Alanlarına Katkılarının İçerik Açıdan İncelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, Sayfa:276-289.
    Göstergebilimsel İşlevler Açısından Ninniler. Millî Folklor, Yıl: 16, Sayı: 61, 44-57.
  5. ^ Ninnilerin Çocukların Dil ve Zihinsel Gelişimine Etkisi. Zfwt Vol. 2, No. 3, 27-38.
    Türk Ninnilerinde İslami Motifler. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  6. ^ Türk halk edebiyatı 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016
  7. ^ Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER) Cilt 01, Sayı 01, 2016, Sayfa 1-7

Dış bağlantılar

  • Ninnilerle Diller Türkçe, İtalyanca, Yunanca, Romence, Çekçe, Danca ve İngilizce ninnilerle ilgili bir projenin ürünü olan site. Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir.
  • Viki Ninniler[] Türkçe dahil, bütün Avrupa dillerinden ninnnileri bulabileceğiniz ve kendi ninnilerinizi de paylaşabileceğiniz bir site.
  • Ninnici.com Dünya'da farklı ülkelerde çocukların nasıl uyutulduğunu bulabileceğiniz, isminize özel ninnileri bulabileceğiniz bir site.

İlgili Araştırma Makaleleri

Beş Hececiler, I. Meşrutiyet'ten sonra hece vezniyle ve konuşulan halk diliyle, Millî Edebiyat akımının görüşleri doğrultusunda şiir yazan beş şairin Türk edebiyatındaki genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Adil Özder</span>

Mustafa Adil Özder, Türk folklor araştırmacısı, yazar ve şair.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Masal</span> kurgusal bir hikaye içeren folklorik fantezi karakterler

Masal ya da erteği esas itibarıyla sözlü anonim halk edebiyatı ürünü, kahramanları arasında olağanüstü kişi veya yaratıkların bulunabildiği, anlatılan olayların tamamen gerçek dışı olduğu, yer ve zaman ögesinin ise daima belirsiz olduğu bir anlatı türüdür.

Adnan Tönel, Türk oyuncu, akademisyen ve yazardır.

Fikret Türkmen akademisyen, Türk Dünyası Araştırmaları profesörüdür. 1992 yılında kurulan Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsünün kurucu müdürüdür.

Halk bilimi veya folklor, bir ülkede veya bölgede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten, kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalıdır.

Pertev Naili Boratav ya da asıl adıyla Mustafa Pertev, Türk halk bilimci, halk edebiyatı araştırmacısı.

Güzin Tural, Türk dili araştırmacısı, öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Türk folkloru</span>

Türk folkloru, Türkçe çevresinde gelenekselleşmiş folklor, halk bilimidir.

Doç. Dr. Hüseyin Yaltırık TRT İzmir Radyosu Türk halk müziği ses sanatçısı ve Türk halk müziği eski sorumlusudur.

Şükrü Elçin, Türk şair, folklorcu, araştırmacı, akademisyen ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Bayburt Üniversitesi</span> Bayburtta kurulu devlet üniversitesi

Bayburt Üniversitesi, TBMM'nin çıkardığı kanunla 31 Mayıs 2008 tarih ve 26892 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış kanuna göre Bayburt'ta kurulan Türk devlet üniversitesi.

Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1982 yılında 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'na göre kurulmuştur. Enstitünün köklü bir geçmişi vardır. Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ne bağlı İşletme Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü'nün çekirdeğini oluşturmuş ve Enstitü'nün tarihsel gelişim sürecindeki ilk basamağı oluşturmuştur. Enstitüde 19 anabilim dalı bünyesinde 51 yüksek lisans, 3 tezsiz yüksek lisans ve 26 doktora olmak üzere toplam 80 programda eğitim verilmektedir. Doktora programlarının süresi en fazla 12 yarıyıl, yüksek lisans programlarının ise en fazla 6 yarıyıldır. Enstitü Gazi Üniversitesi Beşevler Kampüsünde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi binasında bulunmaktadır.

Veysî, şair ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak bebek</span>

Bebek, bir insanı model alarak yapılan çocuk oyuncağı.

Mehmet Sabri Koz, Türk halkbilimci, edebiyatçı ve eğitmen.

<span class="mw-page-title-main">Erman Artun</span>

Prof. Dr. Erman Artun, Folklor araştırmacısı, halkbilimci, akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Emin Kuzucular</span>

Emin Kuzucular derlemeci, halk kültürü araştırmacısı, yazar ve öğretmendir.

İbrahim Niyazi Aslanoğlu, Türk derlemeci, halk kültürü araştırmacısı, yayıncı, yazar ve öğretmendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.