İçeriğe atla

Ninşubur

Ninshubur
İnanna'nın habercisi ve veziri
𒀭𒊩𒌆𒋚
CinsiyetiKadın veya erkek
Kişisel bilgileri
EşiNergal (nadiren)
Tanrı Ninshubur'un adı sağ omuzda geçmektedir. Adab, Irak'tan bir heykel.

Ninshubur (𒀭𒊩𒌆𒋚, Aynı zamanda Ninshubar, Nincubura veya Ninšubur)[1] İnanna ile ilişikli Sukkal (Vezir) lakaplı Sümer tanrısıdır. Adı Sümerce " Subartu'nun Kraliçesi" anlamına gelir. Frans Wiggerman, bu ismin genellikle "Hizmetçilerin Kraliçesi" olarak anlaşıldığını öne sürüyor.[2] Ninshubur İnanna'nın habercisi olarak Hermes ya da Iris ile de ilişkilendirilebilir.

Efsanelerde Ninshubur, en ünlü maceralarının çoğunda Inanna'ya eşlik etti. İnanna'nın Enki'nin hizmetkarlarıyla savaşmasına yardım etmiştir. Başka bir efsanede, Inanna Yeraltı Dünyası'nda mahsur kaldığında, kraliçesini serbest bırakılması için Enki'ye yalvaran Ninshubur'dur.

Cinsiyet

Ninshubur, Sümer edebiyatında III. Ur dönemine kadar kadındır ve daha sonraki birçok kaynakta da böyle görülmeye devam etmektedir.[3] Bununla birlikte, eski bilimsel kaynaklardaki diğer haberci tanrılarla karıştırılması nedeniyle, Ninshubur genellikle yanlış bir şekilde bir erkek tanrı olarak anılır. Diane Wolkstein'a göre bir vezirin cinsiyeti, hizmet ettikleri tanrının cinsiyetiyle eşleşir. [4] Dolayısıyla, Enki'nin veziri İsimud erkek, Ninshubur ise dişidir.[5]

Akad mitolojisinde, Anu Ninshubur'un elçisi rolüyle erkek tanrı İlabrat ile eşit hale getirildi. Ayrıca başka bir erkek haberci tanrı Papsukkal ile birleştirildi, ancak bu süreç sadece Kassite döneminde başladı ve Seleukos dönemine kadar tamamlanmadı.[6]

Ninshubur, Ilabrat ve Papsukkal'ın birleşmesi karmaşık bir süreçti ve zaman zaman yazarlar için bir kafa karışıklığı kaynağıydı. Bir Eski Babil ilahisi Ninshubur'u hem kadınsı hem de erkeksi cüppeler giymiş olarak tanımlayarak çelişkili anlatıları uzlaştırmaya çalışmıştır.[3]

Rim-Sîn hayatının farklı noktalarında hem kadın hem de erkek Ninshubur için ayrı tapınaklar inşa ettirdi.[7]

Kült

İnsanlar ve daha önde gelen tanrılar arasında arabulucu rolü nedeniyle Ninshubur'u bir aile tanrısı olarak kişisel bağlılığın popüler bir nesnesi haline getirdi.[8]

Uruinimgina,[8] Puzur-Anne, Gudea, Shulgi ve Jant-sin gibi krallar Ninshubur adanmış yazıtlar bırakmıştır.

Ninshubur'un ana kült merkezi, İnanna ile ilişkilendirildiği Akkil'di.[2] Diğer önemli yerler, Ur'daki bir şapel[9] ve Nippur'daki bir tapınaktı.[10]

İkonografi

Ninshubur'a dua eden bir heykel örneği. M.Ö 2250-2500

Ninshubur'un özelliği bir asaydı.[11] Orion takımyıldızı ile ilişkilendirildi. [12] Haberci tanrı olduğundan ayakkabılarla da ilişkilendirilmiş olması mümkündür ve bir metinde Inanna, Ninshubur'a "lapis lazuli ayakkabılı" adlı başlığıyla hitap eder.[13]

Karakter

Sümer mitolojisinde Ninshubur, tanrıçasına olan bağlılığıyla "sarsılmaz derecede sadık" olarak tasvir edilir. [14] İlişkileri benzersiz bir şekilde yakın olarak tanımlanırdı. Ninshubur, bazen Dumuzi'nin hemen ardından İnanna'nın çevresine ait tanrılar arasında listelenir.[15][16] Ninshubur da Inanna'yı yatıştırmaya muktedir olarak görülüyordu.[13]

Ninshubur, büyük bir bilgelik tanrıçası olmasının yanı sıra, aynı zamanda bir savaşçı tanrıçaydı. [14]

Frans Wiggerman onu, tanrıçasıyla bağlantılı en önemli sukkal olarak görüyor.[17][18]

Mitoloji

Ninshubur, eski Sümer mitolojisinde önemli bir figürdü ve tanrıçası Inanna ile ilgili birçok efsanede önemli bir rol oynadı.

Inanna ve Enki

Sümerlerin İnanna ve Enki mitinde Ninshubur, İnanna'yı Enki'nin peşinden gönderdiği canavarlardan kurtaran kişi olarak tanımlanır. [19] [20] [14] Bu efsanede Ninshubur, İsimud'a benzer bir rol oynar. [14]

Inanna'nın Yeraltı Dünyasına inişi

İnanna'nın Yeraltı dünyasına inişine 12 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dair Sümer mitinde Ninshubur, onları İnanna'yı Yeraltı dünyasından kurtarmaya ikna etmek için tüm tanrılara yalvaran kişi olarak tanımlanır.

Diğer tanrılarla ilişki

Girsu'da Ninshubur, Nergal'in karısı olarak kabul edildi.[7] Başka erkek tanrıların eşi olarak asla görülmedi.[21]

Kaynakça

  1. ^ "Sumerian Dictionary". oracc.iaas.upenn.edu. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b F. Wiggerman, Nin-subur 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 490
  3. ^ a b F. Wiggerman, Nin-subur 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 491
  4. ^ Wolkstein 1983.
  5. ^ F. Wiggerman, Nergal A. philologisch 2 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 220
  6. ^ J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 132
  7. ^ a b J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 207
  8. ^ a b J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 234
  9. ^ J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 231 - 232
  10. ^ J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 101
  11. ^ J. M. Asher-Greve, J. G. Westenholz, Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources, 2013, p. 181
  12. ^ Black & Green 1992.
  13. ^ a b F. Wiggerman, Nin-subur 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 498
  14. ^ a b c d Pryke 2017.
  15. ^ F. Wiggerman, An Unrecognized Synonym of Sumerian sukkal, "vizier," 19 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie vol. 78, 1988, p. 228-229
  16. ^ F. Wiggerman, An Unrecognized Synonym of Sumerian sukkal, "vizier," 19 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie vol. 78, 1988, p. 226
  17. ^ F. Wiggerman, Nin-subur 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 497
  18. ^ J. Peterson, UET 6/1, 74, the Hymnic Introduction of a Sumerian Letter-Prayer to Ninšubur 19 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie vol. 106, 2016, p. 38
  19. ^ Kramer 1961.
  20. ^ Wolkstein & Kramer 1983.
  21. ^ F. Wiggerman, Nin-subur 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [in:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie vol. 9, 2001, p. 495

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sümerler</span> Güney Mezopotamyadaki eski medeniyet ve tarihi bölge

Sümerler, yaklaşık MÖ 4000-2000 yılları arasında Irak'ın güneyinde yerleşik hayata geçmiş olup medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölgede yaşamış bir uygarlıktır. MÖ 6'ncı ve 5'nci milenyumda Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı dönemi arasında ortaya çıkmış olup Dünyanın bilinen en eski uygarlıklarından birisi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Enlil</span> Antik Mezopotamya tanrısı

Enlil, daha sonra bilinen adıyla Elil veya Ellil, rüzgâr, hava, yeryüzü ve fırtınalarla ilgili Antik Mezopotamya tanrısıdır. İlk olarak Sümer panteonunun baş tanrısı olarak kaydedilen Enlil, daha sonra Akadlar, Babilliler, Asurlular ve Hurriler tarafından da tapınılan bir tanrı hâline gelmiştir. Enlil'in ana tapınma yeri, bizzat Enlil tarafından inşa edildiğine inanılan ve gökyüzü ile yeryüzünün "bağlantı noktası" olarak kabul edilen Nippur kentindeki Ekur tapınağıdır. Enlil, bazen Nunamnir olarak da anılmaktadır. Bir Sümer ilahisine göre, diğer tanrılar ona bakmaya cesaret edemez. MÖ 24. yüzyılda Nippur'un yükselişiyle birlikte önem kazanan Enlil kültü, MÖ 1230'da Elamlıların Nippur'u yağmalamasıyla zayıflamış ve sonuç olarak Mezopotamya panteonunun baş tanrısı ve Babil'in ulusal tanrısı Marduk tarafından konumu ele geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Enkidu</span> Gılgamışın yol arkadaşı

Enkidu (Sümerce: 𒂗𒆠𒄭 EN.KI.DU10), antik Mezopotamya mitolojisinde efsanevi bir figür ve Uruk kralı Gılgamış'ın savaş zamanındaki yoldaşı ve arkadaşıdır. İkisinin maceraları, Sümer edebiyatında ve M.Ö. 2. binyılda yazılan Akad destanı Gılgamış Destanında yer aldı. Enkidu, vahşi adamın en eski edebi temsili olarak, Mezopotamya'daki sanatsal temsillerde ve Antik Yakın Doğu edebiyatında sıkça rastlanan bir motif olarak öne çıkıyor. Enkidu'nun ilkel bir adam olarak belirmesi, M.Ö. 1300-1000 arasındaki Eski Babillilerin versiyonuyla potansiyel bir benzerlik taşıyor; bu versiyonda Enkidu, Sümerce şiirlerde bir hizmetkâr-savaşçı olarak tasvir edilmiştir.

Utu, Akadca Şamaş adıyla da bilinen eski Mezopotamya Güneş tanrısıdır. Her gün dünyada olan biten her şeyi gördüğüne inanıldı ve adaletten ve gezginlerin korunmasından sorumluydu. İlahi bir yargıç olarak, yeraltı dünyasıyla ilişkilendirilebilirdi. Ek olarak, tipik olarak hava tanrısı Adad ile birlikte kehanet tanrısı olarak hizmet edebilirdi. Evrensel olarak birincil tanrılardan biri olarak kabul edilirken, özellikle Sippar ve Larsa'da saygı görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Anunnaki</span> Antik Mezopotamya geleneğinde bir ilah grubu

Anunnaki, antik Sümer, Akad, Asur ve Babillerin mitolojik geleneklerinde ortaya çıkan bir tanrı grubudur. Kaç Anunnaki olduğu ve hangi rolü üstlendiklerine dair açıklamalar hem değişkenlik gösterir hem de çoğu zaman tutarsızdır. Akad öncesi dönemden kalma en eski Sümer yazılarına göre Anunnaki, panteondaki en güçlü tanrılardır; gök tanrısı An ile yer tanrıçası Ki'nin torunlarıdır, asıl işlevleriyse insanlığın yazgısını belirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Melid</span> Türkiyede arkeolojik sit alanı

Arslantepe Höyüğü veya Melid, Malatya'nın 7 km. kuzeydoğusunda yer alan bir arkeolojik yerleşimdir. Türkiye'deki en büyük höyüklerden biridir. Höyük, Fırat üzerindeki Karakaya Baraj Gölü'nün batısındadır. Otuz metre yükseklikteki höyük MÖ 5 bin yıllarından MS 11. yüzyıla kadar iskan edilmiştir. Bölge MS 5. ve 6. yüzyıllarda bir Roma köyü olarak, daha sonra da Bizans nekropolü olarak kullanılmıştır. Yerleşim alanı 200 x 120 metre boyutlarındadır.

<span class="mw-page-title-main">İnanna</span> Sümer tanrıçası

İnanna ; aşk, güzellik, seks, savaş, adalet ve siyasi güçle ilişkilendirilen antik Mezopotamya tanrıçasıdır. Sümerlerde kendisine "İnanna" adıyla ibadet edilirken daha sonraki dönemlerde Akad, Babil ve Asurlular tarafından İştar olarak tanımlanmış ve "Cennetin Kraliçesi" olarak anılmıştır. Ana tapınma merkezi Uruk'taki Eanna Tapınağı'dır ve buranın koruyucu tanrıçası kabul edilmiştir. Venüs gezegeniyle ilişkilendirilmiş ve aslan ile sekiz köşeli yıldız, en belirgin sembolü olmuştur. İştar'ın kocası, daha sonraki dönemlerde Tammuz olarak anılacak olan Tanrı Dumuzid iken yardımcısı (sukkal) ise sonraki dönemlerde erkek tanrılar İlabrat ve Papsukkal ile bir tutulacak olan Ninşubur'dur.

Babil takvimi, 12 kameri aydan oluşan ve yıllık bir ay-güneş takvimidir. Babil'de kullanılan takvim, hem kamerî ve hem de Güneş esaslı olarak düzenlenmiştir. Babil takviminde de gün, günbatımında başlar ve bir sonraki günbatımında sona erer. Sümerde M.Ö. IV binyılın sonu ile III binyılın başlangıcında her bir şehrin kendi takvimi vardı. Rahipler yıldızlı gökyüzünü gözlem yapmakla birçok astronomik sonucu elde etmişlerdir. M.Ö. III binyılda gökyüzü cisimlerinin hareketinin gözlemlemek için yüksekliği 20 m'ye ulaşan çok katlı kuleler inşa ediliyordu. Bu kuleler genellikle tapınakların yanına dikilirdi.

Isin Irak'ın El-Kadisiyye Valiliği'nde bulunan Arkeolojik sittir. MÖ 4. binyılın sonlarında Uruk döneminden itibaren en azından MÖ 1. binyılın sonlarına kadar Yeni Babil dönemine kadar kullanılmış Antik Yakın Doğu kentidir. Modern Ed-Divaniye şehrinin Yaklaşık 40 km (25 mi) güneydoğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Hepat</span> Hurri inancında ana tanrıça

Hebat, Kheba veya Khepat, Hurrilerce yaşayan her şeyin annesi olarak bilinen ana tanrıçadır. Aynı zamanda tanrıların kraliçesidir.

Udug ya da daha sonra Akadca bilinen adıyla utukku, antik Mezopotamya mitolojisinde bazen iyi ve bazen kötü olarak düşünülen belirsiz bir demon sınıfıdır. Egzorsizm metinlerinde "iyi udug", bazen "kötü udug"a karşı çağrılır. Kelimenin anlamı genellikle belirsizdir ve bazen belirli bir demon türünden ziyade demonları bir bütün olarak ifade etmek için kullanılır. Udug'un neye benzediği tespit edilememiş olsa da betimlemelerinde diğer antik Mezopotamya demonlarında da olduğu gibi karanlık bir gölge, etrafını saran ışığın yokluğu, zehir ve sağır edici bir ses gibi özelliklere sahip olduğu aktarılır. Günümüze kadar gelmiş antik Mezopotamya metinleri, kötü udug'u çıkarmak için talimatlar veren Udug Hul metinleri olarak bilinir. Bu metinler, kötü udug'un hastalığa neden olma rolüyle hastalıkları iyileştirmede duayla egzorsizmi gerçekleştiren kimsenin rolünü vurgulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">É (tapınak)</span> ev ya da tapınak için kullanılan Sümerce bir sözcük veya sembol

É, ev ya da tapınak için kullanılan Sümerce bir sözcük ya da semboldür. Sümer terimi É.GAL bir kentin ana binasını belirtir. É.LUGAL eş anlamlısı olarak kullanılmıştır. Lagaş metinlerinde, É.GAL, ensi'nin şehri yönetme merkezi ve şehir arşivlerinin merkezidir. Sümerce É.GAL "saray", İbranicedeki היכל heikhal ya da Arapçadaki هيكل haykal sözcüklerinde olduğu gibi "saray, tapınak" kelimeleri için Sami kelimelerin olası etimolojisidir.

Iah eski Mısır dininde bir ay tanrısıdır. Jˁḥ kelimesi basitçe "Ay" anlamına gelir. Ayrıca Yah, Yah (w), Jah veya Aah olarak da yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ištaran</span>

Ištaran Dicle'nin doğusunda Sümer ve Elam arasındaki sınırda konumlanmış bir Sümer şehir devleti olan Der şehrinin yerel tanrısıydı. Onun dini kültü Erken Hanedan Dönemi'nden Orta Babil Dönemi'ne kadar gelişmiştir. Ištaran'ın nadiren tasdik edilen eşi basitçe Šarrat-Deri yani "Der'in kraliçesi" olarak biliniyordu. Bazı kaynaklarda eşi, gökkuşağının tanrılaştırılması olan Manzat'tır.

<span class="mw-page-title-main">İşhara</span>

Ishara modern Suriye'nin kuzey bölgelerinde bulunan belirsiz bir tanrıçadır. İlk olarak Ebla'da göründüğü ve buradan da Hurri panteonuna dahil edildiği söylenir.

Cennetin Kraliçesi, antik Akdeniz ve antik Yakın Doğu'da tapınılan bir dizi antik gökyüzü tanrıçasına verilen bir unvandır. Bu unvanla anıldığı bilinen tanrıçalar arasında İnanna, Anat, İsis, Nut, Astarte ve muhtemelen Aşera bulunur. Yunan-Roma döneminde Hera ve Juno da bu unvanı kullanmıştır. İbadet biçimleri ve içeriği çeşitli olmuştur.

Sukkal, Sümer ve Akad mitolojisinde öne çıkan bir kavramdır. Ayrıca Hurri inançlarına da yer almaktadır.

İlahi adalet, bir din içindeki Tanrı'nın veya diğer yüce varlıkların uyguladığı adalet anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">II. Marduk-apla-iddina</span>

II. Marduk-apla-iddina, aslen güney Babil'de bir zamanlar Sealand yapılan bölgede yerleşik olan Bit-Yakin kabilesinden Keldani liderdir. MÖ 722'de Asur kontrolünden Babil tahtını ele geçirdi ve MÖ 722'den MÖ 710'a ve MÖ 703'ten MÖ 702'ye kadar hüküm sürdü. Saltanatı, bazı tarihçiler tarafından, Babil IX. Hanedanı veya Asur Hanedanlığı içinde, Sealand'ın gayri meşru bir Üçüncü Hanedanı olarak tanımlanır.

Tiliura Kaşka topraklarında bir Hitit sınır kasabasıydı. Kummeşmaha Nehri'nin aşağı kesimlerinde, muhtemelen bugünkü Yeşilırmak yakınlarında bulunuyordu, kesin yeri bilinmiyor.