İçeriğe atla

Nimr Bakır el-Nimr

Nimr Bakır el Nimr
نمر باقر النمر
Doğum21 Haziran 1959
el-Avamiye, Doğu Bölgesi, Suudi Arabistan Krallığı
Ölüm2 Ocak 2016 (56 yaşında)
Riyad, Suudi Arabistan Krallığı
Dinİsnâaşeriyye, Şii, İslam

Nimr Bakır el-Nimr (Arapça: نمر باقر النمر) veya Nemr Bakır el-Nemr (d. 21 Haziran 1959, el-Avamiye - ö. 2 Ocak 2016, Riyad), Şii din adamı, şeyh ve ayetullah.

Yaşamı

1959 yılında Suudi Arabistan'ın Doğu Bölgesi'ndeki el-Avamiye şehrinde doğdu. Ülkenin diğer bölgelerine göre önemli oranda Şii yaşayan Katif şehrinde bu mezhebe bağlı olarak yetişen el-Nimr, 10 yıl boyunca Tahran'da ve Suriye'de eğitim gördü. Büyük ayetullahlardan olan Muhammed Şirâzî ve Muhammed Takî el-Müderrisî'nin anlayışını benimsedi. Doğduğu bölge olan Katif şehrine bağlı el-Avamiye'de din adamlığını sürdürdü.

Dinî açıdan ülkesindeki baskın mezhepsel anlayıştan farklı bir dinî anlayışı benimsemiş olmasının yanında Suudi Arabistan'daki siyasi rejimi de eleştirmekteydi. Ülkesinde şaibesiz ve özgür seçimlerin yapılmasını savundu ve 2006 yılında tutuklandığı zaman İçişleri Bakanlığı'na bağlı gizli servis Mabahis tarafından dövüldüğünü öne sürdü.[1] 2011-2012 Suudi Arabistan protestoları sırasında göstericileri polise karşı şiddetle değil, kendi ifadesi ile "kelimelerin kükreyişi" ile direnmeye çağırdı.[2] İngiliz The Guardian gazetesince Suudi Arabistan'daki gösterilerin önemli liderlerinden olarak gösterilmiştir.[3] 2011’de tutuklanmadan önce BBC’ye yaptığı açıklamada “Otoriteye karşı, silahlar yerine kelimelerin konuşmasını destekliyorum. Kelimenin silahı kurşunlardan daha güçlüdür, çünkü otoriteler silahların savaşından kazanır” ifadesini kullanmıştır.[4]

Mahkûmiyeti ve idamı

8 Temmuz 2012 tarihinde bir gösteri sırasında polis tarafından bacağından vuruldu ve gözaltına alındı. Protestolara teşvik etmek, fitne çıkarmak, güvenlik güçlerine direnmek, ateş açmaya çalışmak gibi çeşitli suçlamalarla tutuklandı. Tutuklanmasını protesto edenlerin yaptığı gösterilerde iki gösterici öldürüldü. Tutukluluğu süresince işkence gördüğünü öne süren el Nimr, bu dönemde hapishanede açlık grevine başladı. Özel yetkili Riyad Ceza İhtisas Mahkemesi tarafından 15 Ekim 2014 tarihinde "Suudi Arabistan'a yabancı bir devletin müdahalesine zemin hazırlamak, siyasî otoriteye itaatsizlik ve güvenlik güçlerine karşı silahlı mukavemet" gibi başlıklardan suçlu bulundu ve idama mahkûm edildi. İdama mahkûm edilen ve çoğu El-Kaide üyesi olmakla suçlanan 46 mahkûmla birlikte 2 Ocak 2016 tarihinde cezası infaz edildi.[5] Naaşı, diğer mahkûmlarla birlikte derhal gömüldüğü gerekçesiyle ailesine teslim edilmedi.

İdamı sonrası siyasî gelişmeler

Ortadoğu'daki mezhepsel gerilimi daha da arttıran bu infaz sonrasında özellikle Şii cemaatin yaşadığı Orta Doğu şehirlerinde geniş çaplı gösteriler yapıldı. İran, bu infazı resmî kanallarca çok sert eleştirdi. İran'ın dinî lideri Ayetullah Ali Hamaney, idamı için "Bu âlim ne halkı silahlı bir harekete teşvik etti, ne de gizli komplolar planladı. İlahî intikam şüphesiz Suudi siyasetçilerin yakasına yapışacak" ifadesini kullandı.[6] Sadece İran değil, aynı zamanda Irak'ın Necef şehrinden Ayetullah Ali Hüseyni Sistani ve Hizbullah lideri Hasan Nasrallah da idamı kınayan açıklamalar yaptı ve Tahran sokaklarındaki göstericiler Suudi Arabistan elçiliğine saldırarak binayı ateşe verdi. Bu gelişme sonrasında 3 Ocak 2016 tarihinde Suudi Arabistan, İran ile diplomatik ilişkilerini kestiğini ve ülkesindeki İran misyonunun ülkeyi terk etmek için 48 saati olduğunu ilan etti.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Saudi execution of Shia cleric sparks outrage in Middle East - The Guardian". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  2. ^ "Salah Hemeid (2009-05-07). "Bomb-for-peace". Al-Ahram Weekly". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  3. ^ "Saudi Arabia Shia Protesters - The Guardian". 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  4. ^ "Suudi Arabistan'ın idam ettiği Şeyh Nemr kimdir - Radikal". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  5. ^ "1 günde 47 idam - Hürriyet". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  6. ^ "Hamaney: İlahi intikam Suudi siyasetçilerin yakasına yapışacak - Radikal". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 
  7. ^ "Saudi Arabia Cuts Ties With Iran Amid Fallout From Cleric's Execution - NYT". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı, Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir. Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sistani</span>

Ali Sistani ya da dinî adıyla Büyük Ayetullah Seyyid Ali el-Hüseyni el-Sistani (Arapça: السيد علي الحسيني السيستاني, Farsça:سید علی حسینی سیستانی), Irak'ta yaşayan en önemli Şii dini liderdir.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn Ayaklanması</span>

2011-2014 Bahreyn Ayaklanması, Bahreyn'de 2011'den 2014'e kadar Şii ağırlıklı ve bazı Sünni azınlık Bahreyn muhalefeti tarafından yürütülen bir dizi hükûmet karşıtı protestodur. Protestolar, 2011 Arap Baharı ile Tunus ve Mısır'daki protestolardan etkilendi ve Bahreyn hükûmetinin Körfez İşbirliği Konseyi ve Yarımada Kalkanı Gücü'nün desteğiyle isyanı bastırmasının ardından günlük çatışmalara dönüştü. Bahreyn protestoları, Basra Körfezi ülkesi Bahreyn'de sürekli bir şiddet içermeyen sivil itaatsizlik ve bazı şiddet içeren direnişleri kapsayan bir dizi gösteriydi. Tunus'ta Muhammed Buazizi'nin kendini yakmasının ardından Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaşanan devrimci protesto dalgasının bir parçası olan Bahreyn protestoları, başlangıçta %70'i Şii olan nüfus için daha fazla siyasi özgürlük ve eşitlik sağlamayı amaçlıyordu.

Suudi Arabistan'da insan hakları, Suudi kraliyet ailesinin egemenliği altında İslam dini hukukuna dayalı olması amaçlanan haklardır. Suudi Arabistan hükûmeti ve Suudi hukuk sistemi, dini ve siyasi azınlıklara, eşcinsellere, mürtedlere ve kadınlara yönelik muamelelerinden ötürü eleştirilmektedir. Suudi Arabistan Krallığı, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne göre Ekim 1997'de Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşmesini onayladı. Suudi Arabistan'da insan hakları Suudi Arabistan Temel Kanununun 26. maddesinde belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan kralı</span> Suudi Arabistanın devlet ve hükûmet başkanı

Suudi Arabistan Kralı, Suudi Arabistan Krallığı'nın başı, aynı zamanda Devlet ve Hükûmet Başkanı'dır. Mutlak monarşi ile yönetilen Suudi Arabistan Suud Hanedanı tarafından yönetilmektedir. İdarenin bütün üst makamları kraliyet ailesine mensup olan erkeklerin elinde bulunmaktadır.

Faris ez-Zehrani 1977- 2 Ocak 2016) Suudi Arabistan'da en çok arananlar listesinde 26. sırada bulunan, Ebu Cendel Ezdi adıyla anılan El-Kaide üyesi.

Suudi Arabistan'ın birleşmesi 1902 ve 1932 yılları arasında İbni Suud'un liderliğinde günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığının Arap Yarımadasında bulunan çeşitli kabile, emirlik ve krallıklarla birlikte Arap Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdiği askeri ve politik süreç.

<span class="mw-page-title-main">1979 Kâbe Baskını</span>

1979 Kâbe Baskını, 20 Kasım 1979 tarihinde başlayan ve 4 Aralık 1979 tarihine kadar devam eden, Kâbe'de yaşanan silahlı çatışma.

<span class="mw-page-title-main">İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları</span>

İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları, İran ve Suudi Arabistan arasındaki gerginlikler ile üçüncül ülkelerin sınırları içerisinde devam eden vekâlet savaşları bütünü ve bölgesel nüfuz mücadelesidir. İran ve Suudi Arabistan Suriye, Yemen ve Irak'taki iç savaşlar başta olmak üzere Orta Doğu, Afrika, Orta Asya ve Güney Asya'da kendilerine yakın taraflara destek vermiştir. Bu durum jeopolitik, ekonomi ve mezhep olmak üzere birçok alanda süren bir soğuk savaş olarak tarif edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz ve Necid Krallığı</span>

Hicaz ve Necid Krallığı, Suudi Necid Sultanlığı'nın Haşimi Hicaz Krallığı'nı 1925 yılında işgal etmesi sonucu kurulan bir ikili monarşiydi. 1932 yılında iki monarşi Suudi Arabistan adıyla birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Safva</span>

Safva, Suudi Arabistan'ın Doğu Bölgesi'nde bulunan bir şehirdir. Şehir Katif ile el-Cübeyl arasında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 50,447'dir.

Suudi Arabistan'ın hukuk sistemi, hem Kur'an'dan hem de İslam peygamberi Muhammed'e atfedilmiş sünnetlerden türetilen İslamî Şeriat hukukuna dayanmaktadır. Muhammed'in ölümü sonrasında ortaya çıkan İslamî alim konsensüsleri ("icmâ") de Şeriat'ın kaynaklarından birini oluşturur. Suudi Arabistan'daki yargıçların yaptığı hukuksal yorumlar, İslam fıkhındaki literalist Hanbeli mezhebine ait Orta Çağ metinlerinden etkilenmektedir. Şeriat, Müslüman dünyasında eşsiz olarak kodifiye olmamış haliyle Suudi Arabistan'da kullanılmaktadır. Bununla birlikte hukuksal içtihatın yoksunluğu, ülkenin kanunlarının kapsamında ve içeriğinde büyük seviyede belirsizliklere neden olmuştur. Bu nedenle hükûmet, 2010'da Şeriat'ı kodifiye etmeye niyet ettiğini açıkladı; ancak bu konuda hâlâ bir ilerleme sağlanamamıştır. Şeriat ayrıca fikrî mülkiyet hukuku ve şirketler hukuku gibi modern sorunları kapsayan kraliyet kararnameleriyle dağıtılan düzenlemeler ile tamamlanmıştır. Buna rağmen Şeriat, özellikle ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve kontrat hukuku gibi dallarda hukukun ana kaynağını oluşturmaktadır ve Kur'an ile Sünnet ülkenin anayasası olarak ilan edilmiştir. Suudi devleti ne ait çok kapsamlı tescilli haklar, toprak hukuku ile enerji hukuku dallarının önemli bir özelliğini oluşturmaktadır.

Hükûmet, din ve etnisite hakkında nüfus sayımı yapmamakla birlikte, bazı kaynaklar Suudi Arabistan'daki Şiilerin %10 oranında, diğer kaynaklar ise Suudi Arabistan'ın yaklaşık 20 milyon yerlisinin %15'in Şii olduğunu iddia ediyor. Modern Suudi Arabistan Krallığı, 1932 yılında, Vehhabîlik olarak bilinen Sünni İslam'da geriye dönük bir hareketin takipçileri olan Suud Hanedanlığı tarafından kuruldu. Dini kurumlara, mahkemelere ve krallığın eğitimine hükmeden Vehhabîlik idealinin takipçileri, "Müslümanların klasik metinlerde, Kuran'da ve Sünnette bulunan İslam'ın yorumuna geri dönmeleri gerektiğine" inanırlar. Ayrıca, "Şiilerin saygı duyduğu imamlar gibi kutsal insanlardan şefaat arayan Müslümanların 'gerçek' Müslüman olmadıklarına" da inanıyorlar. Şiilerin dönüşümünü zorlamaya yönelik girişimler sık olmamasına rağmen, Suudi Arabistan'da ve hatta idamlarda ciddi ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Suudi Arabistan ilişkileri</span> Çin Halk Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan Krallığı arasındaki siyasi ilişkiler

Çin-Suudi Arabistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki hem tarihi hem de bugünkü ilişkileri kapsar. Çin ile Suudi Arabistan arasındaki ilk resmî toplantı, 1985 yılı Kasım ayında Umman'da yer aldı. Her iki ülke arasındaki resmî diplomatik ilişkiler Temmuz 1990'da kuruldu. 1990'ların öncesinde Suudi Arabistan ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında ikili ilişkiler yoktu.

<span class="mw-page-title-main">Kanada-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Kanada-Suudi ilişkileri, Kanada ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ilişkilerdir. Bu ikisi, Suudi Arabistan'ın Orta Doğu'daki en büyük ikinci ticaret ortağı olan Suudi Arabistan ile güçlü ekonomik bağları paylaşıyor, Şubat 2014'te Suudi Arabistan'ın 15 milyar dolar değerinde Kanada silahı satın almasıyla güçlenen bir ilişki. Ağustos 2018'e kadar, Kanada'da devlet burslu 16.000'den fazla Suudi öğrenci vardı.

Aşağıda 2016 yılında Suudi Arabistan Krallığı'nda meydana gelen olaylar listelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri Rusya Federasyonu ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke, iki petrol süper gücü olarak anılıyorlar ve dünya ham petrol üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Humeynizm</span> Ruhullah Humeyninin fikir ve görüşlerini esas alan ideoloji

Humeynizm veya Humeynicilik, 1979 İran İslam Devrimi'nin lideri Ruhullah Humeyni'nin dini ve siyasi fikirlerini ifade eder. Ayrıca Humeynicilik, Humeyni'nin kurduğu İran İslam Cumhuriyeti'ni yöneten din adamı sınıfının ideolojisini de ifade ediyor olabilir. Bu aynı zamanda İran, Irak ve Lübnan'daki On İki İmamcı Şii nüfusun bazı kesimlerinin "radikalleşmesine" ve İran hükûmetinin Afganistan, Pakistan, Suudi Arabistan ve Afrika'daki Şii azınlıkları "silah altına almasına" atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Humeynicilikten türetilen Humeynici ve Humeyniciler kelimeleri aynı zamanda İran'ın dini yöneticilerinin üyelerini tanımlamak ve onları "normal" Şii Müslüman din adamlarından ayırmaya çalışmak için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">1987 Mekke olayı</span>

1987 Mekke olayı, 31 Temmuz 1987'de Mekke'de Hac ibadeti sırasında Şii hacılar ile Suudi Arabistan güvenlik güçleri arasında çıkan çatışma 400'den fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan olay. Olay çeşitli şekillerde "isyan" veya "katliam" olarak tanımlanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.