İçeriğe atla

Nilutamid

Nilutamid, prostat kanseri tedavisinde kullanılan nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA).[1][2][3][4][5] Transgender kadınlar için kadınlaştırıcı hormon tedavisinin bir bileşeni olarak ve kadınlarda akne ve sebore tedavisi için de incelenmiştir.[6][7][8][9] Ağızdan alınır.

Erkeklerde görülen yan etkiler meme hassasiyeti ve büyümesi, feminizasyon, cinsel işlev bozukluğu ve sıcak basmasıdır.[10][11][12][13] Mide bulantısı, kusma, görme bozuklukları, alkol intoleransı, yüksek karaciğer enzimleri ve akciğer hastalığı her iki cinsiyette de görülebilir.[11][13][14][15][16][17] Nilutamid nadiren solunum yetmezliğine ve karaciğer hasarına neden olabilir.[10][13] Bu olumsuz yan etkiler, bir dizi ilişkili ölüm vakasıyla birlikte, nilutamidin kullanımını sınırlamıştır.[5][18][19]

Nilutamid, vücuttaki testosteron ve dihidrotestosteron (DHT) gibi androjenlerin etkilerini önleyerek, androjen reseptörünün (AR) seçici bir antagonisti olarak hareket eder.[6][20] Prostat kanseri hücrelerinin çoğu büyüme ve hayatta kalma için bu hormonlara bağlı olduğundan, nilutamid prostat kanserinin ilerlemesini yavaşlatabilir ve hastalığı olan erkeklerde yaşamı uzatabilir.[6]

Nilütamid 1977'de keşfedilmiş ve ilk olarak 1987'de tıbbi kullanıma sunulmuştur.[1][21][22] 1996'da Amerika Birleşik Devletleri'nde satışa sunulmuştur.[23][24][25] İlaç, daha iyi etkinlikleri, tolere edilebilirlikleri ve güvenlikleri nedeniyle büyük ölçüde daha yeni ve geliştirilmiş NSAA'lar, yani bikalutamid ve enzalutamid ile değiştirilmiştir ve şimdi nadiren kullanılmaktadır.[26]

Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[27]

Kaynakça

  1. ^ a b The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies. Springer. 14 Kasım 2014. ss. 873-. ISBN 978-1-4757-2085-3. 
  2. ^ Index Nominum 2000: International Drug Directory. Taylor & Francis. 2000. ss. 737-. ISBN 978-3-88763-075-1. 
  3. ^ Concise Dictionary of Pharmacological Agents: Properties and Synonyms. Springer Science & Business Media. 6 Aralık 2012. ss. 199-. ISBN 978-94-011-4439-1. 
  4. ^ "Nilutamide". 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  5. ^ a b Textbook of Prostate Cancer: Pathology, Diagnosis and Treatment: Pathology, Diagnosis and Treatment. CRC Press. 1 Mart 1999. ss. 280-. ISBN 978-1-85317-422-3. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  6. ^ a b c Antiandrogens in Prostate Cancer: A Key to Tailored Endocrine Treatment. Springer Science & Business Media. 6 Aralık 2012. ss. 194-210. ISBN 978-3-642-45745-6. 
  7. ^ Gender Dysphoria and Disorders of Sex Development: Progress in Care and Knowledge. Springer Science & Business Media. 1 Temmuz 2013. ss. 280-. ISBN 978-1-4614-7441-8. 
  8. ^ "Effects of a pure antiandrogen on gonadotropin secretion in normal women and in polycystic ovarian disease". Fertility and Sterility. 52 (1): 42-50. July 1989. doi:10.1016/s0015-0282(16)60786-0. PMID 2744186. 
  9. ^ "Clinical applications of antiandrogens". Journal of Steroid Biochemistry. 31 (4B): 719-729. October 1988. doi:10.1016/0022-4731(88)90023-4. PMID 2462132. 
  10. ^ a b "Nilutamide: an antiandrogen for the treatment of prostate cancer". The Annals of Pharmacotherapy. 31 (1): 65-75. January 1997. doi:10.1177/106002809703100112. PMID 8997470. 
  11. ^ a b Medical Toxicology. Lippincott Williams & Wilkins. 2004. ss. 521-. ISBN 978-0-7817-2845-4. 
  12. ^ Neurologic Complications of Cancer. Oxford University Press, USA. 12 Eylül 2008. ss. 479-. ISBN 978-0-19-971055-3. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  13. ^ a b c Pharmacology for Nursing Care. Elsevier Health Sciences. 2013. ss. 1297-. ISBN 978-1-4377-3582-6. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  14. ^ Principles and Practice of Endocrinology and Metabolism. Lippincott Williams & Wilkins. 2001. ss. 1196-. ISBN 978-0-7817-1750-2. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  15. ^ Campbell-Walsh Urology: Expert Consult Premium Edition: Enhanced Online Features and Print, 4-Volume Set. Elsevier Health Sciences. 25 Ağustos 2011. ss. 2939-. ISBN 978-1-4160-6911-9. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  16. ^ "Bicalutamide-induced hepatotoxicity: A rare adverse effect". The American Journal of Case Reports. 15: 266-270. 2014. doi:10.12659/AJCR.890679. PMC 4068966 $2. PMID 24967002. 
  17. ^ Pharmacology for Pharmacy and the Health Sciences: A Patient-centred Approach. OUP Oxford. 25 Mart 2010. ss. 632-. ISBN 978-0-19-955982-4. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  18. ^ Prostate and Other Genitourinary Cancers: Cancer: Principles & Practice of Oncology. Wolters Kluwer Health. 18 Mart 2016. ss. 1006-. ISBN 978-1-4963-5421-1. 
  19. ^ Prostate Cancer: Basic Mechanisms and Therapeutic Approaches. World Scientific. 1 Ocak 2005. ss. 11-. ISBN 978-981-256-920-2. 
  20. ^ "Androgen receptor antagonists (antiandrogens): structure-activity relationships". Current Medicinal Chemistry. 7 (2): 211-247. February 2000. doi:10.2174/0929867003375371. PMID 10637363. 
  21. ^ "Interactions Between LHRH, Sex Steroids and "Inhibin" in the Control of LH and FSH Secretion". International Journal of Andrology. 1 (s2a): 81-101. 1978. doi:10.1111/j.1365-2605.1978.tb00008.x. ISSN 0105-6263. 
  22. ^ "Action of a non-steroid anti-androgen, RU 23908, in peripheral and central tissues". Journal of Steroid Biochemistry. 11 (1A): 93-99. July 1979. doi:10.1016/0022-4731(79)90281-4. PMID 385986. 
  23. ^ Estrogens, Progestins, and Their Antagonists: Health Issues. Springer Science & Business Media. 6 Aralık 2012. ss. 167-. ISBN 978-1-4612-4096-9. 
  24. ^ "Structural basis for antagonism and resistance of bicalutamide in prostate cancer". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 102 (17): 6201-6206. April 2005. doi:10.1073/pnas.0500381102. PMC 1087923 $2. PMID 15833816. 
  25. ^ "Nilutamide - AdisInsight". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  26. ^ Prostate Cancer. Demos Medical Publishing. 2011. ss. 81-. ISBN 978-1-935281-91-7. 
  27. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Testosteron</span> Erkek cinsiyet hormonu

Testosteron, erkeklerdeki birincil seks hormonu ve anabolik steroiddir. İnsanlarda testosteron, testisler ve prostat gibi erkek üreme dokularının gelişiminde, ayrıca kas ve kemik kütlesinin artması ve vücut kıllarının büyümesi gibi ikincil cinsiyet özelliklerini teşvik etmede önemli bir rol oynar. Ek olarak, her iki cinsiyette de testosteron; ruh hali, davranış ve osteoporozun önlenmesi de dahil olmak üzere sağlık ve esenlik durumu ile ilgilidir. Erkeklerde testosteron seviyelerinin yetersiz olması, kemik kırıkları ve kemik kaybı gibi problemlere yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Progesteron</span> Hormon

Progesterone (P4), insanların ve diğer türlerin âdet döngüsü, hamilelik ve embriyogenezinde yer alan endojen steroid ve progestojen cinsiyet hormonudur. Progestojenler adı verilen bir grup steroid hormona aittir ve vücuttaki ana progestojendir. Progesteronun vücutta çeşitli önemli işlevleri vardır. Aynı zamanda cinsiyet hormanları ve kortikosteroidler de dâhil olmak üzere diğer endojen steroidlerin üretiminde önemli bir metabolik ara maddedir ve bir nörosteroid olarak beyin fonksiyonunda önemli rol oynar.

<span class="mw-page-title-main">Prostat kanseri</span> Kanser çeşidi

Prostat kanseri eril üreme sisteminde yer alan bir bez olan prostatta gelişen bir kanserdir. Prostat kanserlerinin çoğu yavaş gelişim gösterir; bununla beraber, görece hızlı gelişim gösterenleri de vardır. Prostat kanseri hücreleri prostattan vücudun diğer kısımlarına, özellikle kemiklere ve lenf düğümlerine yayılabilir. Başlangıçta hiçbir belirti vermeyebilir. İlerleyen aşamalarda ise işemede zorluk, idrarda kan ya da pelviste, sırtta veya işeme sırasında ağrıya sebep olabilir. İyi huylu prostat büyümesi olarak bilinen hastalık da benzer belirtiler verebilir. İleri aşamada ortaya çıkan diğer belirtiler arasında düşük alyuvar hücresi sayısından kaynaklanan yorgunluk hissi sayılabilir.

Charles Brenton Huggins, Kanada doğumlu Amerikalı hekim ve fizyologdur.

<span class="mw-page-title-main">Bazal hücreli karsinom</span>

Bazal hücreli karsinom, bazal hücreli cilt kanseri ya da bazalioma, bir cilt kanseri türüdür. En yaygın görülen cilt kanseri türü olup, genellikle acısız olarak kalkmış olan deride, telanjiyektazik ya da ülseratik durumun görülmesi semptomları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Östriol</span> kimyasal birleşik

Östriol veya estriol (E3) zayıf östrojenik etki gösteren, steroid yapılı bir hormonal bileşiktir. Östrojenler E1,E2 ve E3 formlarından oluşmaktadır. Plazma düzeyleri gebelik boyunca artmakla beraber en fazla östriol üretilir. Menapozal hormon tedavisinde kullanılır.

Bir steroid olmayan antiandrojen (nonsteroidal antiandrogen) (NSAA) olan bikalutamidin farmakolojisi iyi karakterize edilmiştir. Farmakodinamik açıdan bikalutamid, testosteron ve dihidrotestosteron (DHT) gibi androjenlerin biyolojik hedefi olan androjen reseptörünün (AR) seçici antagonisti olarak işlev görür. Androjen reseptörünü etkinleştirme kapasitesi yoktur. Androjen seviyelerini düşürmez ve başka önemli bir hormonal aktivitesi yoktur. İlaç, androjen reseptörü antagonist aktivitesi nedeniyle progonadotropik etkilere sahiptir ve androjen, östrojen ve nörosteroid üretimini ve seviyelerini artırabilir. Bu, indirekt östrojenik etkiler, cinsel işlevin korunması gibi avantajlar ve jinekomasti gibi dezavantajlarla, cerrahi ve tıbbi kastrasyona kıyasla bikalutamid monoterapisinin çeşitli farklılıklarıyla sonuçlanır. Bikalutamid, kanserde birikmiş mutasyonlar nedeniyle geç evre prostat kanserini paradoksal olarak uyarabilir. Monoterapi olarak kullanıldığında, bikalutamid östrojenik etkileri nedeniyle erkeklerde meme gelişimini indükleyebilir. Diğer antiandrojenlerin aksine, testisler ve fertilite üzerinde daha az olumsuz etkisi olabilir.

RU-58642, androjen reseptörü (AR) için çok yüksek afiniteye ve seçiciliğe sahip nilutamidden türetilen nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Androgenetik alopesi tedavisi için topikal uygulama için araştırılmış, ancak geliştirme ilk deneme aşamalarını geçmemiştir, şu anda sadece AR'ye yönelik bilimsel araştırmalar için kullanılmaktadır.

RU-56187, hiçbir zaman pazarlanmayan, nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Testosteronun androjen reseptörü için gösterdiğinin %92'si düzeyinde, diğer steroid hormon reseptörleri için ise ihmal edilebilir düzeyde bir afinite gösterir. İlaç, androjen reseptörünün tam antagonistidir. RU-56187, hayvanlarda bikalutamid veya nilutamidden bir antiandrojen olarak 3 ila 10 kat daha güçlüdür. Hem RU-56187 hem de RU-58841, hayvanlarda in vivo olarak siyanonilutamidin (RU-56279) ön ilacı gibi görünmektedir.

RU-57073, hiçbir zaman pazarlanmayan nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Testosteronun androjen reseptörü için gösterdiğinin %163'ü düzeyinde, diğer steroid hormon reseptörleri için ihmal edilebilir düzeyde bir afinite gösterir.

PSK-3841 veya HMR-3841 olarak da bilinen RU-58841, ilk olarak 1980'lerde adını aldığı Fransız ilaç şirketi Roussel Uclaf tarafından geliştirilen bir nonsteroidal antiandrojendir (NSAA). İlk başlarda ProStrakan (önceden ProSkelia ve Strakan) tarafından akne, saç dökülmesi ve aşırı kıl büyümesi gibi androjene bağlı durumlar için topikal bir tedavi olarak potansiyel kullanım için araştırılmaktaydı. Bileşik, yapı olarak yine bir NSAA olan RU-58642'ye benzemekte ancak farklı bir yan zincir içermektedir. Bu bileşikler, kimyasal yapı bakımından nilutamid'e (nilutamid yine hepsi birer NSAA olan flutamid, bikalutamid ve enzalutamid ile ilişkilidir) benzerdir. RU-58841 ya hidantoin kısmı oluşturularak ya da 5,5-dimetilhidantoine aril grubu bağlanmasıyla sentezlenebilir.

RU-59063, ilk olarak 1994'te tanımlanan ve hiçbir zaman pazarlanmayan bir nonsteroid androjen veya seçici androjen reseptör modülatörüdür (SARM). Başlangıçta potent bir antiandrojen olduğu düşünülüyordu, ancak takip eden araştırmalar, dihidrotestosterondan (DHT) daha düşük etkinliğe sahip olsa da, aslında doza bağımlı androjenik aktiviteye sahip olduğunu buldu. İlaç, N -ikameli bir aril tiyo hidantoindir ve birinci nesil bir nonsteroidal antiandrojen (NSAA) olan nilutamidden türetilmiştir. İkinci nesil NSAA'lar enzalutamid, RD-162 ve apalutamid, RU-59063'ten türetilmiştir.

Zanoteron, hiçbir zaman pazarlanmayan steroidal bir antiandrojendir. İyi huylu prostat hiperplazisinin (BPH) tedavisi için araştırılmıştır, ancak faz II klinik deneylerde yeterli etkinlik gösterememiştir ve ayrıca kabul edilemez bir insidans oranı ve yan etkilerin ciddiyeti göstermiştir. Bu nedenle, daha fazla geliştirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Danazol</span>

Danazol, endometriosis, fibrokistik meme hastalığı, kalıtsal anjiyoödem ve diğer durumların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Flutamid</span> kimyasal bileşik

Flutamid, esas olarak prostat kanserini tedavi etmek için kullanılan bir nonsteroid antiandrojendir. Ayrıca akne, hirsutizm ve kadınlarda yüksek androjen seviyeleri gibi androjene bağlı durumların tedavisinde de kullanılır. Ağız yoluyla, genellikle günde üç kez alınır.

Itoprid, bir prokinetik benzamid türevidir. Bu ilaçlar dopamin ve asetilkolin esteraz enzimini inhibe eder ve gastrokinetik etkiye sahiptir. İtoprid, fonksiyonel dispepsi ve diğer gastrointestinal durumların tedavisi için endikedir. Kombine bir D2 reseptör antagonisti ve asetilkolinesteraz inhibitörüdür.

Metenolon enantat, esas olarak kemik iliği yetmezliğine bağlı anemi tedavisinde kullanılan androjen ve anabolik steroid (AAS) bir ilaçtır. Kas içine enjeksiyonla verilir. Geçmişte yaygın olarak kullanılmasına rağmen, ilaç birçok yerde durdurulmuştur ve bu nedenle artık çoğunlukla yalnızca karaborsada mevcuttur. İlgili bir ilaç olan metenolon asetat ağızdan alınır.

Bikalutamid, öncelikle prostat kanserini tedavi etmek için kullanılan bir antiandrojen ilaçtır. Metastatik prostat kanserini (mPC) tedavi etmek için tipik olarak bir gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) analoğu veya testislerin cerrahi olarak çıkarılmasıyla birlikte kullanılır. Daha az bir ölçüde, lokal ileri prostat kanseri (LAPC) için kastrasyon olmaksızın monoterapi olarak yüksek dozlarda kullanılır. Bikalutamid daha önce lokalize prostat kanserini (LPC) tedavi etmek için monoterapi olarak da kullanılmıştı, ancak bu kullanıma yönelik izin, olumsuz deneme bulgularının ardından geri çekildi. Prostat kanserinin yanı sıra bikalutamid, kadınlarda hirsutizm ve saç dökülmesinin tedavisinde ergenlik engelleyici olarak ve transseksüel kızlar ve kadınlar için dişileştirici hormon tedavisinin bir bileşeni olarak, erkek çocuklarda erken ergenlik, ve erkeklerde aşırı uzun süreli ereksiyonların önlenmesi için kullanılır. Ağız yoluyla alınır.

Darolutamid, erkeklerde metastatik olmayan, kastrasyona dirençli prostat kanserinin tedavisinde kullanılan antiandrojen bir ilaçtır. Metastatik olmayan kastrasyona dirençli prostat kanserini (nmCRPC) cerrahi veya tıbbi kastrasyonla birlikte tedavi etmek için özel olarak onaylanmıştır. İlaç günde iki kez yemekle birlikte ağızdan alınır.

Androjen antagonistleri veya testosteron blokerleri olarak da bilinen antiandrojenler, testosteron ve dihidrotestosteron (DHT) gibi androjenlerin vücuttaki biyolojik etkilerine aracılık etmesini engelleyen bir ilaç sınıfıdır. Androjen reseptörünü (AR) bloke ederek ve/veya androjen üretimini inhibe ederek veya baskılayarak etki ederler. AR agonistlerinin fonksiyonel karşıtları olarak düşünülebilirler; örneğin testosteron, DHT ve nandrolon gibi androjenler ve anabolik steroidler (AAS) ve enobosarm gibi seçici androjen reseptör modülatörleri (SARM'ler). Antiandrojenler, üç tip seks hormonu antagonistinden biridir; diğerleri antiöstrojenler ve antiprogestojenlerdir.