İçeriğe atla

Nikotin

Nikotinin atomik görünüşü
Kimyasal formülü

Nikotin (C10H14N2), patlıcangiller (Solanaceae) bitki familyasında bulunan güçlü bir uyarıcı ve alkaloid.

Etimolojisi

Fransız diplomat olan Jean Nicot Portekiz büyükelçiliği yaptığı 1559 ile 1561 yılları arasında tütün tohumlarını Fransa'ya yollayarak adını tütünde bulunan aktif maddelerden biri ve son derece zehirli madde olan Nikotin'e verilmesini sağladı.

Sigaradaki nikotin

Nikotinia ailesi bitkilerinin yapraklarından elde edilir. Sigara şeklinde tüttürülerek veya ince kıyılmış tütünü emerek nikotin kullanılır. Normal bir sigara 2 mg. nikotin bulundurmasına karşın yanarak içildiğinden 1-1.5 mg nikotin alınır.

Nikotinin insan vücudundaki etkileri

Nikotin'in MSS (merkezi sinir sistemi) ve çevresel sinir sisteminde eşit derecede uyarıcı ve depresan etkileri bulunmaktadır. Nikotin alındıktan sonra öfori, uyanıklık, hafıza ve dikkatin artması ve sıkıntıdan kurtulma gibi etkiler oluşur. Ama aynı zamanda nikotinin kendisi de gerginlik yaratmaktadır. Nikotinin etkilerine karşı tolerans gelişir ve ilk sigara kullanırken oluşan etkiler oluşmaz.

Amerikan Kalp Derneği'ne göre nikotin bağımlılığı tarihsel olarak kırılması en zor bağımlılıklardan biri olup, nikotin bağımlılığını belirleyen farmakolojik ve davranışsal özellikler, eroin ve kokain bağımlılığını belirleyen özelliklere benzerdir.

Sigaraya bağlı yan etkiler

Genelde üst solunum yollarında karsinojen etki (halk dilinde kanserojen), çok fazla alımında ise kokarsinojen etki (bozunmuş hücre, kanserli doku) görülür, damarları büzme etkisinden dolayı ise kalp dolaşım sisteminde problemler oluşturur. Yüksek tansiyon, kalp krizi riskinin 20 kat artması, kalp durması, koroner arter hastalığı; hamilelikte kullanımda erken doğum, düşük doğum ağırlığı, düşük oluşturduğu bilinmektedir. Ayrıca ağız, damak, gırtlak kanserlerinin %90'ından fazlası sigaraya bağlı olup, akciğer kanseri olanlarda birinci sıra sigara kullananlarındır.

Böcek ilacı olarak kullanımı

Nikotin tarih boyunca böcek ilacı olarak da kullanılmıştır. 2. Dünya Savaşından sonra dünya çapında 2.500 tondan fazla nikotin böcek ilacı (tütün endüstrisinin atıkları) kullanılmış, fakat 1980'lerde nikotin böcek ilacı kullanımı 200 ton altına düşmüştür. Bunun nedeni memelilere daha az zararlı ve daha ucuz olan başka böcek ilaçlarının bulunmasıdır.[1]

Hâlen ABD'de organik tarımda nikotinin tütün tozu şeklinde bile kullanılması yasaktır.[2]

Nikotin Tuzu

Nikotin tuzları, nikotin ve asitten oluşan tuzlardır.[3][4][5] Doğal olarak tütün yapraklarında bulunurlar. Farklı asitler kullanılabilir, bu da amonyum şekli ile eşleşen farklı konjuge bazların oluşumuna yol açar.

Nikotin tuzları üzerine yapılan araştırmalar sınırlıdır. Sürekli olarak yüksek seviyelerde nikotin tuzlarının solunmasının sağlık riskleri bilinmemektedir. "Juul ürünlerinde kullanılan nikotin tuzları, nikotin erişimini önemli ölçüde artırabilir," demişti Eylül 2019'da Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) Başkan Yardımcısı Dr. Anne Schuchat. Ayrıca, nikotin tuzlarının "kan-beyin bariyerini geçerek, gelişmekte olan genç beyin üzerinde daha fazla etkiye sahip olabileceğini" belirtmiştir.

Nikotin bazı ve benzoik asit veya levulinik asit gibi zayıf bir asit, nikotin tuzunu oluşturmak için kullanılır.[6] Kamu alımına sunulan 23 nikotin tuzu örneğinde, nikotin tuzlarının oluşumunda en yaygın kullanılan üç asit, laktik asit, benzoik asit ve levulinik asittir. Benzoik asit, nikotin tuzu elde etmek için en çok kullanılan asittir. Nikotin püruvat, başka bir nikotin tuzu şeklidir.[7] Nikotinin püskürtülmesi için pirovik asit ile kimyasal bir reaksiyon kullanılır.

Nikotin tuzlarının, nikotinin tüketiciye ulaşma hızını ve seviyesini artırdığı düşünülmektedir. Elektronik sigara kullanımı sırasında nikotin tuzlarının vücuda giriş hızı, geleneksel sigaralardan alınan nikotin hızına yakındır.[8][9] Geleneksel sigaralar yüksek nikotin içeriğine sahiptir, ancak birçok kişi için tütün ve kağıt dumanının tadı istenmeyen olabilir.[10] Ancak, kapsül modifikasyonları, sigara içmenin olumsuz sonuçları olmadan yüksek nikotin seviyeleri sağlayabilir.

Kaynakça

  1. ^ István Ujváry (1999). "Nicotine and Other Insecticidal Alkaloids". Izuru Yamamoto; John Casida. Nicotinoid Insecticides and the Nicotinic Acetylcholine Receptor. Tokyo: Springer-Verlag. s. 29–69.
  2. ^ US Code of Federal Regulations. 7 CFR 205.602 - Nonsynthetic substances prohibited for use in organic crop production 14 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "What is nicotine salt?". www.theoremchem.com. 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  4. ^ "Nicotine Salts Vs. Freebase Nicotine". www.tobaccoasia.com. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  5. ^ "The Dangers of Juuling". www.center4research.org. 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  6. ^ "NicSalt Shots vs. NicShots – Nicotine Salt Shot And Freebase Nicotine Shot Comparison". chemnovatic.com. 11 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  7. ^ "New smoking cessation therapy proves promising". www.eurekalert.org. 11 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  8. ^ "Pod-Mod vs. Conventional E-cigarettes: Nicotine Chemistry, pH and Health Effects" (PDF). escholarship.org. 9 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  9. ^ "The Benefits Of Using Nicotine Salts In Your Vape". disposablevapeonline.com. 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  10. ^ "How Big Tobacco made cigarettes more addictive". truthinitiative.org. 1 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sigara</span> kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, dumanı çekilerek tüketilen nesne

Sigara, kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, yakılıp dumanı çekilerek tüketilen bir nesnedir. Tütündeki psikotrop madde olan nikotin, sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılar. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bu ürünün, 18. yüzyılda Avrupa'ya İspanyol denizciler tarafından Amerika'dan getirildiği düşünülmektedir. Sigara, sigara tabakası veya sigara paketi içinde tutulur.

Bir alkaloid olan asetilkolin tanımlanan ilk nörotransmitterdir. Merkezî sinir sisteminde yer alan bir kimyasal nörotransmitter (iletici) olmasının yanı sıra birçok organizmanın parasempatik sinir sisteminde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Zehirlenme</span> Kimyasal bir maddenin canlı üzerindeki patolojik etkisidir

Zehirlenme, kimyasal bir maddenin canlı organizma üzerindeki patolojik etkisidir. Görece küçük miktarlarda kimyasal ya da biyokimyasal etki gösteren zehir, süresi ve ağırlığı değişebilen bir hastalık haline ya da ölüme yol açar. Adli tıp uzmanları, zehirlenme olgularını 3 orijine ayırarak inceler:

  1. Kaza
  2. İntihar
  3. Cinayet
<span class="mw-page-title-main">Tütün</span> bitki türü

Tütün, Solanaceae familyasının Nicotiana cinsindeki birçok bitkinin adıdır. Başta Nicotiana tabacum ve Nicotiana rustica türleri olmak üzere, dünya genelinde bilinen 70'ten fazla tütün türü bulunmaktadır. Tütün endüstrisi birçok ülkelerin ekonomisinin esasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Madde bağımlılığı</span>

Madde bağımlılığı, uyutucu-uyarıcı-keyif verici psikotrop maddelere bağımlı olma durumudur. Bu maddeler, halk dilinde uyuşturucu olarak bilinirler ve bu maddeler merkezi sinir sistemini doğrudan etkileyen kimyasallardır. 4 ana grupta toplanırlar;

  1. Uyarıcı maddeler,
  2. Uyutucu/uyuşturucu maddeler,
  3. Halüsinojenler,
  4. Uçucular
  5. Tütün ürünleri
  6. Alkol içeren ürünler,
  7. Enerji içeceği
<span class="mw-page-title-main">Crack (uyuşturucu)</span>

Kokainin sigara gibi içilebilir küçük parçalar halindeki formuna verilen addır. Crack kokain HCl’nin (hidroklorür) amonyak, sodyum bikarbonat ve suyla karıştırılması, ısıtılarak kokain alkoloidin baz karışımın tuzunun (hidrokloroid) ortaya çıkarılması sonucunda elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kretek</span>

Halk arasında ‘karanfil sigarası’ ya da ‘karanfilli sigara’ adı ile bilinen kretek, karanfil ve tütünün harmanlanmasıyla elde edilen, Endonezya’ya özgü bir tütün mamülüdür. Normal sigara görünümünde olup, yaklaşık 1/3 oranında kuru karanfil ve 2/3 oranında tütün içerir. Filtreli ya da filtresiz çeşitleri mevcuttur. Büyük çoğunluğu Endonezya’da üretilen kretekler tüm dünyaya ihraç edilir. Kretek ismini almasının nedeni, içindeki karanfilin yanarken çıkardığı sestir. Yoğun karanfil tadı ve kokusuna ek olarak, her kretek markasının tadını belirleyen ve sır gibi saklanan özel bir sosu bulunmaktadır. Endonezya’da sigara içenlerin yaklaşık %90’ının tercih ettiği kretek, kültürel bir simge ve yüzyıllık bir gelenektir.

<span class="mw-page-title-main">Çevre kirliliği</span> Doğa sorunu

Çevre kirliliği, çevrenin doğal olmayan bir şekilde insan eliyle doğallığının bozulmasıdır. Bu ekosistemi bozma eylemleri; kirlenme şeklinde tabir edilmektedir.

Uyarıcı veya stimülan, genellikle merkezî sinir sistemine etki ederek farkındalığı, dikkati ve uyanıklığı artıran ilaçlar ya da maddelerdir. Genellikle etkinlikleri arttıkça yan etkileri de artar. En güçlü çeşitleri sıklıkla özel reçete ile verilen ya da yasa dışı ilaçlardır. Kahvede bulunan kafein ve sigarada bulunan nikotin dünyada en yaygın olarak kullanılan uyarıcılarıdır. En çok bilinen uyarıcılar arasında efedrin, amfetaminler, kokain, metilfenidat, metilendioksimetamfetamin ve modafinil yer alır.

Sigara katranı veya Türkçede yaygın kullanılan İngilizcesi tar, sigaranın kısmî yanması sonucu dumanı oluşturan katı kısımdır. Sigaradaki katran miktarı sigaranın kanser yapma potansiyeli ile orantılı olduğu için, çoğu ülkede satılan sigaralarda bulunan katran miktarının belirtilmesini zorunlu kılan kanunlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Böcek ilacı</span>

İnsektisit veya böcek ilacı, böceklere karşı kullanılan bir çeşit pestisittir. Bunlar sırasıyla böceklerin yumurta ve larvalarına karşı kullanılan ovisid ve larvisidleri içerir. Böcek öldürücüler ziraat, tıp, endüstri ve ev içi kullanımında genel olarak kullanılmaktadır. 20. yüzyılda tarımsal verimlilik artışının arkasındaki en önemli faktörlerden biri olduğuna inanılır. İnsektisitlerin birçoğu insanlar için zehirlidir.

Vareniklin, nikotin bağımlılığı tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Vareniklin bir nikotinik reseptör parsiyel agonistidir yani nikotin reseptörlerini nikotinin kendisinin yaptığından daha zayıf bir şekilde uyarır. Bu bağlamda, nikotin yamaları ve nikotin sakızı gibi nikotin replasman tedavilerinden, nikotin antagonistlerinden ve Bupropion'dan farklıdır. Cytisine ile benzer özellik gösterir. Kısmi agonist etkisi ile sigara içim isteğini, sigara ve diğer tütün ürünlerinin keyifli etkilerini azaltır. Bu mekanizma sayesinde sigarayı bırakmak isteyen kişilere yardımcı olabilir.

Nikotin replasman tedavisi (NRT), tütün kullanmadan nikotin almanın tıbbi olarak onaylanmış bir yoludur. Sigarayı veya çiğneme tütününü bırakmaya yardımcı olmak için kullanılır. Kullanım amacı, nikotin bağımlılığının neden olduğu yoksunluğu azaltmaktır. Sigarayı bırakma şansını yaklaşık olarak %55 oranında artırır. Genellikle diğer davranışsal tekniklerle birlikte kullanılır. Ayrıca ülseratif kolit tedavisinde de kullanılmıştır. NRT türleri arasında nikotin bandı, nikotin sakızı, nikotin pastili, burun spreyi ve inhaler yer alır. Aynı anda birden çok NRT türünün kullanılması etkiyi artırabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tütünün sağlığa etkileri</span> Tütün tüketiminin insan sağlığı üzerindeki koşulları, mekanizmaları ve faktörleri

Tütün kullanımının insan sağlığı üzerinde ağırlıklı olarak olumsuz etkileri vardır ve tütünün sağlığa etkileri konusundaki endişeler uzun bir geçmişe sahiptir. Araştırmalar, öncelikli olarak sigara tütünü üzerine odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Benzoik asit</span> kimyasal bileşik

Benzoil asit, beyaz kristaller hâlinde bir karboksilik asit; uzun süre saklanacak besinlerin korunmasında, çeşitli kozmetiklerin, boyarmaddelerin, plastiklerin ve böcek ilaçlarının yapımında yaygın olarak kullanılır.

Hamilelik sırasında tütün kullanımı, tütünün genel sağlık etkilerine ek olarak sağlık ve üreme üzerinde birçok zararlı etkiye neden olmaktadır. Bir dizi çalışma, tütün kullanımının hamile sigara içicileri arasında düşüklerde önemli bir faktör olduğunu ve fetüsün sağlığına yönelik bir dizi başka tehdide katkıda bulunduğunu göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Snus</span>

Snus, erken 18. yüzyıl İsveç'inde kuru toz tütünden türeyen bir tütün ürünüdür. Uzun süreler boyunca üst dudak ile diş eti arasına yerleştirilir ve sublabial yöntemiyle uygulanır. Snus fermante edilmemiştir. Amerikan daldırma tütününe benzer şekilde kullanılmasına rağmen, snus genellikle tükürme ihtiyacına neden olmaz ve naswar gibi, snus buharlaştırılır.

<span class="mw-page-title-main">Eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımı</span>

Keyif verici uyuşturucu kullanımı, bir ya da daha fazla psikoaktif ilacın zevk, eğlence veya başka bir amaç için bilinç durumunu değiştirmek amacıyla kullanılmasıdır. Psikoaktif bir ilaç kullanıcının vücuduna girdiğinde sarhoş edici bir etki yaratabilir. Eğlence amaçlı uyuşturucular genellikle üç kategoriye ayrılır: depresanlar, uyarıcılar ve halüsinojenler.

<span class="mw-page-title-main">Iqos</span>

Iqos, Philip Morris International (PMI) tarafından üretilen bir ısıtmalı tütün ve elektronik sigara serisidir. İlk cihazlar Kasım 2014'te Japonya ve İtalya'da tanıtımı yapıldı. IQOS ürünlerinin çoğu tütünü yakmadan ısıtan cihazlardan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sigara filtresi</span>

Sigara filtresi, sigara kağıdı, kapsüller ve yapıştırıcılarla birlikte sigaranın bir bileşenidir. Filtreler 1950'lerin başında tanıtıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.