İçeriğe atla

Nikos Zahariadis

Zachariadis'in 30 Mayıs 1945 tarihli Rizospastis baskısından bir fotoğrafı.

Nikos Zachariadis (Yunanca: Νίκος Ζαχαριάδης; 27 Nisan 1903 – 1 Ağustos 1973), 1931-1956 yılları arasında Yunanistan Komünist Partisi (KKE) Genel Sekreteri ve Yunan İç Savaşı'ndaki en önemli kişiliklerden biriydi.

Gençliği

Nikos Zachariadis, 1903'te Osmanlı İmparatorluğu'nun Edirne Vilayetinde etnik bir Rum ailesinde dünyaya geldi. Babası Panagiotis Zachariadis, küçük burjuva kökenliydi ve Türkiye'de tütün tekeline sahip Fransız bir firma olan Regie şirketinde uzman olarak çalıştı. 1919'da Nikos Zachariadis, bir asker de dahil olmak üzere çeşitli işlerde çalıştığı İstanbul'a taşındı. Orada ilk organize çalışmasını işçi sınıfını harekete geçirerek gerçekleştirdi. Yunan-Türk Savaşı sırasında Yunanistan'ın yenilmesi ve iki ülke arasındaki nüfus mübadelesinden sonra Zachariadis ailesi zorla Yunanistan'a götürüldü ve yoksullaştı. 1922-23 yıllarında Komsomol'a üye olarak Sovyetler Birliği'ne gitti. Uluslararası Lenin Okulu da dahil olmak üzere Sovyet Hükûmeti ve Komintern'in çeşitli siyasi ve askeri kurumlarında eğitim gördü.

Yunanistan'daki siyasi faaliyeti

1923'te Yunanistan Genç Komünist Ligi'ni (OKNE) organize etmek üzere Yunanistan'a gönderildi. Hapsedildi, daha sonra Sovyetler Birliği'ne kaçtı. 1931'de KKE'de düzeni sağlamak için Yunanistan'a geri gönderildi ve aynı yıl KKE Genel Sekreteri seçildi. 1935'te Komünist Enternasyonal'in 7. Kongresi sırasında, İcra Komitesine seçildi. 1936 yılına kadar, KKE'nin başarılı bir lideriydi, üyelerinin sayısını üç katına çıkardı, Yunan Parlamentosu'nda sandalye aldı ve hatta bazı işçi sendikalarının kontrolünü ele geçirdi.

Ağustos 1936'da, İoannis Metaksas rejiminin Devlet Güvenliği tarafından tutuklandı ve hapsedildi. Hapishaneden bütün Yunanları, İtalyan'ın Ekim 1940'ta Yunanistan'ı istilasına karşı direnilmesi ve savaşı anti-faşist bir savaşa dönüştürmeye çağıran bir mektup yayınladı. Büyük emperyalist güçler arasındaki savaşın SSCB'nin dünya sahnesindeki varlığı nedeniyle I. Dünya Savaşı'ndan farklı olduğuna inanmayan bazı KKE kadrosu, bu mektubun Metaksas Rejimi tarafından yazıldığını düşünüyordu. Zachariadis'in mektubu, KKE'nin Faşist işgalcilere karşı Ulusal Direniş hareketi için hayati katkısının (1941-1944) temel taşını oluşturuyordu.

Almanların istila etmesinin ardından 1941'de Nazi Almanları onu Mayıs 1945'te serbest bırakıldığı Dachau Toplama Kampına transfer etti. Yunanistan'a geri döndüğünde, Ocak 1942'den beri KKE genel sekreteri olan Georgios Siantos'tan KKE'nin liderliğini yeniden geri aldı.

İç savaş

Zachariadis, Yunanistan'da bir sosyalist Halk Demokrasisi kurmak üzere kurulan komünist Demokrat Ordusu'nun askerî operasyonlarını yürüttü.[1] ELAS komutanı Markos Vafiadis'in gerilla savaş taktiklerini bırakmasını ve konvansiyonel savaş stratejisini benimsemesini emretti: Varfiades'e göre, bunun ELAS üzerinde olumsuz bir etkisi vardı.[2] Varfiades, Zachariadis'e meydan okuduğu için KKE'den sürüldü ve Arnavutluk'ta bir İngiliz ajanı olmakla suçlanarak ev hapsinde tutuldu. Yunan iç savaşı sırasında Zachariadis, özellikle Atina'da KKE'nin sol görüşlü muhaliflerine suikast düzenlenmesi emrini verdi. Stalin, batının müttefikleriyle savaştan sonra batıdaki nüfuz alanının bir parçası olarak görülecek ve herhangi bir komünist iktidar ele geçirmeye karşı çıkılacak bir anlaşma yapmıştı: 1944'te Yunanistan'a iniş yaparken KKE liderliğine İngiliz askeri ile işbirliği yapmalarını emretti ve İngilizler tarafından dayatılan kraliyetçi hükûmete karşı silah aldığında KKE'ye herhangi bir yardım vermeyi reddetti. Tito'nun Yugoslavyası ilk başta KKE'yi destekledi ancak 1948'de Tito ve Stalin arasındaki mesafeden sonra bu desteğini geri aldı. Büyük Britanya ve ABD'nin askerî müdahalesi, Stalin veya Tito'nun dış desteğin eksikliği, 1949'da Yunanistan Demokratik Ordusu'nun yenilgisine yol açtı. KKE liderliği ve Demokratik Ordunun kalıntıları SSCB ve diğer Komünist ülkelerde sürgüne gitti.

Savaş sonrası

Komünist Partinin liderliği Taşkent'e sığınmıştı. Bununla birlikte, 1953'te Joseph Stalin'in ölümünün ardından Zachariadis, yeni Sovyet liderliğiyle çatıştı; çünkü Nikita Kruşçev'in altındaki CPSU'nun yeni talimatına karşı çıktı.

Mayıs 1956'da, KKE'nin Merkez Komitesinin 6. Plenumu sırasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Zachariadis'i Genel Sekreter görevinden atılması için müdahale etti. Şubat 1957'de Zachariadis, destekçilerinin birçoğu ile beraber KKE'den de uzaklaştırıldı.

Zachariadis, hayatının geri kalanını önce Yakutistan'da ve daha sonra Rusya SFSR'de Sibirya'da bulunan Surgut'ta, sürgünde geçirdi. Sürgünün yıkıcı koşullardan umutsuz olarak 1962'de bir şekilde Moskova'ya ulaşmayı başardı. Orada Büyükelçiliği ziyaret ederek, eylemlerinden dolayı yargılanmasını isteyen Yunanistan'a geri dönmeyi talep etti. Talebinin dikkate alınıp alınmadığı bilinmemektedir. Yunan büyükelçiliğinden ayrıldıktan hemen sonra Sovyetler tarafından tutuklandı ve Surgut'a geri götürüldü.[3] Orada, KGB'nin iddialarına göre, 1973'te 70 yaşında intihar etti. Diğer kaynaklara göre idam edildi.[4] 2012 yılı itibarıyla, ölüm koşullarına ilişkin Rus devlet arşivi kayıtları gizli kalmaktadır.[5]

Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sadece birkaç gün sonra Zachariadis'in naaşı vatanı Yunanistan'a geri gönderildi ve taraftarlarına kendisini onurlandırma fırsatı veren bir cenaze töreni düzenlendi.[6] Atina İlk Mezarlığı'na gömüldü.

2011'de Yunanistan Komünist Partisi Ulusal Konferansı, Nikos Zachariadis'i KKE Genel Sekreteri olarak rehabilite etti. Bu, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana KKE'nin genel siyasi yönelimi ile uyumluydu; Parti, Kruşçev'in devrinden sonra CPSU'nun revizyonist bir çizgide başladığı görüşünü benimsedi.[7]

Kaynakça

  1. ^ Shrader, Charles R. (1999). The withered vine : logistics and the communist insurgency in Greece, 1945-1949 ([Online-Ausg.] bas.). Westport, Conn.: Praeger. s. 67. ISBN 978-0-275-96544-0. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
  2. ^ Marxists.org 8 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Marxists Internet Archive
  3. ^ Fotini Tomai (4 Temmuz 2010). "Γιατί έκλεισαν το στόμα του Ζαχαριάδη". To Vima. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013. 
  4. ^ Kepesis, Nikandros (2006). ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ γύρω από γεγονότα και πρόσωπα (Yunanca). ss. 45-46. 
  5. ^ Interview of Natalia Tomilina, Director of the Russian State Archive of Most Recent History at 2000 in Selanik. The Communist Party of Greece (KKE) claimed the above (and much more) in 1964, describing Zachariadis as an enemy of the people (Communist party of Greece - KKE, central committee, official announcement, 1964). (From the book: Lefteris Apostolou "Nikos Zachariadis", Filistor, Athens, 2000).
  6. ^ "Μια ιστορική προσωπικότητα του κομμουνιστικού κινήματος" 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rizospastis, 3 August 2003.
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Markos Vafiadis		Yunanistan Geçici Demokratik Hükûmeti Başkanı
7 Şubat 1949 - 3 Nisan 1949 		Sonra gelen
Dimitrios Parçalidis


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josip Broz Tito</span> Yugoslav devrimci ve devlet adamı, 2. Yugoslavya Devlet Başkanı

Josip Broz Tito, Marksist-Leninist görüşlere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adamı. Fikirleri Titoizm olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan İç Savaşı</span> 1946 - 1949 arası Yunanistanda yaşanan iç savaş

Yunanistan İç Savaşı, 1946-1949 yılları arasında Yunanistan'ı siyasî istikrarsızlık içine iten, etkileri 1955 yılına kadar hissedilen ve temelde sağ-sol mücadelesi olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Komünist Partisi</span>

Yunanistan Komünist Partisi, daha çok kısaltma adıyla bilinir, ΚΚΕ, Yunanistan’daki komünist siyasi partidir. Yunanistan siyasetindeki en eski partidir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri</span> Fiilen Sovyetler Birliğinin lideri

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, 1924'ten 1991'de birliğin dağılmasına kadar, makam sahibi Sovyetler Birliği'nin tanınmış lideriydi. Genel Sekreter Komünist Parti'yi doğrudan tek başına kontrol ediyordu. Bununla birlikte, parti siyasi güç üzerinde tekele sahip olduğundan, Genel Sekreter Sovyetler Birliği hükûmetini yürütme kontrolüne sahipti. Makamın devletin hem dış hem de iç politikalarını yönlendirme kabiliyeti nedeniyle Sovyetler Birliği'nin fiili olarak en yüksek makamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Tito-Stalin ayrılığı</span>

Tito–Stalin ayrılığı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve SSCB liderleri arasında baş gösteren ve 1948 yılında Yugoslavya'nın Kominform'dan ihraç edilmesiyle sonuçlanan görüş ayrılığına ve uzlaşmazlık sürecine verilen isimdir. Bu aynı zamanda, Yugoslavya'da Informbiro dönemi adıyla anılacak, SSCB ile olan ilişkilerin iyice zayıfladığı, 1955 yılına kadar devam edecek bir dönemin başlangıcıydı.

<span class="mw-page-title-main">Markos Vafiadis</span> Yunan siyasetçi (1906-1992)

Markos Vafiadis (Yunanca: Μάρκος Βαφειάδης;, Yunan İç Savaşı sırasında Yunanistan Komünist Partisi lideri idi.

<span class="mw-page-title-main">Titoizm</span> komünist ideoloji

Titoizm 1948 yılında, yeni bir doktrin olarak Stalin tarafından zorla dayatılan dünya komünizmi anlayışına bir tepki olarak, Yugoslavya'nın komünist lideri J. B. Tito tarafın­dan geliştirilen ve komünizmi, sosyalist ülkelerin ulusal ba­ğımsızlıklarını kazanmalarına katkıda bulunan bir ideoloji ola­rak gören, ulusal komünizmin teorisi ve uygulamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Paktı (1953)</span>

Balkan Paktı 28 Şubat 1953'te, Yunanistan, Türkiye ve Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan antlaşma. Ankara'da imzalanmıştır. Antlaşma, Sovyetler Birliği'nin Balkanlar'daki etkisine karşı bir caydırıcı bir rol oynaması için imzalandığı bildirilmektedir. Bu antlaşma, üç ülke arasında nihai askeri iş birliğinin yolunu açmıştır. İmzalandığı dönemde Türkiye ve Yunanistan NATO'ya üye ülkeler arasındayken, komünist Yugoslavya NATO'ya üye olmayan bir devletti. Bu sayede Yugoslavya NATO'ya üye olmadan dolaylı bir şekilde kendisini NATO ile ilişkilendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi 23 Ocak 1981 tarihinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Yüksek Sovyet Prezidyumu başkanı Leonid Brejnev'in beş saatlik konuşması ile açılmıştır. Bu, 1982 yılında ölen Brejnev'in son kongresiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi</span> Moskovada 1961de yapılan kongre

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi 17 Ekim ile 31 Ekim 1961 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 4413 Sovyet delegesi ve 83 yabancı Komünist Partisinden gözlemci Nikita Kruşçev ve diğerlerinin politikalar konularında değerlendirmelerini dinlemişlerdir. Çin-Sovyet ayrılığının kesinleştiği kongre olmuştur ve bu nedenle Çin Komünist Partisi'nin katıldığı sonuncu kongre olmuştur. Kongre, 22. Merkez Komitesi'ni seçti.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi 5 Ekim ile 14 Ekim 1952 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası toplanan ilk Partisi kongresidir. Ayrıca Josef Stalin'in liderliğindeki son kongredir. Çin'den Liu Shaoqi olmak üzere yabancı Komünist partilerden birçok önemli misafir kongreye katılmıştır. Stalin son konuşmasını bu kongrede yapmıştır. 19. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 14. Kongresi</span>

Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 14. Kongresi 18-31 Aralık 1925'te Moskova'da yapıldı. 14. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Metaksas Rejimi</span>

Metaksas Rejimi ya da 4 Ağustos Rejimi, General İoannis Metaksas'ın önderliğinde gerçekleşen 4 Ağustos 1936 darbesiyle kurulan otoriter rejimdir.

Dimitrios "Mitsos" Partsalidis (1905–1980) Yunan komünist bir politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Yannis Rallis</span> Yunanistan başbakanı (1878-1946; hd. 1943-1944)

Yannis Rallis, Yunanistan'ın Mihver kuvvetleri tarafından II. Dünya Savaşı sırasında işgal edilmesi sırasında Yunanistan'ın üçüncü ve son başbakandı ve 7 Nisan 1943'ten 12 Ekim 1944'e kadar görev yaparak, Atina'da Alman kontrolündeki Yunan kukla hükûmetinde Konstantinos Logotetopulos'u takiben görevli idi.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Komünist Partisi'nin Yeniden Kuruluşu Hareketi 1918-55</span>

Yunanistan Komünist Partisi'nin Yeniden Kuruluşu Hareketi 1918-55 veya bilinen adıyla Anasintaksi, 1996 yılında Yunanistan'da kurulan ve Marksist-Leninist, stalinist ve Hocaist görüşlere sahip komünist parti.

<span class="mw-page-title-main">Atina Birinci Mezarlığı</span>

Atina Birinci Mezarlığı, Yunanistan'ın başkenti Atina'da bulunan bir mezarlıktır. Mezarlık, Olimpos Zeus Tapınağı ile Panathinaiko Stadyumu arasında yer almaktadır. 1837'de yapılmış olup çam ve selvi ağaçları ile büyük yeşil bir alana sahiptir ve Yunan veya yabancı ünlülerin gömüldüğü yer olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Federasyonu</span>

Balkan Federasyonu projesi, Yugoslavya, Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'yı birleştirerek Balkanlar'da bir ülke kurmaya yönelik sol görüşlü bir siyasi hareketti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.