İçeriğe atla

Nikoloz Barataşvili

Nikoloz Barataşvili
ნიკოლოზ ბარათაშვილo
Doğum4 Aralık 1817(1817-12-04)
Tiflis, Gürcistan
Ölüm21 Ekim 1845
Gence, Azerbaycan
MeslekŞair
MilliyetGürcü
TürRomantizm

İmza

Nikoloz Baratashvili (Gürcüce: ნიკოლოზ "ტატო" ბარათაშვილი, “nik’oloz t’at’o barataşvili” ; d. 4 Aralık 1817, Tiflis, Gürcistan – ö. 21 Ekim 1845, Gence, Azerbaycan), Gürcü şair. Avrupa romantizmini Gürcü edebiyatına tanıtan kişi olarak bilinir. Genç yaşta ölümü nedeniyle geride az sayıda şiiri kalmıştır.

Biyografi

Nikloloz Barataşvili yoksul düşmüş aristokrat bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi Epemia, Gürcü kralı II. Erekle’nin torunuydu. Barataşvili, Tiflis'te lisede okurken öğretmeni edebiyatçı Solomon Dodoşvili’nin etkisinde kaldı. Liseden sonra maddi imkânsızlıklar yüzünden yükseköğrenim göremedi. Topal olduğu için orduya da kabul edilmedi. Bundan dolayı depresyona giren Barataşvili, şiirlerinde bu dünyanın boş olduğunu dile getirdi. Sıradan bir memur olarak çalışmaya başladı. Bu mutsuzluğuna, Gürcü şair Aleksandre Çavçavadze’nin kızı Ekaterine’ye duyduğu karşılıksız aşk da eklendi. Barataşvili Rusya imparatorluğu içinde kalan Nahçıvan ve Gence’de sıradan devlet memuru olarak çalıştı. Bu sırada ağır bir sıtmaya yakalandı ve genç yaşta Gence’de öldü. Barataşvili’nin Gence’deki mezarı 1890'da Tiflis’e nakledilmiştir.

Şiiri

Nikloloz Barataşvili’nin şiirleri Gürcü edebiyatında romantizmin zirvesi olarak kabul edilir. Ünlü şair ve yazar İlia Çavçavadze, daha önce Fars şiirinin etkisinde olan Gürcü şiirine Barataşvili sayesinde Avrupa romantizminin girdiğini yazmıştır. Barataşvili Avrupa romantizmini temel alarak Gürcü şiirinin yüzünü Doğu’dan Batı’ya çevirmiştir. Sağlığında yayımlanamayan şiirleri ölümünden ancak yirmi yıl sonra bir araya getirilmiş ve Tsiskari adlı dergide basıldı. Genç yaşta öldüğü için çok az eser bırakan Barataşvili’nin başta gelen şiirleri arasında "Kartli’nin Kaderi" ("ბედი ქართლისა“), "Mtatsmindada Akşam" ("შემოღამება მთაწმინდაზე"), "Merani" ("მერანი"), "Kura Kıyısında Düşünceler" ("ფიქრნი მტკვრის პირზედ"), "Yalnız Ruh" ("სული ობოლი") sayılabilir.

Barataşvili'nin Bedi Kartlisa adlı şiiri, 1839.

Müze

Nikoloz Barataşvili'nin Tiflis'te yaşadığı kabul edilen ev günümüzde modern bir müzeye dönüştürülmüştür. Müzede üç boyutlu animasyonlarla şairin kendisi ve yaşadığı dönem hakkında bilgi verilmektedir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Puşkin</span> Rus yazar (1799-1837)

Aleksandr Puşkin, Rus şair ve yazardır. Rusya'nın "ulusal şair"i ve modern Rus edebiyatının kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vaja Pşavela</span>

Vaja Pşavela, Gürcü edebiyatının en önemli adlarından biridir. Büyük ölçüde mitolojiden esinlenerek son derece farklı eserler vermiştir. Yapıtlarına felsefi boyutlar kazandırmış ve büyük şairlik yeteneğiyle özgün bir şiirsel dünya yaratmıştı. Yaşamının büyük bölümünü dağlarda, ıssız yerlerde geçirmesine karşın, o da İlia Çavçavadze ve Akaki Tsereteli gibi, tüm yaşamı boyunca ülkesine hizmet etmeyi bir borç olarak kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şota Rustaveli</span>

Şota Rustaveli ya da kısaca Rustaveli, Orta Çağ'da yaşamış Gürcü şair. Gürcistan'ın Altın Çağı'nın öne çıkan en önemli şairidir ve Gürcü edebiyatına en çok katkı yapan yazarlardandır. Rustaveli, Gürcüler'in milli epik şiiri Kaplan Postlu Şövalye'nin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vicente Aleixandre</span>

Vicente Pío Marcelino Cirilo Aleixandre y Merlo, İspanyol şair.

Ana Kalandadze, Gürcü şair. Çağdaş Gürcü edebiyatının en etkili kadın şairlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Galaktion Tabidze</span>

Galaktion Tabidze, yirminci yüzyılın önde gelen Gürcü şair. Eserleri kendisinden sonra gelen tüm Gürcü şairleri derinden etkilemiştir. Galaktion Tabidze, Stalin'in 1930'lardaki Büyük Temizlik olarak bilinen kıyımı sırasında hayatta kalmakla birlikte, Sovyet yöneticilerinin ağır baskısı altında depresyon ve alkolizme sürüklenmiş, sonunda Tiflis’te tedavi gördüğü psikiyatri hastanesinde intihar etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İlia Çavçavadze</span>

İlia Çavçavadze, Gürcü edebiyatı ve siyasal yaşamının 19. yüzyılda en önde gelen adıdır. Gürcü ulusal düşüncesinin mimarı olarak, ülkenin 19. yüzyılın ikinci yarısında Rus boyunduruğundan kurtuluş hareketinde önemli rol oynamıştır. Akaki Tsereteli ile birlikte yeni Gürcü edebiyatının ve yeni edebiyat dilinin yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Leonidze</span> Gürcü şair

Giorgi Leonidze, Gürcü şair ve yazar. "Dilek Ağacı" adlı öyküsü, Gürcü sinema yönetmeni Tengiz Abuladze'nin aynı adlı filmine esin kaynağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Roinaşvili</span>

Aleksandre Roinaşvili, ilk Gürcü fotoğrafçı. Özellikle Kafkasya’nın doğası ve çağdaşı ünlü Gürcü aydınların fotoğraflarıyla tanınmıştır. Uzun zaman diliminde topladığı Gürcü, Kafkas, Doğu ve Avrupa kültürlerine özgü objelerle Kafkasya’da ilk bir “seyyar müze” kuran Roinaşvili, bu müzenin objelerini “Kafkasya Seyyar Müzesi Küçük Kataloğu”nda kayıtlara geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Barbare Corcadze</span>

Barbare Corcadze, Gürcü yazar, şair ve kadın hakları savunucusu. Gürcü mutfağı konusunda yazdığı kitap, yüzyılı aşkın bir süre sonra, unutulmuş Gürcü yemeklerinin yeniden hayata döndürülmesini sağlamıştır.

Didube Panteonu, Tiflis'in Didube semtinde yer alan ve Gürcistan'ın önde gelen yazarların, sanatçıların, bilim insanlarının ve siyasi aktivistlerin gömüldüğü mezarlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Şuamta</span>

Yeni Şuamta Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Telavi şehrinde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zakaria Paliaşvili</span> Gürcü besteci

Zakaria Petres dze Paliaşvili ya da bilinen adıyla Zachary Petrovich Paliashvili, Gürcü bir besteciydi. Gürcü klasik müziğinin kurucularından biri olarak kabul edilen eseri, halk şarkıları ve hikâyelerinin 19. yüzyıl Romantik klasik temalarıyla eklektik birleşmesi ile tanınır. Gürcistan Filarmoni Derneği'nin kurucusu ve Tiflis Devlet Konservatuvarı'nın başkanıydı. Tiflis'in Gürcistan Ulusal Opera ve Bale Tiyatrosu, 1937'de onuruna seçildi. Paliaşvili'nin müziği, Gürcistan Millî Marşı'nın temelini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü edebiyatı</span>

Gürcü edebiyatı, 4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesinden sonra dinsel kitapların ana dile çevrilmesine duyulan gereksinme sonucunda ortaya çıktı. Dinsel kitapların çevirilerini azizlerin yaşamlarını anlatan ürünler izledi.

Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Titsian Tabidze</span> Gürcü şair

Titsian Tabidze (Gürcüce: ტიციან ტაბიძე,, Gürcistan'daki sembolizm hareketinin liderlerinden biri olan Gürcü şair. Josef Stalin'in Büyük Temizlik hareketinin kurbanı olarak tutuklandı ve ihanet suçlamalarının sonucunda idam edildi. Tabidze, şiirlerini Rusçaya çeviren ünlü Rus şair Boris Pasternak'ın yakın arkadaşıydı.

Bedi Kartlisa Revue de Kartvélologie 1948 ve 1984 yılları arasında yayımlanmış, Gürcistan dilleri, edebiyatı, tarihi ve sanatı üzerine içerik üreten uluslararası bir akademik dergidir. Adını 19. yüzyıl Gürcü Romantik şair Nikoloz Barataşvili'nin Bedi kartlisa isimli şiirinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Könçebeyim Nahçıvanski</span>

Könçebeyim Nahçıvanski Azerbaycanlı şaireydi. Son Nahçıvan Han'ı İhsan Han Nahçıvanski'nin kızı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda Gürcistan</span>

Rusya İmparatorluğu'nda Gürcistan, Gürcistan tarihinde 19. yüzyılın tamamını ve 20. yüzyılın başlarını kapsayan dönemdir. Gürcistan aşamalı olarak Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur, Çar I. Aleksandr'ın beyannamesi ile önce Kartli-Kaheti Krallığı'nın ilhakıyla başlayan ilhak süreci 1877-1878 savaşında güney Gürcistan'ın tarihi bölgelerinin Osmanlılardan alınmasıyla sona ermiştir. Rusya İmparatorluğu'nda kalınan süre boyunca Gürcistan'da feodalizmin yerini kapitalizm aldı, nüfus arttı, şehir hayatı gelişti, eğitim imkanları gelişmiş ve demiryolu yapılmıştır. Rusya tarafından nüfusun Ruslaştırılması devam ediyordu, Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin otosefalliği (bağımsızlığı) kaybedildi, köylülerin silahlı gösterileri ve ayaklanmaları durdurulamadı. Ekim 1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra Gürcistan ve Transkafkasya bir bütün olarak Rus hegemonyasından kurtularak bağımsızlığını kazandı.