İçeriğe atla

Nikolay Zelinski

Nikolay Zelinski
1923 yılında Nikolay Zelinski
Doğum6 Şubat 1861(1861-02-06)
Tiraspol, Rus İmparatorluğu (günümüzde Moldova'da)
Ölüm31 Temmuz 1953 (92 yaşında)
Moskova, Sovyetler Birliği
MilliyetRus
VatandaşlıkRus İmparatorluğu
EğitimNovorossiysk Üniversitesi
ÖdüllerLenin Nişanı 1940,1945 ve 1946
Sovyetler Birliği Devlet Ödülü 1942,1946 ve 1948
Kariyeri
Çalıştığı kurumlarMoskova Devlet Üniversitesi, Moscow Institute of Fine Chemical Technologies

Nikolay Dmitriyeviç Zelinski (RusçaНикола́й Дми́триевич Зели́нский; 6 Şubat, 1861 Tiraspol, Rus İmparatorluğu - 31 Temmuz 1953 Moskova), Rus ve Sovyet kimyager ve Sovyet Bilim Akademisi akademisyeni.

Zelinski Odessa Üniversitesi'nde ve Almanya'da Leipzig ve Göttingen üniversitelerinde eğitim gördü. Zelinski, Organik kimyadaki kataliz teorisinin kurucularından biriydi. Dünyadaki ilk etkin filtreleme aktif karbon gaz maskesi'nin mucididir. (1915).[1]

Yaşamı

Zelinski, Tiraspol Üniversitesi, Odessa Üniversitesi ve yurt dışında Leipzig Üniversitesi ve Göttingen Üniversitesinde okudu. Ve 1888 ve 1891'de Novorossiysk Üniversitesinde doktorasını tamamladı. 1893 yılından emekli oluncaya kadar 1911-1917 yılları haricinde Moskova Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. Ana araştırma alanı devirli hidrokarbonların kimyasıydı.

Moskova Doğa Eserleri Cemiyeti'nin başkanıydı.[2]

Tanınma

  • Ay üzerindeki krater Zelinski (krater), onun onuruna adlandırılmıştır.
  • Rus Bilimler Akademisi'nin Zelinski Organik Kimya Enstitüsü ismini ondan almıştır.

Kaynakça

Akademisyen Zelinski, doğumunun yüzüncü yıldönümünü kutlayan Sovyet posta pulu üzerinde.
  1. ^ Kojevnikov, A.B. (2004). Stalin's great science: the times and adventures of Soviet physicists. illustrated, reprint. Imperial College Press. ss. 10-11. ISBN 978-1-86094-419-2. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
  2. ^ Weiner, Douglas R. (2002). A little corner of freedom : Russian nature protection from Stalin to Gorbachev. Berkeley, Calif.: University of California Press. s. 125. ISBN 9780520232136. 

İleri düzey okuma

  • A. N. Nesmeyanov, A. V. Tophiev, B. A. Kazansky and N. I. Shuikin (1953). "To the memory of academician Nikolai Dmitrievich Zelinsky". Russian Chemical Bulletin. 2 (5). ss. 683-690. doi:10.1007/BF01178843. 
  • S. F. Birch; Delaby, R.; Birch, S. F. (1954). "Obituary notices: ... Nicholas Dimitrivich Zelinsky, 1861–1952". Journal of the Chemical Society. 2 (5). ss. 4059-4064. doi:10.1039/JR9540004059. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Victor Grignard</span> Fransız kimyager (1871 – 1935)

Victor Grignard, Fransız kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Rusya tarihi</span> Rus kökenli bir tarih

Rusya tarihi, Doğu Slavları'nın tarihleriyle başlar. Özellikle Rus tarihinin geleneksel başlangıç tarihi 862 yılında kuzeyde Vikingler tarafından yönetilen Rus devletinin kuruluşuna dayanmaktadır. Staraya Ladoga ve Novgorod İskandinavya'dan gelen göçmenler ile birlikte Slav ve Fin-Ugorlar'ın yeni birliğinin büyük şehirleri oldular. Novgorod prensi Oleg 882 yılında Kiev'i elegeçirdi, böylece Doğu Slavları'nın kuzey ve güney topraklarını tek bir otorite altında birleştirmiş oldu. Devlet, 988 yılında Bizans aracılığıyla Hristiyanlık'ı benimsedi bu gelecek milenyum boyunca Bizans ve Slav kültürlerinin sentezi olan Ortodoks Slav kültürünün başlangıcı oldu. Kiev Rus 1237-1240 Moğol istilaları ile bölündü ve bu istilaların sonucu olarak nüfusunun önemli birçoğunu kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Kurt Alder</span> Alman kimyager

Kurt Alder Nobel Ödülü sahibi Alman kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Kolmogorov</span> Sovyet matematikçi

Andrey Nikolayeviç Kolmogorov olasılık teorisi, topoloji, sezgisel mantık, türbülans, klasik mekanik, algoritmik bilgi teorisi ve hesaplama karmaşıklığının matematiğine katkıda bulunan Sovyet bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Otto Fischer</span>

Ernst Otto Fischer Alman teorik kimyager ve akademisyen. Metal ve organik maddelerin bileşiklerininin tanımlanmasında bulduğu tümüyle yeni yöntemden dolayı 1973 yılında Nobel kimya ödülü almaya hak kazanmış ve Geoffrey Wilkinson'la bu ödülü paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İgor Tamm</span> Rus fizikçi

İgor Yevgenyeviç Tamm, Rus fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Boğazları krizi</span> Soğuk Savaş sırasında Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki kısa süreli bölgesel kriz

Türk Boğazları krizi, Soğuk Savaş sırasında Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki kısa süreli bölgesel krizdir. Türkiye, II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar tarafsızlığını korumayı başarmıştı. Sovyet hükûmeti tarafından Türk hükûmetine, Rus nakliye gemilerinin Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan Türk Boğazları'ndan serbestçe geçebilmesi için baskı yapılmaya başlandı. Türk hükûmetinin, Sovyetler Birliği'nin taleplerini kesin bir dille reddetmesi, bölgedeki tansiyonu arttırarak, krizi bir güç gösterisine dönüştürdü. Bu olay, daha sonra Truman Doktrini'nin ortaya çıkmasına belirleyici bir faktör olarak hizmet etti. Bu kriz Türkiye'nin yüzünü tamamen Batı'ya, yani Amerika Birleşik Devletleri ve NATO'ya döndürmesine neden oldu. Bu tarz olaylar Türkiye'nin günümüzde dünya üzerindeki gücünü pekiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Pirogov</span>

Nikolay İvanoviç Pirogov önemli bir Rus bilim adamı, medikal doktor, Pedagog, alenen tanınmış kişi ve Rus Bilimler Akademisi'nin daimi üyesiydi (1847). O cerrahi alanının kurucusu olarak kabul edilir ve Avrupa'nın eteri anestezi için kullanan ilk cerrahlarından biriydi. O bir alan işleminde anestezi kullanan ilk cerrah oldu (1847), çeşitli cerrahi operasyonları icat etti ve sıva kullanarak kendi kırık kemikleri tedavi etme tekniğini geliştirdi. O en çok tanınan Rus doktorlardan birisiydi.

Nikolay Semyonoviç Kardaşyov, Sovyet-Rus astrofizikçi ve mucit.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir İpatyev</span> Rus-Amerikalı kimyacı

Vladimir Nikolayeviç Ipatieff, Rus ve Amerikan kimyager. En önemli katkıları, petrol kimyası alanındadır.

<span class="mw-page-title-main">D. Mendeleyev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi</span>

D. Mendeleev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi(Rusça: Российский химико-технологический университет имени Д. И. Менделеева, İngilizce: D. Mendeleev University of Chemical Technology of Russia) kökleri 19. yüzyıla uzanan Moskova üniversitesidir. O zamana kadar, İmparatorluk Moskova Teknik Okulunda bulunan profesörler Moskova'da "Kimya ve Makine Mühendisi" eğitimi için bir Endüstriyel Üniversite kurma fikrini ortaya attılar.

<span class="mw-page-title-main">Anna Pankratova</span> Sovyet tarihçi ve eğitimci (1897 1957)

Anna Pankratova önde gelen bir Sovyet tarihçi, eğitimci ve Rusya Bilimler Akademisi üyesiydi. Rus tarihi dergisi "Voprosy Istorii”nin baş editörüydü. Ulusal SSCB Tarihçileri Komitesi'ne başkanlık etmiştir. Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi olarak, Yüksek Sovyet Prezidyumu'na seçildi.

Sabotajcı Doktorlar veya Katil Doktorlar olarak da bilinen Doktorlar Komplosu, Sovyetler Birliği'nde dönemin bazı tanınmış Sovyet doktorlarının bir dizi Sovyet liderlerine komplo düzenlemek ve öldürmekle suçlandığı ceza davalarıdır. SSCB Devlet Güvenlik Bakanlığı'nın Siyonist komplo olarak tanımladığı bu olaylar bütünü kimi kaynaklarca antisemitizm dalgası olarak geçer. 1951–1953'te, Moskova'dan ağırlıklı olarak Yahudi bir grup doktor Sovyet liderlerine suikast düzenlemek için bir komplo kurmakla suçlandı. Buna daha sonra Siyonizm'in tehditlerinden bahseden ve medyada antisemitik karakter yayınları eşlik etti. Yahudiler ve Yahudi olmayanlar gibi birçok doktor, memur ve diğerleri işlerinden derhal görevden alındı ve tutuklandı. Stalin'in ölümünden birkaç hafta sonra, yeni Sovyet liderliği kanıt eksikliği olduğunu ve davanın düştüğünü söyledi. Kısa süre sonra olayın yalan olduğu ve aslında üretildiği açıklandı.

Gilbert Stork, organik kimya ile ilgilenen bir bilim insanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Jdanov</span>

Yuri Andreyeviç Zhdanov, bir Rus kimya profesörü ve Rostov Üniversitesi rektörüydü. Sovyet politikacı Andrei Zhdanov'un oğlu ve Joseph Stalin'in kızı Svetlana Alliluyeva'nın eski kocasıydı.

<span class="mw-page-title-main">David MacMillan</span> Britanyalı kimyager

David William Cross MacMillan İskoç organik kimyager ve bilim insanı. Asimetrik organokataliz alanını kavramsallaştırmasına dair çalışmaları ile tanınmaktadır. MacMillan, Alman kimyager Benjamin List ile birlikte 2021 Nobel Kimya Ödülünü kazandı. Nobel Komitesi yaptığı açıklamada "asimetrik organokataliz" olarak bilinen, molekülleri oluşturmak için geliştirdikleri yeni yönteme dair çalışmaları nedeniyle ödüle layık görüldüklerini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Konrad Beilstein</span>

Friedrich Konrad Beilstein, Rus kimyacı ve ünlü Handbuch der organischen Chemie'nin yazarıdır. 1881'de yayımlanan bu çalışmanın ilk baskısı, 2.200 sayfada 1.500 bileşiği kapsıyordu. Bu el kitabı şu an Beilstein veritabanı olarak biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Hell-Volhard-Zelinski halojenasyonu</span> Kimyasal reaksiyon

Hell-Volhard-Zelinski halojenasyon reaksiyonu, α karbonunda bir karboksilik asitin halojenasyonunu içeren kimyasal bir dönüşümdür. Bu reaksiyonun gerçekleşmesi için α karbonunun en az bir proton taşıması gerekir. Reaksiyon, Alman kimyagerler Carl Magnus von Hell (1849-1926) ve Jacob Volhard (1834-1910) ile Rus kimyager Nikolay Zelinski'nin (1861-1953) adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İrina Beletskaya</span> Rus kimyager

Irina Petrovna Beletskaya Moskova Devlet Üniversitesi'nde Sovyet ve Rus kimya profesörüdür. Organometalik kimya ve bunun organik kimyadaki problemlere uygulanması konusunda uzmanlaşmıştır. Aromatik reaksiyon mekanizmaları ve ayrıca karbanyon asitliği ve reaktivitesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır. Paladyum veya nikel katalizörleri kullanarak karbon-karbon bağı oluşumuna yönelik ilk yöntemlerden bazılarını geliştirdi ve bu reaksiyonları sulu ortamda çalışacak şekilde genişletti. Ayrıca organolantanitlerin kimyasının aydınlatılmasına da yardımcı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Frumkin</span>

Aleksandr Naumoviç Frumkin, 1932'den beri Rusya Bilimler Akademisi üyesi, Rus Elektrokimya Dergisi Elektrokhimiya'nın kurucusu ve Sosyalist Emek Kahramanı ödülü sahibi Rus/Sovyet elektrokimyacısıdır. Rusya Bilimler Akademisi'nin A.N. Frumkin Fiziksel Kimya ve Elektrokimya Enstitüsü onun adını almıştır.