Nikolay Yejov - Turkipedia

Nikolay Yejov Никола́й Ива́нович Ежо́в

SSCB İçişleri Halk Komiseri
Görev süresi 26 Eylül 1936 - 25 Kasım 1938
Yerine geldiği	Genrih Yagoda
Yerine gelen	Lavrentiy Beria
Kişisel bilgiler
Doğum	1 Mayıs 1895(1895-05-01) Sankt-Peterburg, Rusya
Ölüm	4 Şubat 1940 (44 yaşında) Moskova, SSCB (İdam edildi)
Partisi	Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Evlilik(ler)	Antonia Titova (1919-1930), Yevgenia Feigenberg (1930-1938)
Çocuk(lar)	(Yevgenia'dan) Natasha Yejova
Ödülleri
İmzası

Nikolay İvanoviç Yejov (Rusça: Николай Иванович Ежов; 1 Mayıs 1895 – 4 Şubat 1940) Stalin yönetimindeki Sovyetler Birliği'nin gizli polis memuru. Büyük Tasfiye sırasında kitlesel tutuklamalar, işkenceler ve infazlar düzenledi, ancak Stalin'in gözünden düşerek tutuklandı ve beraberinde (daha sonra işkence altında cebren söyletildiği iddia edilen) bir dizi itirafta bulundu. Tasfiye sırasında "asılsız tutuklamalar" da dahil olmak üzere bir dizi Sovyet karşıtı faaliyette bulunduğunu kabul etti. 1940'ta Tasfiye'den sorumlu tutulan diğer kişilerle birlikte idam edildi.

NKVD başkanı sıfatıyla 1937-1938 yılları arasında Büyük Tasfiye'nin parçası olarak gerçekleştirdiği büyük ölçekli tasfiye ve infaz işlemleri yüzünden halk arasında bu dönem Yejovşçina (Rusça: Ежо́вщина) (Yejov hadisesi) olarak anılır.^[1]

Hayatı

Yejov, resmi Sovyet kaynaklarına göre Sankt-Peterburg doğumlu olarak gözükmesine rağmen Litvanya Mariiampole doğumludur. Sadece temel eğitimi tamamladı. 1909'dan 1915'e kadar terzi çıraklığı yaptı ve fabrika işçisi olarak çalıştı. 1915'ten 1917'e kadar Çar yanlısı Rus ordusuna hizmet etti. Ekim devrimine gelen süreçte önce Enternasyonalistlere sonra da 5 Mayıs 1917'de Vitebsk'te Bolşevikler'e katıldı. 1919 -1921 Rus İç Savaşı sırasında Kızıl Ordu adına savaştı.Şubat 1922'den sonra, siyasi işlerle uğraştı, çoğunlukla Komünist Parti'nin çeşitli bölgesel komitelerinde sekreter olarak görev aldı. 1927'de, Komünist Parti Muhasebe ve Dağıtım birimine atandı, eğitmen ve başvekil olarak çalıştı. 1929'dan 1930' a kadar Tarım Komiserliği yardımcılığı yaptı. 1934 yılında Komünist Parti Merkez Komitesine seçildi, bir sonraki yıl ise Merkez Komite sekreteryasında görev aldı. 1935-1939 yılları arasında Parti Disiplin Komisyonu Başkanıydı. 25 Kasım 1938 tarihinde Nikolay Yejov NKVD Baskanlığı görevinden alındı ve yerine Stalin'in eski bir çalışma arkadaşlı olan Lavrentiy Beria getirildi. 10 Nisan 1939 tarihinde ise Yejov "casusluk ve anti-Sovyet komplo" suçlaması ile tutuklanmıştı. Özellikle NKVD'nin başına geçtiği zaman Sovyetler Birliğinde sürmekte olan tasfiyeleri hızlandırmıştır. Mahkemede yargılandıktan sonra Alman istihbaratına çalıştığını, masum insanları boş yere tutuklattığı yönünde bir itirafta bulunmuş ^[2] 3 Şubat 1940'ta yargılanıp 4 Şubat 1940'ta vurularak infaz edilmiştir.^[3]^[4]

Görevi başındayken Stalin'in emirleri doğrultusunda tasfiye ve infazları uyguladığı ancak daha sonra Stalin yönetimince gözden çıkarılarak ölüme mahkûm edildiği ve itiraflarının, infazını gerekçelendirmek için zorla söyletildiği yönünde rivayetler de söz konusudur.^[5]

Hakkında Yazılan Eser

Stalin's Loyal Executioner: People's Commissar Nikolai Ezhov, ISBN 978-0-8179-2902-2 (İngilizce)

Kaynakça

^ "Yezhovshchina - Britannica". 15 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
^ 6-Jansen and Petrov Yezhov-Stalin's loyal executioner.
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
^ "Nikolai Yezhov - Wikipedia". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2022.

Ayrıca bakınız

Otorite kontrolü	BNE: XX5459820 BNF: cb14583816j (data) GND: 119495465 ISNI: 0000 0001 2140 5953 LCCN: nr95041600 LNB: 000102958 NKC: jo2004213435 NLI: 987007312041205171 NTA: 243180438 SELIBR: 223550 SUDOC: 077250141 VIAF: 77126867 WorldCat (LCCN): nr95-041600

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tuhaçevski</span> Sovyet Mareşal

Mihail Tuhaçevski görevini 1918 ila 1937 sürdürmüş, Kızıl Napolyon lakaplı Sovyet mareşal ve teorisyen

Vyaçeslav Mihayloviç Molotov (Rusça: Вячеслав Михайлович Молотов, II. Dünya Savaşı sırasında Stalin ile birlikte görev yapmış Sovyetler Birliği dışişleri bakanı. Alman Dışişleri Bakanı Ribbentrop ile Molotov Ribbentrop Paktı'nı imzaladı. 1920'lerde Stalin ile beraber hızla yükseldi ve 1950'lerde Nikita Kruşçev'in yükselişiyle siyasetten çekilmek zorunda kaldı.

Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.

Büyük Temizlik, Büyük Tasfiye veya Büyük Terör, Sovyetler Birliği'nde 1936-1938 yılları arasında yapılan siyasi baskı kampanyasıdır. Komünist Parti ve devlet görevlileri arasında temizliğe yol açarken, Kızıl Ordu ile toprak sahiplerinin baskı altına alınmasına ayrıca geniş çapta polis araştırması, tutuklamalara ve keyfî infazlara yol açmıştır. Rus tarihçesinde en yoğun tasfiye harekâtıdır, 1937-1938 arası Yejovşçina, Sovyet gizli polisi NKVD'nin şefi Nikolay Yejov'un adından kaynaklanır. 600.000 ila 1.2 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lavrenti Beriya</span>

Lavrenti Beriya, Sovyet politikacı, Sovyet Güvenlik Sekreteri ve Sovyet Gizli Polisi şefi.

Mejrayontsi Rusça kelime anlamı olarak bölge birliği olarak çevrilebilir, Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi Menşevik grubuna bağlı Enternasyonalistler grubudur. 1913-1917 yılları arasında parti içindeki Sankt-Peterburg merkezli küçük bir siyasi gruptur, 1917 Ekim Devrimi sürecinde Bolşeviklerle birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Orlov</span> Sovyet casus (1895 – 1973)

Aleksandr Mihailoviç Orlov Sovyet istihbarat yöneticisiydi. 1938 yılında ABD'ye iltica etti. Leon Troçki'yi kendisine karşı yapılacak olan suikast girişiminden haberdar etti.

Vasili Mihayloviç Blohin, Sovyet generali, stalinist NKVD’de, Genrih Yagoda, Nikolay Yejov ve Lavrenti Beriya’nın komutası altında baş infazcı olarak hizmet görmüştür.

Gizli Söylev veya Kruşçev Raporu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresinde Genel Sekreter Nikita Kruşçev tarafından 25 Şubat 1956 tarihinde yapılan konuşmadır. Konuşmada, 1953 yılına kadar iktidarda olan Sovyet lideri Josef Stalin tarafından yapılan yanlış uygulamalar, orduda ve partide gerçekleştirilen tasfiyeler, kişi kültünün oluşturulması eleştirilir. Kruşçev konuşmasında Stalin'i kıyasıya eleştirirken Bolşevik lider Vladimir Lenin'e ve Sovyetler Birliği Komünist Partisine sahip çıkacaktır.

Aleksandr Nikolayeviç Poskrebişev Sovyet asker, siyasetçi ve devlet adamı. 1917 yılından itibaren Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi ve 1928 – 1953 yılları arasında Merkez Komitesi Sekretaryası sorumlusu.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi 5 Ekim ile 14 Ekim 1952 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası toplanan ilk Partisi kongresidir. Ayrıca Josef Stalin'in liderliğindeki son kongredir. Çin'den Liu Shaoqi olmak üzere yabancı Komünist partilerden birçok önemli misafir kongreye katılmıştır. Stalin son konuşmasını bu kongrede yapmıştır. 19. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Parti Kontrol Komisyonu Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi bünyesinde yüksek bir disiplin kuruluydu. Üyeleri Merkez Komitesinin genel oturumlarında seçildi.

Polikarpe Gurgenoviç "Budu" Mdivani 1917 Rus Devrimleri ve İç Savaşa aktif olarak katılan deneyimli bir Gürcü Bolşevik siyasetçi, Sovyet hükûmet yetkilisi ve diplomattır. 1920'lerde, özellikle Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli bir rol oynadı ancak daha sonra 1922 Gürcistan Olayı sırasında Josef Stalin'in merkezileştirme politikası sırasında Komünist Gürcistan muhalefetine öncülük etti. 1930'larda Troçkist muhalefete desteği gerekçe gösterilerek işkence gördü ve Büyük Temizlik kapsamında idam edildi.

Devlet Savunma Komitesi, II. Dünya Savaşı kapsamındaki Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında, Sovyetler Birliği'ndeki olağanüstü hal koşullarında devlet iktidarını yürüten organı.

Genrih Grigoryeviç Yagoda, 1934-1936 yılları arasında Sovyetler Birliği'nin güvenlik ve istihbarat teşkilatı olan NKVD'nin müdürü olarak görev yapan Sovyet gizli polis memuru. Joseph Stalin tarafından atanan Yagoda, Büyük Tasfiye'nin doruk noktasında Eski Bolşevikler'den Lev Kamenev ve Grigory Zinoviev'in tutuklamalarını, Moskova Davalarını ve infazlarını denetledi. Yagoda ayrıca, 12.000-25.000 işçinin öldüğü GULAG sisteminden cezai işçi kullanarak Naftaly Frenkel ile Beyazdeniz-Baltık Kanalı'nın inşasını denetledi.

<span class="mw-page-title-main">Vasil Mjavanadze</span>

Vasil Pavloviç Mjavanadze, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde görev yapmış Sovyet politikacı. Eylül 1953'ten Eylül 1972'ye kadar Gürcistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri görevi yürüttü. 29 Haziran 1957 - 18 Aralık 1972 tarihleri arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu üyesi idi. Bir yolsuzluk skandalı sonrasında görevden alındı ve yerine Eduard Şevardnadze getirildi.

Mikhail Dmitriyeviç Ryumin 1952-1953'te "Doktorlar Komplosu" nu tasarlayan Sovyet MGB Başkan Yardımcısıydı ; Stalin'in ölümü üzerine dava reddedildi ve Ryumin tutuklandı ve infaz edildi

Tasfiye ya da temizlik, belirli kişi veya kişilerin siyasi, dinî yahut toplumsal manada belirli bir çevreden dışlanmasıdır. Tasfiyelerin şiddet içeren ya da içermeyen çeşitli biçimleri olabilir. Genellikle hedef alınan kişinin görevden alınmasıyla uygulanan tasfiye işlemi bazı durumlarda hapis, sürgün yahut öldürülmeyle de sonuçlanabilir.

1937-1938'de NKVD'nin Polonya Operasyonu, Büyük Temizlik döneminde Sovyetler Birliği'nde Polonyalılara karşı yürütülen NKVD'nin Polonya karşıtı kitlesel etnik temizlik operasyonuydu. Operasyon sözde "Polonyalı casuslara" karşı Komünist Parti Politbürosu tarafından emredildi ancak NKVD yetkilileri tarafından "tüm Polonyalılara" karşı uygulandı. Sovyetler Birliği'nde veya yakınında yaşayan 139.835 kişinin cezalandırılması ve 111.091 Polonyalının yargısız infazıyla sonuçlandı. Operasyon, Nikolay Yejov tarafından imzalanan NKVD Emri No. 00485'e göre uygulandı. Ateş edilen kurbanların çoğunluğu etnik olarak Polonyalıydı, ama hepsi değil, bazıları Kresy makro bölgesinden çeşitli azınlık gruplarına, örneğin Rutenlerdi; Sovyet dünya görüşüne göre bu gruplar, Polonya kültürünün veya mirasının bazı özelliklerine sahipti ve bu nedenle aynı zamanda "Polonyalı" olarak kabul ediliyorlardı. Geri kalanların, daha fazla araştırma yapılmadan Polonyalı olduklarından 'şüphelenildi' veya muhtemelen Polonya yanlısı sempatiye sahip olarak sınıflandırıldı. Süreci hızlandırmak için, NKVD personeli yerel telefon rehberlerini gözden geçirdi ve isimleri Lehçe gibi görünen kişileri tutukladı.

Leonid Petrovich Serebryakov,, Büyük Tasfiye'nin kurbanı olan Rus Sovyet politikacısı ve Bolşevik'ti.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.