Nikolay Rezanov
Nikolay Petroviç Rezanov (Rusça: Николай Петрович Резанов) (1764 – 1807) Rusya'nın Alaska ve Kaliforniya'yı kolonileştirmesi projesini destekleyen Rus soylusu ve devlet adamıdır. Rusya'nın on baronundan birisi olarak, 1804 yılında Rusya'nın ilk Japonya büyükelçisi olmuş, 1803'te Dünya'yı denizden dolaşma fikrini ortaya atmış ve sefere Kamçatka'ya kadar kendisi eşlik etmiştir. Ayrıca kendisinin de üye olduğu Sankt-Peterburg Bilim Akademisi'nde saklanmakta olan, Japonca sözlüğü ve çeşitli çalışmaları bulunmaktadır. Fakat Rezanov'un en büyük eseri Rus-Amerikan Kumpanyası'dır.
Rezanov Sankt-Peterburg'da 28 Mart 1764'te doğmuştur. 14 yaşına geldiğinde, beş dilde uzmanlaşmıştı. 1791'de İmparatoriçenin özel sekreterinin yetkisiyle Gavrila Derjavin'e katıldı. Shelikhov-Golikov Kürk Şirketi'nden Grigory Shelikhov ile tanışmadan yıllar önce, tüccarların uzak sömürgelerde kürk ticaretinde tekel kurmaları ile ilgili hedefleriyle ilgilenmeye başlamıştı. Muhtemel güçlerin farkında ve bozulmuş sarayın zevklerinden sıkılmış olarak, şirketin ortağı olmuş ve hızlı bir şekilde zeki ve yorulmaz bir iş insanına dönüşmüştür. Shelikov'un 1795'te ölmesi ile, zengin ve birleştirici fakat yorgun şirketlerin lideri durumuna gelmiş ve kendisine ve ortaklarına Büyük Britanya'nın Britanya Doğu Hindistan Şirketi'ne verilenlere benzer ayrıcalıklar tanınmasını sağlamıştır.
II. Katerina ölmeden hemen önce kontratını imzalatmayı başarmıştı ve imza işine tekrar inatçı İmparator Paul ile başlamak zorunda kalmıştı. O zamanlardaki görüntü umutsuzdu, fakat Rezanov'un yeteneği, kurnazlığı ve ısrarcı yapısıyla İmparator Paul'un öldürülmesinden hemen önce Rus-Amerikan Şirketi için imzasını almıştı. Buna göre yirmi yıl boyunca, Kuzey-Batı Amerika sahillerinde, 55. enlemin kuzeyi ve Kamchatka'daki adalardan başlayarak kuzeye doğru Alaska'ya ve güneyde Japonya'ya kadar olan bölgenin hakimiyetini vermişti.
Küçük şirketleri ve bağımsız tüccarları taçlandıran bu ünlü "Güven" Rezanov'un ve İmparatorlu ailesi dahi diğer hissedarların büyük kazançlarının kaynağı idi. Bu düzen 19. yüzyılın ilk yıllarına kadar, kötü yönetim ve kıtlık zamanına kadar sürmüştür. Rezanov'un Japonya'daki küçük düşürücü büyükelçiliği sona ermiştir ve Kamchatka'ya 1805'te ulaşmıştır. Kamchatka'ya ulaştığında Rus kolonilerinde İmparatorluk denetleyicisi ve yetkilisi olması için emir almış ve büyük şirketi tahrip eden suistimalleri düzeltmeye çalışmıştır. Adalar üzerinde yavaşça Sitka, Alaska'ya seyahat etmiştir. Yolculuğu sırasında kürk üretiminde kullanılan hayvanların dikkatsiz bir şekilde avlanmasını ve şirketin kanunlarına karşı gelenleri önlemek için yeni ölçütler düzenlemiştir. Ayrıca gittiği yerlere medeni okul ve kütüphane anlayışını getirmeye çalışmıştır, birçok kitap ise kendi hediyesidir. Aşçılık okulları bile açmıştır.
Kaliforniya Görevi
Sitka'daki kışın sonunda, Rezanov bir yanki kaptandan gemi alarak Kaliforniya'daki İspanyol yerleşim yerlerine, cezbedici Rus ve Amerikan mallarını yiyecek karşılığında satmak için ve kolonilerinin yiyecek ihtiyacını karşılamak için Yeni İspanya'nın yiyeceklerinden iki yılda bir yararlanabilmek için bir anlaşma önerisi getirmiştir. 1806'da Nisan ayının başında fırtınalı bir seyahatin ardından San Francisco limanına demir atmıştır.
Kaliforniyalılar tarafından çok iyi karşılanmasına, gece gündüz eğlendirilmesine rağmen, zaman kaybetmeden İspanya'nın kolonilerinin dış güçle ile ticaret yapmasının yasaklandığını ve Kaliforniya valisi dürüst bir adam olduğunu öğrenmişti. San Fransico'nun komutanı Don José Darío Argüello'nun kızı Concepción Argüello'ya olan aşkı ve diplomatik yetenekleri sayesinde istediğini almıştı.
Altı hafta sonra Sitka'ya geri döndüğünde kalelerine ekmek ve kuru etle dönmüştü, ayrıca Concepción Argüello ile nişanlanmıştı. Kısa süre sonra deniz yoluyla Kamchatka'ya gitmiş ve oradan gemilerini Kuril Adaları'nın altındaki Sakhalin adasını Japonya'dan alması için göndermiştir. Daha sonra anlaşma için Çar'ın imzasını almak için Sankt-Peterburg'a gitmiş ve ayrıca Papa'ya ve İspanya Kralı'na kişisel mektuplarını ve evlilik izni için kişisel mektuplarını göndermiştir.
Hummadan ve yorgunluktan Sibirya Krasnoyarsk'de 8 Mart 1807'de ölmüştür.
Yaptıkları
Kaliforniya ile yapılan antlaşma Rezanov'un yaptıkların içinde en küçüklerindendir. Firmasında çalışan işçileri ve köleden biraz farklı olan, perişan haldeki yerlileri gerçekten çok önemsiyordu. Firma ile mektuplaşması açıkça Rusya'nın tüm Kuzey Amerika sahillerini kontrol altına alması için yardımcı olduğunu ve acil olarak ana ülkeden büyük oranlarda göçü desteklediklerini gösteriyordu. Antlaşma hiçbir zaman imzalanmamıştır, Rezanov'un reformaları cesaretsizlik yüzünden uygulanamamıştır, kolonilerin şansları yavaş yavaş sona ermiştir ve Rezanov'un sevdiği İspanyol kızı rahibe olmuştu.
1979'da bestekâr Aleksey Rybnikov ve şair Andrey Voznesensky Rusya'nın ilk rock operasını, Rezanov'un ve Concepcion'un aşk hikâyelerini konu alarak ve operayı Rezanov'un gemilerinin isimlerini, Juno ve Avos, vererek yazmışlardır. Lenkom Tiyatrosu'nda ilk sahnelenmesinde büyük başarı elde etmiş ve 25 sene sahnelenmiştir ve 2007 itibarıyla hala ayakta alkışlanmaktadır. Rezanov'u 1979-2005 yılları arasında canlandıran Nikolai Karachenzov 2005'te bir trafik kazasında ciddi olarak yaralanmış, yerine Dmitry Pevzov ve Viktor Rakov geçmiştir.
