İçeriğe atla

Nikola Salişleri

Nikola Salişleri
(Nicola)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din
Hristiyanlık, yerel inanç

Nikola Salişleri ya da Nikolalar (Nlakapamukça ???, Okanaganca ???; İngilizce Nicola people, Nicolas), Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Nicola Country yöresinde, özellikle de Nicola Nehri civarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili konfederasyonu. Politik ve kültürel birlik olan federasyon, Aşağı Nikolalar (Lower Nicola) adıyla Scw'exmx boyundan Nlakapamuklar ile Yukarı Nikolalar (Upper Nicola) adıyla Spaxomin boyundan Okanaganların birlikteliğidir. Saliş halkları içindeki İç Salişleri alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Nikola Salişleri de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Adlandırma

Nikola (Nicola) adı "Nikola halkı" (Nicola people) olarak hem Nikola Salişlerine (Lower Nicola ve Upper Nicola) hem de Nikolaca konuşan Nikola Atabasklarına (Nicola-Similkameen, Stuwihamuk, Stuwix) verilmektedir. Nikola adının Nlaka'pamux etnik adıyla bir ilgisi yoktur. Fort Kamloops adlı ticaret karakolu (günümüzde Kamloops) çevresindeki farklı dil ve lehçelerdeki Kızılderilileri topluca nitelendirmek için kürk şirketindeki Fransızca konuşan Métis voyageur’ler tarafından takılan Nicholas takma adına dayanır. Bu Nicola ya da Nichola (Fransızca okunuşu Nico-LA, fakat Britanya Kolumbiyasındaki telaffuzu NICK-ola) adı sonradan N’kuala[1] (N'kwala, Nkwala ya da Chief Nicola) adıyla "yerliceleştirilerek" Okanaganların ve Nikola Salişlerinin reisi Hwistesmetxe'qen («Walking Grizzly Bear» Yürüyen Boz Ayı 1780/1785 — ~1865) için kullanılmaktadır. Nicola Gölünün (Nicola Lake, Lac de Nicolas)[2] adı da buna dayanır.

Günümüzdeki yapılanması

Günümüzde Upper Nicola Indian Band bölüğü Nicola Tribal Association birliğine dahilken diğeri Lower Nicola First Nation (ya da eskiden Lower Nicola Indian Band) adıyla bağımsızdır.

Kaynakça

  1. ^ Mark Sweeten Wade (1907), The Thompson Country 10 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Nikola ya da N’kuala/Nicola şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Saliş dilleri</span>

Saliş dilleri, Kuzey Amerika'da Kanada'nın güneybatısında Britanya Kolumbiyası eyaletinde ve ABD'nin kuzeybatısında Washington, Oregon, Idaho ve Montana eyaletlerinde Saliş halklarınca konuşulan Mos dilleri filumundan Kızılderili dilleri ailesidir. Her biri birkaç lehçeye ayrılan 23 dilden oluşur ve bütün bu diller tehlike altındaki dillerden olup bir kısmının da soyu tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kanada Atabaskları</span>

Kanada Atabaskları, Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları, Britanya Kolombiyası ve Alberta eyaletlerinde daha çok Saskatchewan, Manitoba ve Nunavut eyaletinde ise daha az olmak üzere Kanada'nın batısında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Kanada yerlileri içinde First Nations yasal adıyla anılan Kanada Kızılderilileri arasında yer alır. Dil temelinde Kuzey Tuçoncası, Güney Tuçoncası, Tagişçe, Tahltanca, Kaskaca, Danezaca, Sekanice, Denetaca, Sahtuca, Tlınçonca, Denesulinece, Tsetsautça, Tsutinaca, Nadoten-Vetsuvetence, Dakelce, Çilkotince ve Nikolaca gibi 20 dil ve halk olarak sınıflandırılır. Esas olarak Alaska Atabasklarına giren ve Guçince, Hanca ve Yukarı Tananaca konuşanların yalnızca Kanada'da yaşayanları dahildir. Alaska Atabaskları ile birlikte Kuzey Atabaskları dil grubunu oluştururlar. Tsutinalar ile Nikola Atabaskları hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.

Nikolaca, Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde Nicola ile Similkameen nehirleri vadisindeki Similkameen ve Nicola Country köylerinde yaşamış olan Nikola Atabaskları tarafından konuşulmuş Atabask dillerinin Kuzey Atabask dilleri grubundan ölü bir Kızılderili dilidir. Bu dil hakkında kısmen bilgisi olan son kişi 1940 yakınlarında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Atabaskları</span>

Kuzey Atabaskları, Alaska'nın İç Alaska bölgesinde ve Kanada'nın batısında yaşayan, Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Atabasklardan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Pratik olduğu için Alaska Atabaskları ile Kanada Atabaskları olmak üzere iki ana grup olarak sınıflandırılır. Kanada yerlileri içinde First Nations yasal adıyla anılan Kanada Kızılderilileri arasında yer alır. Kuzey Atabask dillerini konuşurlar. Atabaskların üç ana grubundan biridir ve diğer iki grup olan Güney Atabasklarından Apaçiler ve Navaholar ile Pasifik Atabasklarından (Hupalar) ayrılırlar. Tsutinaca ile Nikolaca konuşan Atabasklar hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Kolumbiya Nehri</span>

Kolumbiya Nehri ya da Columbia Nehri, Kuzey Amerika'da Pasifik Kuzeybatısı'nın en büyük nehridir ve uzunluğu 2,000 km'dir. ABD'nin dördüncü en büyük nehridir. Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Rocky Dağlarında doğan nehir, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington eyaletine geçer ve Oregon eyaletiyle sınır oluşturduktan sonra Büyük Okyanus'a dökülür. Drenaj havzası kabaca Fransa büyüklüğündedir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin yedi eyaletine ve bir Kanada eyaletine kadar uzanır. Hacim bakımından Amerika Birleşik Devletleri'nin dördüncü büyük nehri olan Kolumbiya, Pasifik'e dökülen Kuzey Amerika nehirleri arasında en büyük debiye sahip olanıdır. Kolumbiya, dünyadaki nehirler arasında 36. en büyük debiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene Kızılderilileri</span>

Na-Dene Kızılderilileri ya da Na-Dene halkları, Na-Dene dilli halklar, Kuzey Amerika'da ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da yaşayan, Na-Dene dilleri ailesinden dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ve şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Atabasklar oluşturur. Asya kökenli olduğu 2008 yılında Edward Vajda başta olmak üzere uzmanlarınca kabul edilen tek Kızılderili grubudur. Bunların dışındaki diğer bütün Kızılderililer İngilizcede Amerindians olarak da adlandırılır ve dilleri Amerind dilleri olarak tek grupta da toplanır.

Plato Kızılderilileri, Kuzey Amerika'nın Pasifik Okyanusuna bakan batı kısmında içbölgede, Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Dağlararası Platolar denen bölgesindeki kuzey Idaho, batı Montana, doğu Washington, doğu Oregon ve kuzeydoğu Kaliforniya eyaletlerinde ve Kanada'ya ait Batı Kanada bölgesindeki Britanya Kolumbiyası eyaletini orta ve güneyindeki İç Britanya Kolumbiyası denen kısmında Kuzey Amerika yerlileri kültür bölgesinden yerli kültürü oluşturan Kızılderililer. Kuzeyde Subarktik Kızılderilileri, doğuda Ova Kızılderilileri, güneyde Büyük Havza Kızılderilileri, güneybatıda Kaliforniya Kızılderilileri ve batıda Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grupları yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kolumbiyası Atabaskları</span>

Britanya Kolumbiyası Atabaskları, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili grubu. Kanada Atabasklarından olup dil temelinde 4 ayrı halka ayrılırlar: Nadoten-Vetsuvetenler, Dakeller, Çilkotinler ve soyları tükenen Nikolalar. Britanya Kolumbiyası'nda yaşayan öbür Atabask halkları dahil değildir. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Britanya Kolumbiyası Atabaskları da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplu yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Tuçonları</span>

Kuzey Tuçonları, Kanada'nın Yukon Toprakları'nda yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Kuzey Tuçonları da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Nikola Atabaskları, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde Nicola ile Similkameen nehirleri vadisindeki Similkameen ve Nicola Country köylerinde yaşamış olan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, animist ya da şamanist Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Britanya Kolumbiyası Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Kendileri gibi dilleri Nikolacanın da soyu tükenmiştir. Bu dil hakkında kısmen bilgisi olan son kişi 1940 yakınlarında ölmüştür. Yalnızca Alman Amerikalı antropolog Franz Boas tarafından 1924 yılında yayımlanan dillerine ait üç sayfalık malzemeyle bilinir. Çilkotinlerden olabileceği yönündeki iddialar olsa da bu konu kesinleşmiş değildir.

Nlakapamukça, günümüzde Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Fraser Canyon, Thompson Canyon, Nicola Country yörelerinde ve eskiden tarihi olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Washington eyaletinde Whatcom ve Chelan ilçelerindeki North Cascades bölgesinde yaşayan Nlakapamuklar tarafından konuşulan Saliş dilleri ailesinin İç Saliş dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 1977 sayımına göre 3.000 olan etnik nüfustan 2001 sayımına göre anadillerini konuşabailenlerin sayısı 720 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Nlakapamuklar</span>

Nlakapamuklar, günümüzde Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Fraser Canyon, Thompson Canyon, Nicola Country yörelerinde ve eskiden tarihi olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Washington eyaletinde Whatcom ve Chelan ilçelerindeki North Cascades bölgesinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Saliş halkları içindeki İç Salişleri alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Nlakapamuklar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. Nüfusları 1977 sayımına göre 3.000 kişidir.

İç Saliş dilleri, Kuzey Amerika'da Kanada'nın güneybatısında Britanya Kolumbiyası eyaletinde ve ABD'nin kuzeybatısında Washington, Oregon, Idaho ve Montana eyaletlerinde yaşayan İç Saliş halkları tarafından konuşulan Saliş dilleri grubundan Kızılderili dilleri.

<span class="mw-page-title-main">İç Saliş halkları</span>

İç Saliş halkları ya da İç Salişleri, Saliş halklarından Kanada'nın güneybatısında Britanya Kolumbiyası eyaletinde ve ABD'nin kuzeybatısında Washington, Oregon, Idaho ve Montana eyaletlerinde yaşayan ve İç Saliş dillerini konuşan, avcı ve toplayıcı, Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Diğer ABD Kızılderilileri ve Kanada Kızılderilileri gibi İç Saliş halkları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu (ABD) ya da Kızılderili rezervi (Kanada) adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kıyı Saliş halkları</span>

Kıyı Saliş halkları ya da Kıyı Salişleri, Saliş halklarından Kuzey Amerika'da Kanada'nın güneybatısında Britanya Kolumbiyası eyaletinde Strait of Georgia yöresinde ve ABD'nin kuzeybatısında Washington eyaletinin Puget Sound yöresiyle Oregon eyaletinde yaşayan ve Kıyı Saliş dillerini konuşan, avcı ve toplayıcı, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Diğer ABD Kızılderilileri ve Kanada Kızılderilileri gibi Kıyı Saliş halkları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu (ABD) ya da Kızılderili rezervi (Kanada) adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Saliş halkları</span>

Saliş halkları ya da Salişler, Kuzey Amerika'da Kanada'nın güneybatısında Britanya Kolumbiyası eyaletinde ve ABD'nin kuzeybatısında Washington, Oregon, Idaho ve Montana eyaletlerinde ve Saliş dillerini konuşan, avcı ve toplayıcı, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri (Kıyı) ya da Plato Kızılderilileri (İç) kültür grubundan Kızılderili halkları. Diğer ABD Kızılderilileri ve Kanada Kızılderilileri gibi Saliş halkları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu (ABD) ya da Kızılderili rezervi (Kanada) adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Komokslar</span>

Komokslar, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde Georgia Boğazı'nın her iki yakasında Vancouver Adası ile Powell Nehri'nin kuzey kıyılarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Saliş halkları içindeki Kıyı Salişleri alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Komokslar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. 1983 sayımına göre 850 olan etnik nüfustan günümüzde anadillerinin konuşabilenlerin sayısı 400 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Halkomelemce</span>

Halkomelemce, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Vancouver Adası ile Fraser Nehri deltasında ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Washington eyaletinin kuzeyinde yaşayan Halkomelemler tarafından konuşulan Saliş dilleri ailesinin Kıyı Saliş dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Kanada'da 2002 sayımına göre 225 olan etnik nüfustan anadillerinin konuşabilenlerin sayısı 200 kişi, ABD'de ise 1997 sayımına göre 5.167 etnik nüfustan ancak 25 kişi konuşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili Kütüğü</span>

Kızılderili Kütüğü, Kanada'da Kayıtlı Kızılderililer ya da Kızılderili statüsü olan Kızılderililer denen Kanada Kızılderililerinin resmî kaydının/sicilinin bulunduğu kütük. Bu kütüğe kaydolmayan/kaydedilmeyen Kızılderililere Kayıtsız Kızılderililer ya da Kızılderili statüsü olmayan Kızılderililer adı verilir. Kayıtlılara tanınan Kızılderili rezervleri ve bunlarla ilgili haklar, uzun bir av sezonu ve daha az silah taşıma kısıtlaması, federal ve eyalet vergilerinden muafiyet, devlet müdahalesi ile vergisi daha az olan oyun ve tütün bayiliklerinde daha fazla özgürlük gibi haklar Kayıtsızlara tanınmamıştır. Kızılderili statüsü alanlarla almayanlar arasındaki hak farklılığı ayrımcılık olarak nitelendirilmekte ve Kanada'da insan hakları ihlâli olarak görülmektedir.