İçeriğe atla

Nikiforos Komninos

Nikiforos Komninos
Νικηφόρος Κομνηνός
İmparator VIII. Konstantinos (solda), Nikiforos Komninos'un (sağda) kör edilmesini emrediyor; Madrid Skilicis'ten minyatür.
Doğumy. 970 (?)
Ölüm1026/7 sonrası
RütbesiVaspuragan Stratigos/katepano

Nikiforos Komninos (YunancaΝικηφόρος Κομνηνός, Nikēphoros Komnēnos; y. 970 – 1026/7 sonrası) II. Basileios (h. 976-1025) ve VIII. Konstantinos (h. 1025-1028) döneminde Bizans askeri lideriydi. Vaspuragan Ermeni bölgesinin valisi olarak görev yaptı ve 1081 ile 1185 arası Bizans İmparatorluğu'nu yöneten Komninos Hanedanı'nın bilinen ilk üyelerinden biridir.

Hayatı

Nikiforos Komninos, Komninos Hanedanı'nın belgelenen ilk üyelerinden biridir,[1] ancak erken yaşamı veya sonunda imparatorluk hanedanına yol açan ailenin ana koluyla bağlantısı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Yunan bilgin Konstantinos Varzos, y. 970'de doğduğunu ve onun Komnenos Hanedanı'nın atası Manuil Erotikos Komninos'un küçük kardeşi olduğunu öne sürer, ancak her iki varsayım da doğrulanamamaktadır.[2][3]

Nikiforos, tarihi kayıtlarda ilk olarak y. 1022'de, Vaspuragan Kralı Senekerim-Hovhannes'in (h. 1003-1021), Müslüman komşularının baskısına direnemeyip krallığını Bizans imparatoru II. Basileios'a büyük mülkler ve Sebasteia themasının valiliği karşılığında teslim etmesinden kısa bir süre sonra görülür.[2][3]

II. Basileios başlangıçta yeni eyaleti (GrekçeἈσπρακανία, Asprakania, Yunanca) Basileios Argyros'a verdi, ancak beceriksizliği nedeniyle kısa süre sonra onu yerinden almak zorunda kaldı. Protospatharios Nikiforos Komnenos, Basileios Argyros'un yerine vali (Stratigos veya katepano) olarak seçildi ve kısa sürede ülke üzerinde Bizans yönetimini uygulamayı başardı.[3] Dönemin Ermeni tarihçi Aristakes Lastivertsi, Nikephoros'un Van Gölü'nün kuzey kıyısındaki Arzes prensliğini ele geçirdiğini ve onu kendi eyaletine dahil ettiğini kaydeder, ancak aynı şekilde dönemin Arap Hristiyan tarihçi Antakyalı Yahya'nın anlatısına göre, bu İmparator Basileios'un kendisi tarafından ustalıkla gerçekleştirilmiştir.[3]

Nikiforos Komnenos, II. Basileios'un kardeşi ve ardılı VIII. Konstantinos yönetiminde Vaspurakan'ın Stratigos' olarak hizmet etmeye devam etti, ancak 1026'da sadakatsizlik şüphesiyle görevden alındı ve kör edildiği Konstantinopolis'e geri çağrıldı.[3][4] Tarihsel kayıtlar, geri çağrılmasının arka planında iki farklı versiyon sunar: Bizanslı vakanüvis İoannis Skilicis, birliklerinden komşu Türk hükümdarlarına karşı kullanılması amaçlanan yazılı bir destek taahhüdünde ısrar ettiğini bildirir, ancak bu söz Konstantinos tarafından, kendisine kişisel olarak sadık bir güç yaratma girişimi olarak görülür.[3][4][5] Skilicis suçlamayı temelsiz ilan edip suçu aşırı şüpheci Konstantinos'a yüklerken, Aristakes ise Nikiforos'un gerçekten de Gürcistan Kralı I. Giorgi (h. 1014-1027) ile ya kendisini imparator ilan etmeyi ya da Vaspurakan'ı bağımsız bir krallık yapmayı amaçlayan haince görüşmelerde bulunduğunu iddia eder. Kappadokia birlikleri bunu öğrendiğinde, Nikiforos'u ele geçirdiler ve onu, Konstantinopolis'e esir olarak gönderdiler; burada Konstantinos, olayı dikkatlice inceledikten ve Nikiforos'un suçuna kendini inandırdıktan sonra, ertesi yıl onu ve sekiz arkadaşını kör etti.[3][4]

Bundan sonraki kaderi, ölüm tarihi ve soyundan herhangi birinin olup olmadığı bilinmemektedir.[4]

Kaynakça

Özel
  1. ^ ODB, "Komnenos" (A. Kazhdan), pp. 1143–1144.
  2. ^ a b Varzos 1984, s. 39.
  3. ^ a b c d e f g PmbZ, Nikephoros Komnenos (#25676).
  4. ^ a b c d Varzos 1984, s. 40.
  5. ^ Wortley 2010, ss. 350-351.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Nikiforos</span>

III. Nikiforos Botaneiates, 1078 ile 1081 arasında Bizans imparatoru. Tanınmış bir general olarak tahtı bir darbe ile eline geçirmiş ve üç yıllık bir saltanattan sonra, bir başka darbe ile imparatorluktan indirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. İsaakios</span>

I. İsaakios Komninos, 1057-1059 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Konstantinos</span>

VIII. Konstantinos, 962-1025 yılları arasında kardeşi II. Basileios'la birlikte ortak imparator, 1025-1028 yılları arasında ise tek başına tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Komninos Hanedanı</span>

Komninos Hanedanı,, 1081-1185 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatorları olarak ve sonradan 1204-1461 döneminde Trabzon İmparatorluğu imparatorları olarak görev yapan bir hanedan. Bu hanedan mensupları geç Bizans döneminde önemli devlet mevkilerinde görev yapan bir soylu sülale mensuplarıdır. Komninos hanedanı ve sülalesi üyeleri diğer önemli ve tanınmış Bizans hanedan ve sülaleleri ile karşılıklı evlilikler yaparak yakın ilişkiler kurmuştu.

Nikiforos Bryennios, Bizanslı general, devlet adamı ve tarihçidir.

Anna Dalassini, Komninos Hanedanı'nın 11. yüzyılda yükselişinde kayda değer bir rol oynamış önemli bir Bizans soylusudur. Oğlu I. Aleksios tarafından karısının yerine kendisine Augusta unvanı verilmiştir. Oğlunun Türklere ya da diğer uluslara karşı yaptığı uzun askeri seferler sırasında imparatorluğu yönetmiştir. İmparator annesi olarak, Dukas ailesinin geçmiş entrikaları nedeniyle nefret ettiği imparator eşi İrini Dukena göre daha etkili ve güçlüydü.

<span class="mw-page-title-main">Adrianos Komnenos</span>

Adrianos Komnenos, bazen Adrian olarak geçer ya da Yunanca: Adrianus Comnenus, Bizans soylusu, generali ve İmparator I. Aleksios'un genç kardeşidir.

İoannis Dukas ya da Ducas, , Bizans İmparatoru I. Aleksios ile İrini Dukena'nin dördüncü kızı Theodora ile Sicilya Amirali Konstantinos Angelos'un oğludur. Anneannesi İrini Dukena'nın soyadını almıştır.

Katakalon Kekavmenos 11. yüzyıl ortalarında yaşamış etkili bir Bizans generali.

<span class="mw-page-title-main">Manuil Erotikos Komninos</span> Bizanslı general

Manuil Erotikos Komninos, II. Basileios döneminin Bizans askeri lideri ve Komninos Hanedanı'nın tamamen kayıt edilmiş ilk atasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Komnenos (Domestikos tōn scholōn)</span>

İoannis Komnenos Bizans aristokrat ve askerî lider. İmparator I. İsaakios'un kardeşidir. İsaakios'un 1057 ile 1059 yılları arasında kısa hükümdarlığında Domestikos tōn scholōn olarak hizmet etmiştir. I. İsaakios tahtan çekilip, X. Konstantinos imparator olunca, İoannis öldüğü 1067 yılına kadar inzivaya çekilmiştir. Oğlu I. Aleksios 1081 yılında imparator olmuş ve 1081 ile 1185 yılları arasında Bizans İmparatorluğu'nu ve 1204 ile 1461 yılları arasında Trabzon İmparatorluğu'nu yönetmiş Komnenos Hanedanı'nı başlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans isyan ve iç savaşları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş iç savaş ya da diğer iç huzursuzlukların listesidir. Tanım, Bizans İmparatorluğu sınırları içerisinde en az bir muhalefet liderinin iktidara karşı gerçekleştirdiği herhangi bir ihtilaftır. Harici ihtilaflar için, Bizans savaşları listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Skilicis</span> Geç 11.yüzyıl Yunan tarihçisi

İoannis Skilicis,, geç 11. yüzyıl Bizans Rum tarihçi.

Nikiforos Komnenos, Bizanslı aristokrat ve yüksek rütbeli subay. İmparator I. Aleksios'un en genç kardeşidir, Bizans donanması ikinci komutanlığına atanmıştır bunun dışında hayatı belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Manuil Komnenos (kuropalatis)</span> Bizanslı aristokrat ve askeri lider

Manuil Komninos Bizanslı aristokrat ve askeri lider, İoannis Komnenos 'un en büyük oğlu, imparator I. Aleksios'un ağabeyidir. Evlilik yoluyla imparator Romen Diyojen'in akrabasıdır. 1070 ile 1071 yıllarında Selçuklu akınlarına karşı seferler ile görevlendirilmiştir. Bu görevi hastalık nedeniyle öldüğü Nisan 1071 tarihine kadar sürdürmüştür.

Kefalonya Muharebesi, Yunanistan'ın batı kıyıları açıklarında, Kefalonya yakınlarında Ağlebî ile Bizans filoları arasında yapılan bir deniz çatışmasıdır. Muharebe, büyük bir Bizans zaferiyle sona erdi ve Orta Çağ'da gece boyunca gerçekleşen nadir deniz savaşlarından biridir.

Leon Apostippis ya da Leo Apostyppes ya da Apostoupes 880'lerde aktif bir Bizans askeri lideriydi.

Nikephoros Xiphias, İmparator II. Basil döneminde bir Bizans askeri komutanıydı. Bizans'ın Bulgaristan'ı fethinde seçkin bir rol oynadı ve 1014'teki Kleidion Savaşı'nda Bizans'ın kesin zaferinde etkili oldu. 1022'de II. Basil'e karşı başarısız bir isyan başlattı ve rezil edildi, saçları kazındı ve sürgüne gönderildi. En son 1028'de sürgünden geri çağrıldığından ve bir manastırda bir köşeye çekildiğinden bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Selanik Muharebesi (995)</span> yaklaşık 995 yılında Selanik yakınlarında gerçekleşmiş muharebe

Selanik Muharebesi 995 veya daha önce, Yunanistan'ın Selanik şehri yakınlarında meydana gelmiştir. Savaş, 10. yüzyılın sonları ve 11. yüzyılın başlarındaki uzun Bizans-Bulgar savaşının bir parçasıydı. Hükümdarları Çar Samuil komutasındaki Bulgarlar, Selanik'teki Bizans garnizonunu pusuya düşürüp yok etmeyi başardılar, komutanları Gregori Taronites öldürüldü ve oğlu Ashot Taronites ele geçirdi.

Basileios Skleros 11. yüzyılın başlarında yaşamış bir Bizanslı aristokrat ve eyalet valisidir.