İçeriğe atla

Nikiû Muharebesi

Nikiû Muharebesi
Müslümanların Mısır'ı fethi
Arap-Bizans savaşları

Kahire'de, Nikiou'nun zaferinin kazanıldığı yerde inşa edilen Amr Camii
TarihMayıs 646
Bölge
Nikiou (günümüzde Zawyat Razin, Minufiye), Mısır
Sonuç Müslüman zaferi
Taraflar
Râşidîn HalifeliğiBizans İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Amr bin Âs Manuel
Çatışan birlikler
15.000 Bilinmiyor
Kayıplar
Bilinmiyor Bilinmiyor

Nikiû Muharebesi, 646 yılının Mayıs ayında Mısır'da General Amr bin Âs komutasındaki Arap Müslüman birlikleri ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir savaştı.[1]

Genel bakış

Temmuz 640 Heliopolis Muharebesi'ndeki zaferlerinin ve ardından İskenderiye'nin Kasım 641'de teslim alınmasının ardından, Arap birlikleri Mısır'ın Roma eyaletini ele geçirdiler. Bizansın yeni imparatoru II. Konstans, toprakları geri almaya kararlıydı ve askerlerinin İskenderiye'ye taşınması için büyük bir filo kurulması emrini verdi. Manuel komutasındaki bu birlikler, 645'in sonlarına doğru küçük Arap garnizonunu bir amfibi saldırısıyla gafil avladı. 645 yılında Bizans, İskenderiye'yi geçici olarak geri kazandı.[2] Amr o sırada Mekke'de olmalıydı ve Mısır'daki Arap güçlerinin komutasını almak için çabucak geri çağrıldı.[3]

Savaş, İskenderiye'den Fustat'a giden yola üçte ikilik mesafedeki[4] küçük müstahkem Nikiou (Kıptîce: ⲡϣⲁϯ Pashati) kasabasında gerçekleşti,[5] Arap kuvvetler küçük Bizans kuvvetine karşı yaklaşık 15.000 kişiden oluşan bir orduya sahipti. Araplar galip geldi ve Bizans kuvvetleri kargaşa içinde İskenderiye'ye geri çekildi.[1]

Bizanslılar, kendilerini takip eden Araplara karşı şehrin kapılarını kapatmış olsalar da, İskenderiye, o yılın yazında bir ara şehre saldıran Arapların eline geçti. Manuel'in güçlerinin yenilgisi, Bizans İmparatorluğu'nun Mısır'ı yaklaşık 500 yıl boyunca yeniden ele geçirmeye yönelik son girişimini ifade etmekteydi ve sadece İmparator I. Manuil Komnenos 12. yüzyılda başarısız bir sefer düzenledi.[6][7]

Savaştan sonra Amr bin Âs Halifeye şöyle yazdı:

“ Sadece 4.000 saray, 400 tiyatro, 1.200 manav ve 40.000 Yahudi içerdiğini söyleyebileceğim bir şehri ele geçirdim.[8]„

Âs, Halife'nin emriyle İskenderiye'den ayrıldı ve yeni başkent olan Fustat'ı kurdu.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b The War of the Three Gods: Romans, Persians and the Rise of Islam. Pen and Sword. 16 Temmuz 2013. s. 174. ISBN 9781848846128. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  2. ^ Conflicts that Changed the World. Canary Press eBooks. ISBN 9781907795633. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
  3. ^ a b The Rough Guide History of Egypt. Rough Guides. 2003. s. 202. ISBN 9781858289403. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  4. ^ Handbook to Life in the Medieval World, 3-Volume Set, Volumes 1-3. Infobase Publishing. 2009. s. 47. ISBN 9781438109077. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  6. ^ "An Online Encyclopedia of Roman Emperors". Roman Emperors. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  7. ^ "Manuel I Comnenus". Encyclopædia Britannica. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  8. ^ "Alexandria - A Historical Outline by Colin Clement". Greece. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye</span> Mısırın Akdeniz kıyısında bulunan, ikinci büyük şehri

İskenderiye veya Aleksandria, Kahire ve Giza'dan sonra Mısır'ın üçüncü, Afrika'nın ise yedinci büyük kenti ve ekonomik merkezi olan bir kenttir. Toplamda 5.381.000 insanın ikamet ettiği İskenderiye, Akdeniz boyunca Mısır'ın kuzey kıyısı üzerinde yaklaşık 40 km uzanır. İskenderiye popüler bir turizm merkezidir ve aynı zamanda Süveyş'ten gelen doğalgaz ve petrol boru hatları sebebiyle önemli bir sanayi merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Fustat</span>

Fustat, Mısır'ın başkenti Kahire'nin tarihteki eski adıdır. 642 yılında İslam ordusu komutanı Amr bin As'ın emriyle bir askeri garnizon şehri olarak kurulmuştur. Mısır'ın ve Afrika'nın ilk camisi Amr bin As Cami burada inşa edilmiştir. Fatımiler, 969 yılında Fustat'ı ele geçirdikten sonra hemen kuzeyinde yeni bir idari merkez kurmuş buraya da “Kāhire” adını vermişlerdir. Kahire, Fatımilerin hilâfet merkezi olmuş, Fustat ise kültür ve ticaret merkezi olmayı sürdürmüştür. Şehir rivayetlere 12. yüzyılda yaklaşık 200.000 nüfusa ulaşmıştır. Fustat, şehrin 1168'de Haçlı ordusunun eline geçmemesi için Abbasiler'den bağımsızlığını ilan eden Tolunoğulları'na, Akşitler (İhşitler)'e ve daha sonra da Fatımiler, Eyyubiler ve Memlükler'e başkentlik yapmıştır. Şehrin yönetimi, Mısır'ın fethiyle birlikte Memlük devrine son veren Osmanlılar'a geçmiştir. Zaman içinde genişleyen Kahire ile bütünleşen Fustat, günümüzde Kahire'nin "Eski Kahire" olarak bilinen semtidir.

<span class="mw-page-title-main">II. Konstans</span>

II. Konstans yahut "Sakallı(Pogonatos) Konstantine", 641 ile 668 arasında Bizans imparatoru olmuştur. 642'de Konsül olup tarihte Roma Konsülü unvanı verilen son Bizans imparatordur. Vaftiz ismi Herakleios idi ve imparatorluk yaparken resmî ismi Konstantinos idi. Konstans ismi bu imparatora verilen indirgen bir lakaptır. Bizans tarih yazmalarında bu lakap isim olarak kullanılmış ve modern tarihçiler tarafından da bu lakap isim olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amr bin Âs</span> Amr bin Âs, Arap komutan. Kureyşin Beni Sehm kabilesindendi. Müslüman olmadan önce İslam orduları ile birkaç kez savaştı

Amr bin Âs, Arap komutan.

<span class="mw-page-title-main">Yermük Muharebesi</span> Müslüman Arap ordularının Bizans İmparatorluğu ile yaptığı muharebe (636)

Yermük Muharebesi, Halid bin Velid komutasındaki İslam ordusuyla Bizans İmparatorluğu'nun Yermük'te yaptığı, Arap-Bizans savaşlarının en büyük muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap-Bizans savaşları</span> 7. yüzyıl ile 11. yüzyıl arasında savaşlar serisi

Arap-Bizans savaşları, 7. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Müslüman Araplar ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan savaşlardır. Çatışmalar, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in, Raşidun ve Emevi halifelerinin ilk Müslüman fetihleri sırasında başladı ve halefleri tarafından 11. yüzyılın ortalarına kadar devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Râşidîn Halifeliği</span> Kurulan ilk İslam halifeliği (632–661)

Râşidîn Halifeliği, İslâm peygamberi Muhammed'in halefi olan ilk halifeliktir. Muhammed'in MS 632'deki vefatından sonra ilk dört ardışık halifesi (halef) tarafından yönetildi. Bu halifeler, Sünni İslam'da topluca Râşidîn ya da "Doğru Yolda olan" halifeler olarak bilinirler. Bu terim Şîa'da kullanılmaz, çünkü Şii Müslümanlar ilk üç halifenin yönetimini meşru görmez.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Mısır'ı fethi</span> Tarihi olay

Müslümanların Mısır'ı fethi veya Arapların Mısır'i fethi, Mısır'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Mısır ve Libya Râşidîn Halifeliği'ne geçti.

Perslerin Mısır'ı fethi, MS 618 - 621 yılları arasında, Sasani İmparatorluğu ordusu Mısır'daki Bizans kuvvetlerini mağlup etti ve eyaleti işgal etti. Roma Mısır'ının başkenti İskenderiye'nin yıkılması, Sasani seferinde bu zengin eyaletin fethindeki ilk ve en önemli aşamayı işaretler ve sonunda birkaç yıl içinde Mısır tamamen Pers egemenliği altına girdi. Olayın iyi bir açıklaması Butler tarafından verilmiştir.

Nicetas ya da Niketas İmparator Herakleios'un kuzenidir. Herakleios'u tahta çıktığı Phocas'a karşı başlatılan isyanda büyük rol oynadı ve kuzeni için Mısır'ı fethetti. Nicetas bundan sonra Mısır valisi olarak kaldı ve Bizans-Sasani Savaşı (602-628)'na katıldı, ancak yaklaşık 618/619 yılında Sasanilerin Mısır'ı fethetmesini durduramadı. Bundan sonra kaynaklardan kayboldu, ancak muhtemelen ölümüne kadar Afrika Eksarhı görevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Levant'ı fethi</span> 7. yüzyılda Râşidîn Halifeliği tarafından gerçekleştirilen fetih

Müslümanların Levant'ı fethi veya Müslümanların Biladü'ş-Şam'ı fethi ya da Arapların Levant'ı fethi

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye Kuşatması (641)</span>

Bizans'ın Mısır eyaletinin başkenti ve en büyük Akdeniz liman olan İskenderiye'nin, MS 7. yüzyılın ortalarındaki Râşidîn Halifeliğinin kuvvetleri tarafından kalıcı olarak Bizans İmparatorluğu'ndan ele geçirildi. Böylece, Doğu Akdeniz üzerindeki Doğu Roma deniz gücü sona erdi. Râşidîn kontrolündeki alanlar daha da büyüdü ve jeopolitik bir kayma meydana getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Keramaia Muharebesi</span>

Keramaia Muharebesi, 746'da Kıbrıs'ta Emevî Halifeliği'nin Mısır filosuna karşı kazanılmış büyük bir Bizans deniz zaferidir.

<span class="mw-page-title-main">Nikea Kuşatması (727)</span> Emevîlerin Bizans şehri Nikeayı başarısız ele geçirme girişimidir.

İznik Kuşatması (727), Emevîler'in Bizans şehri İznik'i ele geçirme girişimidir. Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'i 717-718 Kuşatması'nda ele geçiremeyen Emevîler, bu tarihten itibaren Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'da bulunan topraklarına bir dizi akın düzenlediler.

<span class="mw-page-title-main">Dimyat'ın Yağmalanması (853)</span>

Dimyat'ın Yağmalanması, 22-24 Mayıs 853'te Nil Deltası'ndaki liman kenti Dimyat'a Bizans donanması tarafından yapılan başarılı bir baskındır. O sırada garnizonu bulunmayan şehir yağmalandı. Hem çok sayıda esir verdi, hem de Girit Emirliği'ne yönelik büyük miktarlarda silah ve malzeme de elde edildi. Sonraki yıllarda tekrarlanan Bizans saldırısı, Abbasi makamlarını şaşkına uğrattı ve kıyıları yeniden düzenlemek ve yerel filoyu güçlendirmek için acil önlemler alınarak, Tolunoğulları ve Fatımiler dönemlerinde doruğa çıkan Mısır donanmasının canlanmasına başlandı.

Mukavkıs ya da Mukavkas, Müslümanların Mısır'ı fethi sırasındaki İskenderiye patriği ve Bizans’ın Mısır genel valisidir.

Bu sayfada Râşidîn Halifeliği'nde 640'lar olayları ile bu on yılda doğan ve ölen kişiler yer alıyor.

Bu sayfada 650'li yıllarda Râşidîn Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.