Nihat Berker (bilim insanı)

Nihat Berker
Nihat Berker
Doğum	20 Eylül 1949 (75 yaşında); İstanbul, Türkiye
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye Cumhuriyeti
Mezun olduğu okul(lar)	Robert Kolej; Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
Evlilik	Bedia Erim Berker
Çocuk(lar)	Selim Berker, Ratip Emin Berker
Kariyeri
Dalı	Fizik- İstatistiksel mekanik
Çalıştığı kurumlar	İllinois Üniversitesi Urbana Yerleşkesi, Doktora 1977; ; Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Profesör 1988; İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi dekanı 1999; Koç Üniversitesi, Profesör 2005; Sabancı Üniversitesi, Rektör; Kadir Has Üniversitesi, Dekan;
Doktora öğrencileri	Mihran Kardar Alkan Kabakçıoğlu
Etkilendikleri	Ratip Berker

Ahmet Nihat Berker (d. 20 Eylül 1949, İstanbul), Türk bilim insanı, araştırmacı ve fizik akademisyenidir. 2009-2016 yılları arasında Sabancı Üniversitesi'nde rektörlük görevini yürütmüştür. Kadir Has Üniversitesi'nde, Rektör Yardımcılığı ile birlikte ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde emeritus öğretim üyesi olarak ders ve araştırmalarına devam etmektedir.

İlk yılları ve eğitimi

Berker, 20 Eylül 1949 tarihinde İstanbul'da fizik profesörü ve İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü kurucusu Ratip Berker ve Leyla Berker'in oğlu olarak doğmuştur. Baba tarafından dedesi, TBMM 7. Dönem Van milletvekili ve eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nihat Berker'dir. Ailesinin kökeni ise Yenişehir'e dayanmaktadır.^[1]

Ortaokulu 1963 yılında Saint-Joseph Fransız Ortaokulu'nda, liseyi 1967 yılında Robert Kolej'de birinci olarak tamamlamıştır.^[2]^[3] Üniversite öğrenimine Amerika'da, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde burs kazanarak başlamıştır ve fizik ile kimya alanlarında lisans (1971) ve fizik alanında yüksek lisansını (1972) burada tamamlamıştır. 1971'de mezun olduğunda Amerika'nın en yüksek onur topluluklarından Phi Beta Kappa'nın onursal burs topluluğuna üye olmuştur. Doktorasını 1977 yılında Illinois Üniversitesi'nde tekrar fizik alanında elde etmiştir.^[4]

Akademik hayatı

Doktorasını tamamlamasının ardından 1977-1979 yılları arasında Harvard Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırma (post-doc) çalışmaları yapmıştır. 1975 yılında Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda araştırma görevlisi olarak çalışmıştır, 1979 yılında ABD Ulusal Bilimler Akademisi değişim programı kapsamında SSCB Bilimler Akademisi'nde dersler almıştır. Berker, 1979 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde kuramsal fizik alanında öğretim üyesi olarak dersler vermeye başladı ve tam zamanlı görevini 2004 yılına dek sürdürmüştür. 2004 yılı itibarıyla Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde emeritus profesör olarak çalışmalarına devam etmektedir.^[5]^[6]

Berker, 1999 yılında İstanbul'a dönerek İstanbul Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanlığı ve Fizik Bölümü Başkanlığı görevlerini yürütmüştür. MIT'de tam zamanlı görevinin sona ermesinin ardından, 2005-2008 yılları arasında Koç Üniversitesi'nde fizik alanında dersler vermiştir. 2009 yılında Sabancı Üniversitesi'nde rektörlük görevine başlamış, ancak 2016 yılında kendi isteğiyle bu görevinden ayrılmıştır.^[7] 2018 itibarıyla Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Rektör Yardımcısı olarak akademik yöneticilik görevine devam etmektedir.

Berker; 1988 yılında Amerikan Fizik Topluluğu ve 1999 yılında Türkiye Bilimler Akademisi şeref üyesi olmuştur.

Berker; kuramsal fizik, istatiksel fizik, faz geçişleri ve kritik olgular, spin camları ve diğer karmaşık sistemler; etnomüzikte, beyin sinyallerinde ve spin camı kaosunda fraktal yapılar ve renormalizasyon grubu yöntemleri alanlarında araştırmalar yapmaktadır.

Berker, Sabancı Üniversitesi rektörlüğünü yürüttüğü dönemde; Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (SUNUM), Istanbul International Climate and Energy Center (IICEC), Tümleştirilmiş Üretim Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (SU-IMC), SU-Mercator Vakfı Türk-Alman Lise ve Üniversite Öğrencilerine Yönelik Programlar, MIT-SÜ ortaklıkları, Karaköy Bilim ve Kültür Akademisi, Dicle Koğacıoğlu Makale Ödülü, Lise Öğrencileri için Yaz Okulu, Center of Excellence in Finance (CEF; Suzan Sabancı Dinçer ve Özgür Demirtaş ile birlikte), Sabancı Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Sadık Esener ve Sevil Sabancı ile birlikte) ve Sabancı Üniversitesi Emeritüs Öğretim Üyeliği gibi birçok inisiyatif ile kurumun kuruluşunda yer almıştır.

Konferanslar

Nihat Berker; fizik, bilim, felsefe ve eğitim hakkında konferanslar ve seminerlerde konuşmacı olarak yer almıştır. Berker'in konferanslarında, seminerlerinde ve panellerinde konuşma ile sunum yaptığı kuruluşlar arasında, kronolojik olarak; Amerikan Fizik Topluluğu, NATO Oransız ve Sıvı Kristaller Atölyesi, Rutgers Üniversitesi, Türk Fizik Derneği, TÜBİTAK, NATO Bilim ve Teknoloji İleri Araştırmalar Enstitüsü, Uluslararası Termodinamik ve İstatistiksel Mekanik Konferansı, Feza Gürsey Enstitüsü, Türkiye Matematiksel Fizik Konferansı, İstanbul Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Seul Ulusal Üniversitesi, Türkiye Bilimler Akademisi, Koç Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Imperial College London, ENKA Okulları, KU Leuven, Almanya Ankara Büyükelçiliği, İstanbul Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Feyziye Mektepleri Vakfı, Kadir Has Üniversitesi, YÖK-SUNY Konferansı, Minnesota Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, ETH Zürich, TU München, Anadolu Üniversitesi, Ecole Normale Supérieure, Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara Kampüsü, Stanford Üniversitesi, Ohio Eyalet Üniversitesi, Michigan Üniversitesi, Boston Üniversitesi, Tokyo Teknoloji Enstitüsü, Tokyo Üniversitesi, Atina Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Türk Standartları Enstitüsü, Işık Üniversitesi, Türk Matematik Derneği, İTÜ GVO Ekrem Elginkan Lisesi, Üsküdar Amerikan Lisesi, Robert Kolej, Galatasaray Lisesi, Getronagan Ermeni Lisesi, TEV İnanç Türkeş Lisesi, Mainz Üniversitesi, Oldenburg Üniversitesi, Madrid Complutense Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Leipzig Üniversitesi, Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Roma Sapienza Üniversitesi, Oxford Üniversitesi, Ankara Fen Lisesi, Hisar Okulu, Würzburg Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Berlin Özgür Üniversitesi, Acıbadem Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Alman Lisesi, Kadıköy Anadolu Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi, İtalyan Lisesi, Saint Joseph Fransız Lisesi, Notre Dame de Sion Fransız Lisesi, Haydarpaşa Lisesi ve TED Üniversitesi yer almaktadır.^[8]

Görevleri, ödülleri ve onurları

(Ana görevleri kalınlaştırılarak vurgulanmıştır.)

1971 - Amerikan Kimyagerler Enstitüsü (AIC) Öğrenci Ödülü
1971 - Phi Beta Kappa Honorary Scholarship Society üyeliği
1971-1976 - Illinois Üniversitesi Fizik Bölümü'nde Prof. Michael Wortis ile lisansüstü öğrencisi (burslu)
1975 Yaz - Brookhaven Ulusal Laboratuvarı Fizik Bölümü Misafir Araştırma Görevlisi
1979 Yaz - ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin SSCB Bilimler Akademisi'ne düzenlediği öğrenci değişim programında katılımcı
1977-1979 - Harvard Üniversitesi Fizik Bölümü'nde Post-Doctorate (doktora sonrası) Araştırma Üyesi
1979-2004 - Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde Doçent (1979-1982), Üye Profesör (1982-1988), Fizik Profesörü ve Öğretim Üyesi (1988-2004), Fizik Bölümü Emeritus Profesörü (2004- )
1981-1982 - IBM Zürich Laboratuvarı'nda danışman
1981-1985 - Alfred P. Sloan Fellow'luğu
1983 - Rio de Janeiro Pontifik Katolik Üniversitesi Fizik Bölümü'nde misafir öğretim üyesi
1987 - MIT Fizik Departmanı Buecher Öğretim Ödülü
1988 - TÜBİTAK Bilim Ödülü
1988 - Leuven Katolik Üniversitesi Fizik Bölümü'nde misafir öğretim üyesi
1988 - Amerikan Fizik Topluluğu (APS) tam üyeliği
1989- - Bilkent Üniversitesi'nde danışman profesör
1993-1994 - MIT Malzeme Bilimleri ve Mühendislik Merkezi Disiplinler Arası Araştırma Grubu Lideri
1994, 1997-1998 - İstanbul Teknik Üniversitesi İstatistiksel Fizik Günleri kurucusu ve eşbaşkanı
1995 - MIT Bilim Okulu Lisansüstü Öğretimi Üstün Başarı Ödülü
1996 - TÜBA'dan Üstün Türk Vatandaşlığı takdirnamesi
1996-2004 - Boğaziçi Üniversitesi'nde yardımcı profesörlük
1999-2005 - İstanbul Teknik Üniversitesi'nde fizik profesörlüğü
2000-2003 - İstanbul Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü Başkanlığı
2003-2004 - İstanbul Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanlığı
1999 - Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) şeref üyeliği (2008-2012 yılları arasında Akademik Konsey üyesi)^[9]
2000-2011 - TÜBİTAK Feza Gürsey Enstitüsü Yönetim Kurulu üyesi (2007-2011 yılları arasında Başkan)
2000-2004 - MIT Project Interphase akademik görevlisi
2003- - MIT-Türkiye Freshman (1. Sınıf) Öğrenciler Programı kurucu ve yöneticisi
2005-2008 - Koç Üniversitesi'nde fizik profesörü (Koç Üniversitesi'ndeki ilk fizik doktoralarının verilmeye başlandığı dönem)
2008 - - Kadir Has Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi ve Feza Gürsey Enstitüsü'nün düzenlediği lise yaz ve kış kamplarında öğretim üyeliği
2007 - Humboldt Fizik Ödülü^[10]
2008 - Koç Üniversitesi öğrencileri tarafından yayımlanan KoçPost gazetesi tarafından "Yılın Hocası" ödülü
2009-2016 - Sabancı Üniversitesi'nde Rektörlük ve öğretim üyeliği
2011 - Academia Europaea üyeliğine seçildi
2012- - MIT Enerji İnisiyatifi fakülte üyesi
2017- - Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı (2018- ), Rektör Yardımcısı, öğretim üyesi
2017- - Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi kıdemli akademisyeni
2017- - Yükseköğretim Kurulu Temel Bilimler Üstün Başarı Programı öğretim üyesi
2019 - Türk Fizik Derneği Onur Ödülü (2017) ve Uluslararası Özel Onur Ödülü (2019)
2019- - TÜBİTAK Temel Bilimler Araştırmaları Enstitüsü Yönetim Kurulu üyesi

Özel hayatı

Berker, İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Fatma Bedia (Erim) Berker ile evli ve iki çocuk sahibidir; Selim ve Ratip Emin Berker.

Prof. Dr. Fatma Bedia Berker; 1978'te İstanbul Üniversitesi'nde kimya mühendisliği lisansı ve 1979'da yüksek lisansı, 1985'te İstanbul Teknik Üniversitesi'nde kimya doktorasını tamamlamıştır. 1987 yılında İTÜ Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olarak akademisyenliğe başlayan Bedia Berker, 1990 yılında doçent, 1995 yılında Bölüm Başkan Yardımcısı ve 1997 yılında Dekan Yardımcısı görevlerini yürütmeye başlamıştır. 1998'den beri İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü'nde analitik kimya alanında öğretim üyeliği yapmaktadır. 1998 yılında Nihat Berker ile evlenmiştir.

Prof. Dr. Selim Berker; 1976 yılında dünyaya gelmiştir. 1998'de Harvard College'da fizik lisansı ve 2000 yılında Harvard Üniversitesi'nde fizik yüksek lisansını tamamladı, ancak ileri çalışmalarını felsefe alanında sürdürmeye karar vererek doktorasını 2007 yılında, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'de felsefe alanında tamamlamıştır. 2006-2007 yılları arasında Harvard Üniversitesi'nde felsefe öğretim görevlisi, 2009-2010 arasında Princeton Üniversitesi İnsani Değerler Merkezi'nde Laurence S. Rockefeller ziyaretçi öğretim üyesi, 2007-2013 arasında Harvard Üniversitesi'nde felsefe doçentliği, 2013-2014 arasında Harvard Radcliffe İleri Araştırmalar Enstitüsü öğretim üyeliği, 2013-2015 yılları arasında Harvard Üniversitesi Felsefe Bölümü John L. Loeb Beşeri Bilimler üye profesörü, 2015-2017 yılları arasında Harvard Üniversitesi felsefe profesörü ve 2017 yılı itibarıyla Alford Doğal Din, Ahlak Felsefesi ve Sivil Yönetim profesörü olarak ders vermektedir. Etik, epistemoloji ve metafizik alanlarında uzmanlaşmıştır. Oxford, Harvard, Dartmouth, Princeton, Columbia, Cornell, UC Berkeley, MIT, Wisconsin-Madison, NYU, Boston, Kuzey Karolina-Chapel Hill, Teksas-Austin, Rochester ve Sabancı üniversitelerinde konferanslarda konuşmalar ile sunumlar yapmıştır.^[11]^[12]

Ratip Emin Berker; 1999 yılında doğmuştur. Liseyi 2018 yılında Robert Kolej'de tamamlamışıtır. 2022 yılında Harvard Üniversitesi'nde anadal olarak kimya, fizik ve matematik, yandal olarak nörobilim alanlarında lisans yaptı. 2023 yılında Harvard Üniversitesi'nde bilgisayar bilimi üzerine yüksek lisansını tamamladı. İleride teorik bilgisayar bilimi üzerine çalışmalar ve araştırmalar yapmayı hedeflemektedir. Harvard College'ın topluluklarından Winthrop House'da yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak STEM ve uluslararası öğrencilere ders vermektedir.^[13]^[14]

Berker, profesyonel derecede İngilizce ve Fransızca bilmektedir. Şişli Rotary Kulübü üyesidir.

Kaynakça

^ "32 yıl ABD'de yaşadım ama Amerikan vatandaşı olmadım". Hürriyet. 2 Mayıs 2009. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "RC Quarterly 53. Sayı" (PDF). Robert Kolej. 2018. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "A. Nihat Berker, Professor of Physics, Emeritus". webprs.khas.edu.tr. 7 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Prof. Dr. Nihat Berker" (PDF). MIT. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Prof. Dr. Ahmet Nihat Berker". Kadir Has Üniversitesi. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Nihat Berker". axa-research.org (İngilizce). 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Sabancı Üniversitesi Rektörü Nihat Berker istifa etti". Sözcü. 11 Ekim 2016. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Nihat Berker" (PDF). Kadir Has Üniversitesi. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ Akademisi, Türkiye Bilimler. "A. Nihat Berker | Türkiye Bilimler Akademisi". www.tuba.gov.tr. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "A. Nihat Berker '71 » MIT Physics". MIT Physics (İngilizce). 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Selim Berker". philosophy.fas.harvard.edu (İngilizce). 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Prof. Dr. Selim Berker" (PDF). Harvard University. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Fakülte gibi aile: Dede ve baba ordinaryüs, torun Harvardlı". Hürriyet. 6 Ağustos 2022. 6 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
^ "Emin Berker". winthrop.harvard.edu (İngilizce). 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.