İçeriğe atla

Nihahi Kilisesi

Koordinatlar: 40°41′05″K 41°20′09″D / 40.68472°K 41.33583°D / 40.68472; 41.33583
Nihahi Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumYokuşlu, Yusufeli
Koordinatlar40°41′05″K 41°20′09″D / 40.68472°K 41.33583°D / 40.68472; 41.33583
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumYıkılmış
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma10-11. yüzyıl
Özellikler
MalzemelerYontma taş, dolgu duvar

Nihahi Kilisesi (Gürcüce: ნიხახის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.[1]

Tarihçe

Nihahi Kilisesi'nin bulunduğu Ninahi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde 1574 tarihinde tamamı Hristiyan olan 65 hane yaşıyordu. Nihahi Kilisesi'nin köy halkının ibadet yeri olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim İsi Kilisesi'yle yapısal benzerlikler gösteren kilisenin Osmanlıların bu bölgeyi ve köyü ele geçirmesinden birkaç yüzyıl önce, 10. yüzyılın ikinci yarısı ile 11. yüzyıl başlarında, Gürcü krallığı döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir. Köydeki Nihahi Kalesi de Gürcü hükümdar Mzeçabuki'nin İspir Kalesi'ni Osmanlılara terk etmek zorunda kalmasından itibaren Gürcistan'ın batı sınırındaki en önemli savunma yapılarından biriydi.[2][3]

Mimari

Nihahi Kilisesi'nin kalıntıları, Çorun Nehri'nin sağ kıyısında küçük bir derede yer alır. Kiliseden geriye kalmış olan kuzey kısmı, 2014 yılından önce bugünkünden daha iyi durumdaydı. Bu tarihte Karayolları'nın yol çalışmaları sırasında kuzey duvarı büyük ölçüde yıkılmıştır. Geriye kalmış olan kısmının uzunluğu 8,25 metre, yüksekliği 1,7 metredir.[4][5] 2007 yılından önce yapılan tespitlere göre, kilise kareye yakın dikdörtgen planlı yapı, dolgu duvar tekniğinde kabaca yontulmuş taşlarla inşa edilmiştir. Kalıntılara göre kilisenin iki duvar payesi ve bunları birbirine bağlayan yarım daire kemerlerle üç bölüme ayrılmıştı. Bu özelliğiye Nihahi Kilisesi, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı Altınçanak köyündeki Gürcü kilisesi İsi Kilisesi'yle benzerlik göstermektedir.[6]

Kaynakça

  1. ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006", 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2008, 1. Cilt, s. 265. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3315-3
  2. ^ Mirian Maharadze ve Zaza Şaşikadze, Yusufeli İlçesi (იუსუფელის რაიონი), Tiflis, 2022, s. 349. ISBN 978-9941-33-351-4
  3. ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006", 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2008, 1. Cilt, s. 265. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3315-3
  4. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 89. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  5. ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 88, ISBN 978-9941-478-17-8.
  6. ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006", 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2008, 1. Cilt, s. 265. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3315-3

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alanbaşı, Yusufeli</span>

Alanbaşı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

Nigala Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Seyitler köyünün Nigala mahallesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilise 9. yüzyılda veya 10. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiştir. Seyitler köyünün eski adından dolayı Sveti Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Gölbelen Köyü Camii</span> Çıldırın Gölbele Köyünde kiliseden dönüştürülen cami

Gölbelen Köyü Camii, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölbelen köyündeki bir camidir. Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesi olan Urta Kilisesi'nin camiye çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Pekraşeni Kilisesi, tarihsel Çrdili bölgesinde, bugün Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı Pekraşeni köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Çamardo Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Çamardo olan Akdarı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında sağlam olan yapı, günümüzde büyük ölçüde yıkıktır.

<span class="mw-page-title-main">Sveti Kilisesi</span> Artvin Seyitler Köyü Gündoğdu mahallesi Gürcü Kilisesi

Sveti Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Seyitler köyünün Gündoğdu mahallesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gündoğdu mahallesinin eski adından dolayı Kilise Kapısı Kilisesi olarak da bilinir.

İrsa Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı İrsa olan Erenler köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün değiştirilmiş adına bağlı olarak Erenler Kilisesi olarak da anılır.

Erkinis Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Erkinis olan Demirkent köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilisenin bulunduğu mezranın adından dolayı İtik Kilisesi, Erkinis köyünün yeni adında dolayı da Demirkent Kilisesi olarak da bilinir.

Aşağı Hers Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Aşağı Hers olan Kirazalan köyünde Orta Çağdan kalma Gürcü kilisesidir. Bulunduğu mahalleden dolayı Ucar Kilisesi olarak da bilinir.

Kishakapı Kilisesi veya Kartsha Kapısı Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Kartshakari / Kishakapı olan Derekapı köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Çarnesi Kilisesi, Çağirnisi Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Çağirnisi / Çarnesi olan Kaleboynu mahallesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Hoşureti Kilisesi, Hoşireti Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı ve eski adı Hoşureti olan Dilekdere köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Bergi Kilisesi, Börk Kilisesi ve Yukarı Bergi Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı ve eski adı Bergi olan Börk köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir.

Pancureti Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Pancureti olan İnceçay kırsal mahallesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Orcohi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Orcohi olan Orucuk köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Günümüze kalıntıları ulaşan köydeki iki Gürcü kilisesinden biridir.

Orcohi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Orcohi olan Orucuk köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Günümüze kalıntıları ulaşan köydeki iki Gürcü kilisesinden biridir.

Koditzkaro Kilisesi veya Kodistzkaro Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Koditzkaro olan Akyaka köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün Türkçeye yerleşmiş adından dolayı Kodushara Kilisesi veya Koduzhara Kilisesi olarak da bilinir.

İsi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı İsi olan Altınçanak köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Kiskimi Şapeli, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Kiskimi olan Alanbaşı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Kansasi (კანსასი) mahallesinde bulunmasından dolayı Kansasi Kilisesi veya Kansasi Şapeli olarak da bilinir.

Uri Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Uri olan Altaş köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.