İçeriğe atla

Nihahi Kalesi

Koordinatlar: 40°41′08″K 41°20′39″D / 40.68556°K 41.34417°D / 40.68556; 41.34417
Nihahi Kalesi
Harita
Genel bilgiler
DurumKısmen ayakta
TürKale
Mimari tarzOrta Çağ Gürcü mimarisi
KonumYokuşlu, Yusufeli
Koordinatlar40°41′08″K 41°20′39″D / 40.68556°K 41.34417°D / 40.68556; 41.34417
Tamamlanma? Orta Çağ
Teknik ayrıntılar
MalzemeMoloz taş

Nihahi Kalesi (Gürcüce: ნიხახის ციხე; okunuşu: "nih'ah'is tsih'e"), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyü sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.[1]

Tarihçe

Nihahi Kalesi'nin bulunduğu Ninahi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nihahi Kalesi, Gürcü hükümdar Mzeçabuki'nin İspir Kalesi'ni Osmanlılara terk etmek zorunda kalmasından itibaren Gürcistan'ın batı sınırındaki en önemli savunma yapılarından biriydi. Osmanlılar kaleyi ve köyü 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre köyün nüfusu tamamı Hristiyan olan 65 haneden oluşuyordu.[2] Nihahi Kalesi'nin, 1,3 km güneybatısındaki Oşnaki Kalesi'yle birlikte İspir bölgesinden Tao bölgesine giden yolu kontrol etmek amacıyla inşa edilmiş olduğu tahmin edilmektedir.[3] Köyün Çoruh Nehri kıyısındaki arazilerinin çok verimli olduğu, Nihahi Kalesi’nin işlevinin sadece güneyden gelecek saldırılara karşı koymak değil, bu verimli arazileri korumak olduğu da bilinmektedir.[4]

Mimari

Nihahi Kalesi, Çoruh Nehri'nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 811 metre yükseklikte kayalık bir tepede yer alır. Surları ve kulesi günümüze ulaşmış olan kale, kireç harcı kullanılarak moloz taşlarala inşa edilmiştir. Doğu tarafta yer alan kule, kalenin günümüze en iyi biçimde ulaşmış olan bölümüdür. Batı sur duvarları tamamen yıkılmıştır. Nihahi Kalesi'nin ilk kapısı güney duvarında yer alır ve üst kale kapısı konumun sahiptir. Bu kapının genişliği 1,6 metre, yüksekliği 1,9 metredir. Bu kapının batı kısmında alt kale başlamaktadır. Üst kale ile alt kalenin duvarla birbirinden ayrılmış olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Ne var ki iki kale arasındaki duvar tamamen ortadan kalkmıştır. Bu iki kaleden birbirine geçiş kapı aracılığıyla sağlanıyordu.[5]

Nihahi Kalesi'nin kuzeybatı surları, ikinci kapının kuzeyinde yer alan kuleden başlamaktadır. Bu ölçüde yıkılmış olan bu surun uzunluğu 23 metreyi bulur. Kalenin doğu duvarında, güneydoğu duvarı büyük ölçüde sağlam kalmış köşeli bir kule bulunmaktadır. Duvarların yüksekliği 5 metre kadardır. Güney duvarının üst kısmında mazgallar ve pencereler bulunmaktadır. Nihahi Kalesinin doğu kısmında yüksekliği 10 metreyi bulan köşeli bir kule vardır. Kulenin giriş kapısı, batı tarafta ikinci kat seviyesindedir. Bu kapının yüksekliği yaklaşık 2 metre, genişliği 1,6 metredir.[5]

Kaynakça

  1. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 88 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  2. ^ Mirian Maharadze ve Zaza Şaşikadze, Yusufeli İlçesi (იუსუფელის რაიონი), Tiflis, 2022, s. 349. ISBN 978-9941-33-351-4
  3. ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 206. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  4. ^ "Aleksandre Boşişvili, "Nihahi Kalesi" (ნიხახის ციხე), İstoriani dergisi, Sayı: 7 (67), 2016, s. 54-56". 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
  5. ^ a b Mirian Maharadze ve Zaza Şaşikadze, Yusufeli İlçesi (იუსუფელის რაიონი), Tiflis, 2022, s. 349-351. ISBN 978-9941-33-351-4

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bostancı, Yusufeli</span>

Bostancı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Darıca, Yusufeli</span>

Darıca, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köyüdür. Tao-Klarceti'in ünlü Esbeki Manastırı ve Esbeki Kalesi bu köyün Espek mahallesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kınalıçam</span>

Kınalıçam, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yokuşlu, Yusufeli</span>

Yokuşlu, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Bardız Kalesi veya Bardisi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Bugün Şenkaya ilçesinin Gaziler (Bardız) köyündedir. Bardusi Kalesi ve Gaziler Kalesi olarak da bilinir.

Oşnaki Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, bugün Yusufeli ilçesine bağlı Köprügören köyü sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Kavkasidzeler Kalesi</span>

Kavkasidzeler Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünün Kaledibi mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Çoruh Nehri'nin sol kıyısında, bir kayanın tepesinde inşa edilmiş olan kaleden geriye sur bölümleri ile tek nefli kilise kalmıştı. Ancak bu yapılar 2023 yılında Yusufeli Barajı suları altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kisporeti Kalesi</span> Artvin, Yusufeli Bahçeli Köyü Kalesi

Kisporeti Kalesi veya Vejangeti Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli kasabasına bağlı Demirçubuk (Sapaneti) mahallesinde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Tarihsel kaynaklarda Vejangeti Kalesi olarak geçer. Kalenin bulunduğu Demirçubuk mahallesi 2002 yılından önce Bahçeli köyüne bağlı olduğu için Kisporeti Kalesi, Bahçeli Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.

İtlieti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Taşlıca köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Ortadan kalkmış bir köy olan İtlieti bulunduğu için bu adla adlandırılmaktadır. Kale, Hatila Vadisi'nde bulunduğu için Hatila Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.

Tzoibari Kalesi veya Zoybar Kalesi, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Esendal köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Bugün Esendal köyünün bir mahallesi olan eski Tzoibari (Zoybar) köyünde bulunduğu için bu adla bilinmektedir.

Bice Kalesi, Bica Kalesi olarak da bilinir, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Bice olan Tütünlü köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Erkinis Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Erkinis olan Demirkent köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilisenin bulunduğu mezranın adından dolayı İtik Kilisesi, Erkinis köyünün yeni adında dolayı da Demirkent Kilisesi olarak da bilinir.

Çarnesi Kalesi, Çağirnisi Kalesi olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Çağirnisi / Çarnesi olan Kaleboynu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Kiskimi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Kiskimi olan Alanbaşı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün yeni adından dolayı Alanbaşı Kalesi olarak da bilinir.

Nihahi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Sihçeki Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Kvartshana Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Kvartshana olan Bakırköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

Bahçelikışla Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Oltu ilçesine bağlı Bahçelikışla köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Bahçelikışla Kalesi olarak anılmaktadır.

Taoskari Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Taoskari olan Çataksu köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.