İçeriğe atla

Nif Dağı

Nif Dağı
Nif Dağı Karabel Geçidi'ndeki Hitit-Luvi savaşçısı kabartması
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik1.510 metre
Tırmanma
En kolay rotaVişneli Köyü

Nif Dağı, İzmir Körfezi'nin doğusunda Vişneli Köyü'nde yer alan, İzmir'in Kemalpaşa ilçesine hakim ve Bozdağlar dağ silsilesinin en batıya uzanan ucunu oluşturan 1.510 m yüksekliğindeki tektonik dağ.

Nif Dağı, Antik Çağ'da Olimpos adını taşımış 19 dağdan biridir.

İzmir'e doğudan karayolu girişine denk gelen Belkahve Geçidi şekillendiren 300 metreyi aşan yükselti de Nif Dağı'nın bir koludur ve Bozdağlar silsilesi buradan kuzeyindeki Spil Dağı kütlesine dayanır.

Nif Dağı, İzmir'in Pınarbaşı-Bornova bölgesinden yükselmeye başlar ve Torbalı-Kemalpaşa ovalarına kadar uzanır. Kemalpaşa, Torbalı, Buca ve Bornova ilçelerinin ortak sınırları çevresinde konumlanır.

Nif Dağı'nın kuzeyinde, Nif Çayı'nın suladığı Kemalpaşa Ovası ile Spil Dağı; doğusunda, MÖ 2. binyılın ortalarında bu bölgede hüküm sürmüş Hitit-Luvi beyliği olan Mira'nın prensini tasvir eden kayaya oyulmuş kabartması ile ünlü Karabel Geçidi; güneyinde Torbalı Ovası yer alır. Bu doğu kesiminde ayrıca, Lidya ve Helenistik dönemlere ait kale ve mezar kalıntıları ile Bizans Dönemi'ne tarihlenen yapı kompleksleri vardır.

1999'dan itibaren yürütülen ön incelemelerde ve birkaç bölgedeki yüzey araştırmaları ve kazılarda önemli buluntulara ulaşılmıştır. Doğu bölgesinde birçok oda mezar bulunmaktadır. Ayrıca, Bizans İmparatorluğu'nun Laskarisler döneminden kalma mermer taşlı ve tuğla harçlı bir sarayın kalıntıları yer almaktadır. Dağın batısındaki Buca ilçesi Kaynaklar beldesine bağlı Eskitahtalı'daki Kale mevkiinde de bir kaya kütlesi üzerine oturtulmuş bir kalenin kalıntıları yükselmektedir. Ancak kaçak kazılar sorunu ve yarattığı tahribat bölgede uzun süredir devam etmektedir.

Denize yakınlığı sebebiyle nemli bir iklime sahip olan ve bol yağış alan Nif Dağı, yemyeşil görüntüsü ve sonbahar-kış aylarında karla kaplı zirveleriyle İzmir'de farklı bir görüntü oluşturmaktadır. Nif Dağı'nda geniş ormanlar ve çeşitli şirketlerce yürütülen alabalık yetiştirme tesisleri bulunur. Dağın etrafındaki köylerde üretilen kiraz ve çilek bölgede ünlüdür.

Nif Dağı, çevresindeki ulaşım ağıyla, hem deniz hem de iç kesimle bağlantılı, altın madenlerine, verimli topraklara ve arazi yapısından dolayı çok sayıda su kaynağına sahip, doğal korunaklı, kısaca yerleşim için her türlü vasfı mevcut bir yerdir.

Araştırma ve Kazılar

Nif Dağı kazılarının arkeometalurjik verilerinin ana merkezini Karamattepe kazı alanı oluşturmaktadır. Karamattepe'de tespit edilen buluntular burada, cevher hazırlama, ergitme, bronz döküm, kurşun döküm, demir metalürjisi ve demir dövme işlemlerinin yapıldığını bize kanıtlamaktadır. Yapılan çalışmalar sırasında, özellikle de analojik ve tipolojik çalışmalarda Karamattepe'de tespiti yapılan metal üretimlerinin eş zamanlı olmadığı ve yerleşimdeki gibi evreli olduğu saptanmıştır.[1] Buna göre en az 2 işlik evresi olduğu, ilk evrenin M.Ö. 7. yüzyıl civarında, bronz döküm ve belki bakır ile gümüş metalürjisini kapsadığı, 2. evrenin ise M.Ö. 546 sonrasında demir metalürjisi ve kurşun dökümünü kapsayan, Pers ordusuna mühimmat yapım evresi olduğu ikri ilk saptamalarımızdır. Nif Dağı Kazısı metal buluntularıyla ilgili daha önceki çalışmalarda öncelikle mevcut malzeme tipolojik ve analojik ayrıma tabi tutulmuş ardından tamamlanmamış üretimlerin saptanması nedeniyle özellikle demir arkeometalurjisi üzerine durulmuştur.[2][3]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Doç. Dr. Daniş BAYKAN, T.Ü. Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, Güllapoğlu Yerleşkesi, 22030, Merkez–Edirne/TÜRKİYE.
  2. ^ Nif Dağı Kazı çalışmaları dâhilindeki metal ve metalürji çalışmaları, 2013 ve 2014 yıllarında Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (TÜBAP) biriminin yürütücülüğümdeki TÜBAP 2013/71 numaralı ve “Anadolu’nun M.Ö. 1. Bin Metal Kullanım Verilerinin Saptanması ve Korunması” başlıklı projesiyle ve Haziran 2015 sonrasında ise yine aynı birimin “Batı Anadolu ve Trakya Bölgeleri Arkeometalurji ve Arkeometri Araştırması” başlıklı projesiyle desteklenmiştir.
  3. ^ BAYKAN, Daniş (2011). Baykan, D., “M.Ö. 1. Bin Nif Dağı Metalürji Verileri”, 31. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Erzurum 11-15 Mayıs 2015, Ankara, 2016. T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. s. 21. ISSN 1017-7671. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 

Kitaplar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Torbalı</span> İzmirin ilçesi

Torbalı, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Buca ve Kemalpaşa, doğusunda Bayındır ve Tire, güneyinde Selçuk, batısında Menderes ilçeleri bulunmaktadır. İlçede Akdeniz iklimi görülür. 2023 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre ilçede 214.059 kişi yaşamaktadır.

Metalurji ve malzeme mühendisliği günümüzde kimya, makine, inşaat, uzay-uçak, elektrik-elektronik, çevre ve tıp alanlarına yayılmış çok disiplinli bir bilim ve teknoloji dalı olarak gelişmesini sürdürmekte ve verimlilik, enerji ve hammadde üçlüsü ile uyum içinde olan üretim süreçlerinin sektöre kazandırılmasında önemli rol oynamaktadır. Son yıllarda metalurji ve malzeme mühendisliğindeki gelişmeler, genel olarak metalurjik proseslerin optimizasyonu, sayısal simülasyon ve modelleme üzerine yoğunlaşırken, çevresel metalurji uygulamalarında da, çevre kirliliğine yol açmayacak nitelikte atılabilir atık üretmek,, demetalize edilmiş çözeltiyi kullanılabilir su halinde sisteme geri döndürme şeklinde atık su demetalizasyonu, ikincil kaynakların yeniden değerlendirilmesine yönelik reaktör ve proseslerin tasarımı gibi konular öne çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Buca</span> İzmirin ilçesi

Buca, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. Kuzeyinde Konak, kuzeydoğusunda Bornova, doğusunda Kemalpaşa, güneyinde Torbalı, güneybatısında Menderes, batısında Gaziemir ve Karabağlar ilçeleri bulunmaktadır. 517.963 kişilik nüfusla İzmir'in en kalabalık ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bozdağlar</span> İzmir, Manisa ve Aydın illerinde yer alan dağ sırası

Bozdağlar, İzmir, Manisa ve Aydın illerinde yer alan dağ sırasıdır. Antik dönemlerdeki adı Tmolos'dur.

Ulucak Höyüğü, İzmir yakınlarında, Ankara yolu üzerinde, Kemalpaşa'nın 7 km kuzeybatısındaki Ulucak köyünde bulunan bir arkeolojik yerleşimdir. İzmir sınırları içinde bilinen ilk çiftçi köy yerleşimidir.

Demir Çağı, demirin çeşitli alet ve silah yapımında esas malzeme olarak kullanıldığı bir arkeolojik devirdir.

<span class="mw-page-title-main">Karasuk kültürü</span> M.Ö. 1500 ile M.Ö. 800 yılları arasında Aral Gölü, Tanrı Dağları, Yenisey ırmağı ve Altay Dağları arasındaki bölgede yaşamış Tunç Çağına ait kültür

Karasuk kültürü, MÖ 1500 ile MÖ 800 yılları arasında Aral Gölü, Tanrı Dağları, Yenisey ırmağı ve Altay Dağları arasındaki bölgede yaşamış Tunç Çağı'na ait kültür ve toplumları tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir tarihi</span>

Eski İzmir (Smyrna) kenti, körfezin kuzeydoğusunda yer alan ve yüzölçümü yaklaşık yüz dönüm olan bir yarım adacık üzerinde kurulmuştu. Sonraki yüzyıllar boyunca Meles Çayı'nın ve bugünkü Yamanlar Dağı'ndan gelen sellerin getirdikleri mil ile bugünkü Bornova ovası oluştu ve yarım adacık, bir tepe hâline dönüştü. İzmir'deki ilk yerleşim yeri olarak tespit edilen Bayraklı/Tepekule Höyüğü'nün çevresi 1955 yılından beri yoğun bir gecekondu bölgesidir. Buradaki ilk kazılarda Türk Tarih Kurumu ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün (o zamanki adıyla Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü) büyük katkıları olmuştur. Günümüzde bu höyüğün üzerinde TEKEL Genel Müdürlüğü'nün İzmir Şarap ve Bira Fabrikası'na ait numune bağı bulunmaktadır.

Spil Dağı, Manisa merkezden kuzey yolunu izleyerek 24 km, İzmir merkezden güney yolunu izleyerek yaklaşık 50 km uzaklıkta, ismi Manisa ile özdeşleşmiş, tarih, mitoloji ve flora bakımından çok zengin bir dağdır.

<span class="mw-page-title-main">Yamanlar Dağı</span> İzmir, Türkiyede bir dağ

Yamanlar Dağı İzmir metropol alanının ve İzmir Körfezi'nin kuzeydoğu kesimine hakim, büyük kısmı Karşıyaka ilçesi sınırları içinde yer alan 1,076 metre yüksekliğinde dağ kütlesi.

<span class="mw-page-title-main">Karabel Geçidi</span>

Karabel Geçidi, İzmir iliinin Kemalpaşa ve Torbalı ilçeleri arasındaki yol üzerinde ve Bozdağlar sıradağlar kütlesi içinde, bu dağ silsilesinin en batıdaki kısmını oluşturan Nif Dağı ile daha doğuda uzanan kalan kısmı arasında yer alan bir geçittir. İzmir'den yaklaşık 20 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Metropolis (antik kent)</span>

Metropolis, kuruluşu günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine dayanan, İzmir'in Torbalı ilçesinin 5 km güneybatısında bulunan bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Gambrion</span> İzmirde antik kent

Gambrion - Gambreio - Gambrium - Cambre İzmir ili Kınık İlçesi sınırları içindeki Poyracık yerleşiminin yaslandığı Hisarlık Tepesi'nin üstünde kurulmuş bir antik kenttir. Adından, MÖ 399 yılında yöreye ilişkin bilgiler veren Ksenofon'un Onbinlerin Dönüşü adlı eserinde söz edilir. O günlerde Gambrion'un yönetici Pergamon tepesine yerleşmiş Hellas'ın oğlu Gorgion'dur. Gambrion'da basılmış elektron paralar üzerinde on iki ışını bulunan bir yıldız vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kyme</span> İzmir, Aliağa yakınlarında bulunan bir antik kent

Kyme,, Antik Çağ'da Aiolis denilen bölgedeki Aiol kentlerinden biridir. Günümüzde Türkiye'nin İzmir ili Aliağa ilçesi yakınlarında yer almakta olup kıyısında bulunduğu küçük körfez, Nemrut Körfezi olarak adlandırılmaktadır. Ünlü antik çağ coğrafyacısı Strabon yerleşimi; Larissa (Aiolis)'dan 70 stadia, Myrina (Mysia)'dan 40 stadia uzaklıkta tarif etmiştir.

Bakla Tepe Höyüğü, İzmir il merkezinin 30 km. güneyinde, Menderes (Cumaovası) ilçesinde, Tahtalı Barajı nedeniyle terk edilen Bulgurca Çiftlik Köyü'nün hemen yakınında yer alan bir Höyüktür. Yıllardır bakla yetiştirilen bir alan olduğundan Köy'de Bakla Tepe olarak bilinmekteydi. Tarihöncesi bir yerleşimin höyükten köy altına kadar uzandığı, sapılan sondalardan anlaşılmaktadır.

Zincirli Höyük Gaziantep il merkezinin batısında, İslahiye ilçesinin 10 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Amanos Dağları'ndan doğu - batı yönünde geçit veren Beyhan Geçidi'ndeki ovada, küçük bir bataklığın batı kenarındadır. Geç Hitit Dönemi buluntuları ile tanınmıştır. Antik adı Aramice'de Sam'al olup Geç Hitit Dönemi'nin en önde gelen metropollerinden biri ve bir kraliyet merkezi olarak bilinmektedir. Günümüzden 3 bin yıl önce 40 hektarlık bir alana yayılmış bir kentti. Zincirli Höyük kazılarında ele geçen Asur Kralı Esarhaddon'a ait bir kitabe, kentin Sam'al olduğunu doğrulamaktadır. Hitit İmparatorluğu'nun MÖ 1.200'lerden sonra çöküşü ardından Güneydoğu Anadolu Bölgesi - Kuzey Suriye genel yayılımında, tarihçilerin Geç Hitit Devletleri, Kuzey Suriye Krallıkları ya da Suriye - Hitit Devletleri olarak adlandırdıkları devletler kurulmuştu. Bu devletlerin başkentlerinde, kentin merkezini oluşturan yönetsel ve dinsel yapılar bir yükseltide kurulmuş, ayrıca tahkim edilmiş bir kale içinde yer alınmıştır. Kentler, çift sur ile çevrilidir. Zincirli kenti de bu başkentlere bir örnek oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çukuriçi Höyüğü</span>

Çukuriçi Höyüğü, İzmir ilinin güneyinde, Selçuk ilçesinin 1 km güneyinde, Efes antik kentinin hemen güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Kentin Magnesia kapısından 500 metre mesafede, antik Smyrna olarak adlandırılan günümüzde Çukuriçi Mevkii olarak bilen yerdedir. Höyük'ün yanından Derbent Deresi akmaktadır. Selçuk – Aydın karayolunun Efes ayrımından sonra, karayolunun 100 metre batısındadır. Höyüğün adının Apasas olduğu ileri sürülmekle birlikte kazı ekibince bölgenin adı verilmiştir. Yerleşmenin MÖ 3. binyılda deniz kenarında olduğu hem jeomorfologlarca yapılan araştırmalarda, hem de kazılardaki çok sayıdaki deniz kabuğu buluntusuna dayanılarak ileri sürülmektedir. Tepe, günümüzde bile son derece verimli bir ovada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yunusemre</span> Manisanın ilçesi

Yunusemre, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir. 12 Kasım 2012'de Manisa il merkezinin ikiye bölünmesiyle ayrı bir ilçe olmuştur. 257.993 kişilik nüfusuyla Manisa'nın en yüksek nüfuslu ilçesidir. İlçenin adı, 13. yüzyılda yaşamış tasavvuf ve Türk halk şairi Yunus Emre'den gelmektedir. İlçe, Gediz Ovası'nın üzerinde ve Spil Dağı ile Yamanlar Dağı'nın eteğinde kuruludur. İlçenin güneyinde Spil ve Yamanlar Dağı, batısında İzmir'in Menemen ilçesi, kuzeyinde Yunt Dağları, doğusunda Şehzadeler ilçesi ve kuzeydoğusunda Saruhanlı ilçesi bulunur. Gediz Nehri ilçenin içinden, yerleşim yerlerinin ise kuzeyinden geçer. İlçenin ana ekonomik geçim kaynağı tarım ve sanayidir. Özellikle Vestel'in tüm üretimini Manisa'da yapması dolayısıyla yerli halk için iş imkanı sağlar ve çevre illerden de bu sebeple göç alır.

<span class="mw-page-title-main">Kimya tarihi</span> kimya biliminin tarihi

Kimya tarihi, antik çağdan günümüze kadar uzanan zaman aralığında kimya biliminin ortaya çıkışı ve gelişimini konu alır. MÖ 1000 yılına gelindiğinde antik uygarlıklar ileride kimyanın çeşitli dallarının temelini oluşturacak teknolojileri kullanmaktaydı. Ateşin keşfi, cevherlerden metal elde edilmesi, çömlek ve sır yapımı, bira ve şarabın fermantasyon ile elde edilmesi, ilaç ve parfüm yapmak için bitkilerden kimyasalların özütlenmesi, yağın sabuna dönüştürülmesi, cam imâli ve bronz gibi çeşitli alaşımların üretimi bu teknolojiler arasında sayılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.