İçeriğe atla

Nicolas Bourbaki

Nicolas Bourbaki
Association des collaborateurs de Nicolas Bourbaki
1938'de Dieulefit'te Bourbaki kongresi. Soldan, Simone Weil,[a] Charles Pisot, André Weil, Jean Dieudonné (oturan), Claude Chabauty, Charles Ehresmann ve Jean Delsarte.[2]
Sonraki adCharles-Denis Bourbaki
Kuruluş10 Aralık 1934 (ilk gayrı resmi toplantı)
10–17 Temmuz 1935 (ilk resmi, kurucu konferans)
Kuruluş yeriLatin Quarter, Paris, Fransa (ilk gayrı resmi toplantı)
Besse-en-Chandesse, Fransa (ilk resmi, kurucu konferans)
TürGönüllü kuruluş
AmaçSoyut matematik alanında ders kitaplarının yayımlanması
MerkezÉcole Normale Supérieure, Paris
ÜyelerGizli
Resmî dillerFransızca
Resmî sitebourbaki.fr

Nicolas Bourbaki. Bir grup 20. yüzyıl Fransız matematikçisi Nicolas Bourbaki takma adı altında toplanıp, 1935 yılından başlayarak modern ileri matematiğin çıkışı sayılan pek çok kitap yazmışlardır. Nicolas Bourbaki, ünlü eserleri, yaklaşımları ve teorileri olan kurgusal bir karakter olmasına karşın, Bourbaki Grubu ya da resmi adıyla Association des collaborateurs de Nicolas Bourbaki ("Nicolas Bourbaki işbirlikçileri örgütü"), Paris'te, École Normale Supérieure'de merkezi olan bir kuruluştur.

Bourbaki’nin kitapları

Küme teorisi'ne dayalı modern matematik etrafında, tamamen özgün çalışmalarıyla oluşturdukları kitaplar, parantez içerisinde özgün Fransızca isimleriyle aşağıda listelenmiştir.

I. Küme teorisi (Théorie des ensembles)
II. Cebir (Algèbre)
III. Topoloji (Topologie générale)
IV. Bir gerçek değişkenin fonksiyonları (Fonctions d'une variable réelle)
V. Topolojik vektör uzayları (Espaces vectoriels topologiques)
VI. İntegrasyon (Intégration)

Ve daha sonra

VII. Komütatif Cebir (Algèbre commutative)
VIII. Lie grupları (Groupes et algèbres de Lie)

Variétés différentielles et analytiques, dağıtım teorisi hakkında sonuçların (fascicule de résultats) yayınlandığı bir eserdir. Son çalışma IX Spektral teori (Théories spectrales), 1983 yayınların sonuncusu olarak duyurulmasına karşın; 20. yüzyılın sonuna doğru komütatif cebirhakkında bir eser daha yayınlamışlardır.

Bourbaki kitapları alanında birer standart kaynak olarak kabul edilmelerine karşın, çoğunlukla şekil itibarıyla ders kitabı olarak kullanılmaya uygun bulunmamıştır. Bununla birlikte 1950 ile 1960 yılları arasında yayınlanan matematik ders kitaplarında etkileri gözlenmektedir.

Boş küme sembolü gibi notasyonlar ile çeşitli terimlerin matematiğe kazandırılmasında katkıları olmuştur.

Grup

Henri Cartan, Claude Chevalley, Jean Coulomb, Jean Delsarte, Jean Dieudonné, Charles Ehresmann, René de Possel, Szolem Mandelbrojt ve André Weil dahil olmak üzere, kurucu üyelerin Paris'teki Ecole Normale Supérieure ile ilişkileri sürmektedir. 1934'ün sonlarına doğru bir ön toplantı gerçekleşmiştir. Jean Leray ve Paul Dubreil bu ön toplantıya katılmakla birlikte daha sonra gruptan ayrılmışlardır. İleri dönemlerde katılanlar arasında Laurent Schwartz, Jean-Pierre Serre, Alexander Grothendieck, Samuel Eilenberg, Serge Lang ve Roger Godement yer almaktadır.

Grubun ilk amacı bir iyileştirme çalışması yapmak olmak birlikte, daha sonra matematiğin tamamının köklü bir şekilde ele alınması gerektiği kararına varmışlardır. Gruba üyelik için resmi bir statüsü gerekmemektedir. Grup çalışmalarını özellikle bir gizlilik içerisinde gerçekleştirmeye özen göstermiştir. Her bir kitabın her bir satırının tartışıldığı düzenli toplantılar gerçekleştirmiştir.

Grup üyelerinin 50 yaşında gruptan ayrılmaları bekleniyordu. Bu kural nedeniyle, grubun ilk üyeleri, 1950'li yıllarda hemen tüm üyelerinin 50 yaşını aşması nedeniyle, Nicolas Bourbaki'nin ölmüş olduğunu söylemeyi tercih etmişlerdir. Bu tercihte bir diğer etken ise, gruba yeni katılanlar arasında Fransız matematiğinin en tepesinde bulunan bilim adamlarından hiç kimse olmamasıdır.

Grup "Bourbaki" adını, mizahi bir yaklaşımla, Prusya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Yunan asıllı Fransız kumandan Charles Denis Sauter Bourbaki'den almıştır. Charles Bourbaki bir başarısızlık sembolü olmuş idi. Öyle ki intihar etmek istemiş onu dahi becerememişti. Nicolas önadını ortaya atan ise Weil'ın eşi Eveline olmuştur. Daha önce Possel ile evli olan Eveline, 1937 yılında Weil ile evlenmiş ve Possel de gruptan ayrılmıştır.

Bourbaki sözcüsü Dieudonné

Bourbaki'nin görüşlerini, başlangıçta, kendi adını kullanmaktan kaçınmayan Jean Dieudonné duyurmuştur. Dieudonné'nin kendi adıyla yazdığı, matematiksel analiz ve cebirsel geometri ile ilgili dokuz yayını bulunmaktadır. Dieudonné, Bourbaki'nin eğilim ve geleneklerini anlamlı bir şekilde dile getiremediği için sık sık eleştirilmiştir. Alexander Grothendieck'e yakınlığı da sık sık eleştiri konusu olmuştur.

André Weil

André Weil, Nicolas Bourbaki kimliği ile neredeyse özdeşleşmiş muzip bir matematikçi idi. Öğrencilerini şaşırtmak için, bir keresinde, takma sakal, eski bir komutan giysisi ve elinde bir bira bardağı ile derse girerek, tahtaya yazdığı Bourbaki kuramını kiminlerin anladığını sormuş. Bir başka zaman ise, henüz daha Bourbaki'nin Fransa dışında tanınmadığını düşündüğü sırada, Amerikan Matematik Cemiyeti'ne, derneklerine üye olmak istediğine dair Nicolas Bourbaki imzalı bir mektup göndermiş, cemiyetten de, onu şaşırtacak şekilde mizahi bir yanıt almıştır.

Askerlik hizmeti yapmak istemeyen Weil, kurtuluşu yurt dışına gitmekte aramış, ancak Finlandiya'da bulunduğu sırada, şakacı kimliği yüzünden idam edilmekten son anda kurtulmuş. Tam Helsinki'nin Rusya tarafından bombalandığı sırada, Rusya sınırına yakın bir bölgede, izleyenlerin ne olduğunu anlayamadıkları matematik problemleri ile uğraştığı bir anda, şüphelenilerek sorgulanmış. Üzerinden çıkan Nicolas Bourbaki kimliğinin sahte olduğunun anlaşılması, Rusya'daki bazı matematik konferanslarına katılması için onu davet eden Rusça mektupları üzerinde taşıması nedeniyle Rus ajanı olduğunu düşünerek derhal idam edilmesine karar verilmiş. İdamdan önceki gece onu tanıdığını iddia eden bir kişinin, sınır dışı edilmesini önermesi üzerine İngiltere üzerinden Amerika'ya gitmiştir.[3]

Bourbaki etkisi: eğitim, okullar, eğilimler

Uzun vadede, Bourbaki gösterisinin özellikle temel matematiğin öğretimine etkisi belirgin ve derin olmuştur. Bu muhtemelen en çok Lie grup ve Lie cebiri'nin ele alınışında fark edilir durumdadır. Dieudonné birinin onlar olmaksızın hiçbir şey yapamayacağı iddiasında bulunmuştur.

Bourbaki'nin uluslararası etkinliği, Bonn Arbeitstagung programından sonra 1960'ların başında gerçekleşmiştir. Bir diğer dönün noktası ise, 1959 yılında Jean-Pierre Serre ve Armand Borel’in Kompleks çarpımlar hakkında verdikleri seminer olmuştur.

Ayrıca bakınız

  • Bourbaki–Witt teorisi

Dış bağlantılar

Notlar

  1. ^ Simone Weil grubun bir üyesi değildi; o bir matematikçi değil filozoftu. Ancak kardeşi André'ye destek olmak ve matematik öğrenmek için erken dönemlerindeki birçok konferansa katıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ Aczel, ss. 123–25.
  2. ^ Mashaal, s. 31.
  3. ^ Amir Aczel (2006). The Artist and the Mathematician: The Story of Nicolas Bourbaki, the Genius Mathematician Who Never Existed. Thunder's Mouth Press. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

Cebir sayılar teorisini, geometriyi ve analizi içine alan geniş bir matematik dalıdır. Temel matematik işlemlerinden, çember ve daire alanları bulmayı kapsayan geniş bir ilgi alanına sahiptir. Cebir, mühendislik ve eczacılık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kuramsal cebir, ileri matematiğin bir dalı olmakla birlikte sadece uzmanlar tarafından çalışılan bir koldur.

<span class="mw-page-title-main">École normale supérieure</span>

École Normale Supérieure, Fransa'da bulunan bir yükseköğrenim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Alexis Clairaut</span> Fransız matematikçi, astronom ve jeofizikçi (1713 - 1765)

Alexis Claude Clairaut, Fransız matematikçi. Jeodezi ve gök mekaniği üzerindeki çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Sophus Lie</span> Norveçli matematikçi

Marius Sophus Lie, Norveçli matematikçi. Cebirsel değişmezler ve diferansiyel denklemler kuramlarına önemli katkılarda bulunmuştu.

Matematikte, Lie grupları teorisi Şablon:Harvard alıntıs. tarafından Lie grupları üzerinde bir kitap serisidir.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Grothendieck</span> Fransız matematikçi (1928 – 2014)

Alexander Grothendieck Fransız matematikçi. Almanya'da doğan Grothendieck, Fransa'da büyümüş ve öncelikle burada yaşamıştır. Ancak çalışma hayatının çoğunu vatansız geçirmiştir. Cebirsel geometrinin modern teorisi üzerine yazılar yazmıştır. Daha sonra araştırmalarını; değişmeli cebir unsurları, homolojik cebir, demet teorisi ve kategori teorisi alanlarına genişletti. Getirdiği yeni bakış açısı soyut matematiğin bazı alanlarında gelişmelere yol açtı. Grothendieck, Fransızca ilk ismi "Alexandre" den daha ziyade "Alexander" ismini kullanmıştır. Soyadı "Grothendieck" (annesinden) Aşağı Almanca olmasına rağmen Hollandaca'ya benzer olduğundan yanlışlıkla Hollanda kökenli olduğu zannedilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Michel Rolle</span> Fransız matematikçi (1652 – 1719)

Michel Rolle bir Fransız matematikçiydi. En çok Rolle teoremi (1691) ile tanınır. Aynı zamanda Avrupa'da Gauss eliminasyon yöntemi'nin (1690) mucitlerinden biridir.

Tarih boyunca matematiğin konu çeşitliliği ve derinliği artmaktadır, matematiği kavrama, birçok konuyu matematiğin daha genel alanlarına göre sınıflandırma ve düzenleme için bir sistem gerektirir. Bir dizi farklı sınıflandırma şeması ortaya çıkmıştır ve bazı benzerlikleri paylaşsalar da, kısmen hizmet ettikleri farklı amaçlara bağlı olarak farklılıkları vardır. Ek olarak, matematik geliştirilmeye devam ettikçe, bu sınıflandırma şemaları da yeni oluşturulan alanları veya farklı alanlar arasında yeni keşfedilen bağlantıları dikkate alacak şekilde değişmelidir. Farklı alanlar arasındaki sınırı aşan, genellikle en aktif olan bazı konuların sınıflandırılması daha zor hale gelir.

Bu liste, matematiğe kayda değer katkılarda bulunan veya matematikte başarı sağlayan kadınların eksik bir listesidir. Bunlar arasında matematiksel araştırma, matematik eğitimi, matematik tarihi ve felsefesi, kamusal sosyal yardım ve matematik yarışmaları gibi alanlar/konular kapsama alınmıştır.

Bu sayfa teoremlerin bir listesidir. Ayrıca bakınız:

Matematik konularının listesi, matematik ile ilgili çeşitli konuları kapsar. Bu listelerden bazıları yüzlerce makaleye bağlantı içerir; bazıları sadece birkaç tane ile bağlantılıdır. Bu makale, aynı içeriği, göz atmaya daha uygun bir şekilde organize halde bir araya getirmektedir. Listeler, temel ve ileri matematik, metodoloji, matematiksel ifadeler, integraller, genel kavramlar, matematiksel nesneler ve referans tablolarının özelliklerini kapsar. Ayrıca insanların adını taşıyan denklemleri, matematiksel toplulukları, matematikçileri, matematik dergilerini ve meta listeleri de kapsar.

<span class="mw-page-title-main">André Weil</span> Fransız matematikçi (1906 – 1998)

André Weil, sayılar teorisi ve cebirsel geometri alanındaki çalışmaları ile tanınan Fransız matematikçidir. Matematiksel Bourbaki grubunun kurucu üyesiydi. Filozof Simone Weil kız kardeşi, yazar Sylvie Weil ise kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Øystein Ore</span>

Øystein Ore halka teorisi, Galois bağlantıları, çizge teorisi ve matematik tarihi konularında yaptığı çalışmalarla bilinen Norveçli matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Élie Cartan</span> Fransız matematikçi (1869 – 1951)

Élie Joseph Cartan, ForMemRS Lie grupları, diferansiyel sistemler ve diferansiyel geometri teorisinde temel çalışmalar yapan etkili bir Fransız matematikçi. Ayrıca genel göreliliğe ve dolaylı olarak kuantum mekaniğine önemli katkılarda bulundu. Yirminci yüzyılın en büyük matematikçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Pierre Serre</span> Fransız matematikçi (d. 1926)

Jean-Pierre Serre cebirsel topoloji, cebirsel geometri ve cebirsel sayı teorisine katkıda bulunan Fransız matematikçidir. 1954'te Fields Madalyası, 2000'de Wolf Ödülü ve 2003'te açılış Abel Ödülü'ne layık görüldü.

Tarihte birleşik bir matematik teorisine ulaşmak için çeşitli girişimlerde bulunulmuştur. En büyük matematikçilerden bazıları, tüm konunun tek bir teoriye sığdırılması gerektiği görüşünü dile getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Shiing-Shen Chern</span> Çinli-Amerikalı matematikçi ve şair (1911-2004)

Shiing-Shen Chern, Çinli-Amerikalı bir matematikçi ve şairdir. Diferansiyel geometri ve topolojiye temel katkılarda bulundu. "Modern diferansiyel geometrinin babası" olarak anılır ve yaygın olarak geometride bir lider ve yirminci yüzyılın en büyük matematikçilerinden biri olarak kabul edilir. Wolf Ödülü ve Shaw Ödülü de dahil olmak üzere çok sayıda ödül ve takdir kazanmıştır. Shiing-Shen Chern'in anısına, Uluslararası Matematik Birliği, "matematik alanındaki olağanüstü başarılar için başarıları en yüksek düzeyde takdiri temin eden bir kişiyi" onore etmek için 2010 yılında Chern Madalyası vermeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Cartier</span> Fransız matematikçi (d. 1932)

Pierre Émile Cartier, Fransız matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Henri Cartan</span> Fransız matematikçi (1904 – 2008)

Henri Cartan matematiğe önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçi. Bourbaki grubunun kurucularından biridir.