Niccolò de' Conti
Niccolò de' Conti (1385–1469) Chioggia (Venedik ili) doğumlu Venedikli tüccar ve gezgin. 15.yüzyılda Hindistan, Güneydoğu Asya ve Güney Çin'i gezmiştir. Marco Polo ve ekibinin Çin'den dönmelerinden sonra buradan gelen ilk Avrupalı kişidir.[1][2]
Niccolò, 1419 yılında Venedik'den ayrılarak Şam'a giderek burada Arapça öğrendi. 25 yıl boyunca Asya'daki birçok yeri Müslüman bir tacir olarak gezdi. Dillere olan yatkınlığı ve İslami kültürü benimsemesi sayesinde Müslüman tacirlere ait gemilerde seyahatlerine devam etti.
Niccolò'nun gezileri Çinli Amiral Zheng He'nin donanmasının seferleriyle aynı dönemde olmuştur. Bir dönem bu donanmada / donanma ile birlikte hareket eden ticaret gemilerinde seyahat etmiştir. Donanmayla beraber gezdiği yerlere ait anlattıkları bilgiler Ma Huan (1433) ve Fei Xin (1436) gibi Çin donanmasıyla beraber gezen tarihçilerin anlattıklarıyla örtüşmektedir.
Seyahatleri
Niccolò de' Conti, çölü geçtikten sonra Bağdat'a, oradan da Basra'ya geçti. İran Körfezinde deniz yoluyla seyahat ederek İran'a geçti ve Farsça öğrendi. Arap Denizini deniz yoluyla geçerek Gucerat'a gitti. Daha sonra Deccan yaylasındaki Vijayanagar'a gitti. Hindistan’ın doğu kıyısındaki günümüzün Chennai kenti olan Maliapur’a gitti.
1421 yılında Niccolò Sumatra Adasına geçerek bir yıl burada kalır. Bu süre boyunca altın ve baharat ticareti yapar. Daha sonra Malaya Yarımadasına geçer. Oradan sonra Batı Bengal’a geçecektir. Burma’dan sonra Java’ya giden Niccolò burada 9 ay kaldıktan sonra günümüzdeki Vietnam olan Champa’ya geçer.
Niccolò, Güneydoğu Asya’nın uygarlık, zenginlik, kültürel seviye ve ihtişam olarak İtalya’nın kat kat üzerinde olduğunu da belirtir.
1440 yılına doğru Hindistan’a geri döner.Buradan sonra Aden, Somali, Cidde üzerinden Mısır’a geçer.
Hindistan’da tanıştığı ve evlendiği eşi Mısır’da çıkan salgın hastalık sırasında hayatını kaybedecektir. 4 çocuğuyla beraber İtalya’ya döner. 1444 yılında Venedik’e dönen Niccolò, saygı duyulan bir tacir olarak hayatına devam eder.
Seyahatname
Seyahatleri sırasında güvenlik gerekçesiyle kendisini Müslüman olarak tanıtmıştır. Hristiyanlık esaslarının bu aşikar ihlalinden sonra özel olarak Papa IV. Eugene tarafından huzura çağrılır. Papa’nın özel sekreteri Poggio Bracciolini ile görüşüp durumunu anlatır. Kaleme aldığı yazılı eser 15.yüzyılda yazılan en başarılı gezi yazılarındandır.
Seyahatnamedeki anlatımların Avrupa’da o dönemdeki Hint Okyanusu ve civarı ile ilgili birincil bilgi kaynağı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Marco Polo’nun anlatımlarından sonra bölgeye dair ayrıntılı bilgiler dönemin bilim adamlarını etkilemiş, vermiş olduğu bilgiler dönemin ünlü dünya haritası Fra Mauro haritasına ışık tutmuştur.[3]
Niccolò de' Conti’nin haritacılıktaki etkisi Cenova Haritası (1447-1457) ve Fra Mauro haritasında (1457) hissedilir. Özellikle Fra Mauro haritası o dönemde bilinen Eski Dünyanın çok tutarlı bir şekilde resmedilmesidir. Bu haritalardaki yer isimleri doğrudan Conti’nin anlatımlarından alınmıştır. Rahip Mauro, haritasının yapımını anlatırken bahsettiği “güvenilir kaynak” Conti'dir. Ayrıca Afrika'nın en güney ucundaki Ümit Burnu'nun 1420 yılında geçildiğine dair bilginin Conti'den geldiği düşünülmektedir.[4] Conti, Çin donanmasının o dönemdeki Avrupa donanmalarından çok ileride olduğunu yazmakta, 2000 ton ağırlığında ve o dönem Avrupa'daki kalyonlardan dört kat büyük devasa gemilerden bahsetmektedir:
| “ | Bizimkilerden daha büyük, 2000 tonluk, beş direkli gemiler yapıyorlar. Güvertenin alt kısmı üç kattan oluşuyor, bu sayede sık sık çıkan fırtınalarla daha iyi başa çıkabiliyorlar. Gemiler çok sayıda kompartmandan oluştuğu için bir tanesinin zarar görmesi tüm gemiyi etkilemiyor | „ |
Paolo dal Pozzo Toscanelli’nin 1474 yılında Kristof Kolomb’a yazdığı mektupta belirttiği “Cathay’dan gelen” kişinin Niccolò de' Conti olduğu düşünülmektedir. Kendisinin İtalya'ya döndükten sonra 1444 yılında Papa Eugenius tarafından huzura çağrıldığı bilinmektedir:
| “ | Eugenius döneminde onlardan bir tanesi (Çin’den gelen heyetin bir üyesi) Eugenius’i ziyarete geldi, Çinlilerin Hristiyanlara karşı kibarlıklarından bahsetti. Ben de kendisiyle çok çeşitli konularda uzun süren sohbetlerde bulunma şansı yakaladım, ırmaklarının uzunlukları ve genişlikleri, ırmakların kenarlarında kurulu olan büyük şehirler hakkında konuştuk. Bir büyük ırmağın su yolu üzerinde yaklaşık 200 kentin bulunduğunu bu şehirlerin geniş mermer köprülerle birbirine bağlandıüı ve şehirlerde muhteşem anıtların bulunduğunu anlattı. Çin ülkesi Latinlerce keşfedilmeye değer bir ülkedir çünkü bu ülkeden elde edilebilecek ve bize ulaşamayan altın, gümüş, değerli taşlar ve baharat gibi zenginliklerin yanı sıra bilimsel olarak da filozoflarından, uzman astronomlarından da öğreneceğimiz çok şey bulunuyor. Ayrıca bu kadar muhteşem bir devleti idare edebilmenin de yollarını ve savaş tekniklerini iredelememiz yararımıza olacaktır. | „ |
Niccolò de' Conti'nin yazmış olduğu eser çok sayıda gezgin ve kâşif tarafından kullanılmıştır, bunlar arasında Ludovico di Varthema (1510) ve Magellan ile birlikte dünyanın çevresini dolaşan Antonio Pigafetta sayılabilir.
Seyahatnamenin baskıları
Eserin ilk baskısı 1492 yılında orijinal Latince olarak Cristoforo da Bollate tarafından yapılmış ve Hindistan'a giden Pietro Cara'ya ithaf edildi. Bundan sonra birçok diğer dile çevirileri yapılan eser 1502 yılında Portekizce, 1503 yılında ise İspanyolca yayınlandı. İlk İtalyan baskısının Portekizceden çevrildiği ve 1550 yılında basılan Giovanni Battista Ramusio'nun gezi notlarının eki olarak basıldığı bilinmektedir. İlk İngilizce baskı ise 1579 yılında İspanyolca baskının çevirisi olarak John Frampton tarafından yapılır, bu kitapta Conti'nin gezileriyle Marco Polo'nun gezileri beraber anlatılır.
Kaynakça
- ^ 1439 yılında deniz yoluyla ülkesine dönmüştür
- ^ Leonardo Olschki, "Asiatic Exoticism in Italian Art of the Early Renaissance" The Art Bulletin 26.2 (June 1944), s. 95-106
- ^ G. Crone, Maps and Their Makers (New York, 1953), s. 59.
- ^ İngiliz amatör tarihçi Gavin Menzies 1421 adlı eserinde Ümit Burnunu geçenlerin Amiral Zheng He komutasındaki Çin donanması olduğunu ileri sürülmektedir.
Ayrıca bakınız
- Kristof Kolomb
- Pinzon Kardeşler
- Paolo dal Pozzo Toscanelli
- Kolomb Öncesi Okyanus Ötesi Temas
- Çin coğrafi keşifleri
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Bracciolini, Poggio: De varietate fortunae, book iv [c.1445] (ed. by Abbé Oliva, Paris 1723).
- Major, R.H. (ed.). India in the fifteenth century: Being a collection of narratives of voyages to India in the century preceding the Portuguese discovery of the Cape of Good Hope, (Works issued by the Hakluyt Society) (English trans. by J. Winter Jones, Hakluyt Society, London 1857). Republished by Asian Educational Services (June 30, 1992) ISBN 81-206-0768-6
- J. H. Parry, The European Reconnaissance: Selected Documents. London, Macmillan, 1968
- Niccolò de' Conti, Chandeigne (ed.), Le voyage aux Indes (in French), 2004, ISBN 2-906462-86-1
