İçeriğe atla

Nezahat Onbaşı

Nezahat Baysel
Nezahat Baysel
LakabıNezahat Onbaşı
Ölüm24 Eylül 1994
İstanbul
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul
Bağlılığı Türkiye
Hizmet yılları1915-1922
RütbesiOnbaşı
Birimi70. Alay
Çatışma/savaşlarıTürk Kurtuluş Savaşı
ÖdülleriKırmızı şeritli İstiklâl Madalyası

Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel) (ö. 24 Eylül 1994, İstanbul), henüz dokuz yaşında bir kız çocuğu iken babası ile birlikte Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış savaş kahramanı.

70. Alay Komutanı olan babasıyla Geyve Savaşı, Konya İsyanı, I. ve II. İnönü Savaşları ile Sakarya ve Gediz muharebelerine katılmış; İnönü Savaşı'ndaki katkıları nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk'ün takdirini almıştır.[1] 12 yaşında tümen komutanı Ahmet Derviş Paşa tarafından onbaşılığa terfi ettirildi. TBMM'nin 30 Ocak 1921 tarihli oturumunda verdiği kararla, kendisine İstiklal Madalyası takdim edilmesine kararlaştırılan ilk kişi oldu. Ancak uygulama gecikmiş ve madalya, 2013'te Baysel'in torununun kızı Gizem Ünaldı'ya takdim edilmiştir.[2]

Yaşamı

Babası Hafız Halit Bey, annesi Hadiye Hanım'dır. Annesini I. Dünya Savaşı yıllarında veremden kaybetti. Babası onu cepheye beraberinde götürmek zorunda kaldı. Böylece önce Çanakkale Savaşı'na katılan Nezahat, daha sonra babasının emrindeki 70. Alay ile Milli Mücadele'de yer aldı. Böylece çocukluğu savaş cephelerinde geçti, ata binmeyi ve silah kullanmayı öğrendi.

İlk asker elbisesini 1920'de giydi.[1] İlk silahı, cephede karşılaştığı Çerkes Ethem tarafından kendisine hediye edildi.[1] Yunan kuvvetlerinin “Kızlı Alay” dedikleri[3] 600 kişilik 70. Alayın simgesi haline geldi. Mustafa Kemal ve İsmet Paşa'nın da dikkatini çekti. Alayı ziyareti sırasında Mustafa Kemal Paşa ile tanışan Nezahat, Bursa Ahudağ eteklerinde, Bozüyük'te Atatürk'ün özel vagonunda ve Akşehir'de olmak üzere üç kez daha cephede Mustafa Kemal Paşa ile karşılaştı.[1]

Türk ordusunun Yunanlara karşı ilk defa yenilgi aldığı cephelerden biri olan Gediz Cephesi'nde kaçan askerlerin geri döndürülüp birliğin toparlanmasında rolü oldu; "Ben babamın yanına ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?" sözleri ile askerlerin önüne dikilmesi onun bir savaş kahramanı olarak tarihe geçmesini sağlamıştır. Bu olaydan sonra kendisine onbaşı rütbesi verildi.

Nezahat Onbaşı'nın kahramanlık hikâyesi savaş yıllarında TBMM'de tartışıldı. 30 Ocak 1921 günü yapılan 140. oturumun birinci celsesine Bursa mebusu Emin Bey, ilk İstiklal Madalyası'nın Nezahat Onbaşı'ya takdimini teklif etti. Madalya takdimine dair karar zabıtlara geçmiş, ancak Nezahat Hanım'ın ömrü boyunca hayata geçirilmemiştir.

Nezahat Onbaşı, savaştan sonra babası ile İstanbul'da yaşadı. Önce Bursa Amerikan Kız Koleji'nde, ardından İstanbul Kumkapı'da açılan Fransız Jan Dark Enstitüsü'nde öğrenim gördü. Babasının ikinci evliliği üzerine okuldan alındı, ortaokuldan sonra eğitimine devam etmedi. 1931'de İstiklal Madalyası sahibi genç bir asker olan Yüzbaşı Mehmet Rıfat Bey ile evlendi. Çift, Soyadı Kanunu çıktığında “Baysel” soyadını aldı ve iki kız çocuğu sahibi oldu. Nezahat Hanım, hayatını subay eşinin görev yaptığı Tokat, Amasya, Bursa, Ankara ve İstanbul’da sürdürdü.[3] Yarım bıraktığı eğitimini 1936’da Ankara'da İsmet İnönü Kız Enstitüsü’ne giderek tamamladı.

Eşi Mehmet Rıfat Bey'in, Atatürk'ün yaverleri arasına girmesi üzerine kendisi de Atatürk'ün yakınında bulunan, Dolmabahçe Sarayı'nda düzenlenen devlet törenlerine, balolara katılan Nezahet Onbaşı, dönemin asker ve lider eşleriyle iyi ilişkiler kurdu.[1] 1974 yılında eşini kaybetti.

Kamuoyu, 1944 yılında Samet Ağaoğlu'nun “Kuvayı Milliye Ruhu” adlı kitabıyla Nezahat Onbaşı'nın hikâyesinden haberdar olmuştur. Kendisi ile görüşen gazeteci Kadri Kayabal, onun Kurtuluş Savaşı günleri ile ilgili belgeleri ödünç almış, ancak kaybetmişti.[3] Böylece onbaşılık belgesi kaybolduğu için İstiklal Madalyası alamadı ancak konu bir gazete köşe yazarı tarafından gündeme getirilince 1986 yılında Dolmabahçe Sarayı'nda düzenlenen bir törenle TBMM başkanı Necmettin Karaduman tarafından takdir beratı sunuldu.

24 Eylül 1994 tarihinde Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde hayatını kaybetti. Cenaze töreni, bir takım askerin katılımı ile gerçekleşti. Naaşı, Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

Ölümünden sonra

Nezahat Onbaşı'nın hayatı ve istiklal madalyasını almadan ölümü, Ozan Bodur'un "Meclis'in Unuttuğu Kahraman Nezahet" (2013) kitabında konu oldu ve yeniden gündeme geldi.[4] 2013 yılında Meclis Başkanı Cemil Çiçek, gecikme için özür dileyerek Baysel'in torunu Şebnem Üçok'un kızı Gizem Ünaldı'ya 95 bin 262'nci İstiklal Madalyası'nı taktı.

Kahramanlık hikâyesi, Şeref Manun adlı sanatçı Japon çizgi sanatı anime-manga tekniği ile çizmiş ve eser, çizgi roman olarak yayımlanmıştır.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Fatih Uğur, İlk İstiklal Madalyası Bir Çocuğundu, Aksiyon Dergisi, 24.04.2006". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  2. ^ "Meclis 92 yıllık madalya borcunu ödedi, Ntvmnsbc.com, 31.10.2013, Erişim tarihi:24.01.2014". 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 
  3. ^ a b c "Türk Jan Dark'ı Onbaşı Nezahat: İstiklal Madalyası'nı bana çok gördüler, Hürriyet gazetesi, 31.03.2013". 7 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 
  4. ^ "12'lik kahramana istiklal madalyası". Hürriyet gazetesi, 20 Nisan 2013. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020. 
  5. ^ "Melik Duvaklı, Onbaşı Nezahat'in Hayatı Çizgi Roman Oldu, Zaman gazetesi, 19.07.2006". 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kâzım Karabekir</span> 5. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Musa Kâzım Karabekir, Türk asker ve siyasetçi. "Alçıtepe Kahramanı" namıyla tanınır. Türk Kurtuluş Savaşı'nı başlatan komutanların arasında yer alarak Doğu Cephesi'nde gösterdiği başarılardan dolayı Kırmızı-Yeşil şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalif partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucuları arasında yer alıp, genel başkanı oldu. Afşar Türklerinden olup soyu Karamanoğulları'na dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Reşat (Çiğiltepe)</span> Türk asker

Reşat Çiğiltepe, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">İstiklâl Madalyası</span> Türk Kurtuluş Savaşında savaşmış askerlere verilen madalya

İstiklâl Madalyası, Türk Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara, İstiklâl Madalyası Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır. 1 Kasım 1926 tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisince verilmiş olan İstiklâl Madalyaları'nı, bu tarihten sonra müracaat edenlere Millî Savunma Bakanlığı vermektedir. Toplam 95.261 kişiye verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fevzi Çakmak</span> 2. TSK Genelkurmay Başkanı

Mustafa Fevzi Çakmak, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamı. Türkiye'nin Mustafa Kemal Atatürk'ten sonraki ikinci ve son mareşali. İlk Millî Savunma Bakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun 3 Şubat 1920 ile 5 Nisan 1920 tarihleri arasındaki Harbiye Nazırı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Fahrettin Altay</span> Türk asker ve siyasetçi

Fahrettin Altay Türk asker ve siyasetçi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki Büyük Taarruz'dan sonra Yunan ordusunun geri çekilmesini sağlayarak İzmir'e giren 5. Süvari Kolordusunun komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Refet Bele</span> Türk asker ve siyasetçi

İbrahim Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi. Kurtuluş Savaşı'na katılan ilk beş generalden birisidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kütahya-Eskişehir Muharebeleri</span>

Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, 10 Temmuz 1921 ile 24 Temmuz 1921 tarihleri arasında Yunanistan ile Ankara Hükûmeti ordusu arasında gerçekleşen muharebelerdir. Muharebeleri kaybeden Ankara Hükûmeti kuvvetleri Sakarya Nehri'nin doğusuna çekilmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Fuat Cebesoy</span> 6. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Ali Fuat Cebesoy, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Aşir Atlı</span> Türk asker ve siyasetçi

Aşir Atlı, Çerkes asıllı Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Cevat Abbas Gürer</span> Türk asker ve siyasetçi

Mehmet Cevat Abbas Gürer, Türk asker, siyasetçi, Mustafa Kemal Paşa’nın başyaveri, Meclis-i Mebûsan ve TBMM I., II., III., IV. ve V. dönem Bolu milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Behiç Erkin</span> Türk devlet adamı

Mehmet Behiç Erkin, Türk asker, siyasetçi, diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası Türk Kurtuluş Savaşı sırasında hem Türkiye Büyük Millet Meclisinde hem de cephe hattında üstün hizmet göstermiş kişilere verildi.

<span class="mw-page-title-main">İzzettin Çalışlar</span> Türk asker ve siyasetçi

İzzettin Çalışlar, Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Kılıç</span> Türk asker ve siyasetçi

Ali Kılıç ya da bilinen adıyla Kılıç Ali, Türk asker ve siyasetçi. Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün kurucuları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Seher Erden</span> Türk Kurtuluş Savaşı milis komutanı

Fatma Seher Erden ya da soyadı kanunundan önceki takma adıyla Kara Fatma, Kurtuluş Savaşı kahramanı kadın askerdir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Nâzım</span> Türk asker

Mehmet Nâzım, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Doğan</span> Türk asker ve siyasetçi

Kemal Doğan, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Muzaffer Kılıç</span> Türk asker

Ahmet Muzaffer Kılıç, Türk asker ve siyasetçidir. 7 Ağustos – 13 Kasım 1918 arasında 4 ay ve 16 Mayıs 1919 – 01 Temmuz 1927 arasında 8 yıl ikinci defa olmak üzere toplamda 8 yıl 4 ay Mustafa Kemal Atatürk’ün yaverliğini yapmıştır.

Yüzbaşı Hasan Tahsin Akıncı, Türk asker, bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Atatürk Anıtı</span> İzmir, Türkiyede bir anıt

İzmir Atatürk Anıtı, İzmir Cumhuriyet Meydanı'na Millî Mücadele'yi temsil etmek üzere 1932'de dikilmiş anıttır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.