İçeriğe atla

Newepel

NewePel (Türkçe okunuşu "Nevepel"), tamamı Kırmanca (Zazaca) ile çıkan 15 günlük kültürel gazetedir.[1][2][3]

İlk sayısı 15 Şubat 2011 tarihinde yayınlanan Newepel, Türkiye'de Zazaca yayınlanan ilk gazetedir.[1] Diyarbakır merkezli olarak çıkan gazetenin editörleri Bilal Zilan ve Roşan Lezgin olup, redaktörlüğünü de Roşan Lezgin yapmaktadır.[1] Gazetenin ismi Türkçede "Yeni Yaprak" anlamına gelmektedir.[1]

Gazetenin editörleri, Bingöl'de dağıtımın polisler tarafından engellendiği gerekçesiyle Mayıs 2011'de savcılığa suç duyurusunda bulundu.[4]

Newepel, 50. sayıya kadar 15 günde bir, 51. sayıdan itibaren ayda bir çıktı. 60'ı kadın 252'si erkek, 312 kişi doğrudan Newepel'e yazmış, 45 farklı yazarın da yazısı ya başka kaynaklardan alıntılanmış ya da çevrilerek gazetede yayınlanış. Doğrudan gazeteye yazan 312 kişiden en az 250 kişi, ilk kez Newepel gazetesinde yazmaya başlamıştır. Bunların çoğu Roşan Lezgîn'in Diyarbekır'de 2008-2015 yılları arasında verdiği dil kurslarında yetişmiştir. İlk kez Newepel'de yazmaya başlayanlardan 50'yi aşkın kişinin daha sonra bir veya birkaç kitabı yayınlanmıştır. Birçok kişi de çeşitli üniversitelerde yüksek lisans programlarına katılmıştır. Newepel, Zazakî Kürtçesinde okur-yazar bir kitlenin yetişmesinde okul görevi görmüştür. Newepel gazetesinin 100 sayısında, modern edebi eser tanımına giren 319 şiir ve 44 öykü, 390 farklı konularda yazı, 67 röportaj, 319 dil ile ilgili yazı, 6 araştırma-inceleme makalesi, 319 haber ve daha birçok derleme eser yayınlanmıştır. Devletin katı yasaklarından dolayı yazı dili olarak gelişme imkanı bulamayan, daha çok kırsal alanda kullanılan Zazakî Kürtçesi, Newepel gazetesi ile yazı diline doğru önemli bir evrilme yaşamıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d "İlk Zazaca Gazete: Newepel 6 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Bianet. 23 Temmuz 2011. En son 7 Mart 2013 tarihinde erişildi.
  2. ^ "Kırmancca (Zazaca) Gazete NEWEPEL Çıktı 23 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Kurdinfo Platform. 15 Mart 2011. En son 7 Mart 2013 tarihinde erişildi.
  3. ^ 2012’de Kirmanckî yayınlar arttı. Özgür Gündem. 9 Ocak 2013. En son 7 Mart 2013 tarihinde erişildi.
  4. ^ "NewePel Gazetesinden Savcılığa Suç Duyurusu 30 Mayıs 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". İlke Haber Ajansı. 28 Mayıs 2011. En son 7 Mart 2013 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zazaca</span> Zazalar tarafından Türkiyenin doğu ve güneydoğusunda konuşulan bir dil

Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunda bulunan Kuzeybatı İran koluna bağlı bir dildir. Zazalar tarafından Türkiye'nin doğusunda Bingöl, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Sivas ve Tunceli; güneydoğusunda Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa ile Muş'un Varto ilçesi ve Bitlis'in batısında Mutki ilçesi civarındaki köylerde yoğunlukla konuşulur. Zazacaya gramer, genetik, dil bilimi ve söz varlığı açısından en yakın diller Hazar Denizi kıyılarında konuşulan Talışça, Tatça, Gilekçe, Simnanca, Sengserce ve Mazenderancadır.

<span class="mw-page-title-main">Zazalar</span> Türkiyenin doğu ve güneydoğusunda yaşayan bir etnik grup

Zazalar, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir dil olan Zazaca konuşup Türkiye'nin çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi'nde; Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan ve Tunceli, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ise; Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa illerinin belirli bölgelerinde yaşayan İranî bir halktır. Yaklaşık 2-3 milyon nüfusa sahip olan Zazalar; Türkler, Kürtler ve Araplardan sonra sayısal olarak Türkiye'deki dördüncü en büyük etnik grubu oluşturmaktadır.

<i>Cumhuriyet</i> (gazete) Türkiyede yayımlanan günlük gazete

Cumhuriyet, Türkiye'de yayımlanan günlük bir gazetedir. 7 Mayıs 1924 tarihinde kurulan gazete, 30 Temmuz-5 Ağustos 2018 tarihleri arasındaki 37.412 adet tirajı ile 24. sırada yer almaktadır.

<i>Milliyet</i> (gazete) Türkiyede yayımlanan günlük gazete

Milliyet, Demirören Holding'in sahibi olduğu günlük gazetedir.

Akşam, günlük ulusal Türkçe gazete. Mustafa Kartoğlu yönetiminde, TürkMedya tarafından çıkarılmakta olan günlük gazetedir.

<i>Star</i> (gazete) Türkiyede ulusal bir gazete

Star, 1999-2019 yıllarında Türkiye'de yayınlanmış günlük, ulusal gazetedir. Sloganı "Milli İradenin Sesi"dir. 2004 yılında TMSF'ye devredilen gazete, son olarak Ethem Sancak tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Lezgice</span> Bir Kafkas dili.

Lezgice veya Lezgince, Dağıstan'ın güneyinde ve Azerbaycan'ın kuzeyinde Lezgilerin konuştuğu bir Kuzeydoğu Kafkas dili.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<i>Taraf</i> (gazete) günlük gazete (2007–2016)

Taraf, "Düşünmek taraf olmaktır" sloganıyla 15 Kasım 2007'de Türkiye çapında yayın yaşamına başlayan ulusal günlük gazetedir. Merkezi İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki Kadıköy ilçesinde bulunmaktaydı. Sahibi "Alkım Gazetecilik A. Ş." idi.

Kırmançça veya Kırmancca veya Kırmanca Zazacanın bir diğer adıdır. Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanın bir şivesi veya lehçesi olan Kuzey Zazaca için de kullanılmaktadır. Kırmançlar tarafından kullanılır. Alevice, Dersimce (Dersimki), So-Bê, Zonê Ma olarak da bilinir. Diğer yörelerde ise Dımıli/Dımılki, Kırdki ve Zazaki gibi isimler kullanılmaktadır.

The Jerusalem Post, Kudüs’te basılan, sadece İngilizce ve Fransızca yayınlanan bir gazetedir. 1932 yılında, Birleşik Krallık Filistin Mandası döneminde, Gershon Agron tarafından The Palestine Post adıyla kurulmuştur ve 1950 yılında adı The Jerusalem Post olarak değiştirilmiştir. 2004 yılında, gazete, yatırımcı Eli Azur’a ait bir medya kuruluşu olan Mirkael Tikshoret tarafından satın alındı. Nisan 2014’te ise Eli Azur Maariv gazetesini satın aldı.

<i>News of the World</i> (gazete)

News of the World Britanya'da, her pazar, 1843 yılından 10 Temmuz 2011 yılına kadar yayımlanan tabloid gazeteydi. News International tarafından yayımlanan gazete, Rupert Murdoch'un sahibi olduğu News Corporation'a bağlıydı. Bu yüzden The Sun ile kardeş gazete sayılırdı. Daha çok magazin haberleri ve skandallar yer alırdı. News of the World, 3.445.459'luk tirajıyla, Birleşik Krallık'ta en çok satılan gazete konumundaydı.

Sıdkı Zilan, Kürt yazar ve siyasetçi.

Şewçila tamamı Kırmancca (Zazaca) ile çıkan üç aylık edebiyat ve sanat dergisi olup ilk sayısı Mart 2011'de yayınlanmıştır. Diyarbakır merkezli olarak çıkan derginin editör ve redaktörü Roşan Lezgîn'dir.

Vate, tamamı Kırmancca (Zazaca) çıkan 3 aylık kültürel bir dergidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed el-Hasi</span> Zaza kökenli Osmanlı şair, yazar

Ahmed el-Hasi, Ahmed el-Hassi veya Ahmed-i Hasi, Mevlid-i Şerifi ilk kez Zazaca yazan Osmanlı Zaza din âlimi, şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Roşan Lezgîn</span> Kürt Yazar

Roşan Lezgîn Kürt yazar, çevirmen, şair ve gazeteci.

<i>Tirej</i>

Tirêj, 1979-1980 yılları arasında yayımlanan Kurmancca ve Zazaca edebiyat dergisidir. 1923'ten sonra Türkiye'de tamamı Kürtçe olarak yayınlanan ilk dergidir. Kırmanççada ilk modern edebi metinler, dilbilimci ve araştırmacı yazar Mehemed Malmîsanij tarafından Tîrêj dergisinde yayımlanmıştır. Devrimci Doğu Kültür Derneği (DDKD) çevresi tarafından hazırlanan dergide yazan isimler arasında F. Totani, Rojen Barnas gibi isimler vardır.

Malmîsanij, Mehmet Tayfun veya Mehmet Malmisanlı, Zaza-Kürt yazar ve dilbilimci.

Lezgi gazet, 1928-1991 yılları arasında Sovyetler Birliği'nde, şimdiyse Rusya'da yayımlanan sosyo-politik gazete.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.