İçeriğe atla

Nevvab Safevi

Nevvab Safevi
Doğum1924
Tahran, İran
Ölüm18 Ocak 1956
Tahran, İran
Diğer ad(lar)ıMücteba Mirluhi
MeslekDin adamı
Hareketİslam Fedaileri

Seyyid Nevvab Safevi veya doğum adıyla Mücteba Mirluhi (Farsça: سید نواب صفوی; d. 1924, Tahran - ö. 18 Ocak 1956, Tahran), İranlı din adamı, İslam Fedaileri grubunun kurucusu. Kurucusu olduğu İslam Fedaileri grubu Şah hükûmetini destekleyen politikacılar olmak üzere önde gelen bazı İranlıların öldürülmesinden sorumluydu.

Safevi, 1945 yılında İslam Fedaileri organizasyonunu kurdu[1] ve benzer düşünen bireyleri etrafında toplamaya başladı. Bir süre sonra İran başbakanları Abdülhüseyin Hazir, Hüseyin Ala (girişimden sağ kurtuldu), Hac Ali Razmara[2] ve tarihçi Ahmed Kesrevi'nin suikastla öldürülmelerinden örgütü sorumlu tutuldu.

Faaliyetlerinin yıkıcı olduğu iddia edilerek Muhammed Musaddık tarafından tutuklanması emredildi. 8 Haziran 1951'de tutuklandı ve Şubat 1953'te serbest bırakıldı. 6 ay sonra Musaddık'ı deviren darbeyi destekledi ve ardından başbakan olan Fazlullah Zahidi hükûmeti ile yakından ilgilendi. Ancak 1955 yılına gelindiğinde rejimin şeriat yasasının ve İran İslamcılığının katı bir şekilde uygulanmasını sağlamayacağı ve bunun yerine daha Batı yanlısı hale geldiği ortaya çıktı. 22 Kasım'da, Hüseyin Ala'ya düzenlenen başarısız suikast girişiminin ardından Nevvab Safevi ve bazı takipçileri tutuklandı. Yapılan bir davanın ardından, Safevi ve üç İslam Fedaileri üyesi 25 Aralık'ta idam cezasına çarptırıldılar ve 18 Ocak'ta idam edildiler.

Kaynakça

  1. ^ Farhad Kazemi, "The Fada'iyan-e Islam: Fanaticism, Politics and Terror" in Said Amir Arjomand (ed.), From Nationalism to Revolutionary Islam, SUNY Press (1984), p. 160
  2. ^ Ostovar, Afshon P. (2009). "Guardians of the Islamic Revolution Ideology, Politics, and the Development of Military Power in Iran (1979–2009)" (PhD Thesis). University of Michigan. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran</span> Batı Asyada bir ülke

İran (Farsça:

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Hüseyin Nasr</span>

Seyyid Hüseyin Nasr, George Washington Üniversitesi'nde İslâmî ilimler uzmanı İranlı profesör, müslüman mütefekkir.

<span class="mw-page-title-main">İran İslam Devrimi</span> 1979 yılında İrandaki monarşinin yıkılıp İslam Cumhuriyetinin kurulmasıyla sonuçlanan devrim

İran Devrimi veya İslam Devrimi, 1979 yılında İran'ın Muhammed Rıza Pehlevi liderliğindeki bir monarşiden, Ayetullah Ruhullah Humeyni yönetiminde İslam hukuku ve Şiî mezhebi görüşlerini esas alan İslam Cumhuriyeti kurulmasına dönüşen popüler hareketin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bijan Cezani</span>

Bijan Cezeni Tahran,, İranlı Marksist entelektüel.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Musaddık</span> Dışarıdan destekli darbe ile iktidardan düşürülen İran Başbakanı

Muhammed Hidâyet Musaddık (

Tudeh Partisi veya Tude Partisi, İran'da kurulan bir komünist partidir. Tam ismi İran Kitlelerinin Partisi'dir. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'yle yakın ilişki içinde olmuştur. Tudeh, 1953 yılında başbakan Musaddık rejimine karşı yapılan darbeyle ve daha sonra Ruhullah Humeyni tarafından sürdürülen tasfiyelerle etkisizleştirilene kadar, İran'daki başlıca politik partilerden biri konumundaydı.

<span class="mw-page-title-main">Zehra Rahneverd</span>

Zehra Rahneverd, İranlı yazar, ressam, heykeltıraş ve siyasetbilimci. 1998'den 2006'ya kadar el-Zehra Üniversitesi rektörlüğünü yapmıştır ve böylece İran İslam Devrimi sonrası bir üniversitede rektör olan ilk kadın akademisyen olmuş; bunun dışında eski İran Başkanı Muhammed Hatemi'ye Başkanlığı döneminde Siyasi Danışmanlık görevinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi protestoları</span> Mahmud Ahmedinejadın yeniden seçilmesine karşı düzenlenen protestolar

İran'da 2009 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin ardından seçimi hileli olduğu düşenen Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi taraftarları başkent Tahran'da ve ülkenin diğer büyük şehirlerinde gösteriler düzenlediler. Ancak bu gösterilere karşılık olarak Tahran'da onbinlerce kişi Mahmut Ahmedinejad'ın zaferini desteklemek için toplandı. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ülkedeki huzursuzlukları reddederek "futbol maçından sonraki tutkular" olarak niteledi. Bazı kaynaklar İran İslam Katılım Öncülüğünün merkezinin basıldığını ve tutuklamalar yapıldığını duyurdu.

İran'daki Yahudilerin tarihinin başlangıcı Antik çağın son zamanlarına rastlar. Dini kitaplar olan Yeşaya, Daniel, Ezra ve Nehemya kitaplarında Yahudilerin Pers İmparatorluğu'ndaki yaşamı ve deneyimleri aktarılmıştır. Ezra kitabında, Pars Krallarının Yahudilerin Kudüs'e dönmesine ve Tapınağın tekrar inşa edilmesine izin verdiği yazılıdır; "İsrail Tanrısı'nın buyruğu ve Pers kralları Koreş'in, Darius'un, Artahşasta'nın buyrukları uyarınca tapınağın yapımını bitirdiler." Yahudi tarihi için önemli olan bu olay M.Ö. 6. yüzyılda gerçekleşti ve bu sırada İran'da köklü ve etkili bir Yahudi cemaati bulunmaktaydı.

İran'da lâiklik, başlangıcı Pehlevi Hanedanı'ndan Şah Rıza Pehlevi'nin tahta çıktığı 1925 yılına uzanan bir tarihe sahiptir. İran'da laiklik bir devlet politikası olarak uygulanmaya başladıktan sonra hicab adı verilen başörtüsü ve çador adı verilen çarşaf adlı giysilerle birlikte dinsel bayramlar olan Muharrem ve Aşure gibi kutlamalar, din adamlarının umuma açık yerlerde vaaz vermeleri yasaklandı, cami eylemleri yoğun biçimde engellendi ve düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Bazergan</span> 75. İran Başbakanı

Mehdi Bazergan, İranlı akademisyen, uzun zamandan beri demokrasi yanlısı bir eylemci ve İran'ın geçici hükûmetinin başındaydı ve 1979 İran Devrimi'nden sonra İran'ın ilk başbakanı oldu. Kasım 1979'da İran rehine krizi olayını protesto etmek ve hükûmetinin bunu önleme konusundaki başarısızlığının ardından başbakanlık görevinden istifa etti.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali Recai</span> 2. İran cumhurbaşkanı

Muhammed Ali Recai, İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı. 30 Ağustos 1981'de başbakan Muhammed Cevad Bahonar ile birlikte düzenlenen bir bombalı saldırıda öldü.

İran'da din, CIA World Factbook'a göre, İranlıların yaklaşık %90-95'i kendilerini resmî devlet mezhebi olan Şiilik ile yaklaşık %5-10'u ise Sünnilik ile ilişkilendiriyor. Geri kalan %0,6'sı kendilerini Bahailik, Sâbiîlik, Ehl-i Hak, Zerdüştlük, Yahudilik ve Hristiyanlık dahil İslam dışı dinsel azınlıklarla ilişkilendirmektedir. Son üç azınlık dini resmen tanınmış ve korunmuş ve İran parlamentosunda sandalyeleri bulunmaktadır. Zerdüştlük bir zamanlar çoğunluk diniydi, oysa bugün Zerdüştler sadece on binlerce kişiden oluşmaktadırlar. İran, İslam dünyası ve Orta Doğu'daki en büyük ikinci Yahudi cemaatine ev sahipliği yapıyor. İran'ın ikinci en büyük gayrimüslim dini azınlığı olan Bahailik, resmen tanınmadı ve İran'daki varlığı boyunca zulüm gördü.

İslam Fedaileri, İran'da güçlü siyasi eylemleri olan Şii köktendinci grup. Nevvab Safevi takma adlı ilahiyat öğrencisi tarafından 1946'da kurulan grup, 1989'dan bu yana kayıtlı bir siyasi partidir. Grup çeşitli siyasilere suikastlar düzenlediğinden ötürü terör örgütü olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Kaşanî</span>

Seyyid Ebu'l-Kasım Kaşanî veya kısaca Ayetullah Kaşanî, İranlı merci-i taklid, siyasetçi.

Safevîlerin İran'ı Şiileştirmesi veya İran'ın Şiileşmesi, kabaca 16. ila 18. yüzyıllar arasında gerçekleşti ve İran'ı Şiilik'in dini kalesi haline getirdi. Aynı zamanda, Şiilik içerisindeki İsnâaşeriyye mezhebinin, her biri Şiilikte kendi hakimiyet dönemlerini yaşamış olan Zeydilik ve İsmaililik mezhepleri üzerindeki hakimiyeti sağlanmıştır. Safevîler, mücadele ederek İran'ı 1501'de bağımsız bir devlet olarak birleştirmişler ve İslam tarihinde en önemli dönüm noktalarından birini oluşturan, İsnâaşeriyye mezhebini İmparatorluğun resmî dini olarak belirlemişlerdir.

Ruhullah Zem, İranlı aktivist ve gazeteci. En çok 2015'te kurduğu 'Amadnews' adlı bir Telegram kanalını işletmesiyle tanınıyordu. Zem, o dönemde özel olarak yayınladığı 2017-2018 İran protestolarında yüksek profilli bir rol oynadı. Haziran 2020'de bir İran mahkemesi, yetkililerin 2017-2018 İran protestolarını kışkırttığını söylediği popüler bir hükûmet karşıtı forum düzenlediği için onu "yeryüzünde yolsuzluktan yapmaktan" suçlu buldu. Bir İran mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı ve 12 Aralık 2020'de idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Emir Abbas Huveyda</span> 70. İran Başbakanı (1919-1979)

Emir Abbas Huveyda, , İranlı diplomat ve siyasetçidir. Şah Muhammed Rıza Pehlevi döneminde İran başbakanı olarak 26 Ocak 1965 - 7 Ağustos 1977 tarihleri arasında görev yapan Huveyda, İran tarihinin en uzun süre hizmet veren başbakanıdır.

İran Şehinşah Devleti'nde (1925-1979), İran İslam Cumhuriyeti döneminde, hükûmetin İran vatandaşlarının haklarına yönelik muamelesi İranlılar, uluslararası insan hakları aktivistleri, yazarlar, STK'lar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından eleştirilmişti. Şahların yönetimi altındaki monarşi, çoğu Batılı örgüt tarafından berbat bir insan hakları siciline sahip olduğu için geniş çapta saldırıya uğrasa da, ondan sonra gelen İslam Cumhuriyeti hükûmeti birçokları tarafından daha da kötü kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî İranı</span> 1925ten 1979a kadar İranı yöneten rejim

İran Şehinşah Devleti ya da yaygın ismiyle Pehlevi İranı, 1925 yılından İran Devrimi'nin bir sonucu olarak monarşinin devrildiği 1979 yılına kadar varlığını sürdürmüş devlet.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.