İçeriğe atla

Nevid Efkâri

Nevid Efkâri
Kişisel bilgileri
Milliyetiİranlı
Doğumu1993
Şiraz,İran
Ölümü12 Eylül 2020
Abel-Abad Hapishanesi, Şiraz, İran
Spor
Ülke İran

Nevid Efkâri (1993 - 12 Eylül 2020)[1][2][3] İran İslam Cumhuriyeti tarafından 2018 İran protestoları sırasında meydana gelen[4] cinayet iddiasıyla idam cezasına çarptırılan ve idam edilen İranlı güreşçi.[5][6] Kardeşleri Vahid ve Habib aynı davada sırasıyla 54 ve 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[7] Efkâri başta cinayeti itiraf ederken, daha sonraları bunun bir zorla itiraf olduğunu ve ona işkence ile sahte itiraf yaptırdıklarını iddia etti.

Efkâri, 12 Eylül 2020 sabah erken saatlerde Şiraz'daki Adel-Abad cezaevinde idam edildi.[7][8][9]

Güreş kariyeri

Efkâri, güreşte ulusal bir şampiyondu.[10]

Suçlamalar

Efkâri, Şiraz'daki Ağustos 2018 protestoları sırasında Aabfa için çalışan bir hükûmet güvenlik görevlisi olan Hasan Torkman'ı öldürmekle suçlandı.[11]

İtiraf

Efkâri bir itirafta bulunurken, daha sonra işkence gördüğünü iddia ederek yalan bir itirafta bulunduğunu söyledi.[10]

Ebeveynleri, İran mahkeme reisine oğullarının işkenceye maruz kaldığını iddia eden bir mektup gönderdi.[12]

Ölüm cezası

Efkâri, cinayet suçlamasıyla idam cezasına çarptırıldı.[10]

İran'daki insan hakları aktivistlerine göre Efkâri'nin kardeşleri Vahid ve Habib, aynı davadan kaynaklanan suçlardan 54 ve 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[10]

Tepkiler

Efkâri'nin ölüm cezası küresel öfkeye yol açtı ve infazını bozma çağrısı yapıldı.[11]

ABD Başkanı Donald Trump, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach ve UFC Başkanı Dana White da dahil olmak üzere çeşitli önemli isimler, İran'ın Efkâri'yi infaz etmemesi için istekte bulundu.[7][13][14][15] Trump 4 Eylül 2020'de şu tweet'i attı:

İran'ın büyük ve popüler bir güreş yıldızı, tek eylemi sokaklarda hükümet karşıtı bir gösteriye karışmak olan 27 yaşındaki Nevid Efkâri'yi idam etmek istediğini duydum. Onlar ülkenin kötüleşen ekonomik durumunu ve enflasyonu protesto ediyorlardı. İran'ın liderleri, bu genç adamın hayatını bağışlar ve onu idam etmezse çok minnettar olurum. Teşekkür ederim! [16]

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Morgan Ortagus, şu tweet' attı : "İran rejiminin 2018'de barışçıl protestolara katıldıktan sonra asılsız itirafta bulunması için işkence gören Nevid Efkâri'ye verdiği idam cezasına dünya olarak öfke duyuyoruz. Rejim ayrıca iki erkek kardeşine işkence etti ve onları onlarca yıl hapse mahkum etti. Bırakın gitsinler!"[7]

Dünya Oyuncular Derneği, İran yargısına yürütmeyi durdurmaya çağırdı.[11]

İran'ın yarı resmi Tasnim Haber Ajansı, bir pandemi sırasında ABD yaptırımlarının İran hastanelerine zarar verdiğini söyleyen Trump'ın tweet'ini reddetti, "Trump, birçok İranlı hastayı ağır yaptırımlar dayatarak tehlikeye atarken, bir katilin hayatından endişe ediyor" dedi.[17]

İnfaz

12 Eylül'de, Şiraz Torkman'ın ailesinin Efkâri'yi affetmeyi reddetmesi ve tazminat ödemesine izin vermemesi üzerine Efkâri'nin asılarak idam edildiği açıklandı.[10][13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Tortured and at Risk of Execution for Taking Part in 2018 Protests". IranWire. 2 Eylül 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Staff (12 Eylül 2020). "Iranian champion wrestler Navid Afkari executed - state media". Reuters (İngilizce). 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  3. ^ "Navid Afkari executed; Iran ignores international outcry, hangs champion wrestler". International Business Times, India Edition. 12 Eylül 2020. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  4. ^ "Iran executes champion wrestler Navid Afkari despite global outcry". Middle East Eye (İngilizce). 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  5. ^ "Iran Court Passes Double Death Sentence On Protester In Shiraz". Radio Farda. 30 Ağustos 2020. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Iran imposes double execution on champion wrestler for peacefully protesting regime". Fox News. 1 Eylül 2020. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ a b c d "Navid Afkari: Trump urges Iran not to execute champion wrestler". BBC News (İngilizce). 4 Eylül 2020. 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  8. ^ @EtemadOnline (12 Eylül 2020). "حکم اعدام نوید افکاری بامداد امروز اجرا شد" (X gönderisi) (Farsça) – X vasıtasıyla. 
  9. ^ "Iranian champion wrestler Navid Afkari executed despite global outcry". the Guardian (İngilizce). 12 Eylül 2020. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  10. ^ a b c d e "Navid Afkari: Iran executes young wrestler despite global outcry". BBC News. 12 Eylül 2020. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  11. ^ a b c "Iran urged not to execute champion wrestler Navid Afkari". CNN. 9 Eylül 2020. 10 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  12. ^ "نامه پدر و مادر برادران افکاری؛ تا آثار ضرب و شتم هست آنان را به پزشکی قانونی ببرید". 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020 – www.bbc.com vasıtasıyla. 
  13. ^ a b "Iranian champion wrestler Navid Afkari executed despite international campaign". CNN. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  14. ^ "German gov't to Post: Iranian wrestler must not be executed". The Jerusalem Post. 6 Eylül 2020. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Iran broadcasts wrestler's confession following Trump tweet". The Hill. 6 Eylül 2020. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  16. ^ Halaschak (12 Eylül 2020). "Iran executes wrestler Navid Afkari despite pleas from Trump and Dana White". Washington Examiner. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  17. ^ "Iran executes wrestler whose life Trump asked to be spared". Politico. 12 Eylül 2020. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Hamenei</span> 2. İran dinî lideri

Seyyid Ali Hüseyni Hamenei, İranlı din ve siyaset adamı, Şii merci-i taklid ve 1989'dan beri İran'ın ikinci yüce lideri. 1981-1989 yılları arasında İran'ın üçüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Hamenei, Orta Doğu'da en uzun süre görev yapan devlet başkanı ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi'den sonra geçen yüzyılın en uzun süre görev yapan ikinci İran lideri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kaşkaylar</span>

Kaşkaylar, Güneydoğu İran'ın Fars Eyaleti'nde özellikle Şiraz çevresinde yaşayan ve hâlâ ağırlıklı olarak göçebe bir Türk halkıdır. Azerbaycanlılardan sonra İran'daki en kalabalık Türk grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İran Yahudileri</span>

İran Yahudileri, eskiden Pers İmparatorluğu ya da İran'da yaşamış veya hâlen İran'da yaşamakta olan Yahudiler'e denir.

<span class="mw-page-title-main">İran'da LGBT hakları</span>

İran'da eşcinsellik toplum tarafından tabulaştırılır ve eşcinsel ilişkiler yasa dışıdır.

Mahmud Askeri ve Ayaz Merhuni, İran'da bir İslam mahkemesinde idam cezasına mahkûm olduktan sonra 19 Temmuz 2005 tarihinde Meşhed'de halka açık olarak asılan iki Huzistanlı genç. İşledikleri iddia edilen suç anında her ikisi de reşit olmadıkları için idam edilmeleri uluslararası hukuka aykırıydı. Askeri ile Merhuni'nin bu suçları işlemediği ve yalnızca eşcinsel oldukları için idam edildiği öne sürüldü. Bu durum Batıda protestolara yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Pan-İranizm</span>

Pan-İranizm / İranizm / İrancılık Osetler, Kürtler, Zazalar, Farslar, Tacikler, Paştunlar ve Beluciler dahil İranî halkların birleşmesini öneren irredantist siyasi düşüncedir.

Muna Mahmudnizad veya Mona Mahmudnizad, 1983'te Bahai dinine mensup olması sebebiyle başka dokuz Bahai kadınla beraber idama mahkûm edilen ve Şiraz, İran'da asılan bir İranlı Bahai'ydi. Hakkındaki resmi suçlamalar, inançları yüzünden okuldan atılan çocuklara öğretmenlik yapması ve bir yetimhanede hizmet etmesinden dolayı "çocuk ve gençleri yanlış yönlendirmek"ten başlamakta ve Bahai Dünya Merkezi'nin bugünkü İsrail'de bulunmasından dolayı "Siyonist" olmaya kadar varmaktadır.

Reyhane Cebbari, İran'da Murteza Abdulali Serbendi'yi öldürdüğü iddiasıyla suçlu bulunup idam edilen kadın.

<span class="mw-page-title-main">Nasır Muhammedhani</span> İranlı futbolcu

Nasır Muhammedhani, forvet pozisyonunda görev yapmış İranlı millî futbolcudur.

Seher Hüdayari veya bilinen adıyla Mavi Kız 2 Eylül 2019 tarihinde Tahran'da İslami Devrim Mahkemesi önünde kendisini ateşe vermesiyle bilinen İranlı kadın. Bu davranışıyla futbol maçı izlemek için stadyuma girmeye çalışmasından dolayı çarptırıldığı 6 aylık cezayı protesto ediyordu. Yaralanmasından bir hafta sonra öldü. Hüdayari'nin kendi kendini ateşe vermesi İran'da hükûmetin kadınlara yönelik kısıtlamaları hakkında çok fazla tartışma yarattı.

Ruhullah Zem, İranlı aktivist ve gazeteci. En çok 2015'te kurduğu 'Amadnews' adlı bir Telegram kanalını işletmesiyle tanınıyordu. Zem, o dönemde özel olarak yayınladığı 2017-2018 İran protestolarında yüksek profilli bir rol oynadı. Haziran 2020'de bir İran mahkemesi, yetkililerin 2017-2018 İran protestolarını kışkırttığını söylediği popüler bir hükûmet karşıtı forum düzenlediği için onu "yeryüzünde yolsuzluktan yapmaktan" suçlu buldu. Bir İran mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı ve 12 Aralık 2020'de idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Emir Abbas Huveyda</span> 70. İran Başbakanı (1919-1979)

Emir Abbas Huveyda, , İranlı diplomat ve siyasetçidir. Şah Muhammed Rıza Pehlevi döneminde İran başbakanı olarak 26 Ocak 1965 - 7 Ağustos 1977 tarihleri arasında görev yapan Huveyda, İran tarihinin en uzun süre hizmet veren başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dustin Higgs</span>

Dustin John Higgs Amerikalı seri katil.

İran Şehinşah Devleti'nde (1925-1979), İran İslam Cumhuriyeti döneminde, hükûmetin İran vatandaşlarının haklarına yönelik muamelesi İranlılar, uluslararası insan hakları aktivistleri, yazarlar, STK'lar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından eleştirilmişti. Şahların yönetimi altındaki monarşi, çoğu Batılı örgüt tarafından berbat bir insan hakları siciline sahip olduğu için geniş çapta saldırıya uğrasa da, ondan sonra gelen İslam Cumhuriyeti hükûmeti birçokları tarafından daha da kötü kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini'nin ölümü</span> İran Ahlak Polisi tarafından tutuklanan ve iddiaya göre taciz edilen İranlı Kürt kadının ölümü

Mehsa Emini, ya da bilinen diğer ismiyle Jina Emini, 22 yaşındaki İranlı bir Kürt kadını 16 Eylül 2022 tarihinde, İran'ın Tahran şehrinde gözaltında bulunduğu sırada şüpheli bir şekilde öldü. Emini'nin polis şiddeti sebebiyle öldüğü iddia edildi.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'ya ölüm</span> Amerika karşıtı siyasî slogan

Amerika'ya ölüm, Amerikan karşıtı bir siyasi slogan. İran, Afganistan, Lübnan, Yemen, Irak, ve Pakistan'da kullanılmaktadır. 1979'da İran Devrimi'nin başlangıcından beri İran'da kullanılmaktadır. İran İslam Cumhuriyeti'nin ilk yüce lideri Ruhullah Humeyni bu terimi popüler hale getirdi. Radyo ve televizyonda sloganın söylenmesine karşı çıktı, ancak protestolar ve diğer durumlar için bir şey demedi.

<span class="mw-page-title-main">Terane Alidusti</span> İranlı aktris

Terane Alidusti (

<span class="mw-page-title-main">2024 Yaz Olimpiyatları'nda İran</span> spor etki̇nli̇ği̇ delegasyonu

İran, 26 Temmuz - 11 Ağustos 2024 tarihleri arasında Fransa'nın Paris kentinde düzenlenen 2024 Yaz Olimpiyatları'na katılmıştır. 1948'deki ilk katılımından itibaren ülke, siyasi gerekçelerle katılmadığı 1980 ve 1984 Yaz Olimpiyatları hariç tüm Yaz Olimpiyatları'na sporcu göndermiştir.