Neue Heimat
Neue Heimat (NH), merkezi Hamburg'da bulunan ve Alman Sendikalar Konfederasyonu'na (DGB) ait olan kâr amacı gütmeyen bir Alman inşaat ve konut şirketiydi. Öncül şirketler de dahil olmak üzere 1926'dan 1990'a kadar faaliyet göstermiştir.
Tarihçe
Sonradan Neue Heimat'ın çekirdeğini oluşturan yapı, 1920'lerde işçileri küçük konutlar ile temin etmek için kurulmuş sendikalara ait konut şirketleriydi. Özellikle 1926'da kurulan Gemeinnützige Kleinwohnungsbaugesellschaft Groß-Hamburg (GKB) (Büyük Hamburg Kâr Amacı Gütmeyen Küçük Konut İnşaat Şirketi) lider bir rol üstlendi.
İsim, Nasyonal Sosyalizm döneminde ortaya çıktı. Mayıs 1933'te sendikalar kamulaştırıldı ve varlıkları Alman İş Cephesi'ne (Deutsche Arbeitsfront - DAF) devredildi. DAF, 1939'da bu münferit şirketleri Neue Heimat (Türkçe: Yeni Yurt) olarak yeniden adlandırdı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, DAF'ın varlıklarına Müttefik Kuvvetler tarafından el konuldu. Neue Heimat Hamburg, 1952'de İngiliz işgal güçleri tarafından 1949'da yeniden kurulan DGB'ye (Alman Sendikalar Birliği) devredildi. Neue Heimat Hamburg'un başkanı Heinrich Plett, DGB'nin talimatıyla 1960 yılına kadar Almanya'daki tüm sendikalara ait inşaat ve konut şirketlerini birleştirdi ve böylece Neue Heimat büyük şirketler grubunu oluşturdu. Plett, planlama müdürü olarak mimar Ernst May'i kazandı.
May'in planlayıcı olmasıyla birlikte Neue Heimat, büyük yerleşim alanlarının inşasına girişti. Yeniden yapılanma, en az beş milyon yeni konut inşa etme zorunluluğuyla karşı karşıyaydı. 1950'lerin sonuna kadar Neue Heimat'ın konut stoğu, kitlesel yeni inşaatlar sayesinde 100.000'in üzerine çıktı.[1] Diğerlerinin yanı sıra Parkstadt Bogenhausen (Münih), Gartenstadt Farmsen (Hamburg), Grünhöfe (Bremerhaven), Lübeck-St. Lorenz ve Neue Vahr (Bremen) yerleşimleri inşa edildi.
Plett'in 1963'teki ölümünden sonra, onun "manevi oğlu" Albert Vietor, halihazırda 200.000 konutluk bir stoka sahip olan büyük şirketin yönetimini devraldı. Sonraki yıllarda Neue Heimat tarafından gerçekleştirilen en tanınmış Alman konut kompleksleri arasında Mettenhof (Kiel), Osterholz-Tenever (Bremen), Königswiesen (Regensburg), Lohbrügge-Nord ve Karlshöhe (Hamburg), Auefeld (Kassel), Leherheide (Bremerhaven), Monheim am Rhein ve Ratingen-West (ikisi de Mettmann ilçesinde), Heidelberg-Emmertsgrund, Hasenbergl ve Neuperlach (Münih) bulunmaktadır.
Zamanla belediyeler, Neue Heimat'ın yerleşim yerleri inşa etme hızına ayak uydurarak okullar ve anaokulları gibi sosyal altyapıyı aynı hızda inşa edemez hale geldi.[2] Bunun üzerine Neue Heimat bu tesisleri de inşa etmeye başladı. Bu faaliyet konut kâr amacı gütmezlik ilkesiyle uyumlu olmadığı için, Neue Heimat 1964'te önce ticari bir yan kuruluş olan Neue Heimat Kommunal'i ve 1969'da Neue Heimat Städtebau'yu kurdu. Bu şirketle Hamburg'daki Elbe Alışveriş Merkezi ve CCH Kongre Merkezi gibi ticari binalar da dahil olmak üzere hizmet yelpazesini genişletti. 1962'den beri Neue Heimat yurt dışında da faaliyet gösteriyordu ve 1971'de bu iş alanları Neue Heimat International altında birleştirildi. 1970'lerde Neue Heimat, eski şehir merkezlerinin yenilenmesi işine de girdi (Hameln, Stade vb.).
Neue Heimat, büyük projeler için önde gelen inşaat şirketiydi. 1972 Münih Olimpiyat Oyunları hazırlıkları sırasında, 1970'te gazeteciler için yaklaşık 4.000 konutun eksik olduğu fark edildiğinde, Neue Heimat, mimar Alexander von Branca'nın planlarına göre Olimpiyat Basın Şehri'ni açılışa kadar tam zamanında inşa edebildi.
Petrol krizi ve savaş sonrası dönemin büyük konut inşaatlarının büyük ölçüde tamamlanmasıyla birlikte şirketin değişmesi gerekiyordu. Tarihçi Peter Kramper'e göre, "1960'lardan kalma bir konsepte sahip sosyal ekonomi odaklı bir şirket, 1980'lerin piyasa koşullarında artık yaşayamazdı."[2] Bunun yerine, yurt içi ve yurt dışında ticari inşaat işi genişletildi. Yapısı artık anlaşılamayan sayısız proje şirketi ve yan kuruluş ortaya çıktı.
Neue-Heimat Skandalı
8 Şubat 1982'de Spiegel dergisinde,[3] Albert Vietor'un liderliğindeki birkaç yönetim kurulu üyesinin, kısmen doğrudan kiracılardan da olmak üzere, kişisel olarak zenginleştiklerini ortaya çıkaran bir rapor yayımlandı. İfşa için kullanılan materyal, Neue Heimat'ın basın ofisi yöneticisi olarak işten çıkarılan eski bir Spiegel çalışanı John Siegfried Mehnert tarafından Spiegel'e sunulmuştu.[4] Yönetim kurulu üyeleri ve diğer üst düzey yöneticiler, aralarında Wölbern Bankası'nın kurucusu Ernst Wölbern'in de bulunduğu kukla kişiler aracılığıyla kendi şirketlerini kurmuş ve Neue Heimat'tan aşırı pahalı ihaleler almışlardı.[2]
Makalenin yayımlanmasından bir hafta sonra, DGB başkanı Heinz Oskar Vetter başkanlığındaki denetleme kurulu, suçlananları görevden aldı. 1982'den 1986'ya kadar Diether Hoffmann, konut inşaat grubunun yönetim sözcüsü oldu. Daha sonraki soruşturmalarda şirketin önemli ölçüde borçlandığı ortaya çıktı. Yönetim kurulu, birkaç yüz milyon D-Mark tutarında borçtan sorumluydu ve bunun ana nedeni yurt dışı projelerdeki kötü yönetim olarak görülüyordu.[2]
7 Aralık 1982'de şirket, kurumsal rakamlarını açıkladı. Buna göre Neue Heimat'ta 193 milyon DM ve Neue Heimat Städtebau'da 562 milyon DM zarar vardı. 1981'deki ciro yaklaşık 6,4 milyar DM idi. 25 Ocak 1983'te şirket, bağımsız denetim firması Treuarbeit'in raporundan alıntılar yayınladı. Bu rapora göre, eski yönetim kurulu başkanı Albert Vietor'un özel işlemleri şirkete 105 milyon DM zarar vermişti. Şirket, işten çıkarmalar ve konut stoklarının satışı yoluyla kendini iyileştirmeye çalıştı.
18 Eylül 1986'da DGB, haftalarca süren görüşmelerden sonra, sendikaya ait konut şirketinin kalıntılarını sembolik bir fiyat olan bir D-Mark karşılığında Berlinli fırın işletmecisi Horst Schiesser'in DNG Vermögensbildung GmbH şirketine satmaya çalıştı. İlk niyet mektubu, 2006 yılına kadar ertelenecek 360 milyon DM'lik bir satın alma fiyatı öngörüyordu. Devralınan Neue Heimat'ın borçları yaklaşık 16 milyar D-Mark tutarındaydı. Satış, kamuoyunda anlayışsızlıkla karşılandı. Basın, milyarlarca değerindeki konut şirketinin orta ölçekli bir girişimci için fazla büyük olduğunu düşünüyordu.[5] Ayrıca, aşırı borçlu şirketler için sembolik bir D-Mark'lık satın alma fiyatı kamuoyunda henüz alışılmadık bir durumdu ve şaşkınlık yarattı. Schiesser'in yeniden yapılandırma planı bankalar tarafından kabul edilmedi, bu nedenle 12 Kasım 1986'da sözleşme iptal edildi. Schiesser, uzun süren davalardan sonra milyonlarca değerinde bir tazminat aldı, ancak bu çoğunlukla avukatların ödemesi için harcandı.
25 Kasım 1986'da Heinz Sippel'in kayyum olarak atanmasıyla bir NH-kurtarma şirketi kuruldu. Tüm konut stoklarının satışından sonra Sippel, Eylül 1990'da görevinden istifa etti.
Bu dönemde Neue Heimat'ın bölgesel şirketlerinin çoğu ya eyaletlere (örneğin Bremen'e GEWOBA, Hamburg'a GWG Gemeinnützige Wohnungsgesellschaft, Berlin'e önce WIR Wohnungsbaugesellschaft in Berlin mbH sonra Gewobag WB Wohnen in Berlin GmbH, Hessen'e GWH, Kuzey Ren-Vestfalya'ya LEG Immobilien) ya da özel yatırımcılara (Baden-Württemberg ve Bavyera) satıldı. NWGS'nin stokundan, çoğunlukla Kuzey Ren-Vestfalya'da bulunan 5.500 konutu, Greven merkezli Sahle Wohnen şirketi devraldı.
Schleswig-Holstein ve Aşağı Saksonya'da bölgedeki konut stoklarına ilgi yoktu; bu nedenle farklı satış konseptleri uygulandı: Schleswig-Holstein'da sendikaya yakın bir gayrimenkul ticaret şirketi konut stoklarını satın aldı ve daha sonra bunları toplu olarak sattı.
NH-Bremen'in bölgeselleştirilmesi sonucunda, Neue Heimat Niedersachsen (Neue Heimat Aşağı Saksonya), bu şirketten ve diğer şirketlerden, bunlar arasında Nordwestdeutsche Siedlungsgesellschaft (NWDS) de dahil olmak üzere, yaklaşık 37.000 konut devraldı. Bunun sonucunda ortaya çıkan yüksek borçlar NH-Niedersachsen'in varlığını tehlikeye soktu. 1988'de, diğer önlemlerin yanı sıra, yaklaşık 8.200 konutun sendika holding şirketi BGAG'nin de kurucu ortağı olduğu ALLWO AG Hannover'e satılmasıyla şirketin varlığı güvence altına alındı. ALLWO AG, bu konutları BGAG tarafından geliştirilen Wohnungen in Mieterhand (Kiracıların Elindeki Konutlar) özelleştirme konseptine göre kiracılara ve yatırımcılara sattı. Bunların yaklaşık yarısı, gayrimenkul dolandırıcılığı yöntemleriyle yapılandırılmış satış yoluyla satıldı.
5 Haziran 1998'de Neue Heimat'ın tasfiyesi, HVB'nin (Hamburger Verwaltungs- und Betreuungs-Aktiengesellschaft) BGAG (Beteiligungsgesellschaft der Gewerkschaften Aktiengesellschaft, eski adıyla Beteiligungsgesellschaft für Gemeinwirtschaft AG) ile birleşmesiyle tamamlandı.
O zamanlar BauBeCon Grubu olarak faaliyet gösteren eski bölgesel şirket Neue Heimat Niedersachsen, 2005 sonbaharına kadar sendika mülkiyetinde kaldı ve ardından Cerberus Capital Management'a satıldı. Bu, Allgemeine Hypothekenbank Rheinboden'deki (AHBR) finansal sorunların bir sonucuydu; bu sorunlar nedeniyle sendikalar, aynı yıl içinde bankadaki hisselerini ABD'li finans yatırımcısı Lone Star'a sattılar.
Sonraki Etkileri
Neue Heimat, günümüzde artık kabul görmeyen 1960'lar ve 1970'lerin uydu şehirleri şeklindeki büyük yerleşim inşaatları için olumsuz bir terim haline geldi (anahtar kelimeler "yoğunluk yoluyla kentleşme", "Atina Sözleşmesi"). Ancak, başlangıçta savaş sonrası dönemin önemli konut sıkıntısının yoğun yapılaşma ile giderilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır. Yoğun bombardımana uğramış ülkede, ayrıca 14 milyona kadar mülteci ve sürgün de başlarını sokacak bir çatı arıyordu.
Birkaç yönetim kurulu üyesinin zenginleşmesi nedeniyle sendikaların girişimcilik faaliyetleri genel olarak eleştiri konusu oldu. Ayrıca, bu skandal yakın ilişkide olduğu SPD partisine de zarar verdi. Bunda 1986'da kurulan ve ertesi yıl nihai raporunu sunan Federal Meclis'in Neue Heimat Araştırma Komisyonu'nun da önemli payı vardı. 1990'da konut inşaatında kâr amacı gütmeme ilkesi yasal olarak kaldırıldı.
Kaynakça
- ^ "Die Neue Heimat" (PDF; 2,33 MB). Materialien für die politische Bildung und die Demokratiebildung. Landeszentrale für politische Bildung Hamburg. 9 Temmuz 2019. ss. 10-12. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- ^ a b c d Wiedemeyer, Ute (23 Haziran 2019). Neue Heimat Skandal 1982: Warum das Wohnungsbauunternehmen unterging. Der Spiegel. ISSN 2195-1349. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023.
- ^ "Gut getarnt im Dickicht der Firmen". Der Spiegel (Almanca). 7 Şubat 1982. ISSN 2195-1349. 23 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2024.
- ^ Uwe Bahnsen (2017-02-06). "Als die „Neue Heimat" plötzlich ganz alt aussah". welt.de (Almanca). 15 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ „Herr, sie wissen nicht, was sie tun“. Der Spiegel. 21 Eylül 1986. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
