İçeriğe atla

Nestor meridionalis

Nestor meridionalis
Bir çift, Zealandia, Wellington, Yeni Zelanda
Korunma durumu

Tehlikede (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Psittaciformes
Familya:Nestoridae
Cins:Nestor
Tür: N. meridionalis
İkili adlandırma
Nestor meridionalis
(Gmelin, 1788)
Dağılım alanı yeşil olarak gösterilmiştir.

Nestor meridionalis Yeni Zelanda'nın doğal ormanlarında bulunan Nestoridae ailesinden büyük bir papağan türüdür. İki alt türü tanınır. Nesli tükenmektedir ve eski dağılım alanının çoğundan yok olmuştur.

Taksonomi ve adlandırma

N. meridionalis Alman doğa bilimci Johann Friedrich Gmelin tarafından 1788'de tanımlandı. N. m. septentrionalis ve N. m. meridionalis olmak üzere iki alt türü vardır, ancak daha yeni araştırmalar allopatrik türleşmenin olmadığını belirtmektedir.[2][3]

Nestor cinsi dört tür içerir: Nestor meridionalis, kea (N. notabilis), soyu tükenmiş N. productus ve soyu tükenmiş N. chathamensis. Dört türün de beş milyon yıl önce Yeni Zelanda ormanlarında yaşayan bir "proto-kaka" dan kaynaklandığı düşünülüyor.[4][5] En yakın akrabaları kakapodur (Strigops habroptilus).[6][7] Birlikte, diğer tüm Psittacidae'den ayrılan eski bir grup olan papağan üst familyası Strigopoidea'yı oluştururlar.[8]

Açıklama

N. meridionalis, 45 santimetre (18 in) boyunda, orta büyüklükte bir papağandır ve 390-560 gram (14-20 oz) ağırlığındadır.[9] Kea ile yakın akrabadır, ancak daha koyu tüylere sahiptir ve daha ağaçsıdır. Alın ve tepe grimsi beyaz ve ense grimsi kahverengidir. Boyun ve karın daha kırmızımsı, kanatlar daha kahverengimsidir. Her iki alt tür de kuvvetli desenli kahverengi / yeşil / gri tüylere sahiptir ve turuncu ve kanatların altında kırmızı yanıp söner; bazen göğüste kırmızıdan sarıya renklenme gösteren renk varyantları bulunur.

Bu papağan grubu olağandışıdır, diğer papağanların çoğunda kaybedilen daha ilkel özellikleri korur, çünkü yaklaşık 100 milyon yıl önce diğerlerinden ayrılır.[10]

Sesi sert bir ka-aa ve ıslık u-wiia içerir.[11]

Dağılım ve yaşam alanı

N. meridionalis, ova ve orta irtifa yerel ormanda yaşar. Kaleleri şu anda Kapiti Adası, Codfish Adası ve Küçük Bariyer Adası'nın açık deniz rezervleridir. 2002'de yeniden üretilmelerinden bu yana 800'den fazla kuşun bantlandığı Zelanda'nın anakara adasında hızla üremektedir.[12] 2002'deki yeniden girişlerinden itibaren N. meridionalis Wellington'u yeniden kolonileştirmeye devam ediyor ve son raporlar son 12 yılda sayılarında önemli bir artış olduğunu gösteriyor.[13]

Davranış

N. meridionalis ağaçlarda yaşar ve orta ve yüksek kanopide bulunur. Genellikle vadiler boyunca uçarken veya ağaçların tepesinden çıkarken görülür. Çok açgözlüdürler ve genellikle kea içeren büyük sürülerde hareket ederler.

Beslenme

N. meridionalis meyveler, tohumlar, çiçekler, tomurcuklar, nektar, sap, bitkiler ve omurgasızları yer. Tohumlarını elde etmek için kauri ağacının konilerini parçalamak amacııyla güçlü gagasını kullanır.[14] Nektarla beslendiği bir fırça diline sahiptir ve huhu böceğinin grubunu kazmak ve özü beslemek için kabuğu çıkarmak için güçlü gagasını kullanır.[15]

Yuvalama

N. meridionalis yuvalarını içi boş ağaçlarda yapar, kışın 2 ila 4 yumurta yapar. Her iki ebeveyn de yavruları beslemeye yardımcı olur. İyi bir meyve yılında çiftler, ikinci kavrama için aynı yuva deliğini kullanarak kavramayı ikiye katlayabilirler. Bir çiftin üçten fazla yavru yetiştirmesi olağandışıdır.

Koruma durumu

N. meridionalis türünün nesli tükenmektedir (CITES II). Büyük ölçüde avlanma nedeniyle habitat kaybı yaşamaktadır. Yakın ilişkili bir tür olan Nestor productus türünün, 1851'de benzer nedenlerden dolayı soyu tükendi.

Yırtıcılar

Yırtıcı memeliler, Yeni Zelanda'da her yıl tahmini 26 milyon yerli kuşun ve yumurtalarının kaybından sorumludur.[16]

Annenin yuvada en az 90 gün kalmasını gerektiren uzun inkübasyon süresine sahip kavite yuvaları olarak, bu tür özellikle avlanmaya karşı savunmasızdır. Stoats, yetişkin dişiler, yuvalar ve yavru kuşların yuvalanmasının ana ölüm nedeniydi, ancak olasılıkla yetişkin dişiler, yumurtalar ve yavruların önemli yırtıcılarıydı.[17] Yavruların ve dişilerin predasyonunun, görünüşte sağlıklı popülasyonlar arasında bile ciddi bir yaş ve cinsiyet dengesizliğine yol açtığına dair güçlü kanıtlar vardır.[18]

Ülkenin bazı kesimlerinde, Koruma Bakanlığı ve yerel koruma grupları, tuzaklar, yer balıkçılığı ve sodyum floroasetatın havaya yayılması yoluyla kaka yırtıcılarını kontrol etmeye çalıştılar (1080). Haşere kontrolünün gerçekleştirildiği yerlerde, bu türün popülasyonlarında önemli bir iyileşme olmuştur. Örneğin, Pureora Orman Parkı'nda, 2001 yılında havadan 1080 ile tedavi edilecek bir alanda 20 kaka radyo-izlendi. 1080 ile tedavi edilmeyen yakındaki Waimanoa Ormanı'nda dokuz kaka radyo izlendi. 1080'in kullanıldığı alanda, 20 kuş da o sezon hayatta kaldı. Tedavi edilmeyen bölgede etiketlenen dokuz kuştan beşi aynı sezon yırtıcılar tarafından öldürüldü.[19]

Rekabet

Araştırmalar, honeydew'nin üreme kuşları, özellikle güney kayın ormanlarında üreme için çok önemli olduğunu göstermiştir. Eşekarısı kontrolünün zor doğası, bu türün geleceğini çok belirsiz kılıyor.

İnsan etkileşimi

Wellington'daki N. meridionalis popülasyonunun artması, kuşların konut bahçelerini ve rezervlerini ziyaret etmesine yol açtı ve bu da insanlarla daha fazla etkileşime yol açtı.[20][21] İnsanlar kuşları fındık, çeşitli tahıllar ve peynir gibi uygun olmayan yiyeceklerle besliyorlar. Kakaların bu uygunsuz beslenmesi, kaka civcivlerinde metabolik kemik hastalığına neden oldu. 2016'da Wellington Kent Konseyi tarafından izlenen kaka civcivlerinin %80'i bu hastalıktan öldü.[22] Evlerin çatılarında kaka yuvalama örnekleri de vardır.[23]

Galeri

  • N. meridionalis birçok papağan gibi, yiyeceklerini tutmak için ayaklarını kullanıyor.
    N. meridionalis birçok papağan gibi, yiyeceklerini tutmak için ayaklarını kullanıyor.
  • Kaka, içindeki tohumları yemek için çam kozalaklarını sökmenin tadını çıkarır.
    Kaka, içindeki tohumları yemek için çam kozalaklarını sökmenin tadını çıkarır.
  • Kaka erken baharda, Wellington Botanik Bahçeleri ağaç tomurcukları ile beslenir.
    Kaka erken baharda, Wellington Botanik Bahçeleri ağaç tomurcukları ile beslenir.
  • N. meridionalis, Mt Bruce Ulusal Doğal Yaşam Merkezi'nde
    N. meridionalis, Mt Bruce Ulusal Doğal Yaşam Merkezi'nde
  • N. meridionalis, Karori Wildlife Sanctuary, Wellington, Yeni Zelanda
    N. meridionalis, Karori Wildlife Sanctuary, Wellington, Yeni Zelanda
  • Wellington Botanik Bahçeleri'nde bir yuvada yavru
    Wellington Botanik Bahçeleri'nde bir yuvada yavru
  • Çift birbirini beslerken
  • Wellington Botanik Bahçeleri'nde ağaca tırmanan yavru
    Wellington Botanik Bahçeleri'nde ağaca tırmanan yavru
  • Zealandia EcoSanctuary ahşap bir yuva içinde bir North Island kaka tarafından altı yumurta koyar.
    Zealandia EcoSanctuary ahşap bir yuva içinde bir North Island kaka tarafından altı yumurta koyar.
  • Yemek isteyen genç kaka
    Yemek isteyen genç kaka

Kaynakça

  1. ^ BirdLife International (2016). "Nestor productus". The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22684834A93049105. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22684834A93049105.en. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  2. ^ Dussex (1 Ocak 2015). "Evidence for Bergmann's Rule and Not Allopatric Subspeciation in the Threatened Kaka (Nestor meridionalis)". Journal of Heredity (İngilizce). 106 (6): 679-691. doi:10.1093/jhered/esv079. ISSN 0022-1503. PMID 26447214. 
  3. ^ "Entry for kā on yourdictionary.com". 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  4. ^ Wright (2008). "A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous". Mol Biol Evol. 25 (10): 2141-2156. doi:10.1093/molbev/msn160. PMC 2727385 $2. PMID 18653733. 
  5. ^ Grant-Mackie (2003). "Evolution of New Zealand Parrots". NZ Science Teacher. 103. 
  6. ^ Juniper, T., Parr, M. (1998) Parrots: A guide to parrots of the world. New Haven, CT: Yale University Press (0-300-07453-0)
  7. ^ De Kloet (Eylül 2005). "The evolution of the spindlin gene in birds: sequence analysis of an intron of the spindlin W and Z gene reveals four major divisions of the Psittaciformes". Mol. Phylogenet. Evol. 36 (3): 706-21. doi:10.1016/j.ympev.2005.03.013. PMID 16099384. 
  8. ^ Schweizer (2009). "The evolutionary diversification of parrots supports a taxon pulse model with multiple trans-oceanic dispersal events and local radiations". Molecular Phylogenetics and Evolution. 54 (3): 984-94. doi:10.1016/j.ympev.2009.08.021. PMID 19699808. 
  9. ^ CRC Handbook of Avian Body Masses by John B. Dunning Jr. (Editor). CRC Press (1992), 978-0-8493-4258-5.
  10. ^ "Click4Biology". Click4biology.info. 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012. 
  11. ^ Falla RA, Sibson RB & Turbot EG (1966) A Field guide to the birds of New Zealand. Collins, London (0-00-212022-4)
  12. ^ "800th kaka Banded at ZEALANDIA". 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2015. 
  13. ^ State and trends in the diversity, abundance and distribution of birds in Wellington City (PDF). Wellington: Greater Wellington Regional Council. Ekim 2015. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2016. 
  14. ^ "Agathis australis, Kauri". Bushmans Friend. 30 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2007. 
  15. ^ Charles (2012). "Tree damage in Wellington as a result of foraging for sap and bark-dwelling invertebrates by the North Island Kaka (Nestor meridionalis septentrionalis)" (PDF). Notornis. 59: 180-184. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  16. ^ "Landcare Research scientist John Innes talks about the extent of predation by introduced mammalian predators" (video interview). 23 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2011. 
  17. ^ Taylor (2009). "Effect of controlling introduced predators on Kaka (Nestor meridionalis) in the Rotoiti Nature Recovery Project" (PDF). 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  18. ^ Greene (1998). "Sex ratio of North Island Kaka (Nestor meridionalis septentrionalis), Waihaha Ecological Area, Pureora Forest Park" (PDF). New Zealand Journal of Ecology. 2 (1): 11-16. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  19. ^ "The use of 1080 for pest control – Outcomes for bird populations". Department of Conservation. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2011. 
  20. ^ Hunter (2017). "Metabolic Bone Disease in North Island Kaka, Nestor meridionalis septentrionalis, in Wellington". Kokako. 24 (1): 23-25 – Researchgate vasıtasıyla. 
  21. ^ "Evaluating the Interactions between Wellington Residents and the Threatened Kaka Parrot" (PDF). web.wpi.edu. 27 Şubat 2013. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2019. 
  22. ^ Roy (20 Ocak 2017). "Killing kakas with kindness: New Zealand bird lovers threaten future of parrot". The Guardian. 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2019. 
  23. ^ "Kākā intruders on the increase". Scoop.co.nz. 8 Ekim 2018. 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda</span> Pasifik Okyanusunun güneybatısındaki ada ülkesi

Yeni Zelanda, Güney Büyük Okyanus'ta bir ada ülkesidir. Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 2.000 km güneydoğusunda yer almaktadır. Başlıca iki büyük ve 700'den fazla küçük adadan oluşur. Toplamda 268.021 kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahiptir. Bölgedeki tektonik hareketler ve volkanik olaylar nedeniyle Yeni Zelanda birçok yüksek dağa sahiptir. Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington ve en büyük şehri Auckland'dır.

<span class="mw-page-title-main">Muhabbet kuşu</span> Avustralyaya özgü küçük papağan türü

Muhabbet kuşu, papağan türleri içerisinde yer alan, evcil bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda-Türkiye ilişkileri</span>

Yeni Zelanda-Türkiye ilişkileri, Yeni Zelanda ile Türkiye'nin süregelen uluslararası politikaları içerir. İki ülke arasındaki ilişkinin temelleri I.Dünya Savaşı'nın Çanakkale cephesine dayanmaktadır. Bağların yeniden kuvvetlenmesiyle Ocak 1992'de Türkiye Wellington'da bir büyükelçilik açmış, Yeni Zelanda 1993'te Ankara'da bir büyükelçilik açmıştır.

Papağansılar, tropikal ve subtropikal bölgelerin büyük bir bölümünde bulunan, Psittaciformes takımını oluşturan, 387 türü günümüzde yaşayan 402 tür kuştur. Takım üç üst familyaya ayrılır: Psittacoidea, Cacatuoidea ve Strigopoidea. Genel olarak pantropikal bir dağılıma sahip olan papağanların bazı türleri Güney yarımkürede ılıman bölgelerde de yaşar. Papağanlarda en büyük çeşitlilik Güney Amerika ve Avustralasya'da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Gerçek papağan</span>

Gerçek papağanlar, Papağansılar biyolojik takımının üç üst ailesinden biri olan Psittacoidea üst ailesini oluşturan yaklaşık 350 türden oluşan renkli, uçabilen, kanca gagalı, genellikle otobur kuşlar. Gerçek papağanlar dünyada yaygın bir biçimde gözlenebilir; Meksika, Orta ve Güney Amerika, Sahra Altı Afrika, Hindistan, Güneybatı Asya, Avustralya ve doğusunda Pasfik Okyanusu'nun ötesinde Polinezya'da yaşayan türleri vardır. Gerçek papağanlar altında loriket, Amazon papağanı, jako ve muhabbet kuşu en bilinen türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Neotropikal papağan</span>

Neotropikal papağanlar veya Yeni Dünya papağanları Güney ve Orta Amerika, Meksika ve Karayipler'de yaşayan 32 cins altıdaki yaklaşık 150 türü kapsar. Eskiden Kuzey Amerika'da da yaşanyan iki türden birinin nesli tükenmiştir. Galápagos Adaları gibi Pasifik'teki birkaç adada da yaşarlar. Mavi-sarı ara ve sarı başlı amazon papağanı gibi tanınan ve ikonik papağan türleri bu ailenin üyesidir.

Kea Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın ormanlık ve dağlık bölgelerinde bulunan Nestoridae ailesindeki büyük papağan türüdür. 48 santimetre (19 in) uzunluğundadır, kanatları altında parlak turuncu ile çok zeytin yeşili ve büyük, dar, eğimli, gri-kahverengi, üst gagaya sahiptir. Kea dünyanın tek alp papağanıdır. Omnivorous diyeti leş içerir ancak esas olarak kök, yaprak, çilek, nektar ve böceklerden oluşur. Şimdi nadir olan kea, koyun yetiştirme topluluğunun hayvanlara, özellikle de koyunlara saldırdığı yönündeki endişeler nedeniyle bir kez ödül için öldürüldü. 1986 yılında Yaban Hayatı Kanunu uyarınca tam korumaya alındı.

<i>Nestor productus</i>

Nestor productus, Nestoridae familyasına ait soyu tükenmiş büyük bir papağan türüdür. Yaklaşık 38 cm boyunda, çoğunlukla zeytin-kahverengi üst kısımlar, (kırmızımsı-) turuncu yanaklar ve boğaz, saman renkli göğüs, uyluk, kıç ve alt karın koyu turuncu ve göze çarpan bir gagası vardır. Norfolk Adası ve bitişik Phillip Adası'nın kaya ve ağaç tepelerinde yaşadı. Nestor meridionalis türünün akrabasıydı.

<i>Nestor</i> (cins)

Nestor cinsi, Nestoridae papağan ailesinden kaybolmamış olan tek cinstir. Kakapo ve Nelepsittacus cinsindeki soyu tükenmiş papağanlar ile birlikte, papağan üst familyası Strigopoidea'yı oluştururlar. Nestor cinsi, Yeni Zelanda'dan iki mevcut papağan türü ve sırasıyla Yeni Zelanda'daki Norfolk Adası ve Chatham Adası'ndan iki soyu tükenmiş tür içerir. Tüm türler kısa kare kuyruklu büyük tıknaz kuşlardır. Cinsin tanımlayıcı bir özelliği, saç benzeri bir saçak ile eğimli dildir. Bu dilin lorikeetlere yüzeysel benzerliği, bazı taksonomistlerin iki grubu yakından ilişkili olarak düşünmelerine neden olmuştur, ancak DNA kanıtları öyle olmadığını göstermektedir.

<i>Amazona autumnalis</i>

Kırmızı-loreli amazon veya kırmızı-loreli papağan, Amerika'nın tropikal bölgelerine özgü bir amazon papağanı türüdür, Doğu Meksika'dan güneyde Ekvador'a kadar, nemli yaprak dökmeyen ve 1100 m yüksekliğe kadar yarı yaprak döken ormanlarda görülür. Kosta Rika'nın kuzeyinde Orta Amerika'nın Pasifik taraflarında görülmez. Aslen El Salvador'dan olmadığı bilinen bir çift - belki esaretten kaçmış - 1995 ve 1996'da San Salvador'un eteklerinde başarılı bir şekilde yuvalanmış ve tür, gelecekte yaşam alanını kalıcı olarak o ülkeye genişletmiş olabilir. Bu tür aynı zamanda birkaç Kaliforniya şehrinde vahşi popülasyonlar oluşturdu.

<i>Amazona barbadensis</i>

Sarı omuzlu papağan olarak da bilinen sarı omuzlu amazon, Kuzey Venezuela'nın kurak bölgelerinde, Venezuela'nın Margarita ve La Blanquilla adalarında ve Bonaire adasında bulunan Amazona cinsinden bir papağandır. Aruba'da ve muhtemelen Curaçao'da nesilleri tükendi.

<i>Primolius auricollis</i>

Altın yakalı makav ya da sarı-yakalı makav, küçük, çoğunlukla yeşil renkli bir Güney Amerika papağanı, makavlar olarak bilinen büyük Neotropikal papağan grubunun bir üyesidir. Türün boyun/üst omuzlarının arkasında türe adını veren parlak sarı bir leke vardır. Kuş yetiştiriciliğinde, genellikle "mini-makav" olarak adlandırılan bir dizi küçük makav türünden biridir.

<i>Poicephalus flavifrons</i>

Sarı başlı papağan, Etiyopya Yükseltileri'ne endemik bir papağandır. Çoğunlukla yeşil ve sarı başlıdır. Hakkında nispeten az şey bilinmektedir.

<i>Poicephalus gulielmi</i>

Jardine'in papağanı olarak da bilinen kırmızı başlı papağan , Afrika'nın geniş bölgelerine yayılmış orta boylu, çoğunlukla yeşil renkli bir papağandır. Üç alt türü vardır. Başındaki, kalçalarındaki ve kanat kıvrımlarındaki kırmızı veya turuncu tüylerin boyutu ve gölgesi, alt türlere bağlı olarak değişir.

<i>Poicephalus robustus</i>

Cape papağanı veya Levaillant'ın papağanı, Güney Afrika'ya endemik Poicephalus cinsinden büyük, ılıman orman papağanıdır. Eskiden, savanda yaşayan kahverengi boyunlu papağan (P. fuscicollis fuscicollis) ve gri başlı papağan (P. f. Suahelicus) ile birlikte bir alt tür olarak gruplandırılmaktayken günümüzde ayrı bir tür olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rakiura Millî Parkı</span>

Rakiura Millî Parkı, Yeni Zelanda'nın Stewart Adası'nda bulunan bir millî parktır. 9 Mart 2002 tarihinde kurulmuş olup Yeni Zelanda'nın en yeni millî parkıdır. 1.399,6 km²'lik alana sahiptir ve adanın %85'ini kapsamaktadır.

<i>Strigops habroptila</i> Kuş türü

Strigops habroptila, Strigops cinsine bağlı Yeni Zelanda'ya özgü bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yelpazeli papağan</span> Kuş türü

Şahin başlı papağan olarak da bilinen Yelpazeli papağan, Amazon Yağmur Ormanlarından gelen bir Yeni Dünya papağanıdır. Deroptyus cinsinin tek üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazıcı papağan</span> Kuş türü

Kazıcı papağan, Arjantin ve Şili'ye özgü bir papağan türüdür. Şu anda tanınan dört alt türle birlikte monotipik Cyanoliseus cinsine aittir.

Ludwig Lorenz von Liburnau Avusturyalı zoolog. Doğa bilimci Josef Roman Lorenz von Liburnau'nun (1825–1911) oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.