Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.
Şerbet Güla, fotoğrafı National Geographic dergisine 1985 yılında kapak olduktan sonra geniş kitlelerce tanınan Peştun kökenli Afgan.
Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.
Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.
Yahudilerin 2000 yıldan fazla yaşadığı Afganistan'da dış göçler nedeniyle nüfus zamanla büyük miktarda azalmıştır. Afgan Yahudi cemaatleri bugün en çok İsrail'de ve bir kısmı da ABD'de varlıklarını sürdürmektedir. Bugün Afganistan'da Zablon Simintov isimli tek bir Yahudi kalmıştır. Zablon, Afganistan'ın başkenti Kâbil'deki köhne sinagogun bakımıyla ilgilenmektedir; dünyanın çeşitli yerlerindeki Müslüman ve Yahudilerden gelen yardımlarla yaşamını sürdürmektedir.
Afgan pasaportu Pasaport Genel Müdürlüğü tarafından uluslararası seyahat amacıyla Afgan vatandaşlarına verilir. Geçerli bir Afgan kimlik kartına (Tazkira) sahip olan her kişi, her 5-10 yılda bir yenilenen bir Afgan pasaportu için başvurabilir ve alabilir.
Kâbil Uluslararası Havalimanı veya eski ismiyle Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı (2014-2021), Afganistan'ın başkenti Kabil'deki uluslararası havalimanıdır. Khwaja Rawash Havalimanı ve Kabil Havalimanı olarak da bilinir. Ticari hava trafiğinin yanı sıra, ISAF'ın görev süresinin bir parçası olarak aynı zamanda bir askerî havalimanı olarak diğer NATO ülkeleri ve ABD tarafından kullanılmaktaydı. Şehir merkezine üç kilometre uzaklıktadır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.800 m yükseklikte yer alır.
Afgan Ulusal Polisi Afganistan'da birincil ulusal polis gücüydü. Ülke genelinde tek bir kolluk kuvveti olarak hizmet vermekteydi. Afgan polis gücünün 18. yüzyılın başlarında Afgan milletinin kurulmasıyla birlikte oluşturuldu. Bismillah Khan Muhammedi başkanlığındaki Afganistan İçişleri Bakanlığı'nın sorumluluğu altındaydı.
Abdullah Abdullah, Afgan politikacı ve hekim. Afganistan İcra Kurulu Başkanı'ydı. Bir danışman olarak Eylül 2001'de öldürülen "Panjşir Aslanı" olarak bilinen Kuzey İttifakı lideri ve komutanı Ahmet Şah Mesud'un yakın arkadaşıydı. Abdullah, Taliban rejiminin yıkılmasından sonra, 2001-2005 yılları arası Afganistan Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Taliban ile Afganlar arası barış görüşmelerine liderlik etmesi beklenen Ulusal Uzlaşma Yüksek Konseyi'ne (HCNR) liderlik etmiştir.
Ulusal Güvenlik Müdürlüğü Afganistan Hükûmetinin iç istihbarat ve güvenlik servisiydi. Merkezi Kabil'deydi ve Afganistan'ın 34 ilinin tümünde saha ofisleri ve eğitim tesisleri vardı. Doğrudan başkana ve meclise karşı sorumluydu. Çoğunluğu ABD Department of Homeland Security tarafından ve geri kalanı NATO ülkeleri tarafından eğitilmiş, aktif olduğu dönemde tahmini olarak 15,000-30,000 personeli olduğu düşünülmüştür. Ulusal Güvenlik Müdürlüğü, Afgan Ulusal Güvenlik Güçlerinin (ANSF) bir parçasıydı.
Süreyya Pakzad, Afgan kadın hakları aktivistidir. 1998'de kız çocuklarına okumayı öğretmekle başlayan ve günümüzde kadınlara barınak, danışmanlık ve mesleki eğitim sunan Kadının Sesi'ni kurdu. Örgüt, 2001 yılına kadar Taliban nedeniyle gizli çalışmıştır. Hatta okumayı öğrenen kızların iki katı kadarı, yakalanmaktan korkarak kitaplarını yakmak zorunda kaldı. 2001 yılında Kadının Sesi resmi bir STK olarak adlandırıldı ve 2002 yılında resmi olarak Afganistan hükûmetine kayıt oldu. Ayrıca Afgan anayasasının geliştirilmesine de yardımcı oldu.
Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından her yıl verilen ödül. 2007 yılından bu yana verilmektedir.
Azize Sıddiki veya Aziza Siddiqui özellikle kadın hakları konusunda çalışmalar yapan Afgan aktivist. Afgan sivil toplum kuruluşları kadın hakları koordinatörlüğü görevinde bulundu. Özellikle kırsal kesimlerde yaşayan kadınlara yönelik olarak eğitimler icra etti. Bu eğitimlerde kadınlara hakları anlatıldı, bilinçlenmeleri hedeflendi. Sıddiki bu çalışmalarıyla ilgili olarak defalarca tehdit edildi. Afganistan doğumlu olan Sıddiki, savaş dolayısıyla 8 yaşındayken ailesiyle birlikte Pakistan’a göç etti. Fakat 2003 yılında kadın hakları konusunda çalışmak üzere Afganistan'a geri döndü. 2007 yılında Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü’ne layık görüldü. Fakat aldığı ödülden sonra güvenlik gerekçesiyle ülkesine geri dönemedi ve Amerika Birleşik Devletleri’nden sığınma hakkı elde ederek ABD'de yaşamına devam etti. 2008 yılında engelli olanlar başta olmak üzere göçmenlere yardımcı olan Bi-lingual International Assistant Services (BIAS) ’nde çalışmaya başladı. 2009 yılında Sıddıki Gitana Productions tarafından verilen ‘’’Yılın Olağanüstü İnsanı’' ödülüne layık görüldü.
Sima Samar ulusal ve uluslararası forumlarda tanınmış bir kadın ve insan hakları savunucusu, aktivist ve bir sosyal hizmet uzmanıdır. Aralık 2001'den 2003 yılına kadar Afganistan Kadınlar Bakanı görevini yürütmüştür. Günümüzde Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu (AIHRC) başkanı ve, 2005'ten beri, Sudan'da ki insan hakları sorunuyla ilgilenen Birleşmiş Milletler Özel Raportörüdür. 2011 yılında, yeni kurulan Hakikat ve Adalet Partisi'nin bir üyesi olmuştur.
Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.
Ariana Afghan Airlines Co. Ltd., aynı zamanda Ariana olarak da bilinir, Afganistan'ın en büyük havayolu şirketi ve ülkenin bayrak taşıyıcı havayoludur. 1955 yılında kurulan Ariana, Afganistan'ın en eski havayolu şirketidir. Şirketin ana üssü Kabil Uluslararası Havaalanı'dır; bu havaalanından ülke uçuşlar ve aynı zamanda Afganistan'ın Hindistan, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerle bağlantısını sağlayan uluslararası uçuşları düzenler. Hava yolunun merkezi Shāre Naw, Kabil olup tamamen Afgan hükûmetine aittir. Ariana Afghan Hava Yolları Ekim 2006 Avrupa Birliği'nde uçması yasaklanan hava taşıyıcıları listesinde yer almaktadır.
Afganistan Ulusal Müzik Enstitüsü (ANIM), Afganistan'ın başkenti Kabil'de 2010 yılında kurulan müzik eğitim kurumu.
Leena Alam 1980 yılında Afganistan'ın Kabil şehrinde doğup büyüyen Afgan film, televizyon ve tiyatro oyuncusudur. Toplumdaki cinsiyet eşitsizliği ve kadın hakları gibi birçok tabuyu yıkan film ve dizilerde rol almıştır. Birçok daldaki ödüllere aday gösterilen Alam, 1991 yılında ülkesindeki iç savaş nedeni ile ailesi ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı. Leena Alam oyunculuk kariyerine 1998 yılında başlamıştır.
Alema,genellikle Dr.Alema olak tanınır, filozof, feminist aktivist, çatışma analisti, kadın hakları savunucusu ve Afgan politikacıdır. Afganistan'da insan hakları ve sivil toplumdan sorumlu bakan yardımcısıydı. Aynı zamanda 2021 yılında BBC’nin yayınladığı 100 Kadın listesinde yer almıştır.
Nasrin Husseini, Afgan doğumlu Kanadalı bir mülteci savunucusu, veteriner araştırmacı ve gıda sistemini yeniden yapılandırmak için çalışan bir gıda aktivistidir. Araştırmaları, çiftlik hayvanlarından elde edilen gıdaların üreme ve üretkenliğini artırma yoluyla hayvan sağlığını geliştirmeye odaklanmaktadır.
