Negatif yararcılık

Negatif yararcılık (negatif-utilitaryanizm), insanların toplam acı miktarını en aza indirmeleri ve ardından ikincil olarak toplam mutluluk miktarını artırmaları gerektiğini savunan bir negatif-sonuççuluk versiyonudur. Bunun, yararcılığın hazzı artırmaktan (pozitif-yarar) ziyade ıstırabı azaltmaya (negatif-yarar veya 'yararsızlık') öncelik veren bir versiyonu olduğu düşünülebilir.^[1] Bu yönüyle, ıstırabı azaltmanın mutluluğu artırmaktan daha önemli olduğu iddiasında olmayan klasik yararcılıktan farklıdır. Bunun, yararcılığın acıyı azaltmaya mutluluğu artırmaktan daha fazla öncelik veren bir versiyonu olduğu düşünülebilir. Yararcılığın her iki versiyonu da eylemlerin ahlaki olarak doğru veya yanlış olmasının yalnızca sonuçlarının toplam refahı nasıl etkilediğine bağlı olduğunu savunur.^[2] 'Refah' burada bireyin keyfiyetini ifade eder.^[3]

Negatif yararcılık, böylece, negatif öncelikçilik (negative prioritarianism) veya negatif sonuççu eşitlikçilik (negative consequentialist egalitarianism) gibi diğer sonuççu görüşlerden ayrılacaktır. Bu diğer teoriler de acıyı minimize etmeyi amaçlasalar da, daha kötü durumda olan kişilerin acılarını azaltmaya özel bir ağırlık verirler. (Örneğin, ayağı kırılan bireyin ıstırabının gözüne toz kaçan bireylerinkine önceliği vardır.)

'Negatif yararcılık' terimi, bazı yazarlar tarafından, 'nihai olarak ahlaki açıdan önemli olan tek şeyin negatif-refahı azaltmak olduğu' teorisini belirtmek için kullanılır.^[4] Diğerleriyse, negatif yararcılığın 'güçlü' ve 'zayıf' versiyonları arasında ayrım yapar, burada güçlü versiyonlar sadece negatif-refahı azaltmakla ilgilenirken; zayıf versiyonlar hem pozitif hem de negatif-refahın önemli olduğunu, ancak negatif-refahın daha çok önem arz ettiğini olduğunu söyler.^[5]

Negatif yararcılığın diğer versiyonları, pozitif-refaha kıyasla negatif-refaha ne kadar ağırlık verdiklerine ve refahtan (fayda/utiliti) ne anladıklarına göre farklılık gösterir. Örneğin, negatif tercih faydacılığına göre 'bir sonucun içerdiği refah' gerçekleştirilememiş isteklere bağlıdır. Negatif hedonistik yararcılık ise refahı haz veren ve mutsuz hissettiren deneyimler açısından tanımlar.^[6] Negatif yararcılığın nasıl belirlenebileceğine dair başka birçok varyasyon vardır.

Kaynakça

^ Örneğin, Leslie, John (1998). The End of the World: The Science and Ethics of Human Extinction, Revised ed. Routledge. p.12 "'Negative utilitarianism' is concerned mainly or entirely with reducing evils rather than with maximizing goods."
^ Bykvist, Krister (2009). Utilitarianism: A Guide for the Perplexed. Bloomsbury Publishing. p.19 "The whole family of utilitarian theories is captured by the equation: Utilitarianism = Consequentialism (nothing but the values of outcomes matter for the rightness of actions) + Welfarism (nothing but well-being matters for the value of outcomes)."
^ Bykvist, Krister (2009). Utilitarianism: A Guide for the Perplexed. Bloomsbury Publishing. chpt. 4.
^ Smart, R. N. (1958). "Negative Utilitarianism 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Mind. 67 (268): 542–43. doi:10.1093/mind/lxvii.268.542 JSTOR 2251207 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Arrhenius, Gustaf; Bykvist, Krister (1995). "Future Generations and Interpersonal Compensations Moral Aspects of Energy Use".Uppsala Prints and Preprints in Philosophy. 21. p. 29, 115. CiteSeerX 10.1.1.227.8371 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ord, Toby (2013). "Why I'm Not a Negative Utilitarian 16 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.".
^ "Negative Utilitarianism FAQ 2015". 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ateizm ya da tanrıtanımazlık, Tanrı'nın, tanrıların, doğaötesi inançların ya da ruhani varlıkların reddidir. Bu fikirde olanlara ateist ya da tanrıtanımaz denir.

Adalet, en geniş bağlamda, hem adil olanın sağlanmasını hem de felsefi açıdan neyin adil olduğunun tartışmasını içerir. Adalet kavramı; etik, akılcılık, hukuk, din, eşitlik ve hakkaniyeti de içeren birçok alana, farklı görüşlere ve perspektiflere dayanmaktadır. Sıklıkla adaletin genel tartışması felsefe, dinbilim ve dindeki genel durumu ve hukuk bilimi ve hukukun uygulanması gibi prosedürel adalette bulunan iki farklı alana yoğunlaşır.

Arthur Schopenhauer, Alman filozof, yazar ve eğitmendir. Schopenhauer, Alman felsefe dünyasındaki ilklerdendir. Dünyanın anlaşılmaz, akılsız prensipler üzerine kurulu nedenselliklerinin olduğunu söyleyerek dikkat çekmiştir. Ayrıca Nietzsche'nin ilk akıl hocasıdır.

Felsefede, hazcılık veya hedonizm, hazzın mutlak anlamda iyi olduğunu, insan eylemlerinin nihai anlamda haz sağlayacak bir biçimde planlanması gerektiğini, sürekli haz verene yönelmenin en uygun davranış biçimi olduğunu savunan felsefi görüş. Hedonizm terimi felsefe, sanat ve psikolojide hem duyusal hazzı hem de daha entelektüel veya kişisel arayışları kapsayan bir dizi teori veya uygulamayı kapsayabilmektedir. Aynı zamanda bu terim günlük dilde başkalarının zararı pahasına kısa vadeli haz peşinde koşan egoist kişiler için de bir aşağılama ifadesi olarak kullanılabilmektedir. Felsefede hedonizmin temsilcisi olarak gözüken Kirene Okulu, Sokrates'in öğrencisi Aristippos tarafından kurulmuş, daha sonra Epikür tarafından devam ettirilmiştir.

Bir lityum-iyon veya Li-iyon pil, enerji depolamak için lityum iyonlarının tersine çevrilebilir indirgemesini kullanan şarj edilebilir pil türüdür. Geleneksel lityum iyon pilinin anodu genelde karbon'dan yapılan grafit'tir. Katot genellikle metal oksit'tir. Elektrolit genelde bir organik çözücü içindeki lityum tuz'udur.

Mutluluk, TDK sözlüğünde “Bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu, ongunluk, kut, saadet, bahtiyarlık, saadetlilik” olarak tanımlanmakta olup, şimdiye dek sayısız değişik tanımları yapılmış görece ve göreli bir kavramdır.

Epikürcülük, MÖ 307'de kurulan ve Antik Yunan filozofu Epikür'un öğretilerine dayanan bir felsefe sistemidir.

Acıcılık veya Dolorizm, acı kavramını yaşamın anlamına, ahlakın ve erdemin merkezine yerleştirerek hazcılık öğretisinin karşıtı olan düşünsel, manevi ve dini doktrinlerin genel adı; aynı zamanda edebî ve felsefi bir akımdır. Temelleri Antik Yunan felsefesine dayanan kinizm öğretisi ve acıyı yücelten diğer öğretiler, dolorizm kavramına girer. Dolorizm, insanın özgür ve güçlü bir varlık olarak yaşamını sürdürebilmesi, gerçek mutluluğa ve erdeme ulaşabilmesi için hazdan uzaklaşıp, acıya katlanması ve onu yüceltmesi gerektiğini öngörür.

Hayvan refahı, hayvanların fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı ve huzurlu bir hayat sürmelerini sağlamayı amaçlayan bir akım. Hayvanların refahını tespit etmede kullanılan ölçütlerden bazıları davranışlar, fizyoloji, ömür ve üremedir.

Sayı teorisinde, asal çarpanlara ayırma bir bileşik sayının, çarpıldıklarında yine aynı sayıyı verecek şekilde, bir ve kendisi dışındaki bölenlerine ayrılmasıdır.

Bu madde asıl adı utilitarianism olan yararcı ahlak prensibi hakkındadır. Egoizm ya da pragmatizm ile karıştırılmamalıdır.

Pozitif psikoloji, 1990'lı yılların sonlarında başlayan bir akımdır ve günümüze geldikçe önem kazanan bir araştırma alanı haline gelmiştir. Pozitif psikoloji hakkındaki araştırmalar ve kuram geliştirme çabaları sayıları gittikçe artan bir psikolog grubunun dikkatini çekmektedir ve hümanistik psikoloji hareketinin en uzun soluklu mirasını temsil edebilir. Ancak bazı psikologlar, hakkını teslim etseler de, pozitif psikolojiyi hümanistik psikolojinin ‘’ yeniden paketlenmesi’’ olarak görüyorlar. Pozitif psikoloji, “bireylerin, grupların ve kurumların uygun bir şekilde işlev görmesine yardımcı olan ve onların gelişmelerine katkı sağlayan durumlar ve koşulların bir çalışması” olarak tanımlanmıştır.

Ekonomik kalkınma, bir ülkenin ekonomik, siyasi ve sosyal refahının geliştiği süreçtir.

Gayri Safi Milli Mutluluk Butan hükûmetine rehberlik eden bir felsefedir. Bir nüfusun kolektif mutluluğunu ve refahını ölçmek için kullanılan bir endeks içerir. Gayri Safi Milli Mutluluk, 18 Temmuz 2008'de yürürlüğe giren Butan Anayasası'nda Butan hükûmetinin hedefi olarak kurulmuştur.

Hayvan hakları hareketi kavramı bazen hayvan özgürlüğü, hayvan kişiliği veya hayvan savunuculuğu hareketi olarak da adlandırılır. insan ve insan olmayan hayvanlar arasında çizilen katı ahlaki ve hukuki ayrıma son veren, hayvanların mülk statüsünde görülmelerine ve hayvan deneyleri gibi araştırmalarda, gıda, giyim ve sirk-yunus parkı gibi eğlence endüstrilerinde kullanılmalarına son vermeyi amaçlayan sosyal bir harekettir.

Acı odaklı etik, acının azaltılmasına öncelik veren etik tutumdur. Acının azaltılmasına haz, mutluluk ya da değerli sayılabilecek diğer şeylerden daha fazla önem verilir. Acı odaklı etik anlayışı benimseyen bazı insanlara göre insanlar etik açıdan yalnızca ıstırabı azaltmaya odaklanmalıdır; bazılarıysa bunun yanında başka ahlaki meselelere de önem verirler.

Refah biyolojisi, sentient bireylerin çevreleriyle ilişki içerisinde tecrübe ettikleri olumlu ve olumsuz refahı incelemek için önerilen disiplinler arası bir araştırma alanıdır. Yew-Kwang Ng, refah biyolojisi alanını ilk olarak 1995 yılında öne sürdü. Refah biyolojisi alanının kuruluşu, yaban hayvanı ıstırabıyla ilgili araştırma alanı yaratmanın önemini savunan filozoflar dahil olmak üzere bir dizi yazar tarafından desteklendi. Ayrıca, refah biyolojisi alanının faydalanabileceği halihazırda mevcut araştırmalar ve bu araştırmaların bulgularının kullanım potansiyelinin olduğu özel uygulamalar örnek olarak verildi.

Gödel'in ontolojik kanıtı, matematikçi Kurt Gödel'in (1906–1978) Tanrı'nın varlığına ilişkin bir kanıtıdır. Bu iddianın kaynağı ise Anselmus'a (1033-1109) kadar uzanır. Anselmus'un ontolojik argümanı en kısa haliyle: "Tanrı, tanımı gereği, kendisinden daha büyüğü tasavvur edilemeyecek olandır. Tanrı idrak edilir. Eğer Tanrı idrak ediliyorsa, O'nun gerçeklikte var olmasının O'nu daha büyük kılacağını da idrak edebiliriz. Bu nedenle Tanrı'nın var olması gerekir."

Acı çekmenin ortadan kaldırılması veya ortadan kaldırılması, tüm duyarlı varlıklarda istemsiz ağrı ve ıstırabın tamamen ortadan kaldırılması için biyoteknolojinin kullanılması durumudur.

Ekonomik materyalizm, maddi malları edinmeye ve tüketmeye önem veren kişisel bir yaklaşım ya da fiziksel kaynakların nasıl tüketilebilir ürünlere dönüştürüldüğüne dair mantıksal bir analiz olarak tanımlanabilir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.