İçeriğe atla

Necip Melhame Paşa

Necip Melhame Paşa
Doğum1856
Beyrut, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm28 Nisan 1927
Paris, Île-de-France, Fransa
EğitimHukuk (Fransa'da)
MeslekMemmur, ajan, çevirmen
Tanınma nedeniII. Abdülhamid gizli polis örgütünün başı

Necib Melhame, (1856, Beyrut - 28 Nisan 1927, Paris), Maruni asıllı son Osmanlı döneminde siyaset adamı.

Dava vekili Beşare Efendi (1824-1867) ve Verda el-Jerva (1835-1915) çiftinin oğludur. Altı kardeşin ikincisi olan Necip'in abisi Selim ve kardeşleri Habip, İskender, Filip ve Şükrü'dür. Kardeşlerin hepsi Osmanlı İmparatorluğu'nda çeşitli görevlerde bulunup, nişanlarla taltif edilmişlerdir. Abisi Selim Melhame, Ziraat, Maden ve Orman Nezâreti'nin kuruluşundan İkinci Meşrutiyet'in ilanına kadar olan süreçte, bu nezarete nazırlık görevini aralıksız sürdürmüştür. Habib Melhame, Trabzon Reji Nazırlığı ve İstanbul Tütün İdare-i İnhisariyesi Nazırlığı görevlerinde bulunmuştur. İskender Melhame de Yanya ve Selanik Reji Nazırlığı görevlerinde bulunmuştur. Filip Melhame ise Şûrâ-yı Devlet azalığı görevinde bulunmuştur ve son olarak Şükrü Melhame de Malta Adası şube Vekaleti'nde bulunmuştur.[1]

1867'de babasını kaybettikten sonra bir süre Mısır'da dedesinin yanında kalan Necip Melhame, daha sonra Tunus'a geçerek bir süre ticaretle uğraştıktan sonra eğitimi için Fransa'ya gidip Aix-Marseille Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi görmüştür. Selim Raad Efendi'nin kız kardeşi Caroline ile evlenmiştir.[2]

Necip Melhame İstanbul'a ilk olarak; abisi Selim Melhame'nin Düyûn-ı Umûmiye müdür olduğu zamana rastlanmaktadır. 1890 yılında, İstanbul'da sürgünde olan ve Ebü'l-Huda'nın Rifai tarikatına mensup olan eski Tunus beyi Mustafa bin İsmail'in Türkçe tercümanlığını yapmıştır.[3]

Ancak Mustafa bin İsmail 1892'de İstanbul'da vefat edince Necib Melhame, Fransa'nın işgali ve yönetimi altında olan Tunus'a geri dönmüştür. Tunus'a döner dönmez Maruni bir meslektaşı ile birlikte el-Bâsire ismiyle bir gazete çıkarmaya başlamıştır. Gazeteyi çıkarmaya başladığında aynı zamanda II. Abdülhamid'i bilgilendirmek için İstanbul'a jurnaller göndermiştir. Muhtemelen bu dönemde Abdülhamid yönetimi için çalışmaya başlamış ve gazetesini bu amaç için kullanmıştır. Kendisine 7 Temmuz 1893'te, hizmetlerine karşılık üçüncü rütbeden nişan-ı kebir ve 21 Eylül 1893'te ise rütbe-i saniye sınıf-ı mütemayizi verilmiştir.[4]

Sonra İstanbul'a gelerek devlet hizmetine girdi ve Maliye Nazırlığı'nda görev aldı. II. Abdülhamid tarafından vezir payesi ve serhafiye unvanıyla 1880'de gizli polis örgütünün başına getirildi. İkinci Meşrutiyet'ten sonra Nafia Nezareti müsteşarlığına atandı. 1909'da II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinin ardından ağabeyi Selim Paşa ile birlikte Avrupa'ya kaçtı.

Kaynakça

Özel
Genel
  • Taşkın, Emine (2019). Necib Melhame Paşa'nın Siyasi Hayatı (1856-1927) (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı. 9 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Said Paşa</span> 201. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Said Paşa, Osmanlı devlet ve siyaset adamı. II. Abdülhamid saltanatında yedi kez ve İkinci Meşrutiyet döneminde iki kez olmak üzere, toplam dokuz dönemde dokuz yıla yakın sadrazamlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Hakkı Paşa</span> 210. Osmanlı sadrazamı

İbrahim Hakkı Paşa V. Mehmed saltanatında 12 Ocak 1910 - 30 Eylül 1911 tarihleri arasında bir yıl sekiz ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Muhtar Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Mahmut Muhtar Paşa ya da Soyadı Kanunu sonrasında Mahmut Muhtar Katırcıoğlu,, Osmanlı İmparatorluğu'nda valilik, nazırlık gibi önemli devlet görevlerinde bulunmuş asker ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandır Karatodori Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Aleksandır Karatodori Paşa, Fenerli Rum kökenli Osmanlı devlet adamı ve diplomat. Muhtelif ülkelerde Osmanlı İmparatorluğu adına elçi olarak bulunmasının yanında; Hariciye ve Nâfia nazırı, Sisam beyi ve Girit valisi olarak da görev yaptı. Hariciye nazırlığı yapmış ilk gayrimüslim Osmanlı vatandaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi</span>

Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi, 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Ethem Paşa</span> Türk asker

Ethem Paşa, Türk asker ve devlet adamı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda Osmanlı Orduları Başkomutanı, 1909 yılında 2 hafta süreyle Harbiye Nazırı olarak görev yaptı.

Hüseyin Hasib Bey,, Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Hariciye Nezâreti</span> Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürüten kurum

Hariciye Nazırlığı ya da Hariciye Nezareti Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki Dışişleri bakanlığı'na karşılık gelen kurumdur. İstanbul'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören Babıali binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bahriye Nezâreti</span> Vikimedya liste maddesi

Bahriye Nezâreti veya Bahriye Nazırlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Osmanlı Donanmasından sorumlu bakanlığa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Damat Mahmud Celâleddin Paşa (1853-1903)</span> Osmanlı devlet adamı, şair, yazar

Damad Mahmud Celâleddin Paşa veya Mahmut Celaleddin Âsaf, Osmanlı devlet adamı, şair ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rıza Paşa</span>

Mehmed Rıza Paşa Osmanlı askeri. II. Abdülhamid döneminde 17 yıl Serasker olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Tevfik Biren</span> Türk devlet adamı

Mehmet Tevfik Biren ya da Mehmed Tevfik Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Posta ve Telgraf Nezâreti</span> Osmanlıda posta ve telgraf bakanlığı

Posta ve Telgraf Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde posta ve telgraf hizmetlerini yürütmekle sorumlu bakanlıktı. Kuruluşun merkezi İstanbul'da, günümüzde Eminönü'nde bulunan ve Büyük Postane olarak anılan Sirkeci'deki binaydı.

Hasan Rıza Paşa ya da Cihan Seraskeri Rıza Paşa Osmanlı Devleti'nin en yüksek askeri rütbesi olan Seraskerlik rütbesine ulaşmış bir asker ve çeşitli hükûmet nazırlıkları ve valiliklerde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Kemaleddin Efendi</span>

Ahmed Kemaleddin Efendi, Sultan Abdülmecid ile Verdicenan Kadınefendi'nin oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Henry Felix Woods</span>

Sir Henry Felix Woods veya Woods Paşa, İngiliz subay ve Osmanlı paşası. 1858-1867 yıllarında Kraliyet Donanması'nda teğmen rütbesine kadar, daha sonra ise Osmanlı Donanması'nda amiralliğe kadar yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rauf Paşa</span>

Mehmed Rauf Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamı.

Dimitri Mavro Kordato ya da Dimitraki Mavrokordato Efendi (1856-1919), Rum kökenli Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Selim Melhame Paşa</span> Maruni asıllı son Osmanlı döneminde siyaset adamı  (1851-1937)

Selim Melhame, Maruni asıllı son Osmanlı döneminde siyaset adamı.

Naum Nimetullah Paşa, Hristiyan Arap asıllı Osmanlı yönetici ve diplomattır.