İçeriğe atla

Necip Cihanov

Necip Cihanov'un Kazan'daki mezarı (2021)

Näcip Ğayaz ulı Cihanov (Tatarca : Нәҗип Гаяз улы Җиһанов, telaffuzu [næˈʑip ɣʌˌjɑzuˈlɯ ʑiˈhɑnəf]; Rusça: Najip Jihanov veya daha genel olarak Nazib Gayazovich Zhiganov) bir Tatar besteci, öğretmen ve devlet adamıydı. 15 Ocak [E.U. 2 Ocak] 1911'de Oral'da doğdu; 2 Haziran 1988'de öldü.[1]

Cihanov sekiz opera (özellikle Altınçäç ve Cälil), üç bale, 15 senfoni, diğer senfonik eserler (aralarında Qırlay, Suite on Tatar Themes, Näfisä, Symphonic novellas ve Symphonic Songs isimli eserlerin bulunduğu), Republic of Mine kantatı (1960), enstrümantal kompozisyonlar, romanslar ve şarkılar yazdı.

SSCB Halk Sanatçısı (1957) ve Sosyalist Emek Kahramanı (1981) unvanlarını alan Cihanov, 1941-1943 yılları arasında Tatar Opera ve Balesi'nin sanat lideri, 1939-1977 yılları arasında Tataristan Besteciler Birliği Başkanı ve 1945-1988 yılları arasında Kazan Konservatuvarı rektörü olarak görevlerde bulundu. 1953'te profesör oldu; Kazan Konservatuvarı 2000 yılında onuruna yeniden adlandırıldı. Daha da önemlisi Cihanov, Tataristan Devlet Senfoni Orkestrası'nın kurucularından biriydi.[2] Devlet adamı olarak Rusya Yüksek Sovyeti'nde (1951-1959), Tatar ÖSSC'de (1963–1967, 1977–1988) ve Sovyetler Birliği'nde (1966–1970) milletvekili olarak görev yaptı.

Operaları

  • Qaçqın (1939)
  • İrek (1940) "Özgürlük"
  • Altınçäç (1941) "Altın saçlı kız"
  • İldar (1942)
  • Tüläk (1945)
  • Namus (1950) "Onur"
  • Cälil (1957) şair Musa Celil'in hayatına dayanmaktadır.[3]

Kaynaklar ve notlar

  • "Näcip Cihanov/Нәҗип Җиһанов". Tatar Ansiklopedisi (Tatarca). Kazan: The Republic of Tatarstan Academy of Sciences. Institution of the Tatar Encyclopaedia. 2002.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

Rengim Gökmen, Türk orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Reşit Rey</span> Türk besteci (1904–1985)

Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist, eğitimci ve orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazan, Tataristan</span>

Kazan, Rusya'ya bağlı Tataristan'ın en büyük şehri ve başkentidir. Volga ve Kazanka Nehirlerinin birleştiği noktada yer alan şehir, 425,3 kilometrekarelik bir alanı kaplamakta olup, nüfusu 1,3 milyonun üzerinde ve büyük metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyona ulaşmaktadır. Kazan, Volga Federal Bölgesi'nin yanı sıra Volga üzerindeki en kalabalık şehir olarak Rusya'nın beşinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Mercani Camii</span>

Mercani Camii, Rusya'nın Kazan şehrinde bir cami.

Musa Mustafa oğlu Celil(ev) İdil Tatar asıllı Sovyet şair, yazar, aktör, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde müzik</span> Sovyetler Birliğinin müziği

Ekim Devrimi ertesinde yetişen ilk büyük besteciler arasında D.Sostakoviç ve A.Haçaturyan başta gelir. İlk Senfonisi’yle büyük başarı kazanan Şostakoviç, Sovyet Devrimi’nin 10. yıldönümünde bu devrimi anlatan İkinci Senfoni’sini yazdı. Diğer ünlü eserleri arasında Leningrad ve Stalingrad Savaşı senfonileri de yer alan Şostakoviç, birçok bestecinin yetişmesinde de dolaysız katkıda bulundu. A.Haçaturyan, Kafkasya folklorundan esinlenerek yazdığı Gayane ve Spartaküs baleleriyle büyük ün kazandı; senfonilerinin yanı sıra piyano konçertosu ve keman konçertosu da beğenilen eserleri arasında yer aldı. Öte yandan Sovyet Devrimi’nden sonra ülkesinden ayrılan bir grup besteciden S.Prokofiyev’de 1933'te SSCB’ye dönerek geniş halk yığınlarının beğenisini kazanan Petro ve Kurt(1936) ve Romeo ve Jülyet balesini(1936) besteledi. Eisenstein’ın Aleksandr Nevski(1939) ve Korkunç İvan(1942) filmlerinin müziklerini hazırlayan Prokofiyev, 1942’ ünlü Savaş ve Barış operasını yazdı. Aynı dönemde B.Asafiyev, D.Kabalevski ve Y.Spridov beğenilen diğer besteciler arasında önde geliyorlardı.

Yeni Türk alfabesi (Tatarca: Яңа төрки әлифбасы, Yaña törki älifbası) veya kısaca Yenielif (Yanelif) (Tatarca: Яңалиф, Yañalif; Tatarca telaffuz: [jɑŋɑˈlif]), 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'ndeki Slav kökenli olmayan halklar için oluşturulmuş Latin alfabesi temelli bir yazı sistemidir. 1926 yılının Şubat ayında Bakü'de toplanan Birinci Türk Halkları Kurultayı'nda alınan karar ile 1926 yılının Nisan ayında Kazan'da Yeni Tatar Alfabesi adıyla tasarlandı. 3 Temmuz 1927 tarihinde Tataristan hükûmeti tarafından Yanelif, Tatar dilinin resmi yazı sistemi olarak kabul edildi ve 1940 yılına kadar kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan (1990-1994)</span> SSCB sonrasını bağımsızlığını ilan etmiş eski devlet

Tataristan Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nde 30 Ağustos 1990'da bağımsızlığını ilan etmiş, 15 Şubat 1994'te yıkılan tarihte tanınmayan bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Rüstem Minnihanov</span> Tataristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

Rüstem Nurgaliyeviç Minnihanov, Tatar bir politikacı ve Tataristan'ın ikinci ve şimdiki Cumhurbaşkanı.

Tataristan Cumhuriyeti Komünist Partisi, 14 Aralık 1991 tarihinde Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan eden Tataristan Cumhuriyeti'nde kurulan komünist parti. 1994 tarihinden itibaren Rusya’nın özerk cumhuriyeti haline gelen Tataristan’da faaliyet göstermeye devam etmiştir. 2002 yılında Rusya Federasyonu Komünist Partisi ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teteş</span>

Teteş, Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'ne bağlı Teteş rayonunun merkezi olan şehirdir. Kuybışev Rezervuarı'nın kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 7,3 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 11.596'dır.

<span class="mw-page-title-main">Arif Melikov</span> Azeri-Sovyet besteci (1933-2019)

Arif Malikov, Azeri-Sovyet besteci.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan müziği</span>

Tataristan, Rusya Federasyonu içerisinde Tatarların çoğunluk oluşturduğu özerk bir cumhuriyettir. Tatarların geleneksel müziği, Türki ve Fin-Ugor unsurlarının karışımıdır. Tatar müziğinin en ayırıcı özelliklerinden biri, Çin ve Vietnam müziklerinde de rastlanan pentatonik gamdır. Enstrümental dans müziği, seküler müzik ve kutsal müzik hepsi Tatar halk müziğinin parçalarıdır. Tatar müziğinde kullanılan çalgılar ağız kopuzu, zurna ("surnay"), kuray ve garmon-talianka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Rina Zaripova</span> Tatar gazeteci

Rina Zaripova Tataristan Cumhuriyeti'nin üstün kültür işçisi unvanına sahip Tatar gazeteci, çevirmen ve öğretmendir. 2001 yılında "Bällür qäläm" ödülüne layık görüldü.

Tatar edebiyatı, - Tatar halkının geleneklerinden köken alan edebi eserleri içeren kavram.

<span class="mw-page-title-main">Robert Minnulin</span>

Robert Minnulin; Sovyet, Rus, Tatar şair, gazeteci ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan'da İslam</span> Tataristanda ki İslami istatistikler

Tataristan'da İslam, onuncu yüzyıldan önce vardı, ancak 922'de Bulgar hükümdarı Almış Han'ın İslamiyeti kabul etmesiyle büyük bir büyüme başladı. Bu durumu, İdil Bulgarları'ndaki misyonerlik faaliyetlerindeki artış izledi. İslam, Moğol istilası ve ardından Kazan Hanlığı aracılığıyla baskın din olarak kaldı. 1552'de bölge nihayet Rusya tarafından işgal edildi ve Orta Volga'daki Tatarları ve Başkurtları Çarlığa dahil etti. Rus yönetimi altında İslam, önce Çarlık ve İmparatorluk döneminde ve daha sonra Sovyet döneminde olmak üzere yıllarca bastırıldı. Bugün, İslam'a inananlar, tahmin edilen 3,8 milyonluk nüfusun %53'üne denk gelmektedir ve bu durum İslam'ı Tataristan'da en büyük din haline getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan Tarihi</span>

Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyet olan Tataristan toprakları, tarih öncesi dönemde farklı gruplar tarafından iskan edilmiştir. İtil Bulgar Devleti bir süre Hazarlara tabi olmuştur. İtil Bulgarları Müslüman olup çeşitli Türk halklarını bünyelerine katınca İtil Tatarları olarak anılmaya başlandı.