İçeriğe atla

Necef Muharebesi (2004)

Necef Muharebesi
Irak Savaşı

Necef Muharebesi sırasında çatışmaları izleyen ABD askeri
Tarih5-27 Ağustos 2004
Bölge
Necef, Irak
Sonuç Ateşkes ilan edildi.
Taraflar
Irak Direnişi ABD
Irak Polisi
Komutanlar ve liderler
Mukteda El Sadr Albay Anthony Haslam[1]
Güçler
Bilinmiyor 2000
1800
Kayıplar
159 ölü 261 esir 13 ölü 100 yaralı
40 ölü 18 esir 46 yaralı

Necef Muharebesi, 2003 yılında gerçekleşen Irak’ın işgaliyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2004 yılı Ağustos ayında ABD Silahlı Kuvvetleri ve Iraklı destekçileri ile Irak Direnişi içinde yer alan Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu arasında Necef kentinde yaşanan çarpışmalardır.[2]

Arka plan

Necef ve Kasidiye illerinde görev yapan ABD askerleri ile şehirdeki direnişçiler arasında ilk silahlı temas 2 Ağustos 2004 günü yaşanır. Necef şehrinin dış mahallelerinde Mukteda El Sadr’ın evine yakın bir sağlık ocağına yaklaşan ABD askerleri ateşle karşılanınca geri çekilirler. ABD Silahlı Kuvvetleri ile Sadr arasında Necef valisi ve Şii önde gelenleri arasında yapılan uzlaşma görüşmelerine göre olayın yaşandığı bölge ABD denetiminde kalan bir yerdeydi.

Muharebe

Şehirdeki asıl muharebe 5 Ağustos günü Mehdi Ordusunun sabaha karşı Irak Polis karakollarına saldırmasıyla başlar.[3] Irak polisi ilk saldırıyı püskürtse de takviye alan direnişçiler saldırıyı şiddetlendirir. Polislere destek olarak gelen ABD askerleri ise Wadi as-Salaam adlı mezarlık kompleksinden gelen havan topu ve ağır makinalı tüfek saldırısına uğrar. Muharebelerin ikinci gününde bir ABD Bell UH-1N helikopteri direnişçiler tarafından düşürülür. 7 Ağustos günü yaşanan yoğun çarpışmalarda 4 ABD askeri öldürülür. 9 Ağustos günü ABD askerlerine üç tabur destek birlik gönderilir. Şehrin özellikle dar sokaklarında pusuya düşürülen çok sayıda M1 Abrams tankı ve Bradley zırhlı muharebe aracı direnişçiler tarafından RPG ile tahrip edilir. Şehrin merkezine yayılan, zaman zaman mezarlığa sıçrayan çatışmalar en son olarak İmam Ali Camii bölgesine sıçrar. Mehdi Ordusu üyeleri camiinin içine sığınarak yığınak yaparken ABD askerleri bölgeyi tamamen kuşatır.[4] Çatışmalar sırasında iki minaresi hasar alan camii Şiiler için en kutsal mekanlarından bir tanesi olduğu için camiiye saldırılar yoğun kamuoyu tepkisi alır. Bölgede çatışmalar ilerleyen günlerde ABD Hava Kuvvetlerine bağlı savaş uçakları tarafından sürdürülür. Camii avlusuna ve etrafındaki iki otele bombalar isabet edecek ve ciddi zarar verecektir.

Ateşkes

Özellikle dinî sembollerin çatışmalar sırasında zarar görmesi ile tepkileri üzerine çeken ABD Silahlı Kuvvetleri oluşmakta olan direnişi kırmak için 27 Ağustos 2004 günü uzlaşmaya razı olur. Devreye giren Şii önder Ayetullah Ali Husaini Sistani ateşkes anlaşmasını sağlar. Buna göre ABD askerleri ve Mehdi Ordusu üyeleri şehirden çıkacaktır. Mehdi Ordusu üyeleri silahlarını bırakacak ve serbestçe şehri terk edecektir. Şehirde denetim yeni Irak polisi tarafından sağlanacaktır. Necef’ten ayrılan Mehdi Ordusu üyelerinin çoğu Mehdi Ordusunun güçlü olduğu başka bir yer olan Bağdat’taki Sadr City bölgesine gidecek ve burada işgale karşı direnişe devam edecektir.

Kaynakça

  1. ^ 11 Mayıs 2005 tarihli 17 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. North County Times haberi (İngilizce) 15 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Muharebenin gelişimini anlatan görsel sunum 9 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian (İngilizce) 15 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 9 Ağustos 2004 tarihli Scott Baldauf haberi 5 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Christian Science Monitor (İngilizce) 15 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ 24 Ağustos 2004 tarihli redorbit haberi 22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 15 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mukteda es-Sadr</span> Iraklı siyasetçi

Mukteda es-Sadr, Iraklı dini lider ve siyasetçidir. Irak'ta politik ve toplumsal gelişmelere yön vermiş, Şii mezhebine mensup Sadr ailesinin mevcut lideridir.

Mehdi Ordusu, Irak'ta Şii lider Mukteda es-Sadr tarafından kurulmuş direniş örgütü. Haziran 2003'te kurulmuş olup hâlâ etkinliğini sürdürmekte ve yaklaşık olarak 60.000 militanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sistani</span>

Ali Sistani ya da dinî adıyla Büyük Ayetullah Seyyid Ali el-Hüseyni el-Sistani (Arapça: السيد علي الحسيني السيستاني, Farsça:سید علی حسینی سیستانی), Irak'ta yaşayan en önemli Şii dini liderdir.

<span class="mw-page-title-main">İmam Ali Türbesi</span>

Irak'ın Necef kentinde bulunan İmam Ali Türbesi (Arapça:حرم الإمام علي ya da kısa adıyla İmam Ali Mescidi veya İmam Ali Camii, İslam'ın Şii itikadına bağlı yaklaşık 200 milyon Müslüman için Suudi Arabistan'da bulunan Kabe ve Medine'de Mescid-i Nebevî' ve Kudüs taki ilk islam kıblesi Mescid-i Aksa dan sonra dördüncü kutsal yerdir. Burası İslam peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ve dördüncü İslam halifesi ve ilk şii imamı olan Ali ibn Ebu Talib'in defnedildği yerdir. Ayrıca Şii inancına göre bu camide İmam Ali'nin yanında Adem ile Havva ve Nuh peygamberin de bedenleri defnedilmiş bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Muharebesi (2003)</span>

Bağdat Muharebesi ya da Bağdat'ın işgali, 2003 yılı Nisan ayı başlarında Irak’ın işgali kapsamında başkent Bağdat'ın yoğunluklu olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından askeri olarak işgal edilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı</span>

2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı, ağırlıklı olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından 9 Nisan 2004 günü Irak Direnişi mensupları tarafından Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarındaki ABD kökenli Kellogg Brown & Root (KBR) firmasına ait askerî lojistik konvoyuna düzenlenen saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nasıriye Muharebesi</span>

Nasiriye Muharebesi, 2003 yılındaki Irak işgali sırasındaki önemli muharebelerdendir. Irak'ın güneyindeki Nasiriye kentinde Irak Ordusu ile ABD Deniz Kuvvetlerine bağlı birlikler arasındaki muharebede Fırat Nehri üzerindeki önemli köprülerin ve Saddam Kanalının kontrolü için yoğun çatışma yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Felluce Muharebesi</span>

I. Felluce Muharebesi, 2003 yılındaki Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin 2004 yılı Nisan ayında Irak Direnişi'nin elinde bulunan Felluce şehrini almaya çalıştığı başarısız askeri girişimdir.

Scott Helvenston Olayı, Irak’ın işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından Irak’ın Felluce kentinde görev yapan ABD kökenli Blackwater silahlı güvenlik şirketi mensuplarının 31 Mart 2004 tarihinde Irak Direnişi üyeleri tarafından pusuya düşürülüp öldürülmesi olayıdır. Öldürülen kişilerin cesetlerinin yakılması ve yollarda teşhir edilmesi dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmış ve olay ABD Silahlı Kuvvetlerinin şehre saldırmasına bahane olarak gösterilmiştir.

Hayfa Caddesi Olayı, Irak’ın işgal edilerek Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 12 Eylül 2004 tarihinde Bağdat'taki Hayfa Caddesinde meydana gelen ve çok sayıda sivilin yanı sıra bir basın mensubunun ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından öldürüldüğü olaydır.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Felluce Muharebesi</span>

II. Felluce Muharebesi veya harekât kod adlarıyla Phantom Fury veya Al-Fajr harekâtı, I. Felluce Muharebesinin başarısız olmasının ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin Birleşik Krallık askerlerinin desteğiyle Felluce'deki Irak Direnişine saldırdıkları çarpışmalardır. 8-16 Kasım 2004 tarihleri arasındaki muharebe sırasında ABD tarafından desteklenen Irak Geçici Yönetimi de direnişçilere karşı yapılan harekâtı onaylamıştır. Muharebe 1968 yılında Vietnam Savaşı'ndaki Huế Muharebesi'nden sonra ABD Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu en kanlı çarpışma olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Direnişi</span>

Yunan Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında 1941-44 yılları arasında Mihver Devletleri işgali altında bulunan Yunanistan’da işgale karşı faaliyet gösteren silahlı ve silahsız farklı siyasi görüşlere sahip grupları içeren terimdir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden az önce Almanların ülkeden atılmasının ardından direnişin farklı unsurları iktidarı almak için birbirleriyle mücadeleye girişmiş ve sonunda Yunan İç Savaşı patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Bakır el-Hekim</span>

Büyük Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim Iraklı Taklit Mercii'dir. 1939'de Irak'ın Necef şehrinde dünyaya geldi. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Necef Muharebesi (2003)</span>

Necef Muharebesi, Irak işgali sürerken Koalisyon Kuvvetleri ile Irak Kuvvetleri arasında yapılan muharebelerden birisidir. Çatışmalar öncelikli olarak Necef'in Amerikan 3. Piyade Tümeni tarafından kuşatılması sırasında başlamış, daha sonra 101. Hava İndirme Tümeni'nin şehri tamamen temizlemek için şehre girmesiyle doruk noktasına ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sadr Hareketi</span> Irakta bir siyasi parti

Sadr Hareketi, Mukteda es-Sadr liderliğindeki Irak İslami ulusal hareketidir. Hareket, Irak toplumunun dört bir yanından ve özellikle ülkedeki Şii yoksullarından geniş destek görmektedir. Hareketin amaçlarını ve felsefesini belirleyen en önemli kişi Büyük Ayetullah Muhammed Sadık es-Sadr'dı. Önde gelen bir önceki kişi de Muhammed Bakır es-Sadr olmuştu. Hareket dini ve popülisttir. Amacı, dini yasalar ve kabile geleneklerinin bir kombinasyonu tarafından düzenlenen bir toplumdur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.