İçeriğe atla

Necef Çölü

Necef Çölü
Yerli adıArapçaالنقب
İbraniceהנגב
Coğrafya
Ülke(ler)İsrail, Mısır, Ürdün
Koordinatlar30°30′K 34°55′D / 30.500°K 34.917°D / 30.500; 34.917
Yerleşim(ler)Beerşeba
Özellikler
BiyomKurak çöl
Biyocoğrafik bölgePalearktik
Hayvan türüOryx leucoryx, Yaban eşeği
En yüksek noktası1.037 m (3.402 ft) - Mount Ramon
Yüzölçümü12.000 km2 (4.600 sq mi)
İklimÇöl iklimi
Wikimedia Commons
Necef Çölü'ndeki büyük kraterlerden biri.
Batı Şeria ve Gazze Şeridi arasındaki boğazdan itibaren İsrail Güney Bölgesi'nin güney kesimi kaplayan çöl coğrafyası

Necef Çölü, (Arapça: النقب (Al-Nakab) ve İbranice: הנגב (Negev) Güney İsrail’de Mısır, Ürdün, İsrail arasında yer alan çöl. Necef ismi İbranicede kuru anlamına gelmektedir ve Tevrat'ta da güney anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. Günümüzde İsrail sınırları içindedir. Kuzeyinde Lut Gölü, güneyinde Akabe Körfezi bulunur.

Çöl bölgesinin hangi devlette kalacağı, yeni kurulan İsrail Devleti ile Ürdün arasında 1948 Arap-İsrail Savaşı’na neden oldu. Çölün büyük bölümünü ele geçiren İsrail, çöl topraklarını verimli duruma getirmek için 500 km uzunluğunda beton boruyla su getirerek sulamaya başladı. Bugün burada tahıl tarımı ve meyvecilik yapılmaktadır. Çok eski zamanlardan beri bilinen bakır, petrol, fosfat ve manganez yatakları bulunup işletilmeye başlandı. Necef Çölü ekonomik yönden İsrail için önemli bir kaynaktır. Ayrıca 1979'da kurulan Ramat Hovav toksik atık tesisi de bu çölde bulunmaktadır.

Necef Çölü'nde İsrail Ulusal Parkları'ndan biri olan Timna Vadisi Vadi Parkı da bulunmaktadır

Tarih Öncesi Dönem

Necef'teki göçebe yaşamına ilişkin buluntuların 4000 ila 7000 yıl geriye gittiği bilinmektedir. İlk şehirleşmiş yerleşimin M.Ö. 2000'lerde Kenan, Amalek ve Edom grupları tarafından kurulmuştur. Firavun döneminde bölgedeki bakır madenlerinden bakır çıkarılmaktaydı.

Jeolojik yapı ve iklim

Necef, kayalık bir çöldür. Kayalık vadiler ve derin kraterler nedeniyle sık sık bölünen araziye sahiptir. Dünyada sadece Necef Çölü'nde görülen ve İbranice adı Makhtesh ya da Makteş olarak nitelenen bir krater yapısının bulunması ise jeolojik yapısıyla ilgili olan en önemli özelliğidir.

Birüssebi, Necef bölgesinde bulunan bir şehirdir ve bölgenin iklimini gösteren ortalama sıcaklık değerleri aşağıda gösterilmiştir:

Birüssebi'nin ortalama sıcaklık değerleri Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C) 17 17 20 26 29 31 33 33 31 28 24 18
Ortalama En Düşük Sıcaklık (°C) 7 7 9 13 16 18 21 21 19 17 12 8

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arizona</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Arizona, Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısında bulunan bir eyalettir. 50 eyaletin 6. büyük ve 14. kalabalık eyaletidir. Başkenti ve en büyük şehri Phoenix'tir. Arizona, Dört Köşe bölgesini kuzeyde Utah, kuzeydoğuda Colorado ve doğuda New Mexico ile paylaşıyor; diğer komşu eyaletleri batıda Nevada ve Kaliforniya, güneyde ve güneybatıda Meksika eyaletleri Sonora ve Baja California'dır.

<span class="mw-page-title-main">Oregon</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Oregon, ABD'nin eyaletlerinden birisidir. Pasifik kıyısında yer alan eyalet, kuzeyde Washington, güneyde Kaliforniya ve Nevada, doğuda ise Idaho ile komşudur. Columbia nehri kuzey, Snake nehri ise doğu sınırlarının büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Willamette nehri vadisi, eyaletin en yüksek nüfus yoğunluğuna sahip olan ve en yüksek tarımsal üretimin yapıldığı bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kanyon</span> coğrafi terim, uçurumların arasındaki aralık

Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sina Yarımadası</span> Mısırda bir yarımada

Sinâ Yarımadası, Mısır'da bir yarımada.

<span class="mw-page-title-main">Filistin</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:

<span class="mw-page-title-main">Karakuyruk</span>

Karakuyruk, sinekkapangiller (Muscicapidae) familyasından Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Arap Yarımadasında çöl bölgelerinde bulunan bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Eilat</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Eilat Akabe Körfezi'nde, Kızıldeniz'in en kuzey ucunda yer alan bir tatil merkezi olduğu kadar işlek bir limana da sahip olan, İsrail'in Güney Eyaleti'ne ait bir şehirdir. 46,900 nüfuslu şehir Araba Vadisi'nin güney sonundaki Güney Necef Çölü'nün bir parçasıdır. Şehir, güney tarafından Mısır'ın Taba köyü ve doğu tarafından Ürdün'ün liman şehri Akabe'ye komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Beerşeba</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Beerşeba veya Birüssebi, Güney İsrail ve Necef Çölü'nün en büyük şehridir. İsrail'in en büyük yedinci şehri olan Birüssebi (Beerşeba), Necef bölgesinin başkenti olarak da tanınır. Ülkenin güney bölümünde bulunur ve Ben-Gurion Üniversitesi ve Soroka Tıp Merkezi de bu şehirdedir.

Kırgıbayır, daha yumuşak olan tortul kayaçların ve kil bakımından zengin toprakların, rüzgar ve su tarafından büyük ölçüde aşındığı kurak bir arazi türüdür. Kırgıbayırlar, dik yamaçlar, bitki örtüsünden yoksunluk, önemli regolit eksikliği ve yüksek drenaj yoğunluğu ile karakterize olmuşlardır. Kırgıbayır, volkanik kayalardan oluşan malpais'lere benzemektedirler. Kanyonlar, vadiler, tanık tepeler, oluklar, hoodoolar ve diğer bu türde olan jeolojik yapılar, çorak bölgelerde yaygındırlar.

<span class="mw-page-title-main">Güney (ilçe, İsrail)</span>

Güney ilçesi, İsrail'in altı ilçesinden biridir. İlçe, ülkenin güneyinde yer almakta olup Necef Çölü ve Arabe Vadisi'nin büyük bir kısmını kapsamaktadır. Yüzölçümü 14.185 km² olan ilçenin nüfusu 2018 yılı itibarı ile 1.302.000'dir. İlçenin merkezi Birüssebi olup en büyük kenti Aşdod'dur.

<span class="mw-page-title-main">Tafoni</span>

Tafoni, kaya yüzeyinde oyuk biçimindeki bir aşınma şeklidir. Kurak, yarı kurak, sıcak bölgelerde granitoid yerlerde kayaların çukur yerleri ile gölgede kalan bölümlerinde, kılcallığa bağlı olarak oluşan 1 metre ya da daha büyük çukurluklara denilmektedir. Nemli ve ılıman bölgelerdeki daha küçük boyutlu tafonilere “bal peteği erozyonu, arı yuvası” gibi adlar verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Ulusal Parkı</span>

Haleakala Ulusal Parkı, ABD'nin Hawai Eyaleti'nde Maui Adası'nda bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 134,62 kilometre karedir; bunun 77.92 km²si "Vahşi Yaşam Bölgesi" olarak daha sıkı özel koruma altındadır. Bu ulusal park arazisinin 100km2 alanı çöldür. İsmini ulusal park içinde Maui Adası doğusunda bulunan Haleakala Dağı'dan alır. "Haleakala" sözcüğü Hawaii dilinde "Güneş'in Evi" anlamına gelir ve yerel Maui adası efsanesine göre yarı tanrı olan Maui günü dah uzun yapmak için güneşi bu dağ içinde tutuklamıştır. Haleakala Dağı bir uyuyan yanardağdır ve en son püskürmesini 1480 ila 1600 arasından yapmıştır. Bu ulusal park iki ayrık kısımdan oluşmaktadır: Haleakala Dağı zirvesi alanı ve Kipahulku sahili alanı.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kings Canyon Ulusal Parkı</span>

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Platosu</span>

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">San Luis Vadisi</span>

San Luis Vadisi, ABD'nin Colorado ile New Mexico eyaletleri arasındaki güney Rocky Dağları'nda bulunan ve 180 km uzunluğundaki bir vadidir. Batısında San Juan Dağları ile güneyinde Sangre de Cristo Sıradağları arasında yüksek rakımlı bir Alpin havzadır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Sierra Nevada Sıradağları ) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi " ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi " arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Emir Vadisi</span>

Emir Vadisi, İsrail'in Kuzey Bölgesi'nde bulunan bir ova ve iç vadidir. Vadi, Kuzeyde Aşağı Celile bölgesinin dağlık bölgeleri, güneyde Samarya dağlık bölgeleri, batıda ve kuzeybatıda Kermil Dağı ve doğuda Ürdün Vadisi ile sınırlanmıştır ve Gilboa Dağı güney sınırını işaretler. Vadideki en büyük yerleşim merkezine yakın olan Afula şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün Vadisi</span>

Ürdün Vadisi, İsrail ve Ürdün arasında bulunan bir vadidir. Diğer nehir vadilerinin çoğundan farklı olarak, bu terim genellikle Ürdün Nehri'nin kuzeydeki Taberiye Gölü'nden çıktığı noktadan güneyde Lut Gölü'ne aktığı seyrinin sonuna kadar olan bölge için kullanılır. Daha geniş anlamda bu terim Lut Gölü havzası ve 155 km daha güneydeki Akabe Körfezi'nde biten yarık vadisi bölümü olan Arabe Vadisi'ni de kapsamaktadır.