İçeriğe atla

Ne mutlu Türk'üm diyene

Kıbrıs'taki Beşparmak Dağları'nda bulunan Ne mutlu Türküm diyene yazısı ve Kuzey Kıbrıs bayrağı
Sirkeci Garı'ndaki Atatürk büstü ve "Ne mutlu Türk'üm diyene" sözü

"Ne mutlu Türk'üm diyene", Mustafa Kemal Atatürk'ün, 1933 yılındaki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında verdiği Onuncu Yıl Nutku'nun son cümlesidir.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilk yıllarında, bağımsızlığa kavuşmak ve ülkenin gelişimini sağlamak için gerekli olan kimlik duygusu vermek üzere söylenmiş bir sözdür.[1][2] Ülkede yaşayan farklı etnik kökenden gelen insanların "Türk" adıyla milletleşmesine vurgu yapar;[3] tarihte "Türk" adının bazen küçümsenmiş olması sebebiyle, yeni bir devlet kurulurken vatandaşlara özgüven aşılama amacı taşır.[4]

Söz, 1972 yılında Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından öğrenci andına eklenmiştir.[5][6][7] Kimi siyasi miting ve eylemlerde bir slogan olarak kullanılagelmiştir. Özellikle 1980 darbesinin ardından Türkiye'deki ve KKTC'deki kimi dağ ve tepelere; ayrıca kalıp modeller yoluyla hızla çoğaltılarak yaptırılmış Atatürk büstlerinin kaidelerine yerel yönetimler ya da emniyet ve jandarma personeli tarafından sıklıkla bu söz yazılmıştır.[8][9][10]

"Ne mutlu Türk'üm diyene" sözü, zaman zaman etnik ayrımcılığa yol açtığı iddiasıyla eleştirilmiştir.[11] Bu eleştiriye karşı "Türk” kelimesinin bir etnik, dil veya din kökene dayanmadığı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını ifade ettiği belirtilir.[11] Medeni Bilgiler (1930) kitabında Türk milletini "Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkına Türk milleti denir” şeklinde tanımlayan[12] Atatürk'ün, "Ne mutlu Türk'üm diyene" sözü ile, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, mensup olduğu köken fark etmeksizin Türkiye coğrafyası üzerinde yaşamaktan ve ortak bir ideal uğruna verilen mücadeleyi kutlamaktan duydukları mutluluğu ifade ettiği vurgulanır.

Onuncu Yıl Nutku metni

Büyük Türk milleti! On beş yıldan beri giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vadeden çok sözlerimi işittin. Bahtiyarım ki, bu sözlerimin hiçbirinde, milletimin hakkımdaki itimadını sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım. Bugün, aynı iman ve katiyetle söylüyorum ki, millî ülküye tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk milletinin, büyük millet olduğunu bütün medeni alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır. Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş medeni vasfı ve büyük medeni kabiliyeti, bundan sonraki inkişafı ile âtinin yüksek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır. Türk milleti! Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramını, daha büyük şereflerle, saadetlerle, huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim. Ne mutlu Türküm diyene![13]

— Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal, 29 Birinci Teşrin 1933

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Kuşat, Ali (1 Aralık 2003). "Bir Değerler Sistemi Olarak "Kimlik" Duygusu ve ATATÜRK". Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1 (15): 45-61. ISSN 1300-1582. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  2. ^ Demirhan, Yılmaz; Öztürk, Musa (15 Haziran 2020). "15 Temmuz Darbe Girişimi Sonrasında Demokratik Bilincin Kutsal Bileşenleri". Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (43): 405-420. doi:10.21497/sefad.756101. ISSN 2458-908X. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  3. ^ Kodal, Tahir (3 Mart 2021). "Onuncu Yıl Nutku". Atatürk Ansiklopedisi. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  4. ^ Akseki, Cengiz (1 Temmuz 2016). "ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜNÜN TÜRK ULUSAL BASININA YANSIMASI (1938-1939)*". Belgi Dergisi (12): 202-236. ISSN 2146-4456. 
  5. ^ Necati Polat (1 Ekim 2011). "A Tradition in Delivering Injustice: Judiciary and Rights in Turkey". Insight Turkey. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015. 
  6. ^ "Nationalists stage protests against package across Turkey". Hürriyet. 2 Ekim 2013. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015. 
  7. ^ "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018. 
  8. ^ "'Ne Mutlu Türküm Diyene' yazısı yeniden dağlarda..." Elbistan Pusula. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  9. ^ "'Ne Mutlu Türküm Diyene' levhası kaldırıldı". NTV. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  10. ^ Öz, Işık (2010). "Atatürk Heykelleri". Turkish Journal. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  11. ^ a b ""Ne Mutlu Türk'üm diyene" demek, etnik ayrımcılık"". Sol Haber gazetesi. 1 Ekim 2009. 2 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Çelik, Hacer (1 Aralık 2008). "Çokkültürlülük ve Türkiye'deki Görünümü". Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (15): 319-332. ISSN 2564-6834. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  13. ^ Onuncu Yıl Nutku

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Dil Kurumu</span> Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla oluşturulmuş kamu kurumu

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan kurum, Türk dili üzerine çalışmaların yapılıp yayımlandığı bir merkezdir. Türk Dil Kurumu 1955'ten başlayarak çeşitli dallarda ödüller verdi. Ödüller her yıl 26 Eylül Dil Bayramı'nda Ankara'da yapılan törenle sahiplerine verilirdi. Ödül verilen dallar farklı yönetmeliklere göre zaman zaman değişirdi. 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine alındıktan sonra Türk Dil Kurumu ödülleri kaldırıldı. Günümüzde "Türk Diline Hizmet Ödülleri"ni vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kemalizm</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucu ideolojisi

Kemalizm, 1935'ten 1937'ye kadar Kamâlizm veya Atatürk'ün ölümü sonrası yaygınlaşan bir diğer adıyla Atatürkçülük; Türkiye Cumhuriyeti'nin, Atatürk İlkeleri'ni esas alan kurucu ideolojisidir. Kemalizm, Mustafa Kemal Atatürk tarafından uygulandığı şekliyle laikliğe ve Batı demokrasisine dayanan ulusal ve üniter bir cumhuriyet rejiminin kurulması, ekonomik kalkınma ve sanayileşme, yüksek öğrenime ve bilimsel faaliyetlere devlet desteği, spora ve sanata teşvik, ücretsiz ve zorunlu eğitim gibi kapsamlı siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve dinî reformları içermektedir. Reformların amacı Atatürk'ün ifadesiyle "muasır medeniyetler seviyesinin üstüne çıkmak", çağdaş bir hayat tarzını benimsemektir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Büyük Millet Meclisi</span> Türkiye Cumhuriyetinin parlamentosu

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama organıdır. 23 Nisan 1920'de Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'nce işgaline direniş göstermek üzere kurulmuştur. Asli görevi yürütmeyi denetlemektir ve yasama erkini kullanır. "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi, TBMM'nin varoluşunun temel dayanağını oluşturur.

Onuncu Yıl Marşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 10. yılı kutlamaları için 1933 yılında yazılmış bir marştır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmut Esat Bozkurt</span> Türk hukukçu ve devlet adamı

Mahmut Esat Bozkurt, Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından ve Türkiye'de hukuki temellerinin atılmasında katkılarda bulunmuş Türk devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gençliğe Hitabe</span> Mustafa Kemal Atatürkün gençlere seslenişi

Gençliğe Hitabe, Mustafa Kemal Atatürk tarafından Cumhuriyet Halk Fırkasının II. Büyük Kongresi'nde, Nutuk adlı eserini meydana getiren konuşmasının sonunda 20 Ekim 1927 günü Türk gençliğine hitap etme amacıyla söylenen metindir. Nutuk'un sonuç bölümünü meydana getirir.

<span class="mw-page-title-main">Onuncu Yıl Nutku</span> Mustafa Kemal Atatürkün söylevi

Onuncu Yıl Nutku, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. yılı kutlamalarında 29 Ekim 1933 tarihinde Ankara Hipodromu'nda verilen nutuktur.

Bursa Nutku, Bursa'da Türkçe ezan okunmasına karşı bir protesto gerçekleşmesi üzerine şehre giden Mustafa Kemal Atatürk'ün, kendisi ve heyeti için 6 Şubat 1933 akşamı verilen yemek sırasında yaptığı iddia edilen konuşmadır.

Ulusalcılık, Kemalist ve milliyetçi bir ideolojidir. Ulusalcılık sözcüğü aynı zamanda Atatürk milliyetçiliğinin bir diğer ismi olarak da kullanılmıştır. Günümüz siyasetinde ortak bir tanımı olmayıp, çoğunlukla sol pozisyonda yer alan milliyetçi görüşe sahip Kemalistleri tanımlamakta kullanılmıştır. Türk Dil Kurumu tarafından ise "ulusalcılık" ve "milliyetçilik" sözcükleri eş anlamlı olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk İlkeleri</span> Atatürkün politikalarını belirleyen altı ilke

Atatürk İlkeleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün yürürlüğe koyduğu, döneminin pragmatik politikalarını belirlemiş altı ilkedir. "Altı Ok" denilen altı ilkeye ilk olarak 1931'de "Kemalizm" adı verildi ve Atatürk'ün Dil Devrimi sürecinde, 1935'te Arapça Kemal adını 1937'ye dek kullanacağı Eski Türkçe Kamâl adıyla değiştirmesini takiben 13 Mayıs 1935'te "Kamâlizm" adıyla ülkenin kurucu ve tek partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin program ilkeleri olarak benimsendi. Daha sonra, 1937'de çıkarılan bir kanunla 1924 Anayasası'na eklenen ilkeler, anayasal olarak Türkiye'nin ulusal ideolojisi hâline geldi.

<i>Nutuk</i> (Mustafa Kemal Atatürk) Mustafa Kemal Atatürkün CHP 2. Olağan Kurultayı sırasında 1919-1927 yılları arasında gerçekleşen olayları anlattığı konuşması

Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk'ün 3 aylık bir süre içinde tamamladığı ve 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayında kürsüden okuduğu eserdir. Eser, Türkiye tarihinin 1919-1927 yılları arasındaki 9 yıllık bir sürecinde, özellikle Millî Mücadele'de yaşanan olayları anlatan önemli tarihî bir kaynaktır ve Türkiye'nin bu dönemle ilgili en temel resmî tarih kaynağı olma niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk milliyetçiliği</span> Atatürkün milliyetçilik anlayışı

Atatürk milliyetçiliği, Atatürk'ün millet tanımından yola çıkarak Kemalizm'in milliyetçilik ilkesini oluşturur. Atatürk'e göre millet, geçmişte bir arada yaşamış, bir arada yaşayan, gelecekte de bir arada yaşama inancında ve kararında olan, aynı vatana sahip, aralarında ortak dil, kültür, ahlak ve siyasi birlik olan insanlar topluluğudur. Atatürk'ün tanımladığı milliyetçilik; din ve ırk ayrımı gözetmeksizin, ulus tanımını vatandaşlık ve üst kimlik değerlerine dayandıran sivil milliyetçi bir vatanperverlik anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Anıtı (Ankara)</span> Ankarada bulunan bir anıt

Zafer Anıtı, Ankara'nın Altındağ ilçesindeki Ulus Meydanı'nda bulunan, Anadolu’daki Millî Mücadele’nin hatırasını yaşatmak üzere 1927'de yapılmış anıttır.

Türk Medeni Kanunu kısaca TMK, Türkiye Cumhuriyeti'nde, 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren, medeni hukuk sisteminin temelini oluşturan yasal kanundur. 22 Kasım 2001'de ülkenin yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisinin kabul ettiği bu kanun Türk Kanunu Medenisi'nin yerini almıştır. Yaklaşık 1030 maddeden oluşmakta ve beş kitap halindedir.

<span class="mw-page-title-main">29 Ekim Cumhuriyet Bayramı</span> Türk ulusal bayramı

Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye'de ve Kuzey Kıbrıs'ta kutlanan bir millî bayramdır. 1925 yılında çıkarılan bir yasa ile ulusal (millî) bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır.

<i>Türkiyenin Kalbi Ankara</i>

Türkiye'nin Kalbi Ankara, 1934 Sovyetler Birliği yapımı siyah beyaz belgesel filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Öğrenci andı (Türkiye)</span> Türkiyede 1933-2013 yılları arasında ilköğretim okullarında her sabah öğrencilere okutulmuş ant

Öğrenci andı ya da Andımız, Türkiye'deki ilköğretim okullarında 1933-2013 yılları arasında her sabah öğrencilere bir tören ile okutulmuş olan bağlılık yeminidir.

Türkiye Türklerindir, 8 Kasım 1949'dan beri Hürriyet gazetesinin mottosu olan söz.

Medeni Bilgiler, Vatandaş için Medeni Bilgiler veya Yurttaşlık Bilgileri, 1930 yılında Afet İnan'ın adıyla basılan, Mustafa Kemal Atatürk'ün yazımında bizzat yer aldığı iki ciltlik yurttaşlık bilgisi kitabı.