İçeriğe atla

Nazizm'e karşı Alman direnişi

Direniş üyelerine ait anıt levhası ve Bendlerblock'daki çelenk, Berlin

Alman direnişi, asker veya sivil kimselerce 1933 ve 1945 tarihleri arasında Almanya'daki nasyonal sosyalist rejime son vermek amacıyla örgütlenilmiş direniş hareketleridir. Bunların bir kısmı, aktif planlarla Adolf Hitler'i ve onun rejimini devirmek için çaba gösterdi.[1] Onların planları 1944'te Adolf Hitler'e düzenlenen ve başarısız olan 20 Temmuz suikast girişimi denemesiyle doruğa ulaştı.

Alman direnişi terimi, Nazi dönemi esnasında herhangi bir zamanda Almanya'da birleşmiş bir direniş hareketi olduğunu ifade etme olarak bilinmemeliydi. Alman direnişi küçük ve genellikle izole gruplardan oluşuyordu. Direnişçiler, siyasal karşıtlığı gerçek anlamda harekete geçiremedi. Gerçek stratejileri rejime karşı başarılı bir hareket sahnelemek için Wehrmacht liderlerini ikna etmekti. Hitler'e karşı 1944'te düzenlenen suikast girişimi, bu kadar başarılı hareketi başlatmak için tasarlandı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında 800.000 Alman'ın direniş faaliyetleri nedeniyle Gestapo tarafından tutuklandığı tahmin ediliyor. 3.5 milyon Alman siyasi suçlardan dolayı hapishanelerdeydi. 1933 ve 1945 yılları arasında siyasal sebeplerden dolayı hapis cezası alanların haricinde sivil mahkemelerle askeri mahkemeler tarafından yargılanmış yaklaşık 77.000 Alman öldürülmüştü. Bu direniş üyeleri genellikle Özel Mahkemeler, askeri mahkemeler, Halk Mahkemeleri ve hukuk adalet sistemi tarafından çoğunlukla göstermelik duruşmalarda yargılandı. Bu Almanların çoğu hükûmette, orduda ya da sivil pozisyonlarda hizmet vermiş, bu da onların komplo kurmalarına olanak sağlamıştır; buna ek olarak, Kanadalı tarihçi Peter Hoffmann, Nazi toplama kamplarında, muhalif olduklarından şüphelenilen veya fiilen muhalefete karışmış olan "on binlerce" kişi saymaktadır.[2] Buna karşılık Alman tarihçi Hans Mommsen, Almanya'daki direnişin "halksız direniş" olduğunu ve Nazi rejimine karşı direnişte bulunan Almanların sayısının çok az olduğunu yazmıştır.[3] Almanya'daki direniş, Olimp gibi direniş grupları oluşturan Polonyalı azınlığın üyeleri gibi Alman olmayan etnik kökene sahip Alman vatandaşlarınıda kapsıyordu.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Gill, Anton (1995). An honourable defeat: a history of German resistance to Hitler, 1933-1945. New York: H. Holt. ISBN 0-8050-3515-X. OCLC 34109115. 
  2. ^ Peter Hoffmann "The History of the German Resistance, 1933–1945" p. xiii
  3. ^ Mommsen, Hans "German Society and the Resistance Against Hitler" pp. 255–73 from The Third Reich The Essential Readings edited by Christian Leitz, Blackwell: London, 1999 pp. 259–62.
  4. ^ Maciejewska, Beata (5 Haziran 2007), "Hołd dla polskich patriotów z Breslau", Gazeta Wroclaw, 25 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Temmuz 2010 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</span> Almanyada 1920 ila 1945 arasında var olmuş aşırı sağ siyasi parti

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi veya yaygın kısa adıyla Nazi Partisi, Weimar Cumhuriyeti döneminde kurulmuş ve Weimar Cumhuriyeti'ni Nazi Almanyası'na dönüştürüp 1933-1945 yılları arasında yönetmiş olan bir Alman siyasi partisidir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Alman siyasetinde önemli bir yere sahip olmuş partinin programı ve ideolojisi olan nasyonal sosyalizm, radikal antisemitizm ile birlikte etnik milliyetçiliğe dayanan antiliberal ve antikomünist bir görüşteydi. 1921 senesinden itibaren parti başkanlığını sürdürmüş Adolf Hitler'in 1933 senesinde şansölye olmasının ardından 1945 senesine kadar nasyonal sosyalizm döneminde Almanya'nın tek yasal partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">20 Temmuz suikast girişimi</span> 20 Temmuz 1944te Führer Adolf Hitlere karşı yapılan suikast ve darbe girişimi

20 Temmuz suikast girişimi ya da Hitler'e suikast girişimi, 20 Temmuz 1944'te Almanya'da Adolf Hitler'e yönelik Schwarze Kapelle üyelerince yapılan suikast ve darbe teşebbüsüdür. Doğu Prusya'da Rastenburg yakınlarındaki Wolfsschanze'de gerçekleştirilen suikast girişiminde komplocular Hitler'i orada düzenlenen bir toplantı sırasında bombalı saldırı ile öldürme girişiminde bulunmuş ve aynı gün Albay Claus von Stauffenberg ile diğer komplocular Berlin'de Hitler'in öldüğünü duyurup daha önceden planlanmış "Valkür" (Walküre) operasyonunu uygulamaya koyarak hükûmeti devirmeyi denemiş, yeni bir hükûmet kurmaya çalışmışlardır. Hitler, başarısız darbe girişiminin ardından komplocuları "suç çetesi" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Nebe</span> Nazi Almanyası SS Generali, SA ve İnterpol başkanı

Arthur Nebe, Nazi Almanyası'nın SS Generaliydi. Arthur Nebe 1920'lerde Berlin Polis Komisyoneri, SA başkanı ve ayrıca 1942-1943 yılları arası İnterpol başkanıydı. 20 Temmuz 1944'te Adolf Hitler'e suikast düzenleyenler arasında kendisi de yer aldığı gerekçesiyle tutuklandı. Askeri Mahkemede yargılandı ve Mart 1945'te idam edildi. Holokost'un önemli bir failiydi.

Polis kariyeri
<span class="mw-page-title-main">Hans Fritzsche</span>

Hans Fritzsche, Alman gazeteci. Nazi Almanyası döneminde Propaganda Bakanlığı üst düzey görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Carl Friedrich Goerdeler</span> Alman politikacı

Carl Friedrich Goerdeler, Alman monarşist ve muhafazakâr bir politikacı, yönetici, ekonomist, kamu hizmeti çalışanı ve sonradan Nazi rejiminin bir rakibiydi.

<span class="mw-page-title-main">Gauleiter</span>

Gauleiter, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin yerel şube başkanı idi. Gau'nun Almanca kelime anlamı bölge, leiter'ın anlamı ise yöneticidir. Gauleiter'lar doğrudan Adolf Hitler'e bağlıydı ve sadece Hitler tarafından atanıyor ya da görevden alınıyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Hitler selamı</span> Naziler tarafından kullanılan ideolojik selam

Hitler selamı, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi tarafından partinin lideri Adolf Hitler'e itaati göstermek için benimsenen ve Alman ulusu ve savaş gayretine şükretmeyi ifade eden selam şekli.

<span class="mw-page-title-main">Wolf-Heinrich von Helldorf</span> Alman politikacı

Wolf-Heinrich Graf von Helldorf, Nazi Rejiminin önde gelen isimlerinden biriydi. 1933'te Nazi Partisi üyesi oldu. 1938 yılında direniş grupları ile temas kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerden arındırma</span> nazilerden arınma hareketi

Nazilerden arındırma veya denazifikasyon, II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Devletler tarafından Alman ve Avusturya toplumlarında uygulanan ve nasyonal sosyalizmin etkisini kültür, toplum, ekonomi, basın, hukuk ve siyaset alanlarından silmek için uygulanan politikaları anlatır. Politika kapsamında sorumlu örgüt liderleri görevden alınmış, ilgili kurumlar kapatılmıştır. Politika, savaşın hemen ardından toplanan Potsdam Konferansı'nda kararlaştırılmıştır. Politika kapsamındaki uygulamalar Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber fiilen sona erdirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halk Mahkemesi (Almanya)</span>

Halk Mahkemesi, Nazi Almanyası'nda kurulan bir özel mahkemeydi.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Partisi liderleri ve yetkilileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Nazi Partisinin liderleri ve yetkililerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Wagner</span>

Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali. Güvenlik konusunda genel sorumluluğa sahipti ve böylece ordunun yetkisi altındaki işgal altındaki bölgelerde güvenlik birimlerinin işlediği savaş suçlarından sorumluydu.

Bu, Adolf Hitlere yönelik belgelenmiş suikast girişimlerinin eksik bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Hitler'in kişilik kültü</span>

Adolf Hitler'in kişilik kültü, Nazi Almanyası'nın (1933–1945) öne çıkan bir özelliğiydi, ve 1920'lerde Nazi Partisi'nin ilk günlerinde başladı. Führerprinzip'e dayanarak, aralıksız Nazi propagandasının her zaman öne sürerek, liderin her zaman haklı olduğu ve Hitler'in Almanya'nın ekonomik sorunlarını çözmedeki bariz başarısıyla, İkinci Dünya Savaşı öncesinde dış politikadaki kan dökmeden elde ettiği zaferleriyle pekiştirildi ve savaşın başlarında Polonya ve Fransa'daki hızlı askeri başarıları, sonunda Alman halkının Nazi kontrolünün merkezi bir yönü haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Eberhard Finckh</span>

Eberhard Finckh Alman Ordusu'nun genelkurmayında görevli bir Alman albay, uzun süredir Nazizm karşıtı ve Adolf Hitler'in rejimine karşı Alman direnişinin bir üyesiydi.

Caesar von Hofacker bir Alman Luftwaffe Yarbayı ve Adolf Hitler'e karşı 20 Temmuz komplosunun üyesiydi.

Oster Komplosu, 1938 yılında Almanya'nın Sudetenland için Çekoslovakya ile savaşa girmesi durumunda Alman Führeri Adolf Hitler'i ve Nazi rejimini devirmek için önerilen bir komplo planıydı. Abwehr'in başkan yardımcısı Binbaşı General Hans Oster ve Wehrmacht içindeki diğer yüksek rütbeli muhafazakarlar tarafından yönetilmekteydi. Hitler ve Nazi rejimini devirmek için, hükûmetin kontrolünü ele geçirmek için darbe girişiminde bulunan güçlerin Reichskanzlei binasına bir baskın düzenleyerek Hitler'i ya tutuklamayı ya da öldürmeyi planladılar ve Almanya'yı Prusya Prensi II. Wilhelm'in torunu olan Wilhelm liderliğindeki monarşiye geri döndürmeyi amaçladılar.

Hans von Dohnanyi, Alman hukukçu Abwehr'deki konumunu Yahudilerin Almanya'dan kaçmasına yardım etmek için kullandı, Nazi rejimine karşı Alman direnişinde çalıştı ve başarısız olan 20 Temmuz Komplosu'nun ardından, Hitler'e suikast düzenlemeye yönelik komplonun "ruhani lideri" olmakla suçlandı ve 1945'te SS tarafından idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Berthold Schenk Graf von Stauffenberg</span>

Berthold Alfred Maria Schenk Graf von Stauffenberg, küçük kardeşi Albay Claus von Stauffenberg ile birlikte 20 Temmuz 1944'te Adolf Hitler'e düzenlenen suikast planında kilit bir komplocu olan Alman aristokrat ve avukattı. Berthold, komplo başarısız olduktan sonra, Nazi rejimi tarafından yargılandı ve idam edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.