Nazgul Kenzhetay
Nazgul Kenzhetay (Kiril alfabesiyle: Назгуль Кенжетай), aktif olarak Türkiye'de faaliyet gösteren Kazak gazeteci, editör ve Kazakistan'ın ilk savaş muhabiri.[1][2] Şu anda Türkiye menşeli haber yayın kuruluşu GZT'de editörlük yapmaktadır.
| Nazgul Kenzhetay | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Назгуль Кенжетай |
| Doğum | 1995 Kızılorda, Kazakistan |
| Meslek | Gazeteci, muhabir, editör |
| Dil | Kazakça, Rusça, Türkçe, İngilizce, Fransızca |
| Milliyet | Kazak |
| Eğitim | Akdeniz Üniversitesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi |
| Resmî site | |
Hayatı
1995'te Kazakistan'ın Kızılorda şehrinde dünyaya geldi.[1][3] 2 yaşında babasını kaybetti. Babası mühendisti, annesi fizik öğretmeni. 2013'te burs kazanarak Türkiye'ye gelmeye hak kazandı.[3] Türkiye Bursları'ndan yararlanarak, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü'nde lisans, İstanbul Ticaret Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler alanında da yüksek lisans öğrenimini tamamlamıştır.[4][5][6] TRT, Bloomberg ve Financial Times'ta çalıştı. Gazetecilik araştırma çalışması 2017-2018 yıllarında TRT tarafından iki kez "yılın çalışması" olarak yayınlandı.[4] Birleşmiş Milletler ve UNICEF ile işbirliği yaparak Türkiye-Suriye sınırında gazetecilik yapmak için gezdi. Kazakistan'ın ilk kadın savaş muhabiri olma ünvanını kazandı.[7] Ayrıca sınırda çektiği fotoğraflardan biri BBC'de yayınlandı. Nazgul, pek çok farklı kuruluşta çalışmasını tek bir ideoloji tarafından yönlendirilmek istememesine bağlıyor.[4]
16 Ekim 2018'de düzenlenen Kazakistan'ın 100 Yeni Yüzü adlı programda Kazakistan'ın yeni yüzlerinden biri oldu.[5] Toplum kategorisinde ödüllendirildi.[7]
Ana dili olan Kazakçaya ilaveten Rusça, Türkçe, İngilizce ve Fransızca da bilmektedir.[8] Aktif olarak Albayrak Medya Grubunun sahibi olduğu GZT'de Türkçe içerik üreticiliği yapmaktadır.
Görüşleri
Suriye'de savaş muhabiri olarak Birleşmiş Milletler ve UNICEF adına çalıştı. Verdiği röportajlarda Esad'ın gaddarlığından ve kendisinin Suriye halkına ne kadar üzüldüğünden bahseder. Rusya ve Esad rejimi hakkındaki görüşleri kendi ağzından şu sözlerle özetlenebilir:[9]
| Rusya Beşşar Esad gibi kendi halkına kimyasal silah kullanan birini destekliyor. İşte bu Rusya'nın politikası. |
Halep, Hatay, Reyhanlı ve Şanlıurfa'ya gidip sığınmacı kamplarını ziyaret etti. 26 Mart 2019 tarihli röportajında sığınmacılarla ilgili şunları söylemiştir:[4]
| Bir zamanlar yetenekli bir mühendis olmasına rağmen, savaştan sonra sadece 2 dolara çalışan ve bir günlüğüne köleleştirilen insanlar gördüm. |
Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşü sığınmacıların entegrasyonu yönündedir. 20 Mart 2019 tarihli röportajında konuyla ilgili olarak şunları söylemiştir:[10]
| (Soru: Bize projeleriniz hakkında daha fazla bilgi verin.) Örneğin, bu “Vatandaşlıksız Yüzler” adlı bir fotoğraf projesidir. Mültecilerin asimilasyonuna, Türkiye'de ve Avrupa ülkelerinde ikamet etmelerine adanmıştır. |
Bu sözlerinin ardından Türkiye'de 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ulusal güvenliğe yönelik projeleri olmuş olduğunu dile getirir. Aynı röportajda medyada terörizme dair bir yorumu var:
| Terörizme ve medyaya adanmış bir proje. Medya terörden bahsetmeli mi? Bu konudaki tezlerim bugün Kiev'deki öğrencilerin eğitimi sırasında kullanılmaktadır. |
26 Mart 2019'da verdiği bir demeçte gelecekteki hedefini şöyle tanımlıyor:[4]
| Gelecek planım, herhangi bir devletten bağımsız küresel bir medya yaratmaktır. Bu maksimum 2-3 yıllık bir plandır. Dünyada birçok değişiklik olacak. Artık her şey açık ve şeffaf olacak. Gerçek medya büyümesinin dönemi geliyor. |
16 Aralık 2021 Rus polisi tarafından tutuklanması
16 Aralık 2021'de Rusya'daki Türk halklarına yönelik Türkçe belgesel çalışması yürütürken iş arkadaşı Emin Karaçak ile birlikte casusluk suçlamasıyla Hakasya'nın başkenti Abakan'da İçişleri Bakanlığına bağlı Aşırılıkla Mücadele birimi tarafından gözaltına alındı. Nazgul ve Emin müze gibi halka açık kültürel alanlarda çekim yapıyorlardı ve Hakasya'ya gitmeden önce Yakutistan, Buryatya ve Altay Cumhuriyeti'nde Türk halklarının hayatı hakkında bir dizi video çekip Irkutsk bölgesindeki Tofaları ziyaret etmişlerdi. Fakat haksız şekilde tutuklanıp çekimleri de hukuksuz biçimde cihazlarından silindi. Abakan Şehir Mahkemesi sınır dışı edilmelerine karar verdi. Soruşturmayı yürüten Abakan Şehir Mahkemesi, Rusya İçişleri Bakanlığı tarafından haklı bulundu. 10 günlük gözaltı süresinin ardından Krasnoyarsk üzerinden Kazakistan'a sınır dışı edilmeleri bekleniyordu. Fakat 24 Aralık 2021'de çıkarıldıkları mahkemece serbest bırakıldılar.[11]
Gözaltı süresi boyunca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesi ile Rusya Fedarasyonu Anayasasının 49. maddesi ihlal edildi. Gözaltının hukuksuzluğu ve kişisel verilere zarar verilmesi sebebiyle avukatları hukuk mücadelesi veriyordu.[12][13][14][15]
Nazgul ve Emin Türkiye basınında büyük yer aldı. GZT ekibinin açtığı #FreeNazgulEmin etiketi hem halk hem de medya tarafından desteklendi.[16] Türk dünyasından da destekler gecikmedi. Tatar Aktivist Nail Nabiullin Rusya Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.[14] Daha önce Nazgul ile program yapmış ünlü Ukraynalı Kırım Tatarı gazeteci ve ATR kanalı muhabiri Gulsum Khaliova "Nazgül ve kameran Emin'i unutmayın. Zira bu durumlarda tek gücümüz özgürlüğe inanan sizlerin sesidir." açıklamasıyla #FreeNazgulEmin etiketine destek verdi.[17]
Tutukluluk sürecinde Türkiye Dışişleri Bakanlığı devreye girdi ve Nazgul ve Emin'in serbest bırakılmasının talebinde bulundu.[18] İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Yavuz Ağıralioğlu sürecin takipçisi olduklarını belirtti.[19] Kazakistan büyükelçisi ve yardımcısı, Nazgul ve Emin için Hakasya'ya gelerek, Nazgul ve Emin'e gerekirse Rusya'ya diplomatik nota gönderebileceklerini söyledi.[20]
Kaynakça
- ^ a b "Первый казахстанский военный корреспондент рассказала о работе в Сирии - Новости Казахстана - свежие, актуальные, последние новости об о всем". www.kazpravda.kz (Rusça). 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Nazgul Kenzhetay – Resmi Websitesi". 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ a b INFORM.KZ (16 Nisan 2019). "Назгүл Кенжетай: Әлемде соғыс біткенде бейбітшілік жайында жазуға көшемін". Казинформ (Kazakça). 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- ^ a b c d e Сардарбек, Азат (26 Mart 2019). "Назгүл Кенжетай: Мен үшін қанша ақша төленетіні маңызды емес". www.forbes.kz. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ a b "Мягкая сила - 07.03.2019: информационно-познавательный сайт - Еl.kz". el.kz (Rusça). 7 Mart 2019. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- ^ "Nazgul Kenzhetay Linkedin". 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ a b "Назгуль Кенжетай". Қазақстанның жаңа есімдері (Rusça). 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- ^ "Nazgul Kenzhetay Kazakistan'ın 100 yeni yüzü listesinde". ORHA Ajans. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Назгүл КЕНЖЕТАЙ, халықаралық журналист: Өзгерістер үшін халықта саяси сана өзгеруі қажет". www.oinet.kz (Kazakça). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ МИЛЛЕР, Илья (20 Mart 2019). "Военный корреспондент Назгуль Кенжетай: в горячей точке надо быть эгоистом". Главные новости Казахстана – Новостной портал «Экспресс К» (Rusça). 9 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ Gzt (24 Aralık 2021). "Rusya'da gözaltına alınmışlardı: GZT editörleri Nazgul ve Emin serbest bırakıldı". Gzt. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2021.
- ^ İHA, DHA-. "GZT editörleri Nazgul Kenzhetay ve Emin Karaçak çekim yaptıkları Rusya'da gözaltına alındı". Hürriyet. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Nazgul ve Emin'den haber var: Avukatları Tyundeşev tüm detayları anlattı". GZT. 23 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ a b "Татарский активист обратился в Генеральную прокуратуру с просьбой защитить права задержанных тюркских блогеров". RFE/RL (Rusça). 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ "Задержанная в Хакасии Назгуль Кенжетай успела рассказать о республике". islamnews.ru (Rusça). 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ "Nazgul ve Emin'den haber var: Avukatları Tyundeşev tüm detayları anlattı". GZT. 23 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ "Gülsüm Khalilova'nın Nazgül ve Emin'e desteği". Twitter. Gülsüm Khalilova. 23 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ Şafak, Yeni (23 Aralık 2021). "gzt editörleri Nazgul ve Emin'e destek yağıyor: Dışişleri Bakanlığı serbest bırakılmalarını talep etti". Yeni Şafak. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ "Rusya'da gözaltında tutulan editör arkadaşlarımıza destek sürüyor". GZT. 23 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ "Rusya'da esaret altında 10 gün - Nazgul Kenzhetay ve Emin Karaçak anlattı - YouTube". www.youtube.com. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
