İçeriğe atla

Nazım Terzioğlu

Nazım Terzioğlu
İstanbul Üniversitesi Rektörü
Görev süresi
28 Ekim 1969 - 31 Mayıs 1974
Yerine geldiğiEkrem Şerif Egeli
Yerine gelenHaluk Alp
Kişisel bilgiler
Doğum 1912
Kayseri, Türkiye
Ölüm 20 Eylül 1976 (64 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Ölüm nedeni Kalp krizi
Evlilik(ler) Meliha Terzioğlu
Çocuk(lar) Tosun Terzioğlu
Bitirdiği okul Göttingen Üniversitesi
Münih Üniversitesi
Mesleği Matematik Profesörü , Akademisyen

Nazım Terzioğlu (1912, Kayseri - 20 Eylül 1976, Silivri, İstanbul), Türk matematikçi.

İstanbul Üniversitesi'nde Fen Fakültesi dekanı (1950-1952) ve rektör (1969-1974) olarak görev yaptı. 1965-1967 yıllarında Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin kuruluşu için çalışmalar yaptı. İstanbul Üniversitesi'nde Matematik Araştırma Enstitüsü'nü kurmuş; bilim kültürü ve matematik tarihine ilişkin çalışmalar yapmıştır.

Biyofizyolog Meliha Terzioğlu'nun eşi, matematikçi Tosun Terzioğlu'nun babasıdır.

Yaşamı

Nazım Terzioğlu

1912'de Kayseri'de doğdu. İlköğrenimini Kayseri'de, orta öğrenimini İstanbul ve İzmir'de yaptı. O yıllarda ülkedeki en iyi matematik öğretmenlerine sahip olan[1]İzmir Atatürk Lisesi’nden 1930 yılında mezun oldu. Milli Eğitim Bakanlığı'nın açtığı sınavı kazanarak matematik alanında yüksek öğrenim görmek üzere Almanya’ya gönderildi.

Götingenve Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi üniversitelerinde yüksek öğrenim gördü. “Finsler Uzayı Hakkında” başlıklı tezi ile[2] Konstantin Karatodori'nin danışmanlığında doktorasını yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Enstitüsü'nde asistan olarak 1937'de göreve başladı. İstanbul Tıp Fakültesi Genel Fizyoloji Enstitüsü'nde asistan olan Meliha İnay ile evlendi (1941).[3] Ertesi yıl oğlu Tosun dünyaya geldi.

1942'de doçent ünvanını aldı ve ertesi sene Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nde yeni kurulan Matematik Enstitüsü'ne profesör olarak atandı. 1944'te tekrar İstanbul Üniversitesi'ndeki görevine döndü.

Nazım Terzioğlu

1950-1952 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanı olarak görev yaptı. İstanbul Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü'nü, İstanbul Baltalimanı'nda Hidrobiyoloji Enstitüsü'nü ve Uludağ'da Kozmik Işın Araştırmaları Laboratuvarı'nı kurdu. 1953'te İstanbul Üniversitesi Matematik Enstitüsü Analiz Kürsüsü Başkanı oldu. Kurucuları arasında bulunduğu "Türk Sırfî ve Tatbikî Matematik Derneği"'nin (daha sonraki yıllarda Türk Matematik Derneği adını almıştır) yirmi yıl boyunca başkanlığı yaptı. 1961'de lise öğrencilerine yönelik Türkiye çapında bir matematik yarışması organize etti ve 1963-1969 yılları arasında lise öğrencileri için 34 matematik kitabının yayınlanmasını sağladı. 1966-1972 yıllarında Balkan Matematikçiler Birliği (Union Balkanique des Mathematiciens)'nin başkanlığını yaptı.

1965-1967 yıllarında Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin kuruluşu için çalıştı. 1967'de İstanbul Üniversitesi'ndeki görevine döndü.

1969-1971 yılları arasında İstanbul Üniversitesi rektörü olarak seçildi ve bu görevi iki dönem sürdürdü. İstanbul Üniversitesi'nin Avcılar'daki kampüsünün inşaatı onun rektörlüğü sırasında başladı. Bürokratik engellerin aşılıp İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi'nin inşaatının başlatılmasını; Enez ilçesinde üniversite için arazi temin edilmesi ve Enez Sosyal Tesisleri'nin büyük kısmının inşasını sağladı.

1971 yılında Fen Fakültesi bünyesinde Matematik Araştırma Enstitüsü'nü kurdu ve bir matematik kütüphanesi oluşturdu. Bilimsel araştırma faaliyetlerini yeniden canlandırmak amacıyla Silivri’de tüzel kişiliği haiz ve Fen Fakültesi’ne bağlı bir “Matematik Araştırma Enstitüsü” kurdu. 1973 yılında faaliyete geçen enstitünün kurucu müdürü olarak görev yaptı. İnşa edilen tesislerde ulusal ve uluslararası birçok bilimsel etkinlik düzenledi. Matematik Enstitüsü'ndeki yöneticiliği sırasında bilim kültürü ve matematik tarihine ilişkin sağladığı önemli katkılar arasında Pergeli Apollonios'un konikler hakkındaki Conica adlı eserinin, Musa bin Şakir tarafından Mecmuâtü'r-risâil' adıyla yapılan Arapça çevirisinin ön sözünün tıpkıbasımı ile bu eserin kayıp sekizinci kitabının başka kaynaklardan yararlanarak İbn-i Heysem tarafından yeniden yazılmış nüshasının tıpkıbasımını yayımlanması önemlidir. Conica'nın ilk yedi kitabını yayına hazırlamakta olan Terzioğlu, Silivri'deki tesislerde Finlandiyalı matematikçi Rolf Nevanlinna onuruna düzenlenen bir sempozyum sırasında 20 Eylül 1976 günü kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.

Kurduğu matematik enstitüsüne ölümünden sonra adı verilmiştir (Merkez, 2001 yılında kapatılmıştır).[2] Terzioğlu'nun çabasıyla 1970'lerde üniversite tarafından satın alınan Suphi Paşa Konağı'nın bir salonuna adı verilmiştir.

Eserleri

  • Kitâb al-Mahrûtât. Das Buch der Kegelschnitte des Apollonios von Perge (İstanbul, 1981).
  • Das Achte Buch zu den “Conica” Apollanics von Perge / rekonstruiert von: Ibn al-Hayşam (Matematik Araştırma Enstitüsü, 1974).
  • Das Vorwort des Astronomen Banî Musa b. Şâkir zu den Conica des Apollonios von Perge (İstanbul Güzel Sanatlar Matbaası, 1974).
  • Analiz Problemleri (İstanbul, 1973).
  • Lise Fen Kolu İçin Modern Geometri: Fasikül I- II- III (Georges Papelier'den çeviri; İstanbul, 1968).
  • Diferansiyel ve integral Hesap (Edmund Landau'dan çeviri; İstanbul 1961).
  • Lise Fen Kolu İçin Modern Geometri: Konikler (Ahmet Nazmi İlker ile, İstanbul 1960).
  • Liseler İçin Cebir Temrinleri (Paul Aubert ve Georges Papelier'den çeviri; İstanbul 1960).
  • Finsler Uzayında Gauss-Bonnet Teoremi (İstanbul, 1948).
  • Fonksiyonlar Teorisine Başlangıç / Fonksiyonlar Teorisi. 2 Cilt. (Konrad Knopp'dan çeviri, İstanbul 1938-1939).
  • Über Finslersche Raeume (Münih, 1936).

Kaynakça

  1. ^ Yıldırım, Nuran. "Nazım Terzioğlu". Bilim Tarihi dergisi, Sayı 16, Şubat 1993. 10 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020. 
  2. ^ a b "İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü Tarihçesi". İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü web sietsi. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020. 
  3. ^ Nesipoğlu, Gamze. "Prof. Dr. Meliha Terzioğlu (1915-1995): Türkiye'de Fizyoloji Alanına Kazandırdıklarıyla "Yirminci Yüzyılın Önde Gelen Kadınları"ndan" (PDF). Nobel Medicus 14 (3), Yıl 2018. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cahit Arf</span> Türk matematikçi (1910–1997)

Cahit Arf, Türk matematikçi ve bilim insanı, eski TÜBİTAK Bilim Kolu başkanıdır. 1948'de İnönü Ödülü'nü, 1974'te TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazanmıştır. 1980 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Onur Doktorası, 1981'de de ODTÜ Onur Doktorası'nı almıştır. 1990 yılında Cahit Arf'ın onuruna Sayılar Teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir. İleri düzeyde araştırmalar yaptığı Halkalar ve Geometri üzerine ilk konferanslar da 1984'te İstanbul'da yapılmıştır. 2009 yılından itibaren 10 Türk lirası üzerinde Arf'ın sureti yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Marmara Üniversitesi, İstanbul'da bulunan bir devlet üniversitesidir. Türkiye'nin önde gelen yükseköğretim kurumlarından biridir. Üniversite bünyesinde 18 fakülte, 12 enstitü, 4 yüksekokul ve 4 meslek yüksekokulu bulunmaktadır. Akademik birimlerinde Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca ve Arapça olmak üzere beş dilde eğitim verilmektedir, bu özelliği ile Türkiye'de beş dilde eğitim veren tek üniversitedir.

Türk Matematik Derneği, Türkiye'de matematikçi Cahit Arf önclüğünde 1948 yılında kurulmuş, kamu yararına çalışan bir dernektir.

<span class="mw-page-title-main">Dokuz Eylül Üniversitesi</span> İzmirde kurulu devlet üniversitesi

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), İzmir'de bulunan bir devlet üniversitesi. Türkiye’nin önde gelen köklü yükseköğretim kurumlarından biridir. 20 Temmuz 1982 tarihinde kuruldu. Üniversitede 10 enstitü, 18 fakülte, 2 yüksekokul, 1 konservatuvar, 6 meslek yüksekokulu, 2'si uygulama ve araştırma hastanesi olmak üzere 49 uygulama ve araştırma merkezi vardır. Üniversite 2023 yılı “Sürdürülebilirlik” listesinde Türkiye'deki devlet üniversiteleri sıralamasında 4'üncü olurken; genel sıralamada dünyada 451-500 aralığında yer aldı.

Fatih Üniversitesi, Büyükçekmece, İstanbul'da yerleşik vakıf üniversitesiydi. Türkiye Sağlık ve Tedavi Vakfı tarafından 18 Ocak 1996'da kuruldu. Açılışını dönemin cumhurbaşkanı Süleyman Demirel gerçekleştirdi. İngilizce ve Türkçe ile öğretim yapan üniversite, Almanca, Fransızca, Rusça, İspanyolca derslerini de seçmeli ders olarak vermekteydi. Dokuz üyesi bulunan Mütevelli Heyeti ile yönetilmekteydi. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün talebi üzerine; Büyükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından, Fatih Üniversitesi'nin kurucusu Türkiye Sağlık ve Tedavi Vakfı'na kayyum atandı. 23 Temmuz 2016 tarihinde, Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'yle üniversite kapatıldı. Öğrencileri çeşitli üniversitelere yerleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi</span>

Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Cumhuriyet döneminin ilk kurulan fakültesi Ankara Üniversitesi'nin mühendislik ve temel bilim alanlarındaki öncü kuruluşlarındandır. Kuruluşundan bu yana fakülte Türkiye'de bilim ve teknolojinin gelişmesinde, ülkenin kalkınmasında, çağdaş düzeyde temel ve uygulamalı araştırmalar yapılmasında önemli katkılarda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Erim</span> Türk matematikçi (1894-1952)

Kerim Erim, Türk ordinaryüs profesör doktor matematikçi.

Tosun Terzioğlu, Türk matematikçidir.

Hatice Nüzhet Gökdoğan, Türk gökbilimci ve akademisyen.

Ratip Berker, akışkanlar mekaniği alanındaki çalışmalarıyla tanınan uygulamalı mekanik ve matematikçi, Türk bilgini Ordinaryüs Profesör.

Ali Rıza Uzuner, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi</span> Türkiyenin ilk Fen Fakültesi.

1933 Üniversite reformu ile birlikte kurulan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, yurt dışından davet edilen öğretim üyelerinin de katkıları ile Zeynep Hanım Konağı'nda eğitim öğretime başlamış, 1935 yılında Rasathane, 1936 yılında Botanik Enstitüsü binaları tamamlanmış, ancak 28 Şubat 1942 tarihinde çıkan yangın ile Zeynep Hanım Konağı tamamen yanmıştır. Yeni binanın yapımına başlanmış ve 1952 yılında tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Humboldt Üniversitesi</span> Almanya, Berlinde kurulu devlet üniversitesi

Berlin Humboldt Üniversitesi, Almanya'nın başkenti Berlin'deki 4 üniversite arasında en eski üniversitedir.

Selma Soysal, Türkiye'nin ilk kadın matematikçilerinden.

Hülya Şenkon, Türk matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Suzan Kahramaner</span> Türk bilim kadını, matematikçi (1913-2006)

Fatma Suzan Kahramaner, Türkiye'nin ilk kadın matematikçilerindendir. İstanbul Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Kerim Erim danışmanlığında doktorasını tamamladı. 1968 yılında profesör unvanını aldı. 1978-1979 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Matematik Bölüm Başkanı olarak görev yaptı.

Tevfik Okyay Kabakçıoğlu, Türk astronom, matematikçi.

Meliha İnay Terzioğlu, Türk fizyolog.

Erhan Güzel, Türk akademisyen. İstanbul Kültür Üniversitesi eski rektörüdür.

Orhan Şerafettin İçen, Türk matematikçidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.