İçeriğe atla

Nawojka

Nawojka (14. yüzyıl – 15. yüzyıl), 15. yüzyılda Kraków Üniversitesi'nde okumak için erkek çocuğu gibi giyindiği bilinen bir Orta Çağ Polonyalı kadınıydı. Daha sonra rahibe oldu. Polonya'daki ilk kadın öğrenci ve öğretmen olarak kabul edilir.

Genel bakış

Hikâyesi ilk olarak Leibitz'li başrahip Martin (ö. 1464) tarafından Viyana'da anlatılmıştır.[1] Efsanenin birkaç farklı versiyonu vardır.

Bir versiyona göre, Gniezno'daki bir kilise okulunda bir öğretmenin kızıydı. Babası her türlü yolu deneyerek onun eğitimine devam etmeye karar verdi. Başka bir rivayete göre yetim kaldığında kendisine bir servet miras kalan bir kızdı. Hikâyenin başka bir varyantında ("bu iddia diğerleri kadar iyi belgelenmiştir") Dobrzyń nad Wisłą şehrinden geldi.[2] Erkek kılığına girerek Kraków Üniversitesi'ne Andrzej (veya Jakub; kullandığı ismin iki versiyonu rapor edilmiştir) adıyla kaydoldu. O zamanlar kadınların üniversiteye gitmesi yasaktı.

Keşif

Nawojka herkesi güzelce kandırdı ve iki yıl boyunca çalışmalarıyla büyük bir bilim adamı ve ciddi bir öğrenci olarak adını duyurdu. Hikâyeye muhtemelen daha sonra eklenen bir versiyonuna göre, profesörlerden birinin ev asistanı olarak çalışması teklif edildi. Ancak kabul etmedi. Çünkü o sırada hizmetkarların efendilerine hamama kadar eşlik etmesi bekleniyordu.

Bir gün kadın kimliği ortaya çıktı. Versiyonlar burada yine farklı: Birine göre iki asker, yanından geçen öğrencinin aslında bir kadın olduğuna bahse girdiler ve onu ifşa ettiler. İkincisine göre, Wójt'un Gniezno'dan okula gelen bir oğlu tarafından tanındı. Üçüncü versiyona göre hastalandı ve onu muayene eden bir doktor gerçeği öğrendi.

Neden cinsiyetini gizlediğini açıklaması için yetkililerin önüne çıkarıldığında, sadece "öğrenme isteği için" yanıtını verdi. Öğrenci arkadaşlarını ve öğretmenlerini sorguya çektiklerinde onu ahlaksız davranışlarla suçlayacak kimseyi bulamadılar. Öğrenci olarak sicili mükemmeldi. Herhangi bir suçtan mahkûm edilmedi, ancak yargıçlar onu tamamen beraat ettirmek istemedi. Leibitz'li Martin'e göre, bir manastıra götürülmek istedi. Orada yemin ederek bir öğretmen ve manastır okulunun lideri ve sonunda başrahibe oldu.

Bu hikâye doğru olabilir veya olmayabilir. Bazı tarihçiler, eğer doğruysa, üniversitede geçirdiği zamanın 1407-1409 civarında olması gerektiğini söylemektedirler.

Miras

Jagiellonian Üniversitesi, kadınların 1897'ye kadar okumasına ve 1906'ya kadar akademik pozisyonlarda bulunmalarına izin vermedi.[3] Üniversitenin 1936'da açılan ilk kadın yurduna Nawojka'nın adı verildi. Kraków'daki sokaklardan birine de onun adı verilmiştir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Czech Feminist Trailblazers". 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "The Legend of Nawojka, the First Polish Woman Student". 5 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "in 1897 first female students were admitted to study pharmacy" from:"The Past and the Present: Jagiellonian University official history page". 1 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boğaziçi Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Boğaziçi Üniversitesi (BOÜN), İstanbul'da yer alan bir devlet üniversitesi.

<span class="mw-page-title-main">Üniversite</span>

Üniversite, yükseköğretim kurumu ya da bilimtay en üst seviyede eğitim verilen, araştırma yapılan ve bilgi üretilen kurumlardır. Araştırma alanları çoğunlukla çeşitli disiplinlere ayrılan üniversiteler genellikle yüksek okul, lisans ve lisansüstü okullarından oluşurlar. Araştırma görevlileri ya da akademisyenler, yaptıkları özgün çalışmalar dolayısıyla doçent, profesör gibi çeşitli unvanlarla ödüllendirilirler. Çeşitli akademik disiplinlerde akademik dereceler verir. Üniversiteler genellikle farklı okullarda veya öğrenim fakültelerinde hem lisans eğitimi hem de lisansüstü eğitim sunar.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Şaik Gökyay</span> Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen (1902 - 1994)

Orhan Şaik Gökyay, Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Öğretmen</span> başkalarının bilgi, yeterlilik veya değerler edinmesine yardım eden kişi

Öğretmen veya eğitmen, eğitim kurumlarında önceden belirlenmiş hedefler doğrultusunda öğretim etkinliklerini planlı ve programlı bir biçimde düzenleyerek yürüten uzman eğitmendir. Anaokulu, okul, üniversite, akademi ve başka yerlerde görev yapar. Öğrencilerin öğretim uygulaması yoluyla bilgi, yeterlilik veya erdem kazanmalarına yardımcı olur.

<span class="mw-page-title-main">William Wyler</span> Alman asıllı Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (1902-1981)

William Wyler, Amerikalı sinema yönetmeni. 1920'de Hollywood'a gitti ve 1926'da çevirdiği ilk filmi Lazy Lightning den beri sürekli olarak film çevirdi. Oldukça üretken olan Wyler, aynı zamanda amerikan sinemasının en büyük ustalarından ve dünyadaki ilk sinema eleştirmenlerinden biridir. Filmlerinde her sahneyi onlarca defa çekmesi ve tam bir yer, hikâye, ekip kontrolü istemesiyle bilinirdi. Bu mükemmeliyetçiliği onun hem halk hem de eleştirmenler tarafından çok başarılı kabul edilmesiyle ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Manchester Üniversitesi</span> İngilterede bulunan araştırma üniversitesi

Manchester Üniversitesi, 22 Ekim 2004 tarihinde The Victoria University of Manchester ve The University of Manchester Institute of Science and Technology (UMIST) üniversitelerinin birleşmesiyle oluşturulan bir kurumdur. Bu birleşme ile Manchester'ın en büyük üniversitesi olan okulun kampüsü bütün şehre yayılmıştır. İki üniversitenin birleşimi Büyük Britanya kraliçesi II. Elizabeth tarafından da onaylanmıştır. Kraliçe bizzat bunun için şehre gelmiş ve üniversitenin açılışına katılmıştır. Çok sık rastlanmayan bu tür bir ziyaret üniversiteye İngilizler gözünde büyük prestij kazandırmıştır. Manchester Üniversitesi İngiltere'nin ve dünyanın en iyi araştırma üniversitelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bronisław Malinowski</span>

Bronisław Kasper Malinowski Polonyalı antropolog, etnograf ve bilim insanı. Şu anda Polonya sınırları içerisinde bulunan Avusturya-Macaristan topraklarında doğdu. Etnoğrafik alan çalışmalarının öncülerinden biri olmasından dolayı 20. yüzyılın en önemli antropologlarından biri olarak tanınmaktadır. Kültürel antropoloji öğreti ve çalışmaları ile birlikte, Malanesia antropoloji araştırmalarına ve sosyoloji biliminin işlevselci yaklaşımına büyük katkı sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Jagiellon Üniversitesi</span>

Jagiellon Üniversitesi, Polonya'nın güneyinde yer alan Kraków kentinde bulunan üniversitedir. 1364 yılında Polonya kralı III. Kazimierz tarafından kurulan üniversite, kuruluş tarihi itibarıyla Polonya'nın en eski, Orta Avrupa'nınsa en eski ikinci yükseköğretim kurumu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Edge Hill Üniversitesi</span>

Edge Hill Üniversitesi, Kuzey-Batı İngiltere'de küçük bir kent olan Ormskirk'de bulunan bir yükseköğretim kurumudur. Kamuya ait bir üniversite olup 1858'de Liverpool'un "Edge Hill" semtinde bir kız öğretmen eğitim okulu olarak kurulmuş ve ismini bu semtte atıfla "Edge Hill Koleji" olarak almıştır. 1931'de "Ormskirk" küçük kentinde şimdiki kampüsüne geçmiştir. 1970'li yıllardan sonra o zamanlar kurulan politeknikler gibi yüksek eğitim diploması dersleri vermesine rağmen de statüsü değişmemiş ve 1980'li yıllardan sonra da diğer öğretmen okulları gibi politeknikler ve üniversitelerle birleşmemiş ve 1990'lı yıllar ve ta 2006'ya çeşitli değişik isimler ve statülerle yüksek eğitim dersleri sağlamıştır. En sonunda 2006 yılında Kraliçe beratı ile üniversite statüsü verilip "Edge Hill Üniversitesi" ismini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lviv Üniversitesi</span>

Lviv Üniversitesi ya da resmi adıyla Lviv İvan Franko Ulusal Üniversitesi Ukrayna'da, tarih boyunca eğitimini kesintisiz sürdüren en eski üniversite. Batı Ukrayna'nın Lviv Oblastı'ndaki tarihi Lviv kentinde bulunur. Ukrayna devlet sınavları puan alımları ile yüksek öğretim kurulu listesinde ülkenin en iyi dördüncü (2020) üniversitesi olarak yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Banach</span> Polonyalı matematikçi

Stefan Banach (Lehçe telaffuz: [ˈstɛfan ˈbanax] , genellikle dünyanın en önemli ve etkili 20. yüzyıl matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Polonyalı bir matematikçiydi. Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwów Matematik Okulu'nun orijinal bir üyesiydi. En önemli eseri, genel fonksiyonel analiz teorisi üzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Théorie des opérations linéaires kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Poznań Adam Mickiewicz Üniversitesi</span>

Poznań Adam Mickiewicz Üniversitesi, Polonya'nın batısındaki Poznań şehrinde bulunan, ülkenin en önde gelen üniversitelerinden biridir. 7 Mayıs 1919'da açılan üniversite, 1955 yılından beri Polonyalı şair Adam Mickiewicz'in adını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Açık Üniversitesi</span>

Wyższa Szkoła Zarządzania / Polish Open University, , Varşova'da 1991'den beri kamu dışı (özel) bir üniversite olarak faaliyet göstermektedir. Kraków ve Wroclaw şehirlerinde ofisleri bulunmaktadır. Üniversite 1. ve 2. öğretimin yanı sıra e-öğrenme üzerinden çalışmalarını sürdürmektedir. POU; yönetim, pazarlama ve işletme alanında uzmanlaşmış bir üniversitedir.

<span class="mw-page-title-main">Andrzej Duda</span> Lehistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

Andrzej Sebastian Duda, 2015 yılından bu yana Polonya Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Polonyalı avukat ve siyasetçi. 2015 seçimleri öncesinde, bir avukat ve Avrupa Parlamentosu üyesiydi. 2015 Polonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Polonya Cumhurbaşkanlığı görevi için Hukuk ve Adalet Partisi'nin adayı olarak görevdeki Bronisław Komorowski'ye karşı 24 Mayıs 2015 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerini kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Hanna Sawicka</span>

Hanka Sawicka, gerçek ismiyle Hanna Krystyna Szapiro veya takma ismiyle Hanka, Polonyalı Yahudi komünist. Ölümünden sonra kurulacak olan Polonya Halk Cumhuriyeti için faaliyet yürüten Gençlik Mücadele Birliği'nin ilk lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Franz Mertens</span> Leh Matematikçi (1840-1927)

Franz Mertens Polonyalı bir matematikçidir. Prusya Krallığı'nın Posen Büyük Dükalığı'nda Schroda'da doğdu ve Avusturya'nın Viyana kentinde öldü.

Kraków Matematik Okulu, Kraków üniversiteleri Jagiellonian Üniversitesi ve AGH Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden matematikçiler tarafından temsil edilen Polonya Matematik Okulu'nun bir alt grubuydu - İki savaş arası dönemde (1918-1939) aktifti. Çalışma alanları öncelikle klasik analiz, diferansiyel denklemler ve analitik fonksiyonlardı.

<span class="mw-page-title-main">Jagellonne Tıp Okulu</span> Krakówda üniversite fakültesi

Latince: Collegium Medicum. Krakow'daki Jagiellonian Üniversitesi içinde yer alan Polonya'nın en eski tıp okuludur.

<i>Astronom Kopernik veya Tanrı ile Sohbetler</i> Jan Matejkonun tablosu

Astronom Kopernik veya Tanrı ile Sohbetler, Polonyalı ressam Jan Matejko tarafından yapılmış olan ve Nikolas Kopernik'i bir kulenin balkonunda gökyüzünü gözlemlerken tasvir eden bir yağlı boya tablosudur. Matejko'nun 1873 yılında tamamladığı eser, günümüzde Kraków'daki Jagiellon Üniversitesi'nin koleksiyonunda yer almakta ve üniversiteye ait ana binanın büyük salonunda sergilenmektedir. Matejko bu tabloyu, halka ilham vermek adına Polonya tarihindeki önemli kişi ve olayları aktarmayı hedeflediği bir serinin parçası olarak resmetmiştir.

<i>Gesta principum Polonorum</i>

Gesta principum Polonorum (Orta Çağ Latincesi: ˈdʒɛsta ˈprinʲtʃipum pɔlɔˈnɔːrum; Polonyalı Prenslerin Tapuları), efsanevi zamanlardan 1113'e kadar Polonya tarihini belgeleyen bilinen en eski Orta Çağ vakayinamesidir.