İçeriğe atla

Navigasyon yıldızları

Navigasyon yıldızları geceleri yön ve konum belirtmeye yarayan yıldızlardır. Günümüzün gelişmiş araçlarının olmadığı dönemlerde bu yıldızlar denizciler ve diğer gezginlere büyük kolaylık sağlıyordu. Yerel saatin bilinmesi kaydıyla gezginler yönlerini yıldızlara bakarak saptıyorlardı.

Yıldızların seçimi

Her ne kadar ideal görüş koşullarında çıplak gözle 6000 dolaylarında yıldız görülebilirse de, navigasyon yıldızlarının rahatlıkla görülebilmesi için bu yıldızların parlak yıldızlar olmasına dikkat edillir. Bu yıldızların 19 tanesi 1. derece kadir ve 38 tanesi de 2. derece kadir parlaklığındadır. Bu 57 yıldıza ek olarak, Kutup yıldızı da navigasyona yardımcı olur. Kutup yıldızı enlem konusunda bilgi verirken, diğer 57 yıldız hem enlem hem de boylam konusunda bilgi verir.[1]

No. Yaygın
isim
Bayer belirtmesiDik açıklıkGörünür parlaklık
-100aaa-100-100-100-100
1 AlpheratzAndromedae αα Andromedae29N 29° 2,06
2 Ankaa Phoenicis αα Phoenicis-42S 42° 2,37
3 SchedarCassiopeiae αα Cassiopeiae56N 56° 2,25
4 DiphdaCeti ββ Ceti-18S 18° 2,04
5 Achernar Eridani αα Eridani-57S 57° 0,50
6 Hamal Arietis αα Arietis23N 23° 2,00
7 AcamarEridani θθ Eridani-40S 40° 3,2
8 Menkar Ceti α α Ceti4N 04° 2,5
9 Mirfak Persei α α Persei50N 50° 1,82
10 AldebaranTauri αα Tauri16N 16° 0,85 değ.[Not 1]
11 RigelOrionis β β Orionis-8S 08° 0,12
12 Kapella Aurigae α α Aurigae46N 46° 0,71
13 BellatrixOrionis γγ Orionis6N 06° 1,64
14 ElnathTauri ββ Tauri29N 29° 1,68
15 Alnilam Orionis εε Orionis-1S 01° 1,70
16 BetelgeuseOrionis αα Orionis7N 07° 0,58 değ.[Not 1]
17 CanopusCarinae αα Carinae-53S 53° −0,72
18 SiriusCanis Majoris αα Canis Majoris-17S 17° −1,47
19 AdharaCanis Majoris εε Canis Majoris-29S 29° 1,51
20 ProcyonCanis Minoris αα Canis Minoris5N 05° 0,34
21 PolluxGeminorum β β Geminorum28N 28° 1,15
22 Avior Carinae εε1 Carinae-59S 59° 2,4
23 Suhail Velorum λλ Velorum-43S 43° 2,23
24 Miaplacidus Carinae ββ Carinae-70S 70° 1,70
25 Alfard Hydrae α α Hydrae-9S 09° 2,00
26 RegulusLeonis α α Leonis12N 12° 1,35
27 DubheUrsae Majoris αα1 Ursae Majoris 62N 62° 1,87
28 Denebola Leonis β β Leonis15N 15° 2,14
29 Gienah Corvi γ γ Corvi-17S 17° 2,80
30 AcruxCrucis αα1 Crucis -63S 63° 1,40
31 Gacrux Crucis γγ Crucis -57S 57° 1,63
32 Alioth Ursae Majoris ε ε Ursae Majoris 56N 56° 1,76
33 SpicaVirginis α α Virginis-11S 11° 1,04
34 Alkaid Ursae Majoris η η Ursae Majoris 49N 49° 1,85
35 HadarCentauri β β Centauri-60S 60° 0,60
36 Menkent Centauri θ θ Centauri-36S 36° 2,06
38 Rigil Kentaurus Centauri αα1 Centauri-61S 61° −0,01
37 ArcturusBootis αα Bootis 19N 19° −0,04 değ.[Not 1]
39 ZubenelgenubiLibrae α α Librae-16S 16° 3,28
40 Kochab Ursae Minoris β β Ursae Minoris74N 74° 2,08
41 Alphecca Corona Borealis α α Corona Borealis27N 27° 2,24
42 Antares Scorpii αα Scorpii-26S 26° 1,09
43 Atria Trianguli Australis αα Trianguli Australis-69S 69° 1,92
44 SabikOphiuchi η η Ophiuchi-16S 16° 2,43
45 ShaulaScorpii λ λ Scorpii-37S 37° 1,62
46 RasalhagueOphiuchi α α Ophiuchi13N 13° 2,10
47 Eltanin Draconis γ γ Draconis51 N 51° 2,23
48 Kaus Australis Sagittarii ε ε Sagittarii-34S 34° 1,80
49 VegaLyrae α α Lyrae39N 39° 0,03
50 Nunki Sagittarii σ σ Sagittarii-26S 26° 2,06
51 AltairAquilae α α Aquilae9N 09° 0,77
52 Peacock Pavonis α α Pavonis-57S 57° 1,91
53 DenebCygni αα Cygni45N 45° 1,25
54 Enif Pegasi εε Pegasi10N 10° 2,40
55 Al Na'ir Gruis αα Gruis-47S 47° 1,74
56 FomalhautPiscis Austrini α α Piscis Austrini-30S 30° 1,16
57 Markab Pegasi α α Pegasi15N 15° 2,49
99* Polaris (Kutup yıldızı) Ursae Minoris αα Ursae Minoris89N 89° 2,01 değ.[Not 1]

Not

  1. ^ a b c d değ. kısaltması, büyüklüğü zamanla değişkenlik gösteren değişen yıldızı belirtir.

Kaynakça

  1. ^ Bowditch, 2002, pp. 301–303.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batlamyus</span> Yunan matematikçi, astronom ve coğrafyacı (100–170)

Klaudyos Batlamyus, İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı, astronom ve müzik teorisyeniydi ve üçü daha sonra Bizans, İslam ve Batı Avrupa bilimi için önemli olan yaklaşık bir düzine bilimsel tez yazmıştır. MS 100–170 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Manyetik alan</span> elektrik yüklerinin bağıl hareketteki manyetik etkisini tanımlayan vektör alanı

Mıknatıssal veya manyetik alan, bir mıknatısın mıknatıssal özelliklerini gösterebildiği alandır. Mıknatısın çevresinde oluşan çizgilere de, mıknatısın o bölgede oluşturduğu manyetik alan çizgileri denir. Manyetik alan çizgilerinin yönü kuzeyden (N) güneye (S) doğrudur. Manyetik alan hareket eden elektrik yükleri tarafından, zamanla değişen elektrik alanlardan veya temel parçacıklar tarafından içsel olarak üretilir. Manyetik alan vektörel bir büyüklüktür. Yani herhangi bir noktada yönü ve şiddeti ile tanımlanır. Manyetik alan B harfiyle temsil edilir. SI birimi Sırp bilim insanı Nikola Tesla'nın soyadı Tesladır. Manyetik alan Lorentz kuvveti kullanılarak ölçüldüğü için birimi coulumb-metre/saniye başına Newtondur. Saniye başına coulomba bir amper dendiği için T=N(Am)-1 olarak da geçer. Tesla günlük olaylar için çok büyük bir birim olduğundan pratikte, gauss (G) kullanılmaktadır. 1 T=104 G

<span class="mw-page-title-main">Boylam</span> (Meridyen)

Boylam, başlangıç meridyeninin doğusundaki veya batısındaki herhangi bir noktanın açısal mesafesi. Boylam anlamında tul derecesi, tul dairesi ve uzunluk dairesi sözleri de kayıtlıdır. Boylamlar, doğu ve batı boylamları olmak üzere ikiye ayrılır; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilir. Dünya üzerindeki aynı boylama sahip noktaların birleşmesi ile oluşan yarım daire şeklindeki varsayımsal yaylara ise meridyen denir. Meridyenler bir kutuptan diğerine uzanır ve Dünya'yı portakal dilimi gibi dilimlere ayırır.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Enlem</span> (Paralel)

Enlem, Ekvator'un kuzeyindeki veya güneyindeki herhangi bir noktanın Ekvator'a olan açısal mesafesi. Enlemler, kuzey ve güney enlemleri olmak üzere ikiye ayrılırlar; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirler. Dünya üzerindeki aynı enleme sahip noktaların birleşmesi ile oluşan varsayımsal çemberlere ise paralel denir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey</span> dört ana yönden biri

Kuzey, dört ana yönden biri. Kuzey kutbunu işaret eder.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi koordinat sistemi</span> koordinat sistemi

Coğrafi koordinat sistemi, dünya üstündeki herhangi bir yeri, topografik bir nokta olarak tanımlamayı sağlayan bir koordinat sistemi. Küresel koordinat sistemindeki üç bileşenden ikisi kullanılarak belirtilir. Burada aşılması gereken zorluk, dünyanın bir küre değil de jeodezi bağlamında yaklaşık olarak bir elipsoit ya da basık sferoit şeklinde olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kutup Yıldızı</span> Gök küresinin kutbuna en yakın olan Küçükayı denilen takımyıldızın en ucunda bulunan, kuzeyi belirleyen durağan yıldız

Kutup Yıldızı ya da bilimsel adıyla Polaris, Küçükayı takımyıldızının en parlak yıldızı.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Eridanus (takımyıldız)</span>

Eridanus ya da Irmak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Eridanus, günümüzde, Nil de dahil olmak üzere pek çok ırmakla özdeşleştirilmektedir. Ancak pek çok kişi, Eridanus'un Kuzey İtalya'daki Po nehri olduğu üzerinde birleşiyor. En eski takımyıldızlardan biri olan Irmak, Avcı'nın ayağından güney gökküredeki Küçüksuyılanı takımyıldızı'na kadar uzanır. Bu haliyle, Suyılanı'ndan sonra gökyüzündeki en uzun takımyıldızdır. Irmak takımyıldızı'nın bir diğer özelliği ise: Gökyüzünde en büyük alanı kaplayan takımyıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Sagitta (takımyıldız)</span>

Sagitta ya da Okçuk takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Sagitta adı Latince'de ok anlamına gelmektedir. Bu takımyıldız Sagittarius (Yay) takımyıldızıyla karıştırılmamalıdır. Antik olduğu halde, 4. kadirden daha parlak yıldızı olmaması ve gökyüzündeki en küçük takımyıldız olmasından ötürü önemsiz bir takımyıldızdır. Batlamyus, 1. yüzyılda listelediği 48 takımyıldız arasına bu takımyıldızı da dahil etmiştir. Günümüzde Uluslararası Astronomi Birliği'nce belirlenmiş 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey gökkürede yer alır ve gök ekvatorundan çok fazla uzakta yer almaması sebebiyle Güney Kutup Dairesi haricinde dünyanın her yerinden görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Yön</span>

Coğrafi yönler, dünya üzerindeki yer ve varlıkların konumunu tanımlamakta kullanılan, dünyanın kutupları baz alınarak oluşturulmuş terimlerdir.

Kutuplar, Dünya'nın en kuzey ve en güney noktalarıdır. Bu noktalar coğrafya, haritacılık, manyetizma ve kutup yıldızı açısından farklı tanımlanır. Ancak aradaki farklar küçüktür.

Güdüm sistemi, bir füze, uydu, roket, uçak, helikopter, gemi veya benzeri aracın, iki veya üç boyutlu ortamdaki bir konumdan ayrılarak varmaya programlandığı bir başka konuma ulaşabilmesini sağlayan elektromekanik aygıt veya aygıtlara verilen genel isimdir. Özellikle askeri terminolojide bu söylem, herhangi bir insan kontrolü olmaksızın otonom seyir yeteneğine sahip araçlar için kullanılır. Operasyonunda yüksek oranda beşeri katkıya ihtiyaç duyan benzeri sistemlere ise navigasyon veya seyrüsefer sistemleri denir ve bunlar güdüm sistemlerinden farklı bir kategoride değerlendirilirler.

Gökyüzü koordinat sistemi, gökyüzü konum haritası için kullanılan koordinat sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman es-Sufî</span> Fars astronom

Abdurrahman es-Sufî, 10. yüzyılda yaşamış Farisi gökbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Delta Scuti değişeni</span>

Delta Scuti değişenleri, dönemleri 0,3 günden kısa, A veya F tayf türünden, birkaç 0,001 kadirden 0,8 kadire kadar görsel bölge genliklerine sahip zonklayan değişenlerdir. H-R diyagramındaki kararsızlık kuşağı içinde yer alırlar. δ Scuti'lerin H-R diyagramındaki konumları üstten klasik sefeler, alttan ise zonklayan beyaz cücelerle sınırlı geniş bir alandır. Bu derece geniş bir alanda yıldız çeşitliliği oldukça fazladır ve en genç disk popülasyonlarından yaşlı halo yıldızlarına kadar farklı yıldızlar δ Scuti türü değişenler grubuna girebilmektedir. Bu nedenle bir kısmı veya tüm grubu tarif eden çok farklı isimlerle de anılırlar; bunlardan bazıları cüce sefeler, RRs değişenleri, AI Velorum yıldızları, SX Phe yıldızları ve çok-kısa dönemli sefeler dir.

<span class="mw-page-title-main">Selenografik koordinatlar</span>

Selenografik koordinatlar, Ay'ın yüzeyindeki yerleri ifade etmek için kullanılır. Ay yüzeyindeki herhangi bir konum, Dünya'da olduğu gibi enlem ve boylam bilgileri kullanılarak bulunur. Boylam, Ay'ın birincil meridyeninin doğu veya batı yönündeki konumunu verir. Boylam çizgisi, Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünde yüzeydeki bir nokta boyunca uzanır ve bu, Ay'ın görünen yüzünün orta noktası olarak düşünülebilir. Enlem, Ay ekvatorunun kuzey veya güney yönündeki konumu verir. Her iki koordinat da derece olarak belirtilir.

Ondalık dereceler (OD) enlem ve boylam coğrafi koordinatlarını ondalık kesirler olarak ifade eder ve birçok coğrafi bilgi sisteminde (CBS), OpenStreetMap gibi web haritalama uygulamalarında ve GPS cihazlarında kullanılır. Ondalık dereceler derece, dakika ve saniye (DDS) kullanımına bir alternatiftir. Enlem ve boylamda olduğu gibi, değerler sırasıyla ± 90 ° ve ± 180 ° ile sınırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Dairesel yıldız</span>

Bir dairesel kutup yıldızı, Dünya üzerindeki belirli bir enlemden bakıldığında, göksel kutuplardan birine belirgin yakınlığı nedeniyle asla ufkun altına düşmeyen bir yıldızdır. Bu nedenle, dairesel yıldızlar, yılın her gecesi tüm gece boyunca söz konusu konumdan en yakın direğe doğru görülebilir.