İçeriğe atla

Naum Vekilharcı

Naum Vekilharcı
DoğumNaum Bredhi
Vesikok, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1854[1] (57 yaşında)
MeslekAvukat
DilArnavutça
Önemli eserEvëtor

Naum Vekilharcı (ArnavutçaNaum Veqilharxhi; 1797-1854[1]), Arnavut avukat ve akademisyen. Vekilharcı erken dönem Arnavut millî uyanışının en önemli isimlerinden biri ve ilk ideologu olarak kabul edilmektedir.[2][3] 1844 yılında Arnavutça için Vithkuqi alfabesi hazırlamıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b Islami, Selim (1984). "4". Historia e Shqiperise (Arnavutça). 2. Academy of Sciences of Albania. s. 134. 
  2. ^ Enis Sulstarova, Naum Veqilharxhi dhe lindja e kombit (Arnavutça), Pashtriku, 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 7 Ağustos 2016 
  3. ^ Fedhon Meksi (21 Ekim 2011), Naum Veqilharxhi, babai i alfabetit dhe abetares shqipe. (Arnavutça), 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 7 Ağustos 2016 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutça</span>

Arnavutça, başta Balkanlar'daki Arnavutlar olmak üzere Avrupa, Türkiye, Amerika ve Okyanusya'daki Arnavut diasporası tarafından konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir. Dünyada yaklaşık 7.5 milyon insan tarafından konuşulan Arnavutça, Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur ve hemen hemen hiçbir dille yakından akraba değildir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

Arnavutluk, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da yapılan 2014 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmıştır. Arnavutluk'un şarkısı Arnavutluk ulusal yayın kuruluşu Radio Televizioni Shqiptar (RTSH) tarafından düzenlenen Festivali i Këngës adlı yarışmada Herciana Matmuja'nın seslendirdiği "Zemërimi i një nate" isimli şarkı olarak seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Preşova, Medvece ve Buyanovaç Kurtuluş Ordusu</span>

Pireşova, Medvece ve Buyanofça Kurtuluş Ordusu, Arnavutların çoğunlukta olduğu Preşova, Medvece ve Buyanofça belediyelerini Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nden ayırmak isteyen Arnavut ayrılıkçı bir silahlı örgüt idi. Örgüt 1999-2001 yılları arasında Preşova Vadisi'ni Kosova'ya katmak amacıyla Sırp güçlerine karşı çatışmalara girmiştir ancak AB tarafından terör örgütü olarak kabul edilmiş ve eylemleri kınanmıştır. 2001 yılında örgütün üyeleri Batı Makedonya'ya giderek Ulusal Kurtuluş Ordusu'nu kurdular ve hükûmet güçleri ile çatışmaya girdiler.

<span class="mw-page-title-main">İşkodra Kuşatması (1478-1479)</span>

İşkodra Kuşatması, 1478-1479 yılları arasında Venedik Cumhuriyeti ile Arnavutların kontrolündeki İşkodra ile Rozafa Kalesi'nin Osmanlı ordusu tarafından kuşatılmasıdır. Kuşatma Osmanlı zaferi ile sonuçlanmış olup tüm Arnavutluk Osmanlı tarafından fethedilmiştir. 25 Ocak 1479 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında yapılan Osmanlı-Venedik Antlaşması ile İşkodra Osmanlıya bağlı bir sancak haline getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta İslam</span>

Arnavutluk'ta İslam, esas olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun hakimiyetinin başladığı dönemde yaygınlaşmıştır. Bu dönemde Arnavutların çoğunluğu zamanla İslam'a ve özellikle Sünni ve Bektaşi olmak üzere iki mezhebe mensup oldular.

Kristaq Dhamo, Arnavut aktör ve film yönetmeniydi. Arnavutluk Halk Sanatçısı madalyasıyla ödüllendirildi. 1958 filmi Tana, 1. Moskova Uluslararası Film Festivali'ne girdi.

Arnavutluk; iki büyük siyasi partinin öncülüğünde, çok partili sistem ile yönetilen bir ülkedir. Merkezi Seçim Komisyonu'nun 2014 yılı verilerine göre mecliste toplam 124 siyasi partinin kaydı bulunmaktadır. Buna rağmen 2015 Yerel Seçimleri yalnızca 54 partinin katılımıyla gerçekleşmiştir.

Yeniden Yapılandırılan Arnavutluk Emek Partisi, Arnavutluk'ta faaliyet gösteren Marksist-Leninist komünist parti.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta sekülerizm</span>

Arnavutluk; siyasi sistemindeki çeşitli değişimlere rağmen kurulduğu 1912 yılından beri seküler devlet sistemiyle yönetilmektedir. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra 20. yüzyıl boyunca sırasıyla monarşi ve totaliter komünist rejimin etkisi altında kalan ülke, Fransızların laiklik ilkesinden oldukça etkilenmiş ve sekülerizmden vazgeçmemiştir. Günümüzde seküler parlamenter demokrasi ile yönetilen ülkede, toplumdaki bütün dini inançlar devlet garantisi altına alınmıştır. Ülke anayasası dini toplulukların eşitliğini kabul eder ve herkes inanç konusunda istediğini seçme özgürlüğüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fan Noli</span>

Fan Noli veya Theofan Stilian Noli, Arnavut şair, tarihçi, gazeteci, siyasetçi, Ortodoks metropolit.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Kosova ormanları</span> Orman

Kosova ormanları bölgenin tüm yüzeyinin yaklaşık %41'ini oluşturmaktadır. Ormanların çoğu İpek, Deçan, İstok, Yunik ve Yakova'nın etekleri de dahil olmak üzere güneybatı Kosova'da bulunmaktadır ve Kosova Anayasası'nın belirli yasaları tarafından korunmaktadır. Kosova'da çeşitli orman türleri vardır ve bunlar çoğunlukla tüysü yapraklı ormanlar olarak gözlemlenir.

<span class="mw-page-title-main">Bujar Osmani</span>

Bujar Osmani Kuzey Makedonya'dan Arnavut kökenli siyasetçi, şu anki Kuzey Makedonya dışişleri bakanı ve eski sağlık bakanı. Haziran 2017'de Avrupa işlerinden sorumlu başbakan yardımcısı olarak atandı. 30 Ağustos 2020'de Osmani dışişleri bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Libhovalı Müfid Bey</span> Arnavut siyasetçi, diplomat ve maliyeci (1876-1927)

Müfid bey Libohova Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde delegelerden biridir. Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Fitso</span> Arnavut diplomat

Rauf Fitso Bey Arnavut diplomat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi</span>

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi, Hasan Tahsini, Fraşirili Abdül Bey, Veysel Bey Dino, Iljaz Pasha Dibra, Ömer Efendi Prizreni, Şemseddin Sâmi, Zija Prishtina, Ahmet Koronica, Mehmed Ali Viryoni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Vasa Paşa, Jani Vreto, Mihal Harito, Pandeli Sotiri, Koto Hoxhi ve Mane Tahiri gibi etkili bir Arnavut aydın, vatansever ve politikacı grubu tarafından 18 Aralık 1877'de İstanbul'da kurulmuştur. Komite başkanı Abdül Bey seçildi. Komite daha sonra daha pratik bir adla İstambul Komitesi olarak anılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Aleks Buda</span> Arnavut tarihçi

Aleks Buda, Arnavut tarihçidir. Arnavutluk İlimler Akademisi üyesi ve başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Parashqevi Qiriazi</span>

Paraskevi D. Kyrias olarak da bilinen Parashqevi Qiriazi, hayatını Arnavut alfabesine ve yazılı Arnavut dilinin öğretimine adamış, Qiriazi ailesinin Arnavut öğretmeniydi. Arnavut alfabesinin biçimine karar veren Manastır Kongresi'ne katılmış tek kadındı ve bir kadın derneği olan Yll' i Mengjesit'in kurucusuydu. Parashqevi ayrıca 1919 Paris Barış Konferansı'na Arnavut-Amerikan topluluğunun bir üyesi olarak katıldı. 1891'de Korça'da açılan ilk Arnavut Kız Okulu'nun müdürü Sevasti Qiriazi'nin kız kardeşidir.