İçeriğe atla

Nationaal-Socialistische Beweging

Nationaal-Socialistische Beweging
KurucuAnton Mussert
Cornelis van Geelkerken
Gazete(ler)Volk en Vaderland
İdeolojiNazism
Faşizm
Hollanda milliyetçiliği
Hollanda irredentizmi
Mihver Devletleri ile işbirliği
Resmî renkler  Kırmızı   Siyah
Parti bayrağı
Flag of National Socialist Movement.svg
the Netherlands

Hollanda'daki Nasyonal Sosyalist Hareket (Hollandaca:Nationaal-Socialistische Beweging) (NSB), kendisine " hareket " adını veren Hollandalı bir faşist ve daha sonra Nazi siyasi partisiydi. Yasama seçimlerine katılan bir parlamento partisi olarak NSB, 1930'larda bir miktar başarı elde etti. Alman işgali altında, İkinci Dünya Savaşı'nın büyük bölümünde Hollanda'daki tek yasal parti olarak kaldı.

Parti geçmişi

Utrecht'teki Sebze ve Meyve Müzayedeleri Binasının (Croeselaan) büyük salonunda NSB'nin 10. yıl dönümü şenlikli kutlaması. IR.'nin konuşması sırasında devasa toplantıya genel bakış

1931–1940

NSB, 1931'de birçok milliyetçi, faşist ve Nazi partisinin kurulduğu bir dönemde Utrecht'te kuruldu. Kurucular, partinin lideri olan Anton Mussert ve Cornelis van Geelkerken idi Parti, programını İtalyan faşizmi ve Alman Nazizmine dayandırdı: ancak, ikincisinden farklı olarak, 1936'dan önce parti Yahudi karşıtı değildi ve hatta Yahudi üyeleri vardı

1933'te, bir yıl örgüt kurduktan sonra, parti ilk halka açık mitingini, Utrecht'te 600 parti militanının katıldığı bir Landdag'ı düzenledi Burada parti kendini tanıttı. Bundan sonra partinin desteği artmaya başladı. Aynı yıl hükûmet, memurların üye olmasını yasakladı.

1940–1945

İkinci Dünya Savaşı patlak verdikten sonra NSB, Almanlara sempati duydu ve Hollanda için katı tarafsızlığı savundu Mayıs 1940'ta 800 NSB üyesi ve sempatizanı, Alman işgalinden sonra Hollanda hükûmeti[1] tarafından gözaltına alındı. Partinin Hollanda Doğu Hint Adaları'ndaki destekçileri de o sırada gözaltına alındı ve koloninin Japon işgali başladığında bunlardan bazıları Surinam'a sürüldü ve Jodensavanne toplama kampına kapatıldı. 14 Mayıs 1940'taki Hollanda yenilgisinden kısa bir süre sonra, Hollanda'da tutuklu bulunan Avrupalı NSB üyeleri Alman birlikleri tarafından serbest bırakıldı. Haziran 1940'ta Mussert, Lunteren'de Hollanda'yı Almanları kucaklamaya ve Londra'ya kaçan Hollanda Monarşisinden vazgeçmeye çağırdığı bir konuşma yaptı.

6 Mayıs 1945'te Almanya'nın teslim olmasının ardından NSB yasadışı ilan edildi Mussert ertesi gün tutuklandı NSB üyelerinin çoğu tutuklandı, ancak yalnızca birkaçı mahkûm edildi.

Örgütün yasa dışı olarak devam ettirilmesi yönünde herhangi bir girişimde bulunulmamıştır Eski üyeler dışlandı ve bazen hapsedildi veya küçük düşürüldü Bundan sonra, onlar ve çocukları toplumda uzun süre damgalanmış olarak kaldılar. Üst düzey liderlik tutuklandı ve suçlamalarla karşı karşıya kaldı Mussert 7 Mayıs 1946'da idam edildi, Van Geelkerken hapsedildi, Rost van Tonningen yargılanmayı beklerken intihar etti.

Kaynakça

  1. ^ Jong 1956, p73.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Nationaal-Socialistische Beweging ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</span> Almanyada 1920 ila 1945 arasında var olmuş aşırı sağ siyasi parti

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi veya yaygın kısa adıyla Nazi Partisi, Weimar Cumhuriyeti döneminde kurulmuş ve Weimar Cumhuriyeti'ni Nazi Almanyası'na dönüştürüp 1933-1945 yılları arasında yönetmiş olan bir Alman siyasi partisidir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Alman siyasetinde önemli bir yere sahip olmuş partinin programı ve ideolojisi olan nasyonal sosyalizm, radikal antisemitizm ile birlikte etnik milliyetçiliğe dayanan antiliberal ve antikomünist bir görüşteydi. 1921 senesinden itibaren parti başkanlığını sürdürmüş Adolf Hitler'in 1933 senesinde şansölye olmasının ardından 1945 senesine kadar nasyonal sosyalizm döneminde Almanya'nın tek yasal partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ion Antonescu</span>

Ion Antonescu, Rumen asker ve siyasetçi. II. Dünya Savaşı sırasında Romanya Krallığı'nın mareşal, başbakan ve "Millî Şef"i olarak Nazi Almanyası yanlısı bir diktatörlük kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1941 Şubat Grevi</span> Saldırı

1941 Şubat Grevi, II. Dünya Savaşı sırasında Hollanda'da işgalci Almanya'nın Yahudi karşıtı uygulamalarına tepki olarak örgütlenen genel grevdir. Doğrudan sebep ise Almanların Amsterdam'ın Yahudi mahallesinde yaptıkları şiddet eylemlerdir. Grev 25 Şubat günü başlamış ve ertesi gün büyük ölçüde bastırılmıştı. Şubat Grevi Alman işgali altındaki Avrupa kıtasında Yahudilere karşı yapılan uygulamalara karşı Yahudi olmayanlar tarafından yapılan ilk doğrudan eylemdir.

<span class="mw-page-title-main">Gauleiter</span>

Gauleiter, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin yerel şube başkanı idi. Gau'nun Almanca kelime anlamı bölge, leiter'ın anlamı ise yöneticidir. Gauleiter'lar doğrudan Adolf Hitler'e bağlıydı ve sadece Hitler tarafından atanıyor ya da görevden alınıyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg Yasaları</span>

Nürnberg Yasaları, 15 Eylül 1935'te Nürnberg'de yıllık Nazi Partisi toplantısında kararlaştırılan Nazi Almanyası'nda antisemitik yasalardı. Yasalar, Alman ve Yahudi insanlarını sınıflandırdı. Bu kanuna göre, ari ırktan olmayanlar alt sınıf insanlardır ve ari ırkına ait insanlar ile evlenmeleri yasaklanmıştır. Kanunlar 26 Kasım 1935'te Romanları ve Siyahileri da kapsayacak şekilde genişletildi.

<span class="mw-page-title-main">Édouard Daladier</span> Fransız siyasetçi (1884 – 1970)

Édouard Daladier, Fransız siyasetçi ve II. Dünya Savaşı'nın başında Fransa Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerden arındırma</span> nazilerden arınma hareketi

Nazilerden arındırma veya denazifikasyon, II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Devletler tarafından Alman ve Avusturya toplumlarında uygulanan ve nasyonal sosyalizmin etkisini kültür, toplum, ekonomi, basın, hukuk ve siyaset alanlarından silmek için uygulanan politikaları anlatır. Politika kapsamında sorumlu örgüt liderleri görevden alınmış, ilgili kurumlar kapatılmıştır. Politika, savaşın hemen ardından toplanan Potsdam Konferansı'nda kararlaştırılmıştır. Politika kapsamındaki uygulamalar Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber fiilen sona erdirilmiştir.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Henri Winkelman</span>

Henri Gerard Winkelman, Nazi Almanyası'nın Hollanda işgalinde Hollanda ordusunun başkomutanı olarak hizmet etmiş subaydır.

<span class="mw-page-title-main">Anton Mussert</span> Hollandalı siyasetçi

Anton Adriaan Mussert, Hollanda'da Nasyonal Sosyalist Hareket (NSB) lideri ve resmi kurucularından biriydi. Bu nedenle, II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Hollanda'da en önemli nasyonal sosyalist kişisiydi. Savaş sırasında, Almanlardan aldığı destek ile bu konumunu korumayı başardı. Savaştan sonra mahkûm edildi ve vatana ihanet suçundan idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka direniş hareketi</span>

Danimarka direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından gerçekleştirilen Danimarka'nın işgalinin ardından oluşturulan partizan kuvvetlerle işgali sonlandırmaya amaçlayan direniş hareketi.

<span class="mw-page-title-main">Abraham Pais</span> Hollandalı-Amerikalı fizikçi (1918 – 2000)

Abraham Pais Hollandalı-Amerikan fizikçi ve bilim tarihçisi. Pais doktora derecesini Utrecht Üniversitesi' nden Nazilerin, II. Dünya Savaşı sırasında Hollanda üniversitelerine Yahudi katılımının yasaklamasından hemen önce aldı. Naziler, Hollandalı Yahudilerin zorla yerini değiştirmeye başladığında, saklanmaya başladı, ancak daha sonra tutuklandı ve savaşın sonunda kurtarıldı. Daha sonra Danimarka' da Niels Bohr' un asistanlığını yaptı ve daha sonra Princeton, New Jersey' deki nde Institute for Advanced Study' de Albert Einstein' ın bir arkadaşıydı. Pais, bu iki büyük fizikçinin hayatını ve onların ve diğerlerinin modern fiziğe katkılarını belgeleyen kitaplar yazdı. Emekli olana kadar Rockefeller Üniversitesi' nde fizik profesörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Chaim Yellin</span>

Chaim Yellin, Litvanya'nın Alman işgali sırasında Kovno Gettosu'ndaki bir Yahudi şair ve direniş hareketinin lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Natzweiler-Struthof toplama kampı</span>

Natzweiler-Struthof toplama kampı, Almanya'nın Gau Baden-Alsace bölgesindeki Natzweiler ve Struthof köylerine yakın Vosges Dağları'nda bulunan bir Nazi toplama kampıydı. 21 Mayıs 1941'den Eylül 1944'e kadar faaliyet gösterdi ve Almanlar tarafından Fransa topraklarında kurulan tek toplama kampıydı. Kamp, 800 metre yükseklikte, yoğun ormanlık ve izole bir alanda yer alıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Henk Feldmeijer</span> Hollandalı Nazi siyasetçisi

Johannes Hendrik Feldmeijer, Hollandalı bir Nazi siyasetçisi ve NSB üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Szálasi</span>

Ferenc Szálasi Macar faşist örgütlenme olan Ok Haç Partisi kurucusu ve lideriydi. II. Dünya Savaşı'nın son dönemlerinde ülkedeki Miklós Horthy rejiminin Müttefik Devletlerle barış görüşmesi için temas halinde olduğunun ortaya çıkması üzerine Naziler tarafından düzenlenen Panzerfaust Harekâtı sonrasında Ok Haç Partisi iktidarı almış, Szálasi ise fiilen ülkenin tek lideri konumuna yükselmiştir. Kısa süren Ok Haç Partisi iktidarı sırasında binlerce rejim karşıtı, komünist ve Yahudi toplama kamplarına sürülmüş ve katledilmiştir. Kızıl Ordu'nun Macaristan'ı kurtarmasının ardından yakalanmış, mahkemeye çıkartılmış ve insanlığa karşı işlediği suçlardan hüküm giyerek idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hanns Albin Rauter</span>

Johann Baptist Albin Rauter, Nazi döneminde Avusturya doğumlu yüksek rütbeli bir SS görevlisi ve savaş suçlusuydu. İşgal altındaki Hollanda'daki en yüksek SS ve Polis Lideriydi ve bu nedenle 1940-1945 döneminde oradaki önde gelen güvenlik ve polis memuruydu. Rauter doğrudan Nazi SS şefi Heinrich Himmler'e ve ayrıca Hollanda'nın Nazi valisi Arthur Seyss-Inquart'a rapor verdi. Dünya Savaşı'ndan sonra Hollanda'da insanlığa karşı suçlardan hüküm giydi ve idam mangası tarafından idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Herzogenbusch toplama kampı</span>

Herzogenbusch toplama kampı, Hollanda'nın 's-Hertogenbosch kenti yakınlarındaki Vught'ta bulunan bir Nazi toplama kampıydı. Kamp 1943'te açıldı ve 31.000 mahkûmu barındırıyordu. Kampta 749 mahkûm öldü ve geri kalanlar, Herzogenbusch'un 1944'te Müttefik Kuvvetler tarafından kurtarılmasından kısa bir süre önce başka kamplara nakledildi. Savaştan sonra kamp, Almanlar ve Hollandalı işbirlikçiler için hapishane olarak kullanıldı. Bugün sergilerin yer aldığı bir ziyaretçi merkezi ve kampı ve kurbanlarını anan bir anma töreni bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gola Mire</span>

Gola Mire/Mira, İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki yeraltı Yahudi direnişinin bir üyesiydi.