İçeriğe atla

Nathan (peygamber)

Nathan (sağda) Kral Davud ile, Matthias Scheits

Natan ya da Nathan (İbraniceנָתַן, "Tanrıverdi"), İbrani Kutsal Kitabı'nda İsrailoğulları'nın ilk peygamberlerinden biridir ve Kral Davud'un hükümdarlığı sırasında ortaya çıkmıştır.

Tanah anlatımı

Samuel'in 2. kitabında[1] ve [2] bildirilene göre Nathan, Kral Davud'un Kudüs'te bir tapınak inşa etme fikrine destek verir. Ertesi gece YHVH, tapınak hakkındaki eleştirilerini Nathan'a ileterek onun bu kehanetini Kral Davud'a iletmekle vazifelendirilir. Nathan, beraberindeki göçebe aşiretlerin tanrısı için tasarlanmış olan tapınağın Davud'a layık olamayacağı hususunda eleştirisini aktarır ve onun saltanatının ebedî olacağını vadeder. Nathan'ın kehanetine göre tapınağı Davud değil, oğlu inşa edecektir. Davud'un soyu, ebedî olacaktır.[3] M.Ö. 586'da tapınağın yıkılmasından sonra, bu kehanetin gelecekte gelmesi beklenen Mesih ile ilgili olduğu ileri sürüldü ve sürgüne gönderildi. Eski Ahit'teki Hristiyan yorumunda ise Nasıralı İsa'nın kerameti olarak yorumlanır.

Samuel'in ikinci kitabındaki Nathan anlatısında[4] Nathan, Davud Hititli Uriya'yı öldürdüğü ve dul eşi Batşeba ile zina ettiği için Tanrı tarafından vazifelendirilmiş bir görevli olarak betimlenir.

Tarihler Kitabı'na göre Nathan, hem Davud[5] hem de Süleyman'ın[6] hükümdarlıklarının tarihini yazarak tapınağın müziğine dâhil olmuştur.[7]

İlk Krallar kitabında, ölmekte olan Davud'a Adoniya'nın kral olma planını anlatan Nathan'dır, bunun yerine Süleyman kral ilan edilir. Nathan, Kral Süleyman'ın meshedilmesine başkanlık eder ve George Frideric Handel'in taç giyme töreni marşı Rahip Zadok'a geçer.

İlk Krallar kitabında, Nathan aynı zamanda Davud'un bir başka oğlu olan Adoniyas'ın darbe planını bozan ve Davud'un emriyle Süleyman'ı veliaht olarak vaftiz eden peygamberdi.

Bayram günü

Peygamber Nathan'ın bayram günü 24 Ekim'dir. Doğu Ortodoks Kilisesi ve Bizans içtihadını takip eden Doğu Katolik Kiliselerinin benimsediği içtihada göre ise kendisi bir aziz olarak kabul edilir.

Kaynakça

  1. ^ 2. Samuel 7:2.17 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ 2. Samuel 12:1-25 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ 2 Sam 7,1–16 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ 2 Sam 11-4 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ 1. Tarihler 29:29 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ 2. Tarihler 9:29 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ 2. Tarihler 25:29 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Michael Pietsch: Nathan. Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet 26 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (WiBiLex), Stuttgart 2006
  • Wolfgang Oswald, Nathan der Prophet. Eine Untersuchung zu 2 Samuel 7 und 12 und 1 Könige 1, Theologischer Verlag, Zürich 2008, ISBN 978-3-290-17490-3
  • Klaus Grünwaldt: Natan. Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon'un 6. Cildinde, Bautz Verlag, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, S. 474–483

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Davud</span> İsrail ve Yehuda kralı

Davud, Tanak'a göre, Birleşik İsrail Krallığı'nın kralı olmuş bir Yahudi kraldı. İşboşet'in yerine gelir ve tahtı kendisinden sonra oğlu Süleyman'a bırakır.

<span class="mw-page-title-main">Tanah</span> Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman</span> Yahudi kral

Süleyman, Tanah ve Eski Ahit'e göre eski İsrail hükümdarı ve Kral Davut'un oğlu ve halefidir. Birleştirilmiş İsrail ve Yahuda'nın sondan bir önceki hükümdarı olarak tanımlanır. Süleyman'ın hükümdarlığının varsayılan tarihleri MÖ 970-931 arasındadır. Ölümünden sonra oğlu ve halefi Rehav'am kuzey kabilelerine karşı sert bir politika benimseyecek ve sonunda İsrailoğullarının kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı arasında bölünmesine yol açacaktır. Bölünmenin ardından onun soyundan gelenler Yahuda'yı tek başlarına yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Mabedi</span> antik Yeruşalimdeki bir mabet

Süleyman'ın Mabedi veya Birinci Mabet,, günümüzde Kudüs'ün Eski Şehri'deki Tapınak Dağı'nda MÖ 964'te yapımına başlanmış ve MÖ 957'de bitirilmiş devasa bir Yahudi mabediydi. Adını bizzat yapım emrini veren Yehuda ve İsrail Krallığı kralı Süleyman'dan almıştır. Fakat bu mabede Yahudiler tarafınca Süleyman'ın Mabedi değil, "Mukaddes Ev" anlamına gelen Beit HaMiqdaş denir.

Mezmurlar Kitabı, popüler ismiyle Zebur, Tanah'ın üçüncü bölümü, Ketuvim'in ("Yazılar") ise ilk kitabı olan Yahudi kutsal kitabıdır. Kitabın "gökten indiricisi" olduğuna inanılan Kral Davud'a ithafen Davut'un Mezmurları da denir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (birleşik monarşi)</span> Birleşik monarşili İsrail devleti

Birleşik İsrail Krallığı Tanah'ta anlatıldığı üzere İsrail topraklarında MÖ 1050 ve MÖ 930 yılları arasında var olmuş bir birleşik monarşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Tâlût</span> İsrail Krallığının ilk kralı

Tâlût, Şaul veya Şaul Ben Kiş, Tanah'taki kitaplardan olan Samuel kitabı ve 1 Tarihler ve Kur'an'da adı geçen MÖ 1047 ile MÖ 1007 yılları arasında İsrail Krallığı'nın ilk kralıydı. Hakim Samuel tarafından krallığa seçilen Şaul zamanında başkent Gibeah'tı. Antik Filistinliler ile Gilboa Dağında yaptığı savaş sonucu yaralandı ve oğlu Yonatan'ı kaybetti. Bunun üzerine savaş meydanında öleceğini anlayan Şaul, düşmanın kılıcıyla ölmektense intihar etmeyi yeğledi.

<span class="mw-page-title-main">Rehav'am</span>

Tevrat'a göre Rehoboam önce Birinci İsrail Krallığı'nın, MÖ 931'deki bölünmeden sonra da güneydeki Yehuda Krallığı'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Yarovam</span>

Jeroboam, riyb (uğraşan) ve 'am (halk) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş "insanlar için uğraşan" veya "halkın haklarını savunan" anlamına gelen bir isimdir. Kuzeydeki on kabilenin Rehoboam'a karşı ayaklanıp İsrail Krallığı'ndan ayrılarak kurdukları Kuzey İsrail Krallığı'nın ilk kralıydı. Hükümdarlığı 22 yıl sürdü. Hükümdar olduğu tarihler William F. Albright'a göre MÖ 922 - MÖ 901 ve Edwin R. Thiele'ye göre MÖ 931 - MÖ 910'dur.

<span class="mw-page-title-main">Yoşiyahu</span>

Yoşiyahu büyük reformlar yapan Yehuda kralıydı. Tarihçiler tarafından, kendi zamanına denk gelen Deotronomik reformlar döneminde dini yazıtlar yazdırdığı veya bulduğuna inanılır.

İddo Tevrat'ta adı geçen küçük peygamberlerden biridir. Kral Süleyman'ın ve Yehuda kralları Rehav'am ve Aviyam zamanlarında yaşamıştır. Onun hakkındaki bilgiler az olmasına rağmen ismi Tarihler Kitabında geçmektedir. Verimli biri olarak gözüken İddo'nun rakip kral olan İsrail kralı I. Yarovam hakkındaki kehanetleri kayıp olan görümler kitabında yer almaktaydı. "Bilici İddo ve Peygamber Şemaya'nın sözleri"nde Kral Rehovam'ın ve oğlu Kral Aviyam'ın tarihini anlatmıştır. Raşi gibi bazı kişiler onun bilinmeyen "Tanrı adamı" olduğunu savunur. Jerome ise, Tarihler kitabında adı geçen Odet'in İddo olduğunu belirtir.

Gad, Eski Ahit'te adı geçen bir bilici, kahin veya peygamberdir. İsrail kralı Davud'un kişisel peygamberlerinden biriydi ve yazılarından bazılarının Samuel kitaplarında bulunduğuna inanılır. Adı ilk olarak 1 Samuel 22:5 'te geçen Gad, Davud'a Yehuda topraklarına geri dönmesini söylemektedir.

Krallar Kitabı, Kral David'in ölümünden Yekoniya'nın Babil'de esir düşmesine kadar geçen 400 yıllık sürede antik İsrail ve Yehuda krallıklarıyla ilgili hikâyeleri anlatır. Yeşu, Hâkimler ve Samuel kitaplarının bulunduğu bir dizi tarihsel kitabın sonuncusudur ve ana amacı Yahudi krallığın Babilliler tarafından neden yıkıldığını dini açıdan anlatmak ve sürgünden dönüşün temelini hazırlamaktı.

Samuel kitapları, Yeşu, Hakimler ve Krallar kitaplarıyla birlikte Nevi'im'in İlk Peygamberler bölümünü oluşturur. Peygamberler aracılığıyla Tevrat'ı doğrulayıp onun açıklamasını yapar.

Tarihler kitabı Tanah'ın bir parçasıdır. Masoretik metinde Ketuvim'in ilk veya son kitabı olarak yer alır; Ketuvim'in son kitabı olarak kullanıldığında bütün Tanah'ın da son kitabı haline gelir. Tarihler kitabı büyük ölçüde Samuel ve Krallar kitaplarındaki David hikâyeleriyle paralellik gösterir. Hristiyanlıkta 1 ve 2. Tarihler olmak üzere ikiye bölünmüştür; 1 & 2 Samuel ve 1 & 2 Krallar'dan sonra yer alır. Hristiyanlıkta kitapların bu dizilişi, Yunanca tercüme olan Septuagint'ten baz alınarak gerçekleşmiştir.

Mika kitabı, Eski Ahit/Tanah'ta bulunan on beş kehanet kitabından biri olup Küçük peygamberler dizisinin altıncısıdır. Kitabın yazarının, Yehuda Krallığı'na bağlı Moreşet köyünden MÖ 8. yüzyılda yaşamış ve isminin anlamı "Kim Yehova gibidir?" olan Mikayahu olduğu belirtilir. Kitap, 1-2, 3-5 ve 6-7. konular olmak üzere üç ana bölümden oluşur ve her bölümün başlangıcında "Dinle" kelimesi ve bunu takip eden kehanet bildirileri bulunur. Mika, adil olmayan liderlere karşı serzenişte bulunur, zengin ve güçlüye karşı fakiri savunur ve sosyal adalet konusunda vaazlar verir; bir yandan da Siyon merkezli ve Davud hanedanlığına bağlı barış dolu bir dünyayı dört gözle bekler.

Hagay kitabı, Eski Ahit veya Tanah'ın, Küçük peygamberler veya "Onikiler" denen kitaplar dizisinde yer alır. İki konudan oluşan kısa bir kitaptır. Kitapta anlatılanların geçtiği tarih Tapınağın terar inşasından önce MÖ 520 civarıdır. Bu dönemde, Yahudilerin topraklarına dönmesine yardım eden Zerubbabel gibi Pers kralları yaşamıştır.

Süleyman'ın Ezgiler Ezgisi ya da sıkça bilinen adıyla Ezgiler Ezgisi, Süleyman'ın Ezgisi veya Neşideler Neşidesi, Tanah'ın son bölümünü oluşturan Ketuvim'deki Beş megila kitaplarından biridir. Latincedeki Vulgat versiyonunda Canticum Canticorum ya da kısaca Canticles olarak bilinir. Yunanca Septuagint'te ise Āisma āismatōn ya da kısaca Āisma denir.

<span class="mw-page-title-main">Câlût</span> Tanah, Eski Ahit ve Kuranda bahsi geçen savaşçı dev

Câlût ya da Golyat MÖ 11. yüzyılda yaşadığına inanılan ve Tanah, Eski Ahit ve Kur'an'da bahsi geçen savaşçı dev. İsrail Krallığı'nın gelecekteki hükümdarı Davud ile yaptığı ve kaybettiği düello ile bilinir.