İçeriğe atla

Nathalie Sarraute

Nathalie Sarraute
N. Sarraute, 1983
DoğumНата́лья Ильи́нична Черня́к (Natalya İlyiçna Çerniyak)
18 Temmuz 1900(1900-07-18)
İvanovo, Rus İmparatorluğu
Ölüm19 Ekim 1999 (99 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeriCherence, Val-d'Oise
MeslekRoman ve deneme yazarı; Avukat
EğitimLycée Fénelon; Oxford Üniversitesi
Edebî akımNouveau roman
Önemli eserTropismes (1939); L'Ère du soupçon (1956); Les Fruits d'or (1963); Enfance (1983)
Önemli ödülleriPrix international de littérature
EvlilikRaymond Sarraute (1925-1941)
Çocuklar3
İmza

Nathalie Sarraute (Fransızca telaffuz: [natali saʁot]; 18 Temmuz 1900 - 19 Ekim 1999), Fransız roman ve deneme yazarı. 1956 tarihli Kuşku Çağı ile nouveau roman akımının öncülerinden biri haline gelmiştir.

Yaşamı

Natalya İlyiçna Çerniyak, 18 Temmuz 1900 tarihinde Moskova'ya 300 kilometre uzaklıktaki İvanovo-Voznesensk'te dünyaya geldi. Yazar Pauline (Chatounovsky) ile kimyager İlya Çerniyak'ın kızıydı.[1] Rus toplumuna asimile olmuş varlıklı ve kültürlü bir Yahudi ailesine mensuptu. Anne babasının iki yaşındayken boşanmasından sonra Nathalie annesiyle önce Cenevre, sonra Paris'e gitmiştir. Her yıl bir ayı mutlaka babasıyla ya İsviçre'de ya da Rusya'da geçiriyordu. Daha sonra annesi ve yeni kocası ile birlikte Sankt-Peterburg'a döndü. 1909'da Nathalie, siyasi fikirleri nedeniyle Rusya'yı terk etmek zorunda bırakılan babası İlya'yla birlikte Paris'e gitmiş, burada babasının yeni eşi Vera ve yeni doğan kızı Hélène (kısaca Lili) ile yaşamaya başlamıştır.

Sarraute'un Sorbonne Koleji'nde aldığı hukuk ve edebiyat eğitiminin yanında oldukça kozmopolitan bir öğrenim hayatı olmuştur. Oxford'da İngiliz edebiyatı ve tarih okumuş, sonra Berlin'de sosyoloji eğitimi almıştır. Eğitimini tamamladıktan sonra avukat olmuş ve Paris Barosu'na girmiştir. 1925'te kendisi gibi avukat olan Raymond Sarraute ile evlenmiştir. Bu evlilikten üç çocuğu olmuştur: Claude (d. 1927), Anne (1930-2008) ve Dominique.

20. yüzyıl edebiyatına ve özellikle Marcel Proust, James Joyce ve Virginia Woolf'a olan ilgisi, roman hakkındaki fikirlerini oldukça etkilemiştir. 1932 yılında ilk kitabı Yönelişler'i yazdı. Eskizlerden ve anılarından oluşan bu kitabın rengi, yazarlık hayatındaki tüm eserlerinkini de belirleyecekti. Kitap nihayet 1939 yılında yayımlanmış, II. Dünya Savaşı popülerliğine engel olsa da, Jean-Paul Sartre ve Max Jacob gibi entelektüellerden övgü toplamıştır.

1941'de Vichy rejiminin antisemitist kanunlarının bir sonucu olarak avukatlıktan men edilen Sarraute, tüm zamanını edebiyata ayırmaya karar verdi. Bir süre direniş hareketlerini desteklediği için Gestapo tarafından aranan Samuel Beckett'e de evini açtı. Sürekli adres değiştirerek ve sahte belgeler kullanarak Île-de-France'tan ayrılmamayı başarsa da, başına bir şey gelmesinden korktuğu kocasını korumak için ondan boşanmaya karar verdi.

1947 yılında Jean-Paul Sartre'ın önsözünü yazdığı Portrait d'un inconnu (Meçhul Bir Adamın Portresi) yayımlandı. Edebiyatçı olarak başarı kazanması 1953 yılındaki Martereau ile olacaktı. Martereau'dan sonraki tüm kitapları, Gallimard'dan çıkmıştır.

1960 yılında Sarraute, 121'ler Manifestosu'nu imzalayanlar arasındaydı. 1964 yılında Les Fruits d'Or (Altın Meyveler) kitabıyla 1961–1967 yılları arasında verilen "Prix international de littérature"e (Uluslararası Edebiyat Ödülü) layık görüldü.

Romanlarının yanında tiyatro eserleri de yazdı. Le Silence (Sessizlik, 1964); Isma, ou ce qui s'appelle rien (Isma, 1970) bunlardan bazılarıdır.

Sarraute 99 yaşında Paris'te hayata gözlerini yumdu. Yedinci romanı yarım kalmıştır. Val-d'Oise'da Chérence'ta defnedildi.

Yaşamı

Sarraute'un Kuşku Çağı isimli denemesi, Alain Robbe-Grillet'nin Yeni Roman eseriyle birlikte nouveau roman akımının manifestolarından biri olmuştur. Sarraute bu eserinde romanın geleneksel yapısını reddeder ve Woolf, Kafka, Proust, Joyce ve Dostoyevski gibi yazarların yenilikçiliğinden söz eder. Robbe-Grillet, Claude Simon, Marguerite Duras ve Michel Butor gibi isimler ile birlikte, geleneksel karakter ve olay örgüsü modellerini yerle bir eden bu akımın temsilciliğini yapmıştır.

1963 yılında Altın Meyveler'le Fransa'da uluslararası edebiyat ödülüne layık görülen Sarraute daha tanınan bir yazar haline geldi. Tiyatro oyunları da tanınırlığını arttırdı. Bunun bir sonucu olarak hem Fransa'da, hem de yurtdışında konuşmalar vermeye başladı.

Sarraute'un eserleri, deneyselliği ve geleneksel edebi yapıları reddetmesi sebebiyle "okuması zor" kabul edilir. Sarraute, edebiyatta "karakter"in ölümünü sevinilecek bir olay olarak görmüş, bunun yerine psikolojik durumlara vurgu yapmayı tercih etmiştir; örneğin Altın Meyveler yalnızca bir kişinin iç monologundan ibarettir. Sarraute'un eserlerinde sürekli değişen perspektifler ve bakış açıları bir yandan deneyimin tutarsızlığının altını çizerken, bir yandan yazarın otoritesini de baltalama amacı güder.

Sarraute'un seksen yaşındayken yazdığı anı kitabı Enfance, 20. yüzyıl başında Rus göçmenlerin Avrupa'da kurdukları kayıp dünyayı yeniden canlandırır. Kitap boyunca devam ettirdiği iki ses ile Sarraute, geçmişi ne kadar iyi hatırlayabildiğini sorgular. Bu otobiyografi, Glenn Close'un başrolünde olduğu tek perdelik bir Broadway oyunu olarak uyarlanmıştır. Sarraute'un hafızasıyla yaşadığı sorunlar, son romanı Şimdi'ye de yansımıştır.

Yönetmen Agnès Varda, 1985 tarihli Sans toit ni loi filmini Sarraute'a ithaf etmiştir. Kasım 2013'te Paris'in 18. bölgesindeki gezi yollarından birine Nathalie Sarraute Yolu adı verilmiştir.

Yönelişler, Le Monde'un Yüzyılın 100 Kitabı listesinde yer almıştır.

Bazı eserleri

  • 1939: Tropismes (deneme) (Yönelişler, çev. Mükerrem Akdeniz, Bilgi Yayınları, 1967)
  • 1948: Portrait d’un inconnu (roman) (Meçhul Bir Adamın Portresi)
  • 1953: Martereau (roman) (Martereau, çev. Bertan Onaran, Cem Yayınevi, 1972)
  • 1956: L'Ère du soupçon (deneme) (Kuşku Çağı, çev. Bedia Kösemihal, Adam Yayınları, 1985)
  • 1959: Le Planetarium (roman) (Planetaryum)
  • 1963: Les Fruits d'or (roman) (Altın Meyveler, çev. N. Feyza Zaim, YKY, 1994)
  • 1964: Le Silence (tiyatro) (Sessizlik)
  • 1970: Isma, ou ce qui s’appelle rien (tiyatro)
  • 1980: L’Usage de la parole (roman)
  • 1983: Enfance (anı) (Çocukluk, çev. Gülseren Devrim, Can Yayınları, 1997)
  • 1995: Ici (roman) (Şimdi, çev. Aysel Bora, Can Yayınları, 1995)
  • 1997: Ouvrez (roman) (Açınız, çev. Aysel Bora, Can Yayınları, 1997)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Honoré de Balzac</span> Fransız oyun yazarı ve romancı (1799 – 1850)

Honoré de Balzac, Fransız yazar.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Atay</span> Türk yazar (1934–1977)

Oğuz Atay, Türk roman, öykü ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Marcel Proust</span> Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen (1871-1922)

Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust, Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen. En tanınmış eseri 1913-1927 yılları arasında yayımlanan yedi ciltlik Kayıp Zamanın İzinde'dir. Proust, çeşitli yazarlar ve eleştirmenlerce 20. yüzyılın en etkili yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Guy de Maupassant</span> Fransız yazar (1850 – 1893)

Guy de Maupassant Fransız romancı ve kısa öykü yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Elias Canetti</span>

Elias Canetti, modernist romancı, oyun yazarı, anı ve kurgusal olmayan düzyazı yazarı. Eserlerini Almanca yazan Canetti, "geniş bir bakış açısı, fikir zenginliği ve sanatsal güç ile işaretlenmiş yazıları için" 1981 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Milan Kundera</span> Çek asıllı Fransız yazar

Milan Kundera, Çek asıllı Fransız romancı, yazar. 1969 tarihli Gülünesi Aşklar başlıklı düzyazı çalışmasıyla meşhur oldu. Ticarî olarak en başarılı eseri ise 1984 tarihli Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği başlıklı romanı oldu. Eserlerini 1993 yılından beri Fransızca olarak kaleme almış ve hayatını Paris'te sürdürmüş olan Kundera, ölümünden önce yaşayan son varoluşçu olarak nitelendirilirmiştir.

Halil Gökhan (d. 1967, Tarsus) müellif, romancı, mütercim.

Nouveau Roman, 1950'lerde Fransa'da oluşan roman akımıdır. Geleneksel anlamda konu, figür ve tutarlılığa önem vermeyen, henüz psikanaliz ve sosyolojinin egemenliğine girmemiş bir gerçeklik alanını sezgiler yoluyla fethetme eğilimidir. İnsanın dış dünya ile ilişkilerine ışık tutmaya çalışır.

<span class="mw-page-title-main">François Rabelais</span> Fransız yazar, doktor, Rönesans düşünürü, keşiş ve Antik Grekçe bilgini

François Rabelais, Fransız yazar, doktor, Rönesans düşünürü, keşiş ve Antik Grekçe bilgini. İsminin harflerinin yerini değiştirerek oluşturduğu Alcofribas Nasier mahlası veya Séraphin Calobarsy olarak da tanınır. Tarihsel olarak elimizdeki bilgiler ve eserlerden onun bir fantezi, hiciv, grotesk, müstehcen güldürü ve şarkı yazarı olduğunu biliyoruz. Bir baba ile oğlunun hikâyelerinden oluşan Gargantua ve Pantagruel baş yapıtlarıdır. Rabelais klasik dünya edebiyatının büyük yazarları arasında sayılmakta ve modern Avrupa edebiyatının kurucularından olduğu kabul edilmektedir. Hümanizmin öncülerindendir, Desiderus Erasmus'la çağdaştır. Jean Paul Sartre, Rabelais'nin üslubuna hayranlığını saklamaz ve onun Avrupa düşüncesinin ve Hümanizmin tekamülü açısından önemini Erasmus ile Montaigne arasında köprü olmak derecesinde görür.

Postmodern roman, bir anlamda söylemsel olarak mimaride başlayıp gelişen, kurumsal, kuramsal ve düşünsel alanlarda hızla yayılan ve 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren edebiyat dünyasında da kendisini gösteren postmodernizmin ürünüdür. Edebiyat yapıtlarında özellikle romanlarda görülen postmodern eğilim, genel postmodernizmin söylemsel ve düşünsel yönelimlerinden doğrudan etkilenir ve o söylemsel yapının özelliklerini barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Musil</span> Avusturyalı romancı, hikâyeci ve deneme yazarı (1880 - 1942)

Robert Musil, Avusturyalı romancı, hikâyeci ve deneme yazarı. 20. yüzyılın en önemli romancılarından ve roman türüne özgün katkıları kuşku götürmez yazarlarındandır. Başyapıtı Niteliksiz Adam yarım kalmasına rağmen James Joyce'un Ulysses ve Marcel Proust'un Kayıp Zamanın İzinde adlı dev eserleriyle birlikte modern romanın zirvesini oluşturur.

Mîna Urgan, Türk İngiliz edebiyatı profesörü, yazar, filolog, çevirmen ve sosyalist siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Alain Robbe-Grillet</span> Fransız film yönetmeni ve yazar (1922 – 2008)

Alain Robbe-Grillet, Fransız yönetmen, yazar ve senarist.

Yüzyılın yüz kitabı, Fransız yayın perakendecilerinin Fnac ve Paris gazetesinin Le Monde yaptığı anketlerden çıkan, yirminci yüzyılın en iyi yüz kitabı olduğu düşünülen kitapların sınıflandırılmış bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Colette</span> Fransız romancı (1873 – 1954)

Sidonie-Gabrielle Colette, Fransız oyun yazarı. 1944'te kaleme aldığı Gigi adlı eseriyle bilinir. Gigi yönetmen Vincente Minnelli tarafından 1958 yılında sinemaya uyarlanmıştır.

Modern Dünya Edebiyatı Antolojisi, Enis Batur'un hazırladığı, 1988 yılında Dönemli Yayıncılık tarafından yayımlanan edebiyat antolojisi. Türkçe dışındaki dillerde yazan 171 edebiyatçıdan seçme eserler ve parçalar içeren antoloji hem ele aldığı dönem hem de kapsamı itibarıyla Türkçede türünün tek örneğidir. Her ne kadar Ernest Hemingway gibi kimi ağır topları dışarıda bırakmış olsa da bu antoloji referans kaynağı olarak önemini korumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bertan Onaran</span>

Bertan Onaran, Türk çevirmen ve yazar.

Éditions Gallimard ya da eski adlarıyla Éditions de la Nouvelle Revue Française (1911-1919), Librairie Gallimard, kitap ve dergi yayıncılığı yapan Fransız yayınevidir. Groupe Madrigall'in yan iştiraki olup Antoine Gallimard tarafından yönetilmektedir.

Dag Solstad, Norveçli bir yazardır. Roman, kısa öykü ve oyun alanlarında eserleri bulunmaktadır. Norveç'in en büyük endüstriyel komplekslerinden birinin resmi tarihi ile Dünya Kupası gibi konular da dahil olmak üzere 30'a yakın kitap yazmıştır ve çalışmaları Türkçe dahil 20 dile çevrilmiştir. Eserleri Türkiye'de Yapı Kredi Yayınları ve Jaguar Kitap tarafından basılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.