İçeriğe atla

Nasır el-Vuheyşi

Nasır el-Vuheyşi
Nasır el-Vuheyşi, 2012
Yemen el-Kaidesi lideri
Görev süresi
Haziran 2007 - Ocak 2009
Yerine gelenMakam kaldırıldı
1. Arap Yarımadası el-Kaidesi lideri
Görev süresi
Ocak 2009 - Haziran 2015
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenKasım er-Rimi
Kişisel bilgiler
Doğum Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi
1 Ekim 1976(1976-10-01)
Yemen
Ölüm 12 Haziran 2015 (38 yaşında)
El-Mukelle, Yemen
Milliyeti Yemenli
Dini Sünni İslam
Askerî hizmeti
Bağlılığı El-Kaide
Çatışma/savaşları Afganistan Savaşı

Yemen'deki el-Kaide ayaklanması
Yemen İç Savaşı

Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi (Arapça: ناصر عبد الكريم عبدهللا الوحيشي‎‎; d. 1 Ekim 1976 - 12 Haziran 2015, el-Mukelle), diğer bilinen adlarıyla Ebu Beşir[1] veya Ebu Beşir el-Yemeni,[2] silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurucusu ve ilk lideri olan Yemenli İslamcı.

1996 veya 1998'de Yemen'den Afganistan'a hareket ederek el-Kaide'ye katıldı ve örgütün lideri Usame bin Ladin'in sekreterliğini yaptı. 2001'de ülkeden ayrılmasının ardından 2003'te İran'da yakalanarak Yemen'e iade edildi ve burada tutuklanarak cezaevine kondu. Şubat 2006'da cezaevinden kaçarak Yemen'deki el-Kaide yapılanmasının başına geçti. Ocak 2009'da, Suudi Arabistan ile Yemen'deki el-Kaide yapılanmalarının Arap Yarımadası el-Kaidesi adı altında ve kendisinin liderliğinde birleştiğini duyurdu. 12 Haziran 2015'te, Amerikan insansız hava araçlarının gerçekleştirdiği hava saldırılarında öldürüldü.

İlk yılları ve el-Kaide'ye katılışı

Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi, 1 Ekim 1976'da, günümüzde Yemen'in el-Beyda ilinde alan bölgede doğdu.[3][4] 1996[1] veya 1998'de,[5] Afganistan'a giderek el-Kaide'ye katıldı. Afganistan'daki yıllarında bin Ladin'in şahsi sekreterliğini yaptı.[1] Aralık 2001'deki Tora Bora Muharebesi'nde yer alması sonrasında, aynı yıl içerisinde İran'a kaçtı.[1] Burada İranlı emniyet birimleri tarafından yakalandı ve 12 Ekim 2000'de, Amerika Birleşik Devletleri Donanması'na bağlı USS Cole (DDG-67) muhribine düzenlenen bombalı saldırıyla bağlantısı olduğu gerekçesiyle tutuklandı.[1] 2003 sonlarında Yemen'e iade edildi.[5] Şubat 2006'da, başkent San'a'da tutulduğu hapishaneden 22 mahkûmla birlikte kaçtı.[1] Bazı Amerikalı ve Yemenli yetkililerin söylemlerine göre kaçışta, el-Kaide sempatizanı Yemenli güvenlik birimlerinin yardımı da olmuştu.[6]

Yemen'de el-Kaide ile faaliyetleri

21 Haziran 2007'de, Yemen el-Kaidesi tarafından İnternet'te yayınlanan sesli bir mesajda, el-Vuheyşi'nin örgütün yeni lideri olarak seçildiği bildirildi.[7] 24 Ocak 2009'da İnternet'te yayınlanan bir videoda, el-Kaide'nin Suudi Arabistan ve Yemen'deki yapılanmalarının kendisinin liderliğinde birleşmesiyle Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurulduğu duyuruldu.[8] Şubat 2009'da, İslamcı bir web sitesinde yayınlanan el-Vuheyşi'ye ait ses kaydıyla, hükûmete karşı ayaklanması için Yemen halkına çağrıda bulunuldu.[9] Örgüt üyesi biri tarafından Ağustos 2009'da, Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Nayif'e, başarısız bir suikast girişiminde bulunulmasıyla örgütün ilk silahlı faaliyeti gerçekleştirildi.[10]

Yemeni askerî yetkililer, 28 Ağustos 2011'de, ülkenin güneyinde gerçekleşe çatışmalarda el-Vuheyşi'nin öldürüldüğünü iddia etti.[11] Ancak örgütün üst düzey askerî komutanlarından Fehd el-Kuso'nun Eylül ayında el-Kuds el-Arabi gazetesinde yayınlanan röportajında ve örgütün 25 Ekim'de yayınlanan açıklamasında el-Vuheyşi'nin öldüğüne dair iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtildi.[12]

Yemenli emniyet yetkililerinin açıklamasına göre 12 Haziran 2015'te, Yemen'in el-Mukelle şehri civarında Amerikan insansız hava araçlarınca gerçekleştirilen hava saldırılarında ölenler arasında el-Vuheyşi de bulunmaktaydı.[13][14] Birkaç gün sonra örgüt tarafından İnternet'te yayınlanan bir bildiriyle kendisinin ölümü doğrulandı ve örgütün liderliğine Kasım er-Rimi geçti.[15]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Gunaratna & Oreg 2015, s. 153.
  2. ^ Gunaratna & Oreg 2015, s. 60.
  3. ^ "El-Kaide ile bağlantılı tüzel kişi, kuruluş veya organizasyonlar" (PDF). TBMM. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  4. ^ "Profile: Al-Qaeda in the Arabian Peninsula" (İngilizce). BBC News. 16 Haziran 2015. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  5. ^ a b Johnsen, Gregory D. (24 Temmuz 2012). "A profile of AQAP's upper echelon" (İngilizce). Terörizmle Savaş Merkezi. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  6. ^ Raghavan, Sudarsan (3 Ocak 2010). "Al-Qaeda benefits from a decade of missteps to become a threat in Yemen". The Washington Post (İngilizce). San'a. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  7. ^ Johnsen, Gregory D. (10 Temmuz 2007). "Yemen Attack Reveals Struggle Among Al-Qaeda's Ranks". Terrorism Focus (İngilizce). 4 (22). Jamestown Vakfı. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  8. ^ "Al-Qaeda in the Arabian Peninsula: who are they?" (İngilizce). Channel 4 News. 8 Mayıs 2012. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  9. ^ "New al-Qaida message urges Yemenis to fight gov't" (İngilizce). Kahire: Associated Press. 19 Şubat 2009. 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  10. ^ "Bizarre tale of Saudi bomber" (İngilizce). Reuters. 30 Ağustos 2009. 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  11. ^ Roggio, Bill (28 Ağustos 2011). "AQAP chief Nasir al Wuhayshi reported killed in southern Yemen" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  12. ^ Roggio, Bill (26 Ekim 2011). "AQAP denies emir Nasir al Wuhayshi killed in US airstrike" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  13. ^ Ford, Dana (15 Haziran 2015). "Top al Qaeda leader reported killed in Yemen" (İngilizce). CNN. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  14. ^ Riedel, Bruce (12 Temmuz 2015). "Al-Qaida's Hadramawt emirate". Brookings Institution. 30 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  15. ^ "Al Qaeda in Yemen says leader killed in U.S. bombing" (İngilizce). Reuters. 16 Haziran 2015. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide</span> 1988de kurulmuş radikal İslamcı ve Selefî cihatçı terör örgütü

El-Kaide, dünya çapında faaliyet gösteren radikal İslamcı ve Selefî silahlı örgüt. Kökenleri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalede bulunduğu döneme dayanan örgüt, 1988 yılında kuruldu. BMGK, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Aralarında 11 Eylül ve 2002 Bali saldırılarının da bulunduğu, bir kısmı sivilleri hedef alan çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlenmiştir.

Abdullah Azzam Tugayları ya da Lübnan El-Kaidesi, El-Kaide’nin Lübnan kolu. Örgüt 2009 yılında Suudi Salih el-Karavi ve Mısır, Irak, Ürdün, Suriye, Gazze Şeridi ve Lübnan’da onunla bağlantılı olan yerel gruplar tarafından kuruldu.

Mektebu'l Hidemat veya Türkçe karşılığıyla Hizmetler Bürosu, 1984 yılında Abdullah Azzam ve Usame bin Ladin tarafından, Afganistan'a askerî müdahalede bulunan Sovyetler Birliği'ne karşı mücadele veren mücahitlere destek amacıyla Arap dünyasından Afganistan'a para, silah ve gönüllü toplama amacıyla kurulan oluşum. Bu amaç doğrultusunda 1984 sonbaharından itibaren, daha çok Afganistan'daki Arap mücahitlerin yaptıklarını anlatan ve savaş hakkındaki gelişmeleri barındıran Cihad adlı Arapça bir dergi de yayınlamıştı. Mektebu'l Hidemat, Amerika Birleşik Devletleri'nin 30 şehrindeki şubeleri de dahil olmak üzere 35 ülkede büro açarak faaliyetlerini sürdürmüştü. 24 Kasım 1989'da Peşaver'de, cuma namazını kıldırmak camiye giderken kullandığı aracın, önceden kurulan patlayıcılar sebebiyle infilak etmesi sebebiyle Abdullah Azzam ve araçta bulunan iki oğlu öldü. Azzam'ın ölümü sonrasında Mektebu'l Hidemat dağılarak örgütün bazı üyeleri el-Kaide'ye katıldı ve örgüt, el-Kaide tarafından sindirildi.

Cemal İbrahim Eştiyuvi el-Mısrati veya bilinen adıyla Atiye Abdurrahman, Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı tarafından paylaşılan bilgilere göre Libya İslami Savaş Grubu'nun üst düzey yöneticilerinden ve Ensar el-Sünnet'in üyelerindendi.

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide Kürt Taburları</span>

El-Kaide Kürt Taburları, Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde, el-Kaide'ye bağlı bir şekilde faaliyet gösteren silahlı Kürt-cihatçı Selefi örgüt. Mart 2007'de kurulmuş olup, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı ve Kanada hükûmeti tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.

Mücahit Şura Meclisi, Irak Direnişi sırasında ortaya çıkan, en az altı Sünni cihatçı Selefi ayaklanmacı grubun oluşturduğu yasa dışı silahlı çatı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Irak el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Irak el-Kaidesi veya diğer kullanımıyla Tanzim Kaide el-Cihad fi Bilad er-Rafideyn, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Mağrip el-Kaidesi, ‎el-Kaide'ye bağlı olarak Mağrip'te faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

<span class="mw-page-title-main">Sina Yarımadası el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Sina Yarımadası el-Kaidesi, el-Kaide'ye bağlı olarak Mısır'daki Sina Yarımadası'nda faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Arap Yarımadası el-Kaidesi</span> Terör örgütü

Arap Yarımadası el-Kaidesi, el-Kaide'ye bağlı olarak, başlıca Suudi Arabistan ve Yemen olmak üzere Arap Yarımadası'nda faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'deki el-Kaide ayaklanması</span> Vikimedya liste maddesi

Yemen'deki el-Kaide ayaklanması, el-Kaide'ye bağlı olarak faaliyet gösteren Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin, Yemen'deki hükûmetine karşı ayaklanması ve taraflar arasında yaşanan silahlı çatışmalar. 1998 yılında başlaya ayaklanmaya Aralık 2014'te üçüncü bir taraf olarak Irak ve Şam İslam Devleti de dahil oldu. Mart 2015'te ise çatışmalar büyüyerek iç savaşa dönüştü.

İslam Cemaati, Mısır'da faaliyet gösteren silahlı Sünni İslamcı örgüt ve harekettir. Bazı ülkeler tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Irak İslam Devleti</span> silahlı cihatçı Selefi örgüt (2006-2013)

Irak İslam Devleti, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür.

Ebu Eyyub el-Mısri veya diğer tanınan adıyla Ebu Hamza el-Muhacir, Irak el-Kaidesi, Mücahit Şura Meclisi ve Irak İslam Devleti'nde yöneticilik yapan Mısırlı İslamcı.

Kasım Muhammed Mehdi er-Rimi, tanınan diğer adlarıyla Ebu Hüreyre veya Ebu Hüreyre el-Sanai, silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin lideri olan Yemenli İslamcı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Muhammed el-Cevlani</span> Örgüt lideri

Ahmed Hüseyin el-Şara veya tanınan adıyla Ebu Muhammed el-Cevlani, silahlı İslamcı grup Şam Fethi Cephesi'nin kurucusu ve lideri olan, daha sonra Şam Fethi Cephesi'ni bir araya getirdiği muhalif gruplarla genişleterek kurduğu Tahrir el-Şam örgütünün kurucusu ve lideri olan Suriyeli, İslamcı. Grubun öncülü olan el-Nusra Cephesi'nin de kurucusu ve lideriydi.

Fehd el-Kuso, bilinen diğer adlarıyla Ebu Huzeyfe veya Ebu Huzeyfe el-Yemeni, el-Kaide'ye bağlı olarak faaliyet gösteren Yemen el-Kaidesi ile daha sonrasında kurulan Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin üst düzey yöneticilerinden olan Yemenli İslamcı. FBI'ın oluşturduğu Most Wanted Terrorists listesine de giren el-Kuso, 6 Mayıs 2012'de Yemen'in Şebve ilinde CIA tarafından insansız hava araçlarıyla düzenlenen hava saldırısında öldürüldü. Arap Yarımadası el-Kaidesi tarafından aynı gün yapılan açıklamayla da kendisinin ölümü doğrulandı.

Hint Altkıtası el-Kaidesi Arapça: جماعة قاعدة الجهاد في شبه القارة الهندية - Cemaat Kaide el-Cihad fi Şib el-Karra el-Hindiye), el-Kaide'ye bağlı olarak Hint altkıtasında faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüt. Eylül 2014'te kurulmuş olup, liderliğini Asım Ömer yapmaktadır.

Halid Mustafa Halife el-Aruri, bilinen diğer adlarıyla Ebu el-Kassam, Ebu Eşref ya da Ebu Cebel, Filistin kökenli Ürdünlü el-Kaide üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Yemen İsyanı</span>

Güney Yemen İsyanı, Yemen hükûmeti'nin 27 Nisan 2009'dan beri devam eden Yemen Krizi'nin bir parçası olarak güney Yemen'deki hükûmet karşıtı protestoculara ve saldırganlara karşı mücadele verdiği isyan hareketidir. Ayaklanmadan güneyde yer alan ayrılıkçı hareket içerisindeki unsurlar sorumlu tutulsa da, grubun liderleri bağımsızlık hedeflerine barışçıl yollarla ulaşılacağını savunmakta olup, saldırıların hükûmetin kışkırtıcı eylemlerine yanıt olarak sıradan vatandaşlardan geldiğini iddia etmektedir. İsyan, Husi toplulukları tarafından yönetilen ülkenin kuzeyindeki Şii isyanından doğmuştur. Güneyli liderler, birleşmenin ardından 1994'te bir ayrılığa düştüler. Birçok taraf mevcut ayrılık hareketine katılmaktadır. Güneyli ayrılıkçı isyancılar, esas olarak eski Güney Yemen bölgesinde ve aynı zamanda bağımsız güney devletinin bir parçası olmayan Ed-Dali'de faaliyet göstermektedir. BAE, Başkan Abdurabbu Mansur el-Hadi liderliğindeki Yemen hükûmetine destek veren Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun bir üyesi olmasına rağmen Birleşik Arap Emirlikleri, isyancılara destek vermektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.