İçeriğe atla

Nariman Kazenbaş

Nariman Kazenbaş
Doğum11 Haziran 1930
Akmescit
Ölüm12 Şubat 2016
Akmescit
Tanınma nedeniKırım Tatar Ulusal Hareketi içinde yer aldı

Nariman Kazenbaş (11 Haziran 1930,[1] Akmescit- 12 Şubat 2016, Akmescit), Kırım Tatarı aktivist.

II. Dünya Savaşı yıllarında Kırım'da Nazi Almanyası'nın işgali ile mücadele eden yeraltı hareketinin üyesi idi. Sovyetler Birliği'nin Kırım'a girmesinden sonra Stalin'in Sovyetler Birliği'ndeki nüfus transferi politikası nedeniyle ailesiyle sürgüne gönderildi. 1990 yılında ülkesine geri dönen Nariman Kazenbaş, Kırım Tatar Ulusal Hareketi aktivistlerindendir.[2] II. Dünya Savaşı sırasında Ukrayna'nın Nazi işgalinden kurtarılmasındaki katkıları nedeniyle Cesaret Madalyası ve Liyakat Nişanı ile ödüllendirilmiştir.[3]

Yaşamı

1930 yılında Kırım'ın Akmescit şehrinde doğdu. II. Dünya Savaşı sırasında henüz on bir yaşında iken annesi ve ablası ile beraber partizanlara katıldı. Kırım, Nazi işgalinden kurtarılana kadar faşist askerî birliklerin yerleşimi, sayısı ve silahları hakkında bilgi toplayıp Sovyet askerlerine bildirdi.[4]

Sovyetler Birliği ordusunun 1994 yılının Nisan ayında Kırım'a girmesinin ardından Mayıs ayında ailesi ile beraber Özbekistan'a sürgün edildi. Kırım'a 1990 yılında geri dönebildi. Döndükten sonra Kırım Tatar Savaş ve Emek Gazileri Derneği'nin başkanlığını üstlendi ve ölümüne kadar bu görevi sürdürdü.[5] Krım Tatarları'nın faşizm ile mücadeleye katıldığını belgelemek ve onurlarının iadesi için çalıştı. 12 Şubat 2016 tarihinde Akmescit'te öldü.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Казенбаш Нариман Османович - Я Помню. Герои Великой Отечественной войны. Участники ВОВ. Книга памяти". web.archive.org. 6 Nisan 2014. 6 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Kırım Tatar gazileri ATR için ümitlerini Putin'e bağladı". Kırım Haber Ajansı. 21 Nisan 2015. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
  3. ^ "Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня захисника Вітчизни". Офіційний вебпортал парламенту України (Ukraynaca). 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
  4. ^ a b "Nariman Kazenbaş vefat etti". Kırım Haber Ajansı. 12 Şubat 2016. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
  5. ^ "Kırım Tatar Müzesi'nde Zafer Günü sergisi". Kırım Haber Ajansı. 8 Mayıs 2015. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

1944 bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Akmescit</span>

Akmescit veya Simferopol, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin de jure başkentidir. Kırım konusunda, Ukrayna ile Rusya arasında toprak anlaşmazlığı söz konusudur. Bu anlaşmazlık sonucunda Rusya, Kırım'ı ilhak etmiştir. İlhak edilişinden sonra Rusya Federasyonu'na bağlı Kırım Cumhuriyeti'nin, de facto başkenti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yurtseverlik Savaşı</span>

Büyük Yurtseverlik Savaşı Rusya ve diğer eski SSCB ülkelerinde kullanılan ve II. Dünya Savaşı sırasında 22 Haziran 1941 ile 9 Mayıs 1945 tarihleri arasında Nazi Almanyası ve diğer Mihver Devletleri ülkelerine karşı anavatan topraklarını savundukları savaşa verilen isimdir. Bu isim Doğu Cephesi dışındaki alanları kapsamaz.

Kırım Tatar Diasporası 1783'te Rus İmparatorluğu'nun Kırım'ı ilhak etmesine dayanır. 1783'ten 1917'e kadar dalgalar halinde bir dizi göç için için zorlandılar. Rus sömürgeleştirme politikalarının sonucu olarak büyük ölçüde onların sosyal ve ekonomik yaşam ile bağları koptu.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Kırım Yarımadasında Rusya SFSCsine bağlı kurulmuş özerk cumhuriyet

Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Kırım ÖSSC, Kırım Yarımadası'nda Rusya SFSC'ne bağlı olarak kurulan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'dir. Cumhuriyetin başkenti Akmescit (Simferopol). Resmi dilleri Kırım Tatarcası ve Rusçadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Edige Kırımal</span>

Mustafa Edige Kırımal Kırım Tatarlarının diasporada yaşayan liderlerindendi.

Ahmet Özenbaşlı, Kırım Tatar Milli Fırka hareketi önderlerinden, siyaset ve fikir adamı. Bahçesaray'da, ünlü medeniyet erbabı, kültür adamı Seyit Abdullah Özenbaşlı'nın ailesinde doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu</span>

Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu,, Kırım Tatarı siyasetçi ve aktivist. 1998'den beri Ukrayna Yüksek Şurası üyesidir ve kurulduğu tarih olan 1991'den 2013'e kadar Kırım Tatar Millî Meclisi'nde başkanlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar Sürgünü</span> Kırım Tatar soykırımı

Kırım Tatar Sürgünü veya Kırım Tatar Soykırımı, Sovyet hükûmeti tarafından yürütülen ve Josef Stalin adına hareket eden NKVD Başkanı Lavrenti Beriya tarafından organize edilen 18-20 Mayıs 1944'te en az 191.044 Kırım Tatarının etnik temizliği ve kültürel soykırımıdır. NKVD üç gün içinde çoğunlukla kadınları, çocukları, yaşlıları, hatta komünistleri ve Kızıl Ordu üyelerini, bin kilometre uzaklıktaki Özbek SSC'ye sınır dışı etmek için sığır trenlerini kullandı. Kırım Tatarları, Stalin'in Sovyetler Birliği'ndeki nüfus transferi politikası tarafından kapsanan birkaç etnik gruptan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Özerk Cumhuriyeti</span> Ukrayna yasalarına göre Kırım Anayasası tarafından yönetilen özerk bir cumhuriyet

Kırım Özerk Cumhuriyeti,, Ukrayna'nın özerk cumhuriyeti. Sovyetler Birliği döneminde varlık gösteren Kırım Oblastı ile aynı sınırlara sahiptir. Kırım Oblastı 1954'te Rusya SFSC'den Ukrayna SSC'ye geçti. 20 Ocak 1991'deki referandumdan sonra Ukrayna SSC içerisinde bir özerk cumhuriyet hâlini aldı. Sovyetler Birliği dağıldığında ve Ukrayna bağımsızlığını elde ettiğinde, Kırım yeni kurulan Ukrayna'nın parçası olarak kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Mariya Yefrosinina</span>

Mariya Yefrosinina, Ukraynalı sunucu. Yefrosinina, Pavlo Şılko ile birlikte 2005 Eurovision Şarkı Yarışması'nın sunuculuğunu yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Mamut</span> Kendini yakan Kırım Tatarı

Musa Mahmut Kırım Tatarları üzerindeki Sovyet baskısını protesto etmek amacıyla kendisini yakan siyasi eylemci, Kırım millî hareketinin simgelerinden.

Refat Appazov Kırım Tatarı asıllı Ukraynalı bilim insanı, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kırım Tatarları</span> Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kırım Tatarı kişi veya grupları betimler.

Sovyetler Birliği'nde Kırım Tatarları, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kırım Tatarı kişi veya grupları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde İslam</span>

Sovyetler Birliği'nde İslam, Sovyetler Birliği'nde İslam inanışına ait konuları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Haber Ajansı</span>

Kırım Haber Ajansı, Kırım Tatar halkının millî haber ajansıdır. QHA, başta Kırım ve Ukrayna'daki Kırım Tatarları ile dünyadaki Kırım Tatar diasporalarıyla ilgili olayları yerel ve yabancı basın kuruluşlarına haberlerini Ukraynaca, Rusça, Türkçe ve İngilizce servis etmektedir. Kırım Tatarlarından Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun talimatıyla iş adamı İsmet Yüksel ve Kırım Tatar Millî Meclisi üyesi Dr. Gayana Yüksel tarafından kurulmuştur. Ajans, yayın hayatına 1944 Kırım Tatar Sürgününün 62. yıl dönümü olan 18 Mayıs 2006 tarihinde Akmescit'te başlamıştır. Kırım'ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinin ardından burada faaliyetleri engellenmesi ile karşılaşan ajans, Haziran 2015'te merkezini Kiev'e taşıyarak ve 2016'da Ankara'da irtibat bürosunu açarak tekrar yapılandı.

<span class="mw-page-title-main">Abduraim Reşidov</span>

Abduraim İsmailoviç Reşidov, SSCB'de Büyük Vatanseverlik Savaşı olarak bilinen II.Dünya Savaşı sırasında Sovyet Hava Kuvvetlerinin 162. Muhafız Bombardıman Havacılık Alayı komutan yardımcısıydı. 1945'te Binbaşı rütbesini korurken, savaş sırasında Pe-2'deki ilk 166 görevi için Sovyetler Birliği Kahramanı ilan edildi. Savaştan sonra, Kırım Tatarı sivil haklar hareketine yoğun bir şekilde dahil oldu ve hükûmete, geri dönüş hakkını reddetmeye devam ederlerse alenen kendi kendini feda edeceğine dair yemin etti.

<span class="mw-page-title-main">Seitnebi Abduramanov</span> Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker

Seitnebi Abduramanov Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker. II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da 1. sınıf Şeref Nişanı ile ödüllendirilen genç bir müfreze komutanıydı. Ancak, savaşın bitiminden kısa bir süre sonra ordudan terhis olan Abduramanov, daha sonra Kırım Tatar etnik kökeni nedeniyle Özbekistan'a sürgüne gönderildi ve yıllarca kendisine tevcih edilen ödülden bihaber yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar sivil haklar hareketi</span>

Kırım Tatar sivil haklar hareketi, 1950'lerin ikinci yarısında Stalinist dönemde zorunlu sürgüne ve manevi aşağılanmaya maruz kalan baskı altındaki bir halkın hareketi olarak kurulan Kırım Tatarlarının milli hareketidir. Hareketin aktivistlerinin temel talepleri arasında özerkliğin yeniden tesis edilmesi, halkın tarihi anavatanlarına geri dönmesi ve sürgün sonucunda kaybettiklerinin tazmin edilmesi yer alıyordu. Hareketin kökenleri savaş sonrası ilk on yıla kadar uzanmaktadır. 1950'ler ve 1960'larda hareketin liderleri arasında parti çalışanları, savaş gazileri ve Kırım'daki partizan hareketinin üyeleri vardı. Hareket 1960'larda zirveye ulaşmış, ardından bastırılmış, perestroyka sırasında yeniden canlanmış ve 1990'ların başında somut siyasi sonuçlar elde etmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.