İçeriğe atla

Narda Despotluğu

Narda
Despotati i Artës (Arnavutça)
Δεσποτάτο της Άρτας (Yunanca)
Narda Despotluğu
1359–1416
1390'daki Narda Despotluğu Haritası
1390'daki Narda Despotluğu Haritası
TürDespot
BaşkentNarda
Yaygın dil(ler)Arnavutça
Yunanca
Resmî din
Doğu Ortodoksluk
HükûmetDespot
Despot/Lord 
• 1367–1374
Peter Losha
• 1374–1399
Gjin Bua Shpata[1]
• 1400–1401
Sgouros Shpata[2]
• 1401–1415
Muriq Shpata
• 1415–1416
Yaqub Shpata
Tarihî dönemOrta Çağ
• Kuruluşu
Nisan 1359
• Angelokastron ve Lepanto Despotluğu ile birleşme
1374
• Dağılışı
4 Ekim 1416
Öncüller
Ardıllar
Epir Despotluğu
Angelokastron ve Lepanto Despotluğu
Epir Despotluğu
Günümüzdeki durumuYunanistan

Narda Despotluğu, Yunanistan'ın Epir bölgesinde Arnavutlar tarafından kurulan bir devlet. Kuruluşu 1359 senesinde Arnavutların Epir Despotluğu'nu Achelous Muharebesi'nde yenmesiyle gerçekleşti. 1374'te Angelokastron ve Lepanto Despotluğu ile birleşti. Devlet 1416 yılında Epir despotu I. Carlo Tocco'nun eline geçti ve yıkıldı. Despotluğun başkenti Narda şehri ve ilk Despot Peter Losha'ydı. Devletin en geniş sınırları güneyde Korint körfezinden kuzeyde Acheron nehrine kadar olan bölgeydi.

Orta Çağlarda Arnavutlar kabileler halinde daha çok hayvancılıkla uğraşarak, yazın dağlarda kışın ovalarda bir nevi göçebe hayat sürüyorlardı.[3] Bu devletin kurulduğu bölgede 20. yüzyıla kadar başka halkların, Rum, Slav ve Ulahların yanı sıra Çam Arnavutları (Çamlar) otururdu. Arnavutların bölgeye ne zaman geldiği tartışma konusudur; farklı tezler vardır. Arnavutlarda popüler olan teze göre Arnavutlar bölgenin yerli halkıdır ama Yunanlarda popüler olan teze göre sonradan Orta Çağ'da, daha çok 14. yüzyıl başlarında,[3][4] bölgeye göç etmişlerdir. Fakat 1210'de yazılan bir Venedik raporu, Epir sahilinde Arnavutların bulunduğunu bildirir.[5] Her iki tez de kısmen doğru olabilir.

Tarihi kaynaklara göre en azından 19. yüzyıldan itibaren ve büyük ihtimal daha önceleri Epir bölgesinin sahil kesimleri çoğunlukla Arnavut yerleşim bölgesi idi; Çamlık veya Çamerya olarak biliniyordu. Bu durum modern Yunan devletinin bölgeyi Osmanlı'dan 1912 Balkan Savaşı'nda ele geçirmesine kadar sürdü. Yunan idaresi altında baskılar sonucu Müslüman Çamlar bölgeden ayrılmaya başladı; Ortodoks Çamlar da Yunan olarak asimile edilmeye çalışıldı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yunanlar bütün Müslüman Çamları Nazi Almanya ile iş birlikle suçlayarak bölgeden Arnavutluk'a sürdüler ve bunlar bölgeye bir daha geri dönmediler.[6] Arnavut köylerinin isimleri geçmişi unutturmak için Yunancaya çevrildi.[3]

Despotlar

Losha Hanedanı
Shpata Hanedanı
  • Gjin Bua Shpata(1359-1399)
  • Sgouros Bova Spata (1400-1401)
  • Maurice Spata (1401-1415)
  • Yaqub Spata (1415-1416)

Kaynakça

  1. ^ Served firstly as Despot of Angelokastron, became despot of Arta and Angelokastron after the death of Peter Losha.
  2. ^ Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest[]. John Van Antwerp Fine. University of Michigan Press, 1994 0-472-08260-4
  3. ^ a b c Silverman, Helaine (1990). Contested Cultural Heritage: Religion, Nationalism, Erasure, and Exclusion in a Global World. Springer. s. 114. ISBN 9781441973054. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. 
  4. ^ Kazhdan, Alexander (Ed.) (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ss. 52-53. ISBN 9780195046526. 
  5. ^ Giakoumis, Konstantinos (2003). "Fourteenth-century Albanian migration and the ‘relative autochthony’ of the Albanians in Epeiros. The case of Gjirokastër. 18 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Byzantine and Modern Greek Studies. 27. (1): 176. "The presence of Albanians in the Epeirote lands from the beginning of the thirteenth century is also attested by two documentary sources: the first is a Venetian document of 1210, which states that the continent facing the island of Corfu is inhabited by Albanians."
  6. ^ Hatipoğlu, M. Murat (1999). Yunanistan'da etnik gruplar ve azınlıklar. Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi (SAEMK). s. 99. 

İlgili Araştırma Makaleleri

1374 yılı Jülyen takviminin Pazar günü başlayan ortak yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bijan Muharebesi</span>

Bijan Muharebesi veya Üçüncü Yanya Muharebesi, Balkan Savaşları'nda 4-6 Mart 1913 tarihlerinde gerçekleşen muharebe. Savaşın sonunda gerçekleşen bu muharebe birçok bakımdan savaşın seyrini değiştirmiştir. Bizani, Yanya'daki en iyi istihkam edilmiş bölgelerden biriydi. Yanya ile birlikte 128 toptan kurulu 21 batarya ile korunuyordu. Vizani istihkamı da bizzat Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz tarafından inşa ettirilmişti. Yanya'nın savunmasında olduğu gibi bu muharebede de Esat Paşa ve kardeşi Vehip Paşa komutadaydı. Yunan ordusunun başında ise Prens Konstantin ve General Sabuncakis bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Epir Despotluğu</span> Orta Çağda kurulmuş bir prenslik

Epir Despotluğu ya da Epir Prensliği,, Dördüncü Haçlı Seferi'ne çıkmak üzere Latin'lerin 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip; şehri kuşatıp; talan edip; kendi Katolik Hristiyanlar idaresinde Latin İmparatorluğu'nu kurduktan sonra, Bizans İmparatorluğu asilleri tarafından kurulan İznik İmparatorluğu ve Trabzon İmparatorluğu dışındaki devletlerden biridir. 1337 yılında Sırbistan Krallığı tarafından varlığına son verilmiştir. 1356 yılında yeniden kurulmuş ve 1479 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fetih edilene kadar yaşamıştır.

I. Mihail Komnenos Doukas ya da Comnenus Ducas, sıklıkla yanlış olarak Mihail Angelos olarak adlandırılır, bu ismi hiçbir zaman kullanmamıştır. Epir Despotluğu'nun kurucusu ve 1205 yılından öldüğü 1215 yılına kadar ilk hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Henri (Latin imparatoru)</span>

I. Henri, Konstantinopolis'te kurulan Latin İmparatorluğu'nun 1206 ile 1216 tarihleri arasında ikinci imparatoru. Hainaut Kontu V. Baudouin ile Alzas Kontu I. Filip'in kızkardeşi Flandre Kontesi I. Margaret'in oğludur. Latin İmparatorluğu'nun ilk imparatoru I. Baudouin'in kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Çam Arnavutları</span>

Çam Arnavutları, Yunanistan'ın kuzeybatısında Epir bölgesinde yaşayan halk.

Achelous Meydan Muharebesi (1359), Arnavutların Peter Losha ve Gjin Bua Shpata önderliği altında Epir Despotu II. Nikeforos Orsini'nin kuvvetlerini ağır mağlubiyete uğrattıkları savaş. Acheron Nehri'nin yanında meydana geldi ve sonucu Arta Despotluğu'nun kurulması oldu.

<span class="mw-page-title-main">Peter Losha</span>

Peter Losha, 14. yüzyılda Epir'de hüküm sürmüş Arnavut hükümdar. 1359 yılından 1374'te ölümüne kadar Arta Despotluğu'nu yönetmiştir. Epir'i Sırp İmparatorluğu'ndan geri almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gjin Bua Shpata</span>

Gjin Bua Shpata (1310-1399), 14. yüzyılda hüküm sürmüş Arta Despotluğu'nun yöneticisi. Soylu Shpata ailesine mensuptur. 1359 Achelous meydan muharebesinden sonra Angelokastro bölgesinde despotluk kurdu. Arta hakimi Peter Losha 1374'te öldükten sonra iki bölgeyi yönetiminde birleştirdi. Epir Despotluğu ile savaşlarda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">II. Nikeforos Orsini</span>

II. Nikeforos Orsini 1335-1338 arası ve 1356'dan 1359 yılında ölümüne kadar Epir Despotluğu'nun hükümdarı. Babası İoannis Orsini'nin ölümünden sonra 7 yaşında tahta geçti fakat çok geçmeden Bizans istilası sonucu ülkesinin kontrolünü kaybetti ve bölgeden ayrıldı. 1355 yılında geri döndü ve hakimiyetini kurmaya çalıştı ama 1359'da Arnavutlarla girdiği Achelous Meydan Muharebesi'ni kaybederek öldürüldü. VI. İoannis Kantakuzinos'ın kızı ile evlendi.

<span class="mw-page-title-main">Toma Prelyuboviç</span> 1366dan 23 Aralık 1384te ölümüne kadar Yanyada Epir Despotluğu hükümdarı

Thomas Preljubović, 1366'dan 23 Aralık 1384 tarihinde ölümüne kadar Yanya'da Epir Despotluğu hükümdarı. Arnavut katili unvanını taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Frankokrasi</span>

FrankokrasiLatinokrasi olarak da bilinir ve Venedik'teki etki alanı için Venetokrasi denir, Yunanistan tarihindeki Dördüncü Haçlı Seferi'nden (1204) sonraki dönemdir. Bir dizi Fransız ve İtalyan Haçlı devletleri dağılmış Bizans İmparatorluğu topraklarında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Mora Seferi (1460)</span>

1460'ta gerçekleşen Mora Seferi, Fatih Sultan Mehmed'in Mora yarımadasını Osmanlı Devleti topraklarına katmak için düzenlediği iki askerî harekâtın ikincisidir.

<span class="mw-page-title-main">Himara İsyanı (1912)</span>

Himara İsyanı, 18 Kasım 1912'de Himara bölgesinde meydana gelen Birinci Balkan Savaşı sırasında bir Yunan ayaklanmasıydı. Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunanistan Krallığı'nca Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ayaklandırılan bölgedeki Rumların isyanı bastırılamadı.Böylece Osmanlı ve Arnavut kuvvetlerini Himara bölgesinden çıkarıldılar ve isyancılar Saranda ve Avlonya arasındaki kıyı bölgesinde Yunan Ordusu'nun işgaline zemin hazırlayıp burayı Yunanistan Krallığı için güvence altına aldılar.

Birinci Balkan Savaşı Muharebeleri arasındadır. Yunan Zaferi ile sonuçlanan bu muharebe akabinde Yanya Kolordusu Yanya Müstahdem Mevkii'ne çekilmek zorunda kalmış ve Yanya'yı doğrudan ele geçirmek için Yunan saldırıları ve kuşatması başlamıştır.

İkinci Yanya Muharebesi veya Muharebeleri 5 Ocak 1913 ile 20 Ocak 1913 arasında hazırlık muharebelerinin ve 20-23 Ocak arasında ise esas muharebenin yapıldığı bir muharebeler silsilesidir. 5-20 Ocak tarihleri arasındaki Yunan ordusunun asıl muharebe öncesi Yanya'yı tamamen kuşatma amaçlı Dristinik ve Aydonat (Çamlık) Muharebelerinin ikisi de Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu arada Osmanlı'ya bağlı Arnavutlar ve düzensiz birlikler Yunanların ikmal hattı olan Saranda limanına baskın yapıp Yunanların asıl saldırı için malzeme ve ikmal götürmelerini geciktirmişlerdir. 20 Ocak-23 Ocak arasındaki muharebe ise Yunanların ufak toprak kazançlarına karşın ağır kayıplara uğramasına neden olmuş ve Yunanlar saldırılarını durdurmak zorunda kalmıştır. Kısacası muharebeler baştan sona Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.

Çamerya Soykırımı veya Çam Arnavutlarının Soykırımı, binlerce Çam Arnavutunun İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yunanistan'ın Batı Epir bölgesinin bazı bölgelerinden Yunan direniş unsurları aracılığında Yunanistan tarafından işlenmiş etnik temizlik ve soykırım hareketiydi.

<span class="mw-page-title-main">Narda Kalesi</span>

Narda Kalesi, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir kaledir. Kale, 13. yüzyılda Epir Despotluğu döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut prenslikleri</span>

Arnavut prenslikleri terimi, Orta Çağ'da Arnavutluk'ta ve Batı Balkanlar'ın çevre bölgelerinde Arnavut soyluları tarafından yönetilen bir dizi prensliği ifade etmektedir. 12. yüzyılda, ilk Arnavut prensliği olan Arbanon Prensliği ortaya çıkmıştır. Ancak daha sonra, 14. yüzyılın 2. yarısında, özellikle 1355'ten sonra Sırp İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla bu prenslikler güçlendi. Bu prensliklerden bazıları, 1444'teOsmanlı İmparatorluğu'nu 28'den fazla savaşta mağlup eden Leş Birliği adı verilen askeri ittifak altında 1480'e kadar birleşmişlerdir. Günümüzün Arnavutluk'unu, Batı ve Orta Kosova'yı, Epir'i, Korint'e kadar olan bölgeleri, Batı Kuzey Makedonya'yı ve Karadağ'ın güneyini kapsıyorlardı. Bu prensliklerin liderleri, Gjin Bua Shpata, II. Andrea Muzaka, Gjon Zenebishi, Karl Thopia, Andrea Gropa, Balşa ailesi, Gjergj Arianiti, Yuvan Kastrioti, İskender Bey, Dukagjini ailesi ve Leka Dukagin gibi 14. ve 15. yüzyıllarda en çok tanınan Balkan figürlerinden bazılarıydılar.