İçeriğe atla

Narın (İrtiş)

Koordinatlar: 49°11′37″K 84°28′39″D / 49.19361°K 84.47750°D / 49.19361; 84.47750
Narın
Нарын
— Kaynak, — Ağız, Kazakistan
Kazakistan üzerinde Narın (İrtiş)
Narın (İrtiş)
Narın (İrtiş)
— Kaynak, — Ağız, Kazakistan
Konum
Ülke(ler) Kazakistan
Şehir(ler)Juldyz, Novoberezovka, Maymyr, Ülken Narın
Genel bilgiler
Aktığı yerİrtiş → ObiKara Denizi
KaynakSarymsaqty ve Narın sırtları
49°02′23″K 85°04′43″D / 49.03972°K 85.07861°D / 49.03972; 85.07861
Kaynak rakımıy. 2.500 m (8.200 ft)
Ağızİrtiş, Bukhtarma Baraj Gölü
49°11′37″K 84°28′39″D / 49.19361°K 84.47750°D / 49.19361; 84.47750
Ağız rakımı388 m (1.273 ft)
Yükseklik farkıy. 2.112 m (6.929 ft)
İnişy. 21 ‰
Uzunluky.100 km (62 mi)
Havza alanıy.1.980 km2 (760 sq mi)
Debi9 metreküp/saniye (320 cu ft/s) (ağızdan 9 km yukarıda)[1]

Narın (KazakçaНарын, RusçaНарым, Narym), Kazakistan’ın Doğu Kazakistan Eyaleti Katonkaragay İlçesi’nde bir nehirdir ve İrtiş'in sağ koludur.

Nehir yolu

Narın Nehri, doğuda Sarymsaqty Dağları ile batıda Narın Sırtı'nın birleştiği noktada, dağdan akan akarsuların oluşturduğu sulak arazilerden doğar. Dağları kuzey yönünde terk eder. Daha sonra batıya döner ve Narın sırtının kuzey kanadı boyunca, Bukhtarma Baraj Gölü’ne doğru akar.

Hidroloji

Narın yaklaşık 100 km (62 mi) uzunluğa sahiptir. Su toplama alanı yaklaşık 1.980 km2 (760 sq mi)'dir. Ülken Narın ağzının 9 km yukarısında ortalama debi 9 metreküp/saniye (320 cu ft/s)'dir. Narın, Nisan ve Mayıs aylarında en yüksek aylık ortalama debiye sahiptir.[1]

Sığ suları ve pürüzsüz killi-kumlu yatağı nedeniyle nehir vadisinin genişliği yer yer 20 kilometre (12 mi)'yi aşmakta; bazı yerlerde ise 25 ila 250 metre (82 ila 820 ft)'ye kadar düşmektedir. Nehrin genişliği 15 ila 25 metre (49 ila 82 ft), derinliği ise 0,5 ila 2,5 metre (1,6 ila 8,2 ft) arasında değişmektedir.

Narın 1960'tan önce doğrudan İrtiş Nehri'ne dökülmekteydi ve nehrin ağzında Ust-Narym adlı bir köy bulunmaktaydı. 1960 yılından sonra Bukhtarma Baraj Gölü'nın inşa edilmesiyle çevredeki yerleşim yerleri sular altında kaldı. Narın, Bukhtarma Baraj Gölü'ne boşalıyor ve nehrin ağzında Ülken Narın köyü bulunuyor. Nehir boyunca Juldyz, Novoberezovka ve Maymyr kasabaları bulunmaktadır.

Tarih

Çin yıllıklarına göre, Narın nehri havzası, Ala-at adlı bir Doğu Hun kabilesinin yurduydu. Ala-at, "eğri büğrü at" anlamına gelir ve Çin yıllıklarında aynı anlama gelen "He-la" ve "Boma" olarak adlandırılır.

Eski Alatlar'ın modern torunları Altaylarda Alatlar, kuzey Hindistan'da ve İran platosunun doğu kesiminde Halaçlar'dir. Alatların MS 5. ila 6. yüzyılda Ak Hun İmparatorluğu'nun önemli kabilelerinden birini oluşturduğu bilinmektedir.[2]

Doğu Kazakistan üzerinde Narın (İrtiş)
Narın (İrtiş)
Narın (İrtiş)
— Kaynak, — Ağız, Doğu Kazakistan

Ayrıca bakınız

  • Kazakistan nehirleri listesi

Kaynakça

  1. ^ a b "Ülken Narın ölçüm istasyonunda Narın Nehri- ArcticNET'teki hidrografik veriler" (İngilizce). R-ArcticNET. 29 Mart 2009. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023. 
  2. ^ Kurbanov A.D., "Hephthalites: (essays on history)", St. Petersburg, European House, 2006, 5-8015-0203-3; PhD thesis [1] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Menderes</span> Türkiyede bir nehir

Küçük Menderes, Ege yöresinde Bozdağlar'dan doğan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Mississippi (nehir)</span> Kuzey Amerika kıtası ve ABDnin en uzun akarsuyu.

Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun nehridir. Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehirleriyle birlikte toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil, Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en büyük 4. nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Balkaş Gölü</span>

Balkaş Gölü Orta Asya'da bir göldür. Aral Gölü'nden sonra Orta Asya'nın en büyük ikinci gölüdür. 45°4′ Kuzey 76°2′ Doğu koordinatları üzerinde yer alır. Beslendiği başlıca kaynaklar İli Irmağı, Karatal Nehri, Lepsi Irmağı, Aksu Irmağı ve Ayagöz Nehri'dır. Toplam su havzası 413,000 km²dir. Kazakistan sınırları içerisinde bulunur, maksimum uzunluk 605 km, maksimum genişlik ise doğuda 74 km, batıda 19 km'dir. Yüzölçümü 16.996 km²dir. En derin noktası 25,6 metre iken ortalama derinlik 5,8 metredir. Toplam kıyılarının uzunluğu 2.385 km'dir. Denizden yüksekliği 341,4 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Zambezi</span> Afrikadaki Bir Nehir

Zambezi Nehri, Afrika'nın dördüncü büyük nehridir. Nehir, Orta Afrika Platosu'ndan doğar ve S biçimli bir vadi izleyerek Hint Okyanusu'na dökülür. Zambiya'daki Kalene Hill yakınlarında 1.460 m yükseklikte doğan başlangıç kaynağı, Angola'dan gelen kollarla beslenerek Zambiya'nın batı kesimi boyunca güney yönünde ilerler. Ardından kuzeydoğuya dönerek Zambiya-Zimbabve sınırını oluşturur. Mozambik topraklarına girdikten sonra güneybatıya yönelerek Hint Okyanusundaki deltasına ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">İşim Nehri</span> nehri

İşim Nehri Kazakistan ve Rusya içinden akan nehirdir. İrtiş Nehri'nin koludur.

<span class="mw-page-title-main">Nil</span> Afrikadaki başlıca nehir ve dünyanın en uzun nehri

Nil, 6650 km. uzunluğu ile dünyanın en uzun nehridir. Havzası Afrika kıtasının onda birini kaplar. Güneyden kuzeye doğru akar ve Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbarah olmak üzere üç ana kolu vardır. Nehrin en uzaktaki kaynağı Burundi'de oğu Afrika Göller Bölgesi'ndeki Kagera Nehri olarak doğar ve Tanzanya, Ruanda ve Uganda sınırlarını oluşturarak Victoria Gölü'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Tobol Nehri</span> Rusya ve Kazakistandan geçen bir nehir

Tobol Kazakistan ve Rusya topraklarında bulunan, İrtiş nehrinin sol kolu olan nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kolima Nehri</span>

Kolima, havzası Yakutistan, Çukotka Özerk Okrugu ve Rusya'nın Magadan Oblastı bölümlerini kapsayan kuzeydoğu Sibirya'da bir nehirdir. Kolima' nın adı dır.

<span class="mw-page-title-main">Zaysan Gölü</span>

Zaysan Gölü ), ca. 1.810 km² (700 mi²) alan kaplayan bir tatlı su gölüdür ve doğu Kazakistan'da, Altay ve Tarbagatai Dağları arasındaki bir çukurda yer almaktadır. Doğu Kazakistan Eyaleti'nin en büyük gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kaindy Gölü</span>

Kaindy Gölü Kazakistan'da bulunan 400 metre (1.300 ft) genişliğindeki bir göldür. Göl yaklaşık 30 metre (98 ft) derinliğe ulaşır. Almatı şehrinin 129 kilometre (80 mi) doğu-güneydoğusunda ve deniz seviyesinden 2.000 metre (6.600 ft) yükseklikte yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan coğrafyası</span>

Türkmenistan, Orta Asya'da karayla çevrili bir ülkedir ve batıda Hazar Denizi, güneyde İran ve Afganistan, kuzeydoğuda Özbekistan ve kuzeybatıda Kazakistan ile komşudur. 1991'in sonunda Sovyet sonrası devletlerin çoğu tarafından oluşturulan gevşek federasyon olan Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) en güneydeki cumhuriyetidir.

<span class="mw-page-title-main">Asa Nehri</span> Kazakistan ve Kırgızistanda bir nehir

Asa, yukarı kesimlerde Teris, Kırgızistan'da Talas ilinin Kara-Buura ilçesi ve Kazakistan'da Jambıl eyaletinin Jambıl, Jualı, Talas ve Sarısu ilçelerinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Lepsi Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Lepsi, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Balkaş-Alakol Havzası'nda bulunan bir nehirdir. Çin sınırının kuzeyindeki Çungarya Aladağları'ndan doğar ve Balkaş Gölü'ne dökülür. Lepsi, Balkaş'ın doğusuna güney kıyısından giriş yapan iki küçük nehirden birisidir, diğeri Aksu'dur. Seyri boyunca Jetisu Eyaletinden akar. Lepsi, tarihi Yedisu bölgesi'nin ana nehirlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Bukhtarma Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Bukhtarma, Kazakistan'da Doğu Kazakistan eyaletinin Altay ve Katonkaragay ilçelerinden akan bir nehirdir. İrtiş'in sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Jıngıldıözek Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Jıngıldıözek, Kazakistan'da Ulıtav ve Aktöbe Eyaletlerinde, Ulıtav ve Irgız ilçelerinden akan bir nehirdir. Nehirin adı Kazakça'da "çöldeki ağaçlar" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürşim Nehri</span> Kazakistanda bir nehir, İrtişin kolu

Kürşim, Kazakistanda Doğu Kazakistan Eyaletinde Kürşim İlçesinden akan bir nehirdir. İrtiş Nehrinin sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Olenti (Auliekol)</span> Kazakistanda bir nehir

Olenti, Kazakistan'da Akmola, Karagandı ve Pavlodar eyaletlerinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Tundik Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Tundik, Kazakistan'da Karagandı eyaletinin Karkaralı ilçesi ve Pavlodar eyaletinin Mayıs ve Bayanaul ilçelerinden akan bir nehirdir. İrtiş havzasında yer alan bir nehirdir.