İçeriğe atla

Nanshe

Antik
Mezopotamya dini
İlkel varlıklar
Karar veren yedi tanrı
Diğer büyük tanrılar
Küçük tanrılar
Yarı tanrılar ile kahramanlar
Ruhlar ile canavarlar
Hikâyeler
İlgili konular
Ayakta duran tanrıça, muhtemelen Nanshe. Ona iki kaz eşlik ediyor ve elinde bir vazo tutuyor. Üçüncü Ur Hanedanı.

Sümer mitolojisinde Nanshe (Sümerce: 𒀭𒀏) Enki (bilgelik, sihir ve su tanrısı) ve Ninhursag'ın (toprak ve ana tanrıça) kızıydı. Bir tanrıça olarak işlevleri çeşitliydi. Sosyal adalet, kehanet, doğurganlık ve balıkçılık tanrıçasıydı. Babası gibi, o da suyla yoğun bir şekilde ilişkiliydi. Basra Körfezi ve içindeki tüm hayvanlar üzerinde hakimiyet kurdu. Onun kült merkezi, Lagaş şehrinde bulunan Sirara tapınağıydı. Eşi Nindara'ydı.[1]

Gudea tarafından yeniden inşa edilen Sirara'daki tanrıça Nanshe tapınağından buzağı veya boğa heykeli. British Museum, Londra
Nanshe ve kazları gösteren pişmiş toprak plak. Güney Irak'tan. Irak Müzesi

Mitoloji

Nanshe'nin Doğuşu

Nanshe'nin doğumu Sümer efsanesi 'Enki ve Ninhursag'da anlatılır. Hikâyede Enki, karısının koruması altında birkaç yasak bitki tüketir. Misilleme olarak, Ninhursag onu lanetler. Enki kısa süre sonra hastalıklarla sakat kalır ve tanrılar çaresiz kalır. Güçlü gök tanrısı Enlil, Ninhursag'ın kutsal bir hayvanı olan bir tilkiyi onunla konuşmaya gönderdikten sonra Ninhursag'ın öfkesini hafifler. Daha sonra Enki'nin yanına döner ve laneti kaldırır. Enki'yi iyileştirmek için Ninhursag birkaç şifa tanrısı doğurur. Nanshe, babasının boynunu iyileştirmek için yaratılmıştı. Efsanenin sonunda tanrı Nindara ile nişanlanır.

Dünya Düzeni

Nanshe'nin babası Enki, daha sonra dünyayı düzenlemek ve her tanrıya bir işlev atamakla görevlendirildi. Nanshe'ye, Basra Körfezi üzerinde hakimiyet verildi. İkincil bir işlev olarak, balık sevkiyatlarının anakaraya ulaşmasını sağlamaktı. Yaban hayatı, özellikle kuşlar ve yarasalar ile güçlü bir bağlantısı vardı. Bir ilahide, diğer türlerin yanı sıra kuzgunlar ve pelikanlarla da sohbet eder.

Sosyal Adalet Tanrıçası

Gudea döneminde, Nanshe'yi panteonda yüksek bir konumda gösterilen birçok ilahi ortaya çıktı ve zamanla sosyal adaletin yaygın olarak tapılan tanrıçası oldu.[2] Yetimleri besledi, dullara yardım etti, borçlulara tavsiyelerde bulundu ve savaşın parçaladığı bölgelerden mülteciler aldı.[3] Nanshe'nin komutası altında olan birkaç tanrı daha vardı. Hendursag ve Haia onun yardımcılarıydı. Bazen Nanshe'nin kız kardeşi olarak gösterilen Nisaba, onun baş katibiydi.

Yeni yılın ilk gününde tapınağında bir festival düzenlenirdi. Dünyanın her yerinden insanlar onun bilgeliğini ve yardımını aramak için gelirdi. Ziyaretçiler çileler nehrinde arınır ve layıksa, tanrıça ile konuşabilirdi. Nanshe, ölümlüler arasındaki anlaşmazlıkları çözdü ve mahkeme davalarını ele aldı.

Bu dönemde panteonda daha yüksek bir sıralamaya sahip olan Nanshe, bazen geleneksel adalet tanrısı Utu ile aynı görevleri paylaştı. Diğer önde gelen tanrılarla birlikte kutsal tahtlara oturdu ve bir koruma tanrıçası olarak görüldü. Bir noktada, güçlü savaş tanrısı Ninurta bile ona başvurmuştur.

Kehanet tanrıçası

Nanshe, rüya yorumu (Oneiromancy) yoluyla kehanet mesajları verme ve geleceği belirleme yeteneğine sahipti. Rahiplerine, ölüm ve dirilişi temsil eden bir ritüel gerçekleştirdikten sonra bu yetenekler de verildi. Ritüele rağmen Nanshe, bilinen hiçbir ilahi veya efsanede yaşam-ölüm-yeniden doğuş tanrısı olarak tasvir edilmez.

Semboller

Nanshe, her ikisi de Hristiyan folklorunda da görülen iki ana sembole sahiptir. Balık, bir su ve balıkçılık tanrıçası olarak orijinal rolünü temsil eder. Folklorda yavrusunu beslemek için kendi göğsünü yırttığı söylenen pelikan, onun koruyucu ve bakıcı rolünü temsil eder.

Kaynakça

  1. ^ Encyclopedia of gods : over 2,500 deities of the world. Internet Archive. New York : Facts on File. 1993. ss. 183. 
  2. ^ Religion, Literature, and Scholarship: The Sumerian Composition of Nanése and the Birds, with a Catalogue of Sumerian Bird Names. Brill Publishers. 2004. s. 13. ISBN 9004139508. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2019. 
  3. ^ Heimple, W. "The Nanse Hymn" Journal of Cuneiform Studies, Vol. 33, No. 2 (Apr., 1981), pp. 65-139

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ninhursag</span>

Ninhursag veya Ki, Sümer mitolojisindeki ana-tanrıça, Yer tanrıçasıdır. Genellikle Enlil'in kız kardeşi olarak gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Anunnaki</span> Antik Mezopotamya geleneğinde bir ilah grubu

Anunnaki, antik Sümer, Akad, Asur ve Babillerin mitolojik geleneklerinde ortaya çıkan bir tanrı grubudur. Kaç Anunnaki olduğu ve hangi rolü üstlendiklerine dair açıklamalar hem değişkenlik gösterir hem de çoğu zaman tutarsızdır. Akad öncesi dönemden kalma en eski Sümer yazılarına göre Anunnaki, panteondaki en güçlü tanrılardır; gök tanrısı An ile yer tanrıçası Ki'nin torunlarıdır, asıl işlevleriyse insanlığın yazgısını belirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya mitolojisi</span> Dicle ve Fırat nehirleri arasında ki bölgede gelişen fikirler ya da öğretiler

Mezopotamya mitolojisi, Sümerlerin dini evrendeki güç, nesne ve varlıkları temsil eden Antropomorfik tanrı ve tanrıçalar içerirdi. Sümerlerin inanışına göre insanlar başta tanrılar tarafından hizmetçi, köle olarak yaratılmış fakat daha sonra özgürleştirilmiştirler.

<span class="mw-page-title-main">Aztek dini</span>

Aztek mitolojisi veya Aztek dini, Tolteklerin çöküşünün ardından 13-16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde önemli bir uygarlık olarak ortaya çıkan Aztekler tarafından geliştirilmiş bir inanç, efsane ve gelenekler bütünüdür. 100'den fazla tanrısıyla çok tanrılı pantheona sahip sahip Aztek dini, gerek kendisinden eski gerekse kendisiyle eş zamanlı olarak aynı coğrafi bölgede ortaya çıkmış inançlar, mitler, kültürel ve kozmik imgelerden yoğun oranda etkilenmiştir. Ayrıca Aztek dini çok önemli ve sıkı bir mistik karaktere sahiptir ve liturjik açıdan çok gelişmiştir. Seremoniler ve ritüeller büyük bir titizlikle, belirli takvimleri çok sıkı bir şekilde takip ederek gerçekleştirilir ve dinî olduğu kadar siyasi ve toplumsal açıdan da önem arz ederdi. Ayrıca uzun yıllar boyunca kurgu eserlerinde yer almış antik ritüellerde insan kurban edilmesi anlayışı da Aztek inancında yer etmiş, ritüellerde gerçekten insan kurban edilmiştir.

Cermen tanrıları, temel olarak Aesir ve Vanir olarak iki başlıkta görünseler de Dev'lerin de zaman zaman bu gruplara dâhil olmasıyla ayrım tam olarak netlik kazanmaz. Yine de genel olarak kabul gören düşünce Aesir'in savaş, Vanir'in ise bereket tanrılarından oluşmuş topluluklar olduğu yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Æsir</span>

Aesir ; İskandinav mitolojisinde başlıca tanrı topluluğunun genel adı. Diğer topluluğun adı Vanir'dir ve Odin'le birlikte ölümlü insanların hayatlarını yönetirler. Asgard'da yaşarlar. Tanrılar güçlü, güzel ve normal insanlardan daha iridirler. İnsanlardan uzun yaşarlar ama ölümsüz değillerdir. Her tanrı değişik alanlarda bilgiye sahiptir. İyi, sıcakkanlı ve yardımseverdirler. Asgard'da çok uzun süreden beri yaşayan Vanir'ler de Æsir tanrıları arasında sayılırlar.

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sümer edebiyatı</span> MÖ 18-17. yüzyıl yazıları

Sümer edebiyatı, Sümer uygarlığı tarafından sürdürülen ve daha sonraki Akad ve Babil imparatorlukları tarafından büyük ölçüde korunan dini yazılar ve diğer geleneksel hikâyeler de dahil olmak üzere, bilinen en eski kayıtlı edebiyat külliyatını oluşturur. Bu kayıtlar Orta Tunç Çağı sırasında MÖ 18. ve 17. yüzyıllarda Sümer dili ile yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mezopotamya dini</span> din

Antik Mezopotamya dini, Antik Mezopotamya medeniyetlerinin, özellikle yaklaşık MÖ 3500 ve 400 yılları arasında Sümer, Akad, Asur ve Babil medeniyetlerinin dinî inançlarına ve uygulamalarına atıfta bulunur. Antik Mezopotamya dininin temelleri Erken Sümer Hanedanları tarafından atılmış, daha sonra oluşan uygarlıklar ve bölgeye yerleşen kavimler bu dinî yapıyı benimsemiştirler. Her ne kadar bölgenin bölümleri arasında farklılık gözlense de temel dinî figürler, destanlar ve inanışlar aynı kalmıştır. Politeistik bir din olan Mezopotamya dininin tanrı ve tanrıçaları zaman içinde isim değiştirse de özellikleri genelde aynı kalmıştır fakat dinler tinsel olarak nitelik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ninurta</span> Antik Mezopotamya tanrısı

Ninurta (Sümerce: 𒀭𒊩𒌆𒅁 DNIN.URTA. Anlamı bilinmiyor.) veya bilinen diğer adıyla Ninĝirsu (Sümerce: 𒀭𒊩𒌆𒄈𒋢 DNIN.ĜIR2.SU Anlamı: "Girsu'nun Lordu"), erken Sümerlerde ilk ibadet edilen tarım, şifa, avcılık, hukuk, yazı ve savaşla ilgili antik Mezopotamya tanrısıdır. İlk kayıtlara göre, tarım ve insanları hastalıklar ile demonların güçlerinden koruyan şifa tanrısıdır. Daha sonraki zamanlarda ise Mezopotamya daha askerî bir hâle geldikçe, daha önceki tarımsal niteliklerinin çoğunu elinde tutmakla birlikte savaşçı bir tanrı olmuştur. Baş Tanrı Enlil'in oğlu olarak kabul edilmiştir. Sümerlerdeki ana tapınma merkezi, Nippur'daki Eşumeşa tapınağıydı. Ninĝirsu, Lagaş'ta kendisine ait tapınağı yeniden inşa eden Lagaş Kralı Gudea tarafından onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nisaba</span> Mezopotamya tanrıçası

Nisaba ya da Nidaba, ayrıca Nanibgal epitetiyle de bilinir, Sümer yazma, öğrenme ve hasat tanrıçasıdır. Kutsal tapınakları, Ereş ve Umma'daki E-zagin idi.

<span class="mw-page-title-main">Av ilâhları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Av ilâhları, hayvan avcılığı ve avcılık sırasında kullanılan alet ve becerilerle ilgili mitolojilerde görülen tanrı ve tanrıça figürleridir. Av ilâhları çok tanrılı dinlerdeki ortak figürlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bilgi tanrılarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bilgi tanrıları, mitolojilerde bilgi, bilgelik veya zeka ile ilişkili tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">Su tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Su tanrısı, mitolojide suyla veya çeşitli su kütleleriyle ilişkilendirilen bir tanrıdır. Su tanrıları mitolojilerde yaygındır ve genellikle denizin, okyanusun veya büyük bir nehrin daha çok olduğu medeniyetler arasında daha önemlidir. Su tanrılarına ibadet etmenin bir diğer önemli odak noktası, kaynaklar veya kutsal kuyulardır.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir sağlık tanrısı, mitolojide veya dinde sağlık, şifa ve esenlikle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Ayrıca doğum veya ana tanrıçalarla ilgili de olabilirler. Çok tanrılı dinlerin ortak bir özelliğidir.

Doğurganlık tanrısı, doğurganlık, cinsellik, hamilelik, doğum ve ekinlerle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Bazı durumlarda bu tanrılar bu deneyimlerle doğrudan ilişkilidir, diğerlerinde ise daha soyut sembollerdir. Doğurganlık ayinleri ibadetlerine eşlik edebilir. Aşağıdaki, doğurganlık tanrılarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ninşubur</span>

Ninshubur İnanna ile ilişikli Sukkal (Vezir) lakaplı Sümer tanrısıdır. Adı Sümerce " Subartu'nun Kraliçesi" anlamına gelir. Frans Wiggerman, bu ismin genellikle "Hizmetçilerin Kraliçesi" olarak anlaşıldığını öne sürüyor. Ninshubur İnanna'nın habercisi olarak Hermes ya da Iris ile de ilişkilendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Mezopotamya tanrıları, bölge halkları tarafından tapınım gören tanrılardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.